Alþýðublaðið - 17.05.1954, Blaðsíða 5

^»r£Sjudagur 18. maí 1954
ULÞfSUBUkfiW
si
Utverðir Norðurlandanna
þeirra
RÆÐU ÞESSA flutti Penna Tervo viðskiptamálaráS
herr Flnna við opnun finnsku iðnsýníngarinnar á laugar
ciag. Gerir Penna Terro í ræðu þessari grein fyrir hlið-
stæðri sérstöðu íslendinga og Finna meðal Norðurlanda-
þjóðanna og rekur hin sívaxandi samskipíi landanna.
Finnska iðnsýningin vekur geysilega athygli Reykvík-
inga; Og var hún skoðuð af miklum mannfjölda um helg-
ina.
HERRA forseti íslands og for
setafrú, háttvirtu ráðherrar og
aðrir gestir!
Meðal frændþjóðanna á Norð
urlöndum liggja ísland og Finn-
land lengst hvort frá öðru, og
eru líka ólíkust hvað náttúru-
gæðin snertir. En þrátt fyrir
þetta er vitundin um samheldni
rík með báðum þjóðunum og
iengir þær saman. Frelsisást,
sjálfsmeðvitund og þrautseigja
eru eiginleikar, sem þróazt hafa
meðal þeirra á undanfarandi öld
m
Fyrst á þessari öld hafa bæði
löndin öðlast fullkomið sjálf-
stæði, en þau hafa frá öndverðu
Siaft eigin sjálfstjórnarmeðvit-
und. íslenzkir farmenn og
ffinnskir veiðimenn hafa með
sömu djörfung farið víða um, til
þess að sjá sér farborða og einn-
ig til þess að sjá sig um. Hin
gamla menning þeirra endur-
speglast í hinum auðuga kveð-
skap þeírra, sem hefir verið til
ffrá ómunatíð.
Nú á tímum eru það íslenzkar
hókmenntir, sem fyrst og fremst
ihafa vakið þekkinguna á íslandi
1 Finnlandi. Oss hefur veizt sú
ánægja að sjá íslenzka leiklist
í Finnlandi og ópera Finna hefir
íheimsótt Reykjavík. Margir
íinnskir ferðamenn hafa heim-
sótt ísland og dáðst að hinni sér
kennilegu náttúrufegurð þess.
Vér kunnum sérstaklega vel að
rneta, að þér, herra forseti, á-
samt konu yðar, hafið nýlega
'heiðrað land vort með heimsókn
yðar.
Samnorræn hugsun og menn-
ing hafa rutt utanríkisverzlun
iandanna braut. Á einum áratug
hafa viðskiptin farið hraðvax-
andi. Árið 1946 námu vöruskipt
ín milli landsmanna 85 milljón-
om finnskra marka, en árið
1950 námu þær hinsvegar meira
en 400 milljónum mörkum, eða
íimmfölduðust á þvd ári. Á síð-
asta ári námu viðskiptin 1,800
milljónum mörkum. í íslenzk-
'um innflutningsskýrslum fyrir
árið 1953 skipaði Finnland 6.
sætið, en 4. sætið í útflutnings-
skýrslunum.
íSjö viðskiptasamningar með
vörulistum hafa verið gerðir frá
áirnu 1945, og sýna þeir Ijóslega
vöxt viðskiptanna. Jafnvel síð-
asti íslenzk-finnski samningur-
Inn, sem undirritaður var í febr.
s. 3., boðar áframhaldandi vöxt.
Frá íslandi hefur Finnland
aðallega flutt inn fi,sk og fisk-
afurðir, svo og garnir og húðir.
ísland hefur einkum keypt frá
Finnlandi trjávöru, pappa og
pappír, en á síðustu árúm hafa
bætzt við iðnaðarvörur, svo sem
gúmmískór, keramik, fræ og
aðrar vörur í smærri stíl. -
Möguleikar eru fyrir hendi á
því. að auka ennbá viðskiptin
milli íslands og Finnlands, en
til þess þarf að kynna betur
vörur þær, sem þessar þjóðir
hafa upp á að bjóða. Eftir lang-
varandi undirbúning hefir Finn
land nú komið á fót fyrstu sýn-
irigu sinni á iðnaðarvörum hér
í Reykjavík. Finnskir útflytj-
endur hafa sýnt sýningunni svo
mikinn áhuga, og vegna rúm-
leysis hefir ekki verið kleift að
| hjálmi Þór og formanni Verzlun
arráðs íslands, Eggerti Krist-
jánssyni, stórkaupmanni, fyrir
hið mjkla fórnfúsa starf, er þeir
hafa innt af höndum í þágu sýn-
mgarinnar. Án þýðingarmikill-
ar aðstoðar vðar hefði orðið bið
á bví, að sýningin hefði getað
orð:ð til. Ennfremur þakka ég
aðalræðismanni íslands í Finn-
landi, Erik Juuranto, framkv.-
stióra. sem bæði á rnikinn þátt
í því að svningin hefir orðið til,
svo og að finnsk-íslenzka fé-
va*- stoínað í Finnlandi.
í von um að viðskiptin á milli
Islanös og Finnlands aukizt enn
v:ð sýningu bessa, hefi ég heið-
urinn af byj að bióða vður öll
velkomin á fyrstu sýningu vora
í Reykiayík.
er sápan, sem hreinsar og
mýlcir húoina. Biojið ávallf um
Ssvon de Paris handsápu.
’ ' " '■ j. ■ ■■;■■-■- ..
SÁJPA HINMA "VJíMT>TjÁnCJJ
M inningarorð
rva
Penna Tervo.
láta beim í té það rúm á sýning-
unni, sem þeir höfðu farið fram
á að fá. Orðið hefir að takmarka
þeim pláss svo að allir, sem
höfðu áhuga á sýningunni, kæm
ust að. Slíkur áhugi er undan-
tekning meðal Finna, því að oft undir Eyjafjöllum.
hefur reynzt erfitt að fá nógu valdur útskrifaðist
marga sýnendur til þátttöku á
aiþjóðakaupstefnu. Þessi mikli
áhugi sýnir að hinir finnsku út
flytjendur gera ráð fyrir ónot-
uðum möguleikum á að auka
útflutninginn til íslands.
Á SUNNUDAGSMORGUNIN
9. þ.m. fréttist um andlát séra
Þorvaldar Jakobssonar, elsta
prests landsins, og hins óvana-
lega heilsteypta heiðursmanns,
seml ald'reil 'j'Adi vainmí sitfi Vi'ta.
Hann hafði dáið kvöldinu áður
94 ára aldri.
Séra Þorvaldur var fæddur 4.
maí J86Q, að .Staðarbakka ;í
Miðfirði. — Foreldrar hans voru
séra Jakob Finnbogason, síðast
prestur á Steinnesi, og kona
hans, Þuríður Þorvaldsdóttir,
Böðvarssonar, prófasts á Holti
Séra Þor-
úr Lærða-
skólanum 1881, en úr Presta-
skólanum 1883, en sama ár,
hinn 10. sept. var honum veitt-
ur Staðux í Grunnavík. Þar
byrjaði hans langi og merki
j starfsferill, sem varði í hartnær
Séra Þorvaldur Jakobsson.
Á hinn bóginn er það aug- sjötíu ár, eins og síðar skal
Ijóst, að slík aukning opnar lýst. Brjánslækur var veittur
möguleika fyxir Finnland til að Þorvaldi 28. maí 1884, og því
auka innflutning sinn frá ís- brauði þjónaði hann þar til hon
landi, en fyrir það höfum við um var veittur Sauðlauksdalur
fulla þörf. 1896, og var hann þar, unz hon-
Eg óska, við betta tækifæri, um var veitt lausn frá prest-
að flytia mínar beztu bakkir til skap 1921.
var hann í miklu afhaldi og átU
frá þeim tímum marga vini og
aðdáendur sem héldu tryggð við
hann, meðan þeir lifðu, og sjálf-
um var sér-a Þorvaldi ekki
gjarnt á að gleyma vinum shv
um.
Eftir að til HafnarfjarSatr
kom, gerðist séra Þorvaldur
kennari vio Flenshorgarskól-
ann. Hann var afbragðs kannar'u,
elskaður og virtur af nemend-
um sínum sem allir muna hann,
og virða, mörgum árum'eftir
skólaveru' sína. Séra Þorvaldup
var strangur kenpari, og ef meS
þurfti, gátu svör hans og . á-
minningar svnzt dáiítið kulda-
lesar, og ekki alveg lausar við
háð, en því vopni beitti hania
1 ekki nema ef með þurfti,! og
nemendur hans fundu, að yrðu
þeir fyrir slíku, áttu þeir þai
skilið, og vissu iafnframt,- a3
væri á bá hallað í evru séra Þor
valdar áttu þeir vísan forsvara
mann, bar sem hann var, og' tS
fárra var betra að leita en tíl
hans, ef vanda bar að höndum,
er oft að maður hevrir
allra íslendinga. sem hafa með
ráðum o« dáð stutt finnsku sýn
ingarnef ndina og stuðlað að því
að sýningin hefir getað orðið til.
Eg beini alúðarþökkum mín-
um, fyrst og fremst, til yðar,
herra forseti, sem ásamt forseta
Finnlands, hafið tekið að yður
að vera aðalverndari sýningar-
innar. Með ánægju þakka ég
einnig forstjóra Sambands ís-
lenzkra samvinnufélaga, Vil-
Hann varð þá fyrir miklum
meiðslum og lá lengi rúmfastur.
Af þessu slysi varð hann aldrei
jafngóður, þótt. hraustur væri
og harðfengur. ■— Þetta slys
varð til þess, eða réttara sagt,
þær afleiðingar, sem það hafði
. í för með sér, að séra Þorvaldur
sótti um Brjánslæk sem þá var. er
1 gamla nemendur sera Þorvaidar
minnast brosandi á ámínniingar
has o.g svnr, — svör sem beiia
j laus, og það prestakall var hon-
Eftir að séra Þorvaldur fór um veitt 28. maí 1884, en það
frá Sauðlauksdal, fluttist hann brauð var honum hægara, eins
til Hafnarfiarðar, og gerðist og heilsu hans þá var komið.
kennari við Flensborgarskólann Eftir að séra Þorvaidi hafði ver-
en lausn frá því starfi fékk ið veittur Brjánslækur, sat hann
hann 1934, þá sjötíu og fiögurra fyrst að Haukabergi, en síðar
ára, og fluttist þá til Revkja-, í Haga á Barðaströnd.
víkur, þar sem hami dvaldi til j Hinn 9. nóv. 1889 kvæntist
dauðadags. ’ séra Þorvaldur, sinni góðu konm
a
þvottadagurinn
skilur engin
merki eftir sig
áhöndunum.af
þvi að Nivea
i n n i h e I d u r
e u z e r (t.
Þetta er í stuttú máli fimm-
tíu ára starfsferill séra Þorvald
ar í opiniberri þjónustu þjóðár
sinnar, en þau tuttugu ár, sem
hann þá átti eftir að lifa, sat
hann ekki auðum höndum, því
hann hélt óskertum sálarkröft-
um til hins síðasta, þótt líkam-
ínn væri farinn að hrörna. —
Iðiuleysi átti ekki við hann, svo
eftir að hann kom til Reykja-
víkur, vann hann að ýmsum. rit-
störfum. fram til hins síðasta.
Frá því hann var nrestur á Stað,
ov þar til hann dó. Má því segia
að vinnutiminn hafi varað í sjö-
tíu ár.
Það einkenndi Þor\raId. að
öll störf hans, og allt sem hann
tók sér fvrir hendur, gerði hann
vel. Meðan séra Þorvaldur bjón-
aði Stað í Grunnavík, varð hann
fyrir snjóflóði, í embættisferð.
Magdalenu. Jónasdóttur, Jónas
sonar, bónda . að Halfbjarnar-
eyri.
Þau hjónin fluttu að Sauð-
lauksdal eftir að séra Þorvaldi
hafði verið veitt það brauð 1896
ftg voru þar unz hann hætti
prestskap 1921, og þau fluttust
til Hafnarfjarðar.
Séra Þorvaldur þótti ágætur
prestur, enda var hann einlæg-
ur trúmaður, og bar mikla virð
ingu fyrir kirkjunni, og köllun
sinni sem kennimaður. Séra Þor
valdur hefði ekki verið prestur
að öðrum kosti.
Á prestskaparárum sínum, j yfirlætislaus og virðulegur.
hafði sviðið begar bau voru lát-
in úti, em bæta bá við ..ég áttí
þetta skilið, =éra Þorvaldur var
aTRaf réttlátur og gerði sér
aldrei mannamun.
Þetta er mjög líkt og maður
heyrir, þegar gamlir nemend.ur
Boga Ólafssonar, yfirkennara,
minnast hans. Eg hygg að þa$
hafi verið margt líkt með þeim
Þorvaldi.
fidír —
Eg vil reyna að lýsa séra Þor
valdi lítið eitt nánar, þó þa8
hljóti a.ð verða á mjög ófullkom-
in hátt, bví það er ekki á míni*
færi að lýsa slíkum manni ií
stuttri blaðagrein, svo vel fari.
Séra Þorvaldur var lágur mað-
ur vexti, en þrekinn eftir stærð,
og vel á sig kominn að öllu. Á
unga aldri var hann álitinn vel
að manni, afar knár og fylginn
sér. í al-lri framkomu var hann
vann séra Þoi'valdur að ýmsum
opinberum störfum fyrir sveit
sína, og hafði að jafnaði ’börn
og pilta til kennslu á vetrum,
en það starf var honum hug-
þekkt. Af sóknarbörnum sínum
Honum var ekki. um mont né
uppskafningshátt gefið hjá ein-
um né neinum, slíkt var honurn
sjálfum svo fjarri, og hann vai'
ekki mikiS fyrir að sýnast. —•
Framhald á 7. síðu.