Alþýðublaðið - 20.05.1954, Qupperneq 7

Fimmtudagur 20. maí 1954
ALÞ?ÐUBLAÐIÐ
t
íFrh. af 5. síðu.)
SVR. Hringdi þá borgarritari
til forstjórans og bað hann
senda greinargerðina. Skyldi
hún lögð fyrir næsta fund Bæj-
arráðs. Sú varð þó eigi raunin
á. Margir fundir vcru haldnir
í Bæjarráði, án bess að mál:.
þetta væri tekið fyrir. Loks lét
borgarritari okkur þær fregnir
Verður
SEGJA má, að sá hópur! eftir að
manna, sem lífsafkomu byggja búningi
einvörðungu á gaiöyrkju, sé
orðinn allstór eða varla úndir
5—6 þúsundum, og tel ég það
vægt áætlað, Grðyrkja er orð-
in það stór atvinnurekstur; að
skapazt hafa tvö hagsmunáfé-
í té, að bæjarráð hefði tekið i lög hennar vegna. Félag garð-
þetta mál tJil. meðferðar, og yrkjabænda og Félag garð-
mundi áskorun okkar ekki j yrkjumanna. Eins og nöfnin
verða sinnt, greinargerð for-1 bera með sér, er það fyrr-
stjóra SVR hefði verið á þájrefnda atvinnuveitendafélag,
lund, að ekki' þætti ástæða til:en hið síðarnefnda launþegafé-
áð gera meira í máiinu að sinni.! lag. Skilningur þessara aðila á
þörfum og högum hvers aþn-
ars er það góður, að um kjara-
ágreining hefur yart verið að
nauðsynlegum undir-
var lokið til fimrn
starfsbræðra minna, sem ég
valdi sinn í hvoru byggðarlagi
og bað þá um að smala til um-
ræðufundar um félagsstofnun.
Árangurinn varð betri en
vænta mátti og Félag garð-.
yrkjumanna var stofnað 27.
júní 1943 og átti því 10 ára af-
mæli á síðasta sumri. Þáttur
þessa félags í íslenzkri garð-
yrkjumenningu er meiri en
menn munu almennt gera sér i þeim kröfum. sem gerðar
en þar er iðnlöggjofin meS
, svipuðu fyrirkomulagi og hér
hjá oss. En þess ber jafnframt
að geta, að á hinum Norður-
, , löndunum er nokkur önnur
goðan ákil^pg Pals Zophomas gkipan höfð á um verktrygg-
sonar á þiirfinni a þvi að gera jngu satrfsstéttanna, og gildir
eitthvað til að efla menntun í
garðyrkjufræðum. Þá mælir
Unnsteinn. Óláfsson, skólastjóri.
garðyrk j uskóláns, eindregið
með lögvérnd garðvrkju sem
sérmenntaðrar stariigreinar og
sú tilhögun fullkomlega til
jafns við iðnrétindi hliðstæðra
starfsstétta hér hjá oss. En á
meðan sami háttur er ekki upp
tekinn hér á landi (sem þó
væri eflaust full ástæða til að
grein fyrir. En sú saga mun
ekki rakin hér, heldur tekið til
meðferðar það mál eitt, sem
mestu varðar fyrir líf og við-
ræða. En því miður virðist :fé- j gang Félags garðyrkjumanna
I lag laur.þeganna verða eitt að og þá um leið .samtök garð-
yrkjubænda og síðast en ekki
Hafðlii forstjórinn lagt: t,il. að mál
inu yrði frestað, þar sem til at_
hugunar væri að byggja bið-
skýli víða í bænum á næstunni.
Þar eð við höfum ekki farið
fram á að hér yrði reist bið-jberjast fyrir því, að í landinu
skvli. er?da ' p1í'o+ rrrl ?crnvft-
kæmi til framkvæmda, töldum ‘yrkjumannastétt, Þetta virðist I yrkjuskóla ríkisins sem
við þetta óviðkomandi okkar mér þó eiga að vera keppikefli ! menntastofnunar. Ég á hér við
málefni, og hinn 24. febrúar allra þéirra, sem viija viðgang
sendum við bæjarráði svohljóð og eflingu g'arðyrkj unnar.
andi bref: _ . Nú kann einhver að svara
..Háttvirta bæjarráð! I nóv- jmér-því til, að Garðyrkjuskóla
emlbermanuði s. 1. sendum við i ríkisins beri að sjá fyrir upp-
undirritaðar, ásamt fleiri íbú- j eidt stéttarinnar. Og ég er al-
um Skjól-anna, áskorun þess gerlega sammála en vil aðeins
efnis, að yiðkomustaður hrað-jhæta þvj vjð, _að það verði þá
feiðavagnsins, sem gengur hér að skapa og gefa menntastofn-
hann hefur -gengið báð langt til : fhuga nán-ar af þeim aðilumv
móts við félag launþega, að | sem þegsj mál heyra undir sam
gera gagngerðai breytingar a . kvæmt skipUn löggjafarvalds-
reglugarð .skólans, er ætla ma jnsþ þá tet eg hróplegt rang-
að nægþ,.til þess aö funn-ægja . tæt- að ve;ta einni starfsgrein
réttindi, sem annarri eru mein
uð.
í hverfið, yrði færður af Nes.
vegi og Kaplaskjóisvegi í Faxa
skjól. þar sem hann áður var.
Nú hefur Baldur Andrésson
tjáð okkur, -að greinargerð for-
stjóra SVR sé á þá leið, að
hann leggi til, að frestað verði
ákvörðun um þetta mál til vors,
þar sem, í ráði sé að reisa bið-
skýli með sölubúð fvrir sælgæti
o.fl. við viðkom-ustaði vagn-
anna.
Þar eð við sjáum ekki, að
slík ráðagerð sé í neinu sam-
bandi við áðurnefnda áskorun
okkar, eða neitt sé unnið við
að fresta málinu, förum við
þess eindregið á leit við bæjar-
ráð, að það taki málið upp að
nýju, og verði við áskorun okk
ar sem fyrst.‘!
Hinn 4. marz barst bréf frá
borgarstjóra, ásamt afriti af
bréfi frá forstjór.a S.VR. í bréfi
forstjóra SVR segir svo: Rök
fólks þessa fyrir umbeðnum
breytingum fylgdu ekki erind-
inu, enda v.irðast þau -að því er
séð verður, harla léttvæg. bess
er bó getið, að ástæðulaust hafi
verið að færa viðkomustaði
á bersvæði.“
Ekki fannst okkur þurfa
meiri rö;k fyrir erindi okkar
en vilja fólksins, og það, að
viðkomustaðir voru færðir á
bersvæði1, þar sem húseigend-
ur í Faxaskjóli höfðu ekki fært
fr-am. nein framlbærileg rök. —
Gerðum við og ráö fyrir, að
forstjóri SVR, eða bæjarráð
mundi sýna okkur þann sóma,
að kalla til sín fulltrúa frá báð
um aðilum, svo hægt væri að
ræða málið, en svo varð eigi.
Allmargir hafa spurt mig um
hvað málinu liði, og er það að
vonum að fólk langi til að vita
hvei’s atkvæði bess er virt. —
Þe.ss vagna skrifa ég ykkur
þssar línur.
Reykjavík, 7. apr. 1954.
Bjarnheiður Ingþórsd.
Sörlaskjóli -34.
Morgunbl. fékk bréf þetta til
birtingar 8. apr. s.!„ en hefur
ekkí, vegna rúmleysis(!) séð
sér fært að birt.a það.
B. T.
þá sjálfsögðu og eðlilegu kröfu
garði,yrkjumanna um að garð-
yrkja verði lögvernduð sem
iðn. En slík vernd fæst ekki
með þeim hætti einum, að þeir
aðilar, sem skyldleika hafa við
g.arðyrkj umannastéttina, gef i
samiþykki sitt og blessun slíkri
ráðstöfun til staðfestingar.
Nei, það þarf meira til. Iðnþing
íslendingar barf áð fjalla um
máííð og það rækilega, og sxð-
ast þarf sa-mbykki iðnaðarmála
ráð-herra. Við slíka ráðstöfun
og bá að samþykkja nýja iðn-
grein þarf margs að gæta, sem
eðlilegt er. Fyrst er að leita á-
lits hiá þeim aðilum, sem hlut
1 eiga að máli. Og er þá fyrst að
heyra álit Búnaðar-félags ís-
lands eða búnaðarþing-s, enda
heyrir garðvrkja undir land-
búnað, hótt hún ha.fi sína sér-
stöðu. Álitið frá BFÍ var sem
vænta mátti á þá leið, að ekki
var talið æskilegt né tímabært
að lögvernda garðyrkju sem
sérstaka starfsarein innan land
búnaðarins. Sú skoðun virðist
því m.iður vera ríkiandi hiá bú
vísindafröm-uðum vorum, að
engar greinar landbúnaðarins
miegi gera eftirsóknarverðar at
vinnugreinar. Auk garðvrkju-
man»a hafa kint- o>r miólkur-
iðnaðarmenn sótt eftir iðnréttr?
indum og fengið bau hrátt fvr-
ir andstöðu Búnaðarfélags-
stiórnar oíl Búnaðarþinvs.
Álit Garðyrkjufélags íslands
— félagsins, sem berst fvrir (
eflingu íslenzkrar gafðyrkiþá
menningar, •—■ var á aðra luiid
munu til skólans sem iðnskóla
í garðyrkju.
HHfep svo rökin gegn því,
að gar'övrkia verði gei’ð að sér-
stakrþiðp? Þar hafa hevnzt hin
furðulegústu mótmæli, sem
skiiIu' jnV- upn. talir.:
í. IJagú Bá:-ndur verða að
taka til sín garðyrkjufræðinga,
ef þeir hyggja á kartöflui’ækt,
kálrsekt eða b. u. !.
I 2. lagi: Húseigendur verða
að fá" ..garðyrkjufræðinga txl
allra ..starfa í ski’úðgörðum sín-
um.
’S?
un þessari aðstæður til þess.
Eins og nú er málum • háttað og
hefur verið frá upphafi Garð-
yrkjuskólans, verður hann að
heyja ,,framleiðslustyrjöld“ við
garðyrkjubændur, m. ö. o. garð
yrkjustóð skólans verður að
afla rekstursfjár rneð tilstyrk
nemenda sinna. Nemendurnir
telja sig með nokki’um rétti
vera órétti -beitta og þeim
fækkar stöðugt, scm leggja
vilja tvö (og nú orðið þrjú) ár
í nám. er veitir þeim enga at-
vinnutryggingu fram yfir hina,
sem engu vilja til ver.ja að
leggja sig eftir skóianámi.
Mér var það fulllióst, er ég
brautskráðist frá skólanum vor
ið 1943, að eitthvað varð að
gera til þess að rétta hlpt ís-
lenzkra 'garðyrkjumanna og
mér þótti þá eðlilegast að ráð-
ast gegn því misrétti. að ríkis-
s.ióður veitti þessari stofnpn
ekki sambærilegt framlag “á
við aðrar menntastofnanir
hjóðarinnar. En það kom eng-
inn til llðs við mig um þessar
kröfur. Ég var óharðnaðuf ungl
ingur, sem hafði aðeins einurð
til að skýra frá hug mínpm ng
réynslu af bessari stofnun. Ég
hugleiddi ekki þá, sem nú er
mér auðskildara. að stjórn og
fjárveitingai’vald þessai’ar stofn
unar var ekki eitt og hið sania.
Enda varð tilraun mín til lið-
veizlu garðyrkiufræðslunni sú,
að ég varð að hev.ia harðvítúg
skrif til bess eins að veíia
bernskúheiður mínn, oh harrna
ég það alla tíð síðan, að bannig
fór. En engu að síður hef ég
haldið fast við bann ásetþins.
minn að stuðla éftir roættLpð
vext.i og atvmnuöryggj gxí|ð-
vrkiustéttarinnar. Ég héf hyátt
af fremsta megni menh, sem
nr-nið hafa að garðvrlíiustörf-
um, til að. s.ækia nám sitt á sjálfa sig. hafi hlotið tilskilda
emn
veita Félagi garðyrkjumanpa
liðveizlu í baráttu hess fy|if
;bví að l's^skioað sé, að heir
menn, sem gefa sig að gat'ð-
vrkiustörfum fvrir aðx’a en
Kvikmyndastjarna
(Frh. af 8. síðu.)
njóta yfirleitt ekki mikillar
hylli í Bandaríkj unum, sem
ekki er heldur von,“ segir G.
Coogan' ,‘því að ýmissa sér-
vizkulegra siðferðisákvæða
vegna, er svo mikið klippt úr
beim, að þær verða hvorki fugl
né „ fiskur á eftir. Samkvæmt
1 3, lagi: Mörkin milli garð- } þeim ákvæðum má ekki sýma
yrkju ög venjulegra verka- j karl og konu í sömu rekkju.
mannastarfa verða ekki greind þau verða að hvíla sitt í hvorri
og náttborð helzt á milli, og
gerir þá ekkert til, hvað gefið
er í skyn. Fleiri slík sérviz’ku-
ákvæði mætti néfna, — þau
eru jafnvel mismunandi í hin-
um ýmsu ríkjum, og mun það
þó láta kynlega í eyrum Ev-
rópumanna, að Bandaríkja-
memi séu iaim. siðavandari.'*'
Og síðan brosir hann við. „Þess
ber að geta, að ég hef dvalizt
Iangdvölum á Bretlandi!“
Landgræðslusjóður
(Frh. af 8 síðu.)
STEINGERVINGA.
RANNSÓKNIR
Þýzkur prófessor, Sehwartz-
bach að nafni, kemur hingað
til að rannsaka steingeryinga í
'samlbandi við veðurfarsbreyt-
ingar á liðnum tímum. Þá er
franski leiðaneurinn, sem
keimur til j ai'ðfræðilegra og
jöklafræðilegra rannsókna við
ÍHofsjökul og Vatnajökul.
] Verða margir í þeim leiðangri
| og tveir háfa konur sínar með
I sér. Þýzk kona, dr. Emmy Todt
1 mann, heldur áfram rannsókn-
! um sínttm á jarðmyndunum
við norðanverðan Vatnajökul
og 4 brezkir stúdentar ætla aS
gera jarðfræðilegar athuganir
á Snsefellsnesi.
RANNSÓKNIR Á EUGLUM
Þá koma bingað tveir
Bandaríkjamenn, prófessor
Baxter og Richai’d Zusi, til
rannsókna á fuglum, og tveir
aðrir bandarískir vísindamenn:
til að fylgjast með só'lmyrkvan
um, og verða þæx’ rannsóknir
gerðar í samvinnu við rann-
sóknaráð ríkisins.
hvort frá öðru.
í 4„ .lagi: Garðvrkia er ekki
iðn. þar sem garðyrkjumaður-
infi ... frámleiðir hráefnið, en
vinnur .ekki úr því.
í~ 5. lagi: Garðvrkia hefur
hVéígi a Norðurlöndum (og
þótt víðar sé leitað) verið gerð
■að-4ð%f
Ííér íjkal staðar numið í þess
arú: upptalninigu, enda er hér
ymprað á veigamestu andmæl
Unum g’egn lögverndun garð-
vrk.iunnar. Ég skal nú svara
þes'súm mótbárum nakkuð, þótt
bæi’.vfal!: flestar um sjálfar sig.
Fyrsta og anniað atriði falla
saman, og hugsum oss nú. að
bakarar set.tu húsm.æðrum
landsins stólinn fvríf dyrnar
m:eð hakstur á brauðum sín-
um eða að trésmiðir meinuðú
að Fera við amboð
síni. Ég held, að ertginn láti sér
nú til hugar koma slíka fyrrxl.
þótt svo kunni að hafa verið
uJrf bað levti. sem Vv?ssar s+prfs
"re';nai’ voru að öðlast iðnrétt-
j.nSi rfSm. En athyglisvert er
bað, að aldrei hefur verið efsst
um, að sérmenntim -irpprí n:auð-
svn, ef um. próðiirhúsarækt
<sða ski’úðgarðaskipulág sé að
•’^riðip mótbáruati’iðið er ef-
en'vænta mátti. Stiórn þesáá ^yústeyeigamest. en é« hvPg bó
huvsiónafélasrs taldi sér mál.if i áðj þ*r geti skapazt Öi’Ugg
ekki beinlínis viðkomandi, •^r'^gi^álír.a. engu síður en í
' 'hýgyirgaiðnaðinum. ihar sem
hvatti samt til að leitað væþi
umságnar gárðvrkiubænda. iEr.v
heir höifðu ekki fvrir því að p?
huga málið, þótt bað snerti bá,
engu minna en launþegastéít;
gai’ðyr’kjunnár. Sff
Skólastióri garðvrkius.kólansj’íjl að skilgreina hugtakið í orð
hefur einn orðið til þess að ;nu iðnaður þann veg, að allir
v>recrVpmiPX’in otarfa undir hand-
láMHu hvggingameistara.
f0ím fiórða atr’ðið væri freist
X að r>“ða nnkkxru frekar en
feéi’ eru tök á. Hver trevstir sér
garðyrkiuskólann. n» virma
síðan að velgengni.smálum stgtt
ar sinnar.
Mér var það strax fullljóst,
að eitt ai því, sem nauðsyn tíar
til fyrir launþega í garðyrkju,
var það að stofna með s.ér fé-
lagsskap, er samrýmdi kaup ;og
kjör þeirra, enda voru þati' ær-
ið misjöfn og samningsatriði
við hverja nýja vistráðningu.
Ég fékk því í lið með mér f jóra
félaga mína til að hrinda þessu
] menntun í starfsgreln sinni, er
jafngildist á við menntun ann
arra séi’stétta í ísl. atvinnulífi.
Erindi Félags garðyrkiu-
manna um iðnréttindi hefur
legið fyrir nokkrum undanfar
andi iðnþingum. en ekki hlotið
fullnaðarafgreiðslu. Má nú
vænta þess, að málefni vor fái
viðunandi afgreiðslu á iðnþingi
því, sem haldið verður í sum-
o’eti oi-ðið á eitt sát.tir? Ef það
e-i’ talið frumsklivrði fvrir at-
vmnust.éttir til að öðlást iðn-
réttindi. að bær vinni að fram-
lciðslu úr hráéfnnm,, há væri
öaman að fá skilgreininPu á
hví. hvað teldi'st raunverulega
hx’áefni til iðuaðar, með t. d.
rakaraiðniua í huea, svo að að-
eins ein iðngi’ein cé tilnsfnd af
nokkrum. sem vinnia úr hlið-
stæðum .,hráefnum“.
Um það. að garðyrkja hafi
hvergii verið sambvkkt sem iðn
hjá hinum Norðurlandaþióðun
um, er bví til að svara, að hið.
sama gildir um flestar þær ísl
"S1‘
ar. Liggja nú fyrir meðmæli starfsgreinar. sem þegar hafa
frá stjórn Búnaðarfélags ís-!hlotið iðnréttindi. En þó er
máli af stað og skrifaði strax I lands, sem loks fengust fyrir) garðyrkja sem iðn í Svíþjóðj
Byggðasafnið
(Frh. af 4. síðu.)
stjóx’i á Núpi, ísak Eiríksson
bóndi í Ási og höfundur þess-
arar greinar.
Öllum er okkur jafnljúft og
skylt að veita málum bvggða-
safnsins brautargengi og tök-
um fegins hendi hverri aðstoð,
sem þar býðst. Það er trú okk-
ar, að með því sé lagt „gull í
lóf'a framtíðarinnar:i í hinum
fögru og sögufrægu héruðum
milli Skeiðarár og Þjórsár.
Þórður Tómasson,
(Suðurland) (