Alþýðublaðið - 17.05.1954, Blaðsíða 4

«
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Þrið'judagur 18. maí 1854
Ctg«ftndi: Alþýðuflokkuriuto. Ritstjóri og ábyrgOarmsStm
H*ntíib*l ValdimArssau MeSritstjóri: Helgi Særaimðsaox.
Fréttasijóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Bl&ðamenn: Loftur GnC-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjórl:
Hmmi Möller. Ritstjórnarsimar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
eimi: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjsm,
Kvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. 1 lausasölu: 1,00.
Norræna sundkeppnin
HAFIN er ný norræn sund-1
. r I
Jkeppm, en Isleniiingar báru
giæsilegan sigur af hólmi í
iiinni fyrri og hafa fullan hug
á alS duga enn, þó að úrslitin
verði sýnu hæpnari að þessu j
sinní. Svíar kölluðu okkur
heztu sundþjóð heimsins að
fyrri keppni lokinni, og sann-
arlega er eftirsóknarvert að
verja islíkan titil. Byrjun sund-
keppninnar leiðir í ljós, að á-
hugi almennings er mikill, og
vonir standa til, að hún hafi
verið vel skipulögð af okkar
hálfu. Þess er Ííka mikil þörf,
því að sigur íslands er því að-
eins mögulegur, að þjóðin legg
ist á eitt, ekki aðeins til að
vinna nýjan bikar, heldur fyrst
og fremst til að staðfesta for-
ustu íslendinga á sviði sunds-
ius, sem er í senn holl og fögur
íþrótt. |
Framfarir síðustu áratuga á
íslandi eru Iíkastar ævintýri.
Ein sönnun þessa er framgang
ur sundíþróttarinnar. Um síð-
ustu aldamót voru aðeins fáir
fslendingar syndir, og sumir
brautryðjendur sundsins eru
enn vor á meðal. En ungmenna
féiagshreyfingin og íþrótta-
hreyfingin vöktu áhuga þjóð-
arinnar á þessari ágætu íþrótt.
Ungum og vöskum drengjum
þótti óbærilegt til þess að
hugsa, að menn drukknuðu við
landsteina eða í ám og vötn-
um, þó að fáein sundtök hefðu
átt að nægja til að bjarga lífi
þeirra. Og æskan gerði hug-
sjónina að veruleika á ótrúlega
skömmum tíma. Urslit fyrri
norrænu' sundkeppninnar er
gleggsta dæmi og skemmtileg-
asta sönminin um árangurinn.
Nú eigum við Islendingar á
að skipa sundmönnum, sem
þola samanbur'ð við snjöllustu
kappa hinna Norðurlandaþjóð-
anna. Við dáumst að afrekum
þeirra að vonum. En mestu
skintir þó, að sundíþrótt.in er
orðin bi/íðareign okkar Islend-
inga. Fjöldinn, sem iðkar hana,
gerir sér ekki von um met eða
önnur stórmeistaraleg afrek.
Fyrir honum vakir að þreyta
sund. sér til _ heilsubótar og
dægrastyttingar. Sú viðleitni
tryggði okkur sigurinn í fyrri
norrænu sundkeppninni.
Þetta sýnir og sannar al-
mennt gildi íþróttanna. Þær
eiga ekki aðeins að vera sér-
eign nokkurra þrautþjálfaðra
afreksmanna. Tilgangur þeirra
er sá að efla heilbrigði og
þroska almennings og verða
þjóðareign. Sundið er bezt fall-
ið til þessa af öllum íþróttum.
Það er tvímælalaust hollasta
og fegursta íþróttin, glæðir
þrótt og eykur gleði án þess að
krefjast mikillar áreynslu,
hentar öldnum sem ungum og
býður upp á sígandi lukku ár-
angursins. Norræna sund-
keppnin verður til þess að efla
þennan skilning og gefa öllum
landsmönnum kost á að auka
or'ðstír þjóðarinnar í drengileg
um leik, sem hefur í senn þýð-
ingu fyrir einstaklinginn og
samfélagið. Og þetta er kjarr-
ið, sem stóru trén spretta upp
úr, afreksmennimir, sem kalla
nafn Islands út yfir heiminn í
keppni við snjöllustu sund-
garpa annarra þjóða.
Forseti fslands hefur minnzt
fagurleaa Páls Erlingssonar,
brautrvðjanda sundíþróttarinn
ar á fslandi. Honum eiga marg
ir mikið að þakka. Oeigin-
gjarnt brautry'ðjandastarf hans
hefur borið glæsilegan árang-
ur. Nú er borið af mörgum
merki hað, sem Páll Erlingsson
hóf einn hátt á loft forðum
daga. Páll Erlingsson tókst á
hendur forustu sundíþróttar-
innar í árdögum nýrrar aldar
! á íslandi. Starf hans hefur tek
izt með þeim átrætum, að nú er
j öll íslenzka þióðin hæf til af-
reksins, sem Kiartan Ólafsson
vann í Niðarósi forðum — og
betur þó. Kjartan skildi jafn
við Ólaf konung Tryggvason í
snndi. íslendingar hafa einu
sinni sivrað allar hinar Norð-
urlandaWóðimar í sömu íhrótt
og geta drvgt sömu dáð iiðm
sinni, ef ailir leggjast á eítt.
Tilkynning fii húsasmíða-
meisfara.
Þeir húsasmíðameistarar, sem haf^ nemendur er
taka eiga sveinspróf í vor, senði umsóknir sínar
til formanns prófnefndar, Björns Rögnvaldssonar,
Mánagötu 2 fyrir 20. þ. m. — Umsókn skulu fylgja
námssamningur? prófskírteini frá IðnskóJa ásamt
prófgjaldL — Próf í teikningu fer fram í Iðnskól-
anum sunnudaginn 23. þ. m. og hefst kl. 9 f. h,
« PRÓFNEFNB.
|a ■ /■ s Þetta verður mikið íþróttasumar og m. a. háð Evrópumeistara-
Knoffunnn 1 mðíK. Vorið er komið og knattspyrnan byrjuð hér heima og erlendís.
mót í frjálsum íþróttum suður í Sviss. Hlutur knattspyrnunnar mun þó vafalaust verða
mestur nú eins og undanfarið. Myndin er af landskeppni Dana og Finna í fyrra, en þar
sigruðu Banir með yfirburðum. Daninn Kurt Nielsen skallar knöttinn í mark.
Ljóshærð og bláeyg slú
en lærlingur galdramannsi
ÞEGAR listamaður kýs sér
járn sem efni til að vinna úr,
setur hann sig í margskonar
hættur. — Gasfoyikin skelfa
húsverðina, og þegar það í
þokkabót er ung stúlka, sem
notar slíkar vélar, þá er henni
hiklaust sagt að fara eitthvað
annað til að leika lærling galdra
mannsins. Þetta er einmitt það,
sem kom fyrir Gerði fyrir
nokkruim mánuðum; hún hafði
engan samastað til að geta unn-
ið. Til allrar hamingju hefir
Luc Bidoilleau skotið yfir hana
skjólshúsi í hinni stóru vinnu-
stofu sinni í Vaugirard-hverf-
inu. Bak við bráða.birgðaskil-
rúm getur Gerður óhindrað lát
ið neistana fljúga. Það er alveg
furðulegt að sjá þessa ljósfoærðr
bláeygðu stúlku innan um öll
þessi áihöld, sem hún notar. —
Eg þekki engan annan kven-
myndhöggvara, sem hefir þor-
að að ráðast á járnið, og er
Gerður þó mjög. blíðleg að sjá
— Maður á erfitt með að skilja
að hún skuli geta unnið með
sömu verkfærum og hinn risa-
stóri Jakobsen. En hún fer me<*
gasflöskurnar, eins og sjálfsagðr
hluti, og járnborð með málm-
sögum, klinpum, þiölum, af 511
um stærðum og gerðum: til að
pólera suðurnar, og skrúfstykki,
gefa herberginu smíðaverk-
stæðisiblæ. Gerður sjálf í bláum
slopp með suðugleraugun fyrir
augunum, breytist í persónu úr
vísindareyfara.
NÝJAR STEFNUR
Það, að hinir ungu mynd-
höggvarar fara meira og meira
að nota ..óæðri málma“, en
foætta við brons, gips og stein,
stafar að miklu leyti af fordæmi
Gonzales og Caldes. Hin mikla
viðurkenning, sem, Gonzales hef
ur fengið-eftir dauða sinn, og
hrifningin á líkönum, sem sýna
hreyfingu, hafa óihjákvæmilega
leitt af sér nýjar stefnur. —
Ein sog kunnU'gt er, voru fyrstu
l’íkön úr smíðajámi og plötum,
GERÐUR HELGADOTTÍR,
myndhöggvari hefur a'ð und
aníörnu dvalizt i París, og
þann 13. þ.m. opnaði hún
þar sýningu á verkum sín-
um, í Gallarié Arnoud. —
Verk Gerðar vekja rnikla at-
hygli franskra listdómara,
eins og grein þessi ber með
sér, en hún er eftir hinn
kirnna gagnrýnanda, Michel
Rayon, og birtist í aprílhefti
tímaritsins „Cimaise“, Revue
íe l’art actuel, þessa árs.
Gerður Helgadóttir.
þau_ sem Gargallo smíðaði, um
1906. Maður minnist alltaf þessa
tíma. Svo fyrir 1914, Marcel
Ducfoamp og Arcfoipenko. Lang-
an tíma stóðu Pevsner og Gon-
zales alveg einir sér. — Þetta
er öðru vísi í dag, þar sem David
Smith og, Lippold í U.S.A., Max
Bíll í Sviss, Jaköbsen og Lard-
era í aPrís, meðal annarra, hafa
kynnt notkun iárns í abstraktri
myndlhöggvaralist.
Meðal hinna ungu, virðist
Tagiri hafa haldið áfram, þar
sem Gonzales sleppti, en eftir
að Gerður yfirgaf steininn, sem
annars var hið sígilda efni högg
listamanna, þá var það Daninn
Jakobsen, sem hún tók sér til
fyrirmyndar. — En áhrifa hans
gætir alls ekki lengur í verkum
Gerðar.
„YFIR LÍNUNA“
Hæfileikar Gerðar eru furðu-
legir. Hún lærði gamla stílinn
í Florence, og hjó myndir úr
steini svo meistaralega, að þeg-
ar hún kom til Parísar, á vinnu-
stað Zadkins, komst hún strax
„yfír línuna", Fyrstu höggmynd
ir. henna rúr steini eru frá 1950
og 1951. Þar er hún ennþá dálít
ið hikandi og virðist sækja við-
fangsefnin í íslenzkar þjóðsög-
ur. — En strax og hún byrjaði
með járnið 1952, náði hún á-
kveðnari st0. Líkön hennar, sem
sýna hreyfingu <?áfu þegar fyrir
heit um hinn léttilega yndis-
bokka verka hennar nú. Því í
dag notar Gerður ekki smíða-
iárn, hún notar stálteina og
stálvír, sem hún sýður saman,
og stálið er fágað og suðurnar
nóleraðar með þjöl. Það er að
segja, hún hefur fjarlægzt mík-
<ð Gonzales. sem eftir því sem
bún sagði mér sjálf, hafði haft
mikil áhrif á hana, þegar hún
byrjaði að vinna úr járni.
í raun og veru notaði Gon-
zales, eins og Tajiri, nú í dag,
'efni valið af handahófi, oft ryðg
að, en þetta gerði, að verk hans
litu út fyrir að vera frumstæð
list, nokkuð sambærileg við viss
líkön úr járni, sem negrar gera
og landkönnuðir hafa flutt með
sér.
Síoustu verk Gerðar eru alger
andstaða þessa stíls liöggmynda-
gerðar úr málmi.
Þegar Gerður kom til íslands
og hafði sýningu 1952 í Reykja-
vík, furðaði hún sig á, hve mót-
tökurnar voru góðar, og hve
mikinn áhuga listamenn í föður
landi hennar sýndu verkurn
hnnar.
París hefur ekki viljað láta
sitt eftir oe þegar tekið
Gerði í fóúur og álítur hana ó-
umaeilanleía einn sinna beztu
mynd'höggvara.