Alþýðublaðið - 10.06.1954, Blaðsíða 5

Fímmíudagur 10. juní 1954
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
»
Síðarí grein
AMNAR snar þáttur í ^kap- j hann harðskeyttan og höggviss djúpum rótum í Wales, landi
gerð Bevans. er sú sannfsfering : ann mann. en hún virðist hins, I kolanámanna og hinna grænu,
að sagnfrseðilegur skilningur vegar ekiki hafa dugað honum ! djúpu dala, þar seni dugmiílar
hans geri ihonumi Meyftl að sem sú kjölfesta. sem er nauð- ! og vingjarnlegar húsmæður sjá
segja það fyrir, hvað gerast synleg hverjum þeim stjórn- svo um, að hús þeirra og heim-
xnuni í heiminum; og beita þess j málamanni til áhrifa og valda, ■ ili séu hrein og íáguð, þrátt
um hæfileika sínum. í þágu þjóð . sem er bass albúinn að tefla fyrir kolarykið. Húsið nr. 32
ar sinnar. Þessi sannfæring er ■ framtíð sinni á tvær hættur
■ekki óalgeng meðal stjórrimála! fyrir einkaskilnirig sinn á sagn
xnanna. Churchill var til dæmis ( fræðilegri framvindu og hugboð
•ekki í neinum vafa um það, að sitt, varðandi hugsanir og af-
hann, og hann einn. hefði ó-
Tbrigðult hugboð um það. hvað
væri að gerast í Þýzkalandi um
stöðu brezku þjóðarinnar í dag.
Gott dæmi um þetía, er þaS,
að samkvæmt írásögn Vjncent
og. eftir 1930, og í krafti þeirrar, Bromé, sem ritáð hefur æfi-
sannfæringar réðist hann á þá_
verandi íhaldsstiórn í ræðu.m.
sínúm á þingi og utan þirigs, |
Það er samskonar vissa urn
j>að, að hann einn skilji vanda-
mál þau, sem heimurinn á nú
söguþætti Bevans, var Eugene
V. Debs, einn beirra stjórnmála
rithöfunda. sem. mikil álbrif
við Karlsgötu í námufcorginni
Tredga-r, þar. sem David og.
Pboa'be Bevan bjug^u -og óiu
upp börn sín, er eins o? sam-
nefnari fvrir slí-k híbvli. Gengið
er beint irin í aðaliherb'ergl húss
in-. sem er með steingólfi og
conu eldstæði. Og það veitti
ekki af hinum herbergjunum
b”em. sem svefnherbergjum,
því að -svstkinin voru tíu, og
höfðu á Bevan. Nú. er það viður náSu sjö hsi’ra fullorðinsaldri.
kennt. að Debs var barðskeytt. Þ.etta var fábrevtilegt, örðugt'
ur áróðursmaður fyrir því. sem líf fvrir hinn hugmvndaríka,
við að glírna, sem knúið hefur;. hann áleit sannast cg réttast, e:i.( skapmikla dreng.
Bevan til þess að gera upp-
reisn gegn forustumönnum,
flokks síns. Það er þessi trú
hans, -— sem hann hefur öðlasí
íyrir lestur og margra ára þátl-
töku í umræðum á þingi, —
ekki hefur bann verið ..talinn
mikill stjórnmálalegur hugsuð-
ur. í
Örðugleikarnir átíu ekki hvað'
sízt rætur sínar að rekja tií
__, _ _ . i hinna miklu átaka milli atvinnu
Hmn sagnfræðilegi skdning- rekendava]dsins og verkalýðs-
hefur xmög xnikið samtakanna.
sem voru með a£-
, .... . .. ... j 1 j_ V! ’. brigðum hörð í Wales í bann
aem er grundvOllunnn til sk.m „stjornmaMeg vnðbrogð hans, tís>B Bevan ólst umj við harð_
ingsa morgum stjornmaMeg- og bo eínkum gagnrym hans > £,keytta stéttabaráttu. Samtök
um viðbrogðum hans. Þar er a stjornmalastefnu Banadnkja iðnaðarverkamanna. verkaiýðs
Serhver Bandaríkja famtök önnur baráttutæki
ur Bevans,
verið ræddur
•til dæmis að finna skýringuna j manna.
á andúð hans á stefnu Banda- ’ maður. sem gistir Bretland,
ríkjanna í utanríki&tnálurii, og mun öðru hvoru fá að heyra i
sömuleiðis á rótgróinni andúð ýmsar atíhafnir stjórnartvalda í
hans á kommúnistum, ssrri náði landi sínu harðlega gagnrýnd- j
hámarki sínu um bað leyti, serc ar. enda bótti honum sjálfum'
Stalin gaf upp öndina. ' j sé sýnd bar fvllsta vinsemd. j
0ins og margir aðrir for- Aneurin Bevan er persónugerL
ustumenn verkalýðshreyfingar ingur þessa viðhorfs í fyllsta
innar, er Bevan sjálfmenntað- mæli. Hann er reiðubúinn að
ur fyrir geysimikinn og viðtæk ræðá álit sitt við Bandaríkja-
an bókalestur. Og síðan jók menn og rökstyðja gagnrýni
hann við fróðleik sinn. með sína af ákefð og hörku, — en
tveggja vetra námi í verkalýðs- sýna þekn persónuiega eínlæga
skóla í London. Og mælskulist alúð og vinsemd. Gagnrýni
tamdi hann sér ungur á verka- hans beinist eingöngu að stjórn
, lýðsfélagsfundum heima í málastefnunni, — ekiki að þjóð
Tredegar og í átökum við and- inni sjálfri.
stæðinga á útifundum. j Þessi gagnrýni hans grund-
„Ég hóf stjórnmálaferil minn vallast fyrst og fremst á rót-
án þess þar væri um nokkurn gróinni andúð hans á auðvald-
persónulegan metnað að ræða inu. ekki hvað sízt þar, sem það
af minni hálfu, eða nokkra á- fær óhindrað að leika lausum
kvörðun um hvað ég hyggðist hala, eins og í Bandarikjxmum.
hir.na vinnandi stéíta. urðu til
og uxu að valdi oy áhrifum í
I uppvexti hans. Ýmis þau lög,
I sem brezka þingið samþykkti
jí því skyni að stemma hirsa
straumþungu elfi verkalýðs-
. hrevfingarinnar að ósi, reynd-
ust árangurslaus.
j Þessi áhrif höfðu ekki ein-
göngu áhrif á æsku os uppeldi
Wales-búa, heldur hvarvetna
Pramha’d á 7. síðu.
P
HERMAN WILDENVEY
)as upp í fyrrakvöld á
íundi félagsins ísland —
Noregur í fyrstu kennslu-
stofu háskólans. Las skáldið
í háifan annan kiukkutima
við ákjósanlegar aðstæður,
og mun það dómur við-
að íslandtsför hans myndi ■
verða honum mikils virði,
og rórnaði skáldið mjög
móttökur og gestrisni. Wild-
envey hefur ferðazt. upp í
Borgarfjörð og austur :í
sveitir, en hann er mikill
aSdáandi Njálu og mun hafa
staddra, að þetta hafi verið notað tækifærið til að heim-
ógleymanleg ki'öldstund.
Kvæðín, sem Wildenvey
las, voru margvíslegs efnis,
clvarleg kvæði, kimniljóð og
ástaróðir. Gerði hann sér far
urn að velja ekki sörnu kvæði
og hann las í Austurbæjar-
bíói og útvarpinu, en af
nógu er að taka. Þarna gat
að heyra mörg snjöllustu
kvæði skáldsins, svo sem
Norsk aliegori; Ha'msuns
böker; Tankenes land; Et
biiiede; Millevoye; Tungetal-
eridyll; Basar; Vær stolt,
tnin elskede; Vi möttes al-
dri; En plett av jord; The
readiness is all og O, ennu
á være. Ennfremur las
Wildenvey að lokum kafla
úr endurminningum sínum.
Skáldinu var ynnilega fagn-
að og' því þakkaður lestur-
inn af snortnum áheyrend-
um.
ER Á FÖRUM.
Að upplestrinum loknum
lét Wildenvev svo um mælt,
sækja nokkra helztu sögu- '
staði hennar. Wildenvey fer .?
héðan heirn til Noregs'á'-
laugardag. '
KYNNING: OG ÞÖKK. •
Ámi G. Eylands stjórnar-
ráðsfulltrúi • kynnti Wilden-
vey nokkruin Orðum áður
en upplesturinu hófst og
þaídcaði honum að hafá léð
má'js á að verja kvöldstund
á fundi féiagsins. Félagið ís-
land — Noregúr hefur einu
sinni áður. reynt að' fá Wild-
envey 'hingað til lands, en
sú tilraun misíókst. N'ú
bauðst Wildenvey hins vegar
til að lesa upp á fundi þess
strax og hann kom hingað
tfl lands. Þorkell Jóhannes-
son prófessor þakkaði Wild-.
envey; að upplestrmum lokn- ■
um. fyrir hönd félagsins og
áheyrenda. Var ávarp hans
góð túlkun á hrifningu alira
vi^staddra.
Helgí Sæmundsson.
Samtal við Hafliða Jónsson garðyrkjumann:
HÉR FYRIR UTAN Alþýðu-
húsið eru nokkrir menn að
verða, eða hvaða leið ég ætlaði Þarna gæti enn áhrifanna af
mér í lífinu“, hefur Bevan því, sem hann las í æsku. Hon- verki, og iþúfurnar á Amaxhóls
sagt. „Slíkt þvaður eftirlæt ég um, hættir nefnilega við að líta túninu hverfa hver af annarri.
þeim, er dunda við að semja á auðvaldið í Bandaríkjunum f gtaðinn getur að líta slétt.ar
rómaníískar æfisögur. Sem ung eins og það var þá, en ekki eins flatir, og túnið breytir um svip
ur námsmaður í Suður-Wales og það er nú. Að bessu leyti er til hins betra. — Það er vor í
glímdi ég aðeins við þá raun- honumi líkt farið 'og rússnesk- doftinu, og við borgarbúar verð
hæfu spurningu, hverjir fóru um. stjórnmálamönnum, sem um þess áþreyfanlega varir á
í raun réttri með vöíd í þess-, harðneita að trúa því, að auð- Arnarhólstúninu, að það er unn
valdið nú, sé í nokkru fráibrugð ið að túhasléttum engu að síður
hér í borginni, en annarstaðar
á landinu. Hvarvetna landbrot,
stórhugur, og trú á framtíðina.
Og ég geng út á Arnarlhól, ég
á þangað erindi — þarf að hitta
mann og biðjast velvirðingar á
því, að 'hafa birt kafla eftir
hann, úr grein. er birtist í garð
yrkjuritinu. Þessi maður er
Hafliði frá Eyri, garðyrkju-
ixm hluta Bretaveldis, og meo
hvaða hætti verkamennirnir
gætu náð þeim völdum í sínar
hendur“.
Þessi sjálfsmenntun hans heí
iir átt sinn þátt í því, að gera
tð því, sem það var.
Hollusta .Bevans við bá stétt,
sem hann er vaxinn úr, verka-
lýðinn. er einlæg og uppruna-
leg: persónugerð hans stendur
Sumarskóli guðspekmem
Hafliði Jónsson.
SUMARiSKÓLI GUÐSFEKI-
NEMA verður að þessu sinni á
Þingvöllum, og hefst 19. þ.m.
Kennari verður, eins og jafn-
an áður, hinn kunni enski dul-
fræðingur, Edwin C. Bolt frá
'Camibridge. Er hann nýkominn
til landsins.
Áður en skólinn hefst, mun
Bolt flytja nokkra fyrirlestra
fiiér í Reykjavík, og verður hinn
fyrsti í Guðspekifélagshúsinu
í kvöld..
íSumarnámskeiðiinn á Þing-
völlum verður hagað þannig, að
hinn erlendi fræðari flytur þar
daglega, kvölds og morgna,
fyrirlestra, og verða þeír jafn-
óðum þýddir á íslenzku. Að
öðru leyti eiga dvalargestir
daga sína sjálfir og eru mjög
láta 'þaS sannast, að hægt sé &.£►
flytja fjöll fyrir tilstilli tækni,
jafnt sem trúar?
— Því ekki það? anzar
Hafiiði, og það er auðfundið &£*
honum er fuil alvara, og ég
verð að viðurkenna að mér þyk
ir hugmyndin góð og er ekkl'
komin til með að segja, að þetta
geti ekki orðið að veruleika, er
franá líða stundir, og með ölltv
óvíst,. 'hvort húsið . verður þá
frekar valið til flutnings, Þjóð-
leifchúsið eða Safnhúsið. Eri
sennilega kemur ekki til slíkra
stórflutninga á næstu missei'-
um að minnsta kosti.
— Er ekki eitthvað nýtt úr
garðyrkjunni?
— Jú, auðvitað, það er dag-
lega eittfiivað nýtt. Yið. garð-
yrkj umennirnir lærum í dag,
frjálsir um það, hvernig þeir fræðingur, sem er öllum þorra - ------------ -------- - —a,
eyða tímanum. — f fyrirlestr- Reykvíkinga kunnur af fjölda 1 * a, 1 1 me ,sinu V1 ýmislegt, það, sem okkur óraði
'felldnasta brosi.
Og þar með er synd min að
fullu fyrirgefin.
— Jæja, hvað ertu iheð nýrra
húgmynda?
Nýtt, >hvað er nýtt, Helgi?
Þarna stendur Safnhúsið, og er
um sínum kemur Bolt víða við greina um garðyrkjumálefni og
og tekur á sinn hátt ýmis við- margskonar afskiptum af félags
fangsefni mannsandans til með málefnum stéttar sinnar.
ferðar. Er venjulega skáldlegur Hann er hér að skera veg-
og listrænn blær yfir máli hans, kanta, sem við bæjarbúar er-
enda talar fyrirlesarinn ekki um búnir að fletja út á ferðum
síður til innsæis en vitsmuna. okkar um þennan hápunkt
Og mörgum finnst hið andlega Revkjavíkur.
andrúmsloft gott á þessum sum Ég vík mér að Hafliðg án þess að verða sem nýtt yíirlitum
arnámskeiðum Guðspekinema, að heilsa, og segi: eftir rækilega endurbót, og þó
sem nú hafa verið haldin ár — Það fór illa fvrir okkur er þetta ekki nýtt hús, en það
eftir ár við góða aðsókn. í Alþýðuiblaðinu, að birtá eftir stendur þarna í scmu skorðum
Þingvellir er alltaf heillandi þig greinarkaflann um iðnrétt- og það hefur staðið í okkar tíð,
s'taður, og er þess bví að vænta, indamálin og garðyrkiuna, en -og nú skyggir það á Þjóðleik-
að marga fýsi að bessu sinni, geta ekki um höfundarnafn. húsið. Ég legg til að það verði
að nióta þar hínnar töfraríku — Hveriu skipta nöfn í sam- flutt í heilu lagi, og staðsett við
náttúru og andlegrar fræðslu bandi við liðveizlu góðra mál- hliðina á nýja menntaskólanum
og áhrifa um leið. efna? Aðalatriðið er, að eitt- undir Öskjuhlíðinni.
Gretar Fells. ' hvað virmist á til hagsbóta, —' — Þú vilt með öðrum orðum
ekki fyrir í gær. Ekkert starf
er jafn auðugt að nýjungum
og starf garðyrkjans, enginn
getur orðið fuEnuma í vizku á
þeim vettvangi, og það er ein-
mitt þetta kapphlaup við vizfc ■
una, sem gerir garðyrkjuna
eftirsóknarverða. Jurtin, sena
vex upp af frækorni, — fellui’
í jörðina, reynist háð sömu
eiginleikum og annað líf nátt-
úrunnar. Við fáum aldrei skilið
tilgang þess, en vitum það eitt,
að því feg-urri blóm, sem getui’
að líta á. því meira yndi ihöfum
við af tilfcomu þess. Þannig er
það einnig smeð mannssálirnar,
að því betur, sem þær gera sér
Framfiiaid á 7. síðu.