Alþýðublaðið - 27.07.1954, Blaðsíða 5

Jwiðjudagur 27. júlí 1954
ALÞt&UBLAÐIÐ
íi
Samvinna Norðurlandan
sjúkratryg
BINS og áður hefur verið
skýrt frá var á fundi félags-
málaráðherra Norðurlanda,
sem haldinn var hér í Reykja-
vík fyrir réttu ári siðan, undir-
ritaður milliríkjasamningur
milli íslands, Danmerkur, Nor-
egs og Svíþjóðar um flutning
samlagsmeð'lima milli sjúkra-
samlaga og um sjúkraíhjálp, er
rnaður dvelur um stundarsakir
utan heimalands síns, en í ein-
hverju samningslandanna.
Samningur þessi gekk þó
ekki strax í gildi, því að fyrst
þurfti að staðfesta samninginn
á þjóðþingum landanna. En
bessa dagana hafa birzt aug-
lýsingar um gildistöku samn-
ingsins. Er sarmiingurinn þeg-
ar genginn ,í gildi milli íslands,
Ðanmerkur og SvíþjóSar, en
gengur í gildi að því er Noreg
snertir um næstu mánaðamót,
þ. e. 1. ágúst.
Við Danmörku hafa íslenzk
sjúkrasamlög haft samnings-
samhand sáðan 1939, en nú bæt
ast sem sagt Noregur og Sví-
þjóð við og jafnrramt verða
nokkrar breytingar é samfoand
inu við Danmörku.
TVENNS KONAE RÉTTUR
Það er mikilsvert fyrír þá
meðlimi íslenzkra samlaga,
sem fara til hinna samnings-
landanna til lengri eða
skemmri dvalar, að vita hvaSa
rétt þeir eiga, samkvæmt samn
Ingnum, og hvers þeir þurfa að
gaeta, til að fyrirgera ekki
þeirn réííi. Skal nú drepíð á
belztu atriðin í þessu sam-
bandi.
Um t\renns konar rétt er að
ræða. í fyrsta lagi rétt fyrir
þá. ,sem flytja tll einhvers
hinna landanna og í öðru lagi
rétt fyrir þá_, sem veikjast þeg-
ar þeir dvelia um stundarsak'r
í einhveriu hinna landanna eða
eru þar á ferð.
BÚFERLAFLUTNINGUR
iSkuldlausir meðlimir £s-
lenzkra samlaga, sem flytja til
Ðanmerkur, Noregs eða Sví-
þjóðar, eiga rétt á að flytja
sjúkratryggingu sína frá sam-
lagi sínu hér til samlags á þeim
stað, sem þeir flytja til og öðl-
ast inngöngu í það samlag án
nokkurs biðtíma, eða annarra
almennra inntökuskilyrða. —
Þetta fer þannig fram, að sá,
sem flytur, fær svokallað flutn
ingsvottorð hjá samlagi sínu
og leggur það fram hjá samlagi
á þeim stað, sem hann flytur
til. Gefi hann sig fram við nýja
samlagið innan þrjggja vikna
frá því að hann kom til lands-
ins, nýtur hann réttinda þar
frá komudegiuum. Gefi hann
sig seinna fram en innan
tveggja mánaða, óðlast hann
réttindi frá þeim degi, er hann
géfur sig fram. En láti hann
líða meira en 2 mánuði, missir
hann flutnjngsréttinn. Þessir
frestir eru venjuíega reiknaðir
frá komudegi til landsins,
Þetta gildir þó ek'ki, ef ákvörð
un um að setjast að í landinu
er seinna til komin; þá myndu
frestirnir reiknast írá því að
Mutaðeigandi lét fkrá ijg á
rnanntal.
Þegar flutningsrétturi~;n
glatast, verða menn að sæta
biðtírna hjá nýja samlaginu og
jafnvel að uppfylla viss heil-,
brigðis- og aldursskilyrði til að
eiga kost á Inngöngu í sam-
lagið.
Munið því, ef þér flytjið til
þessara landa, að ganga frá
stjúkfatryg-ginguiim án allrar
óþarfrar tafar. Fáið flutnings-
vottorð hjá samlagi yðar áður
en ferð er hafin og ]átið það
verða eitt af yðar fyrstu verk-
um, þegar þér eruð kominn á
ákvörðunarstað, að leggja það
fram hjá sjúkrasámlagi þar.
Fari nú svo að flutningsvott-
orðið gleymist, skal samt snúa
sér án tafar tii samiags á nýja
heimili-stáðnum og setur sam-
lagið þá hæfilegan frest til
framlagningar íiutningsvott-
orðs.
Hér hefur verið talað um
rétt til flutnings milli sam-
laga. En að jaínaði er líka um 1
nauðsyn að ræða. þar sem þeir
sem sleppa lögheimili hér á
landi, eiga ekki rétt á þvi að
vera sjúkratryggðir hjá sam-
iagi hér.
DVÖL UM STUNDARSAKIR
OG FERÐALÖG
Þá er það réttur þeirra, sem
dveljast um. stundarsakir í ein-
hverju þessara landa, eða eru
þar á ferð. Þeir meðlimir ís-
lenzkra samlaga, sem veikjast
á meðan á slíkrí dvöl stendur,
þannig, að þeir þurfí á Iæknis-
hjálp eða sjúkrahúsvist að
halda, eiga rétt á því að sjúkra
samlag á þeim stað, þar ,sem
hjálpin er veitt, greiði kostn-
aðinn, eftir sömu reglum og
það greiðir fyrir sína eigin
meðlimi.
NAUÐSYNLEGT AÐ LEITA
GRKIDSLU ÞAR SEM
HJÁLPIN ER VEITT
Og ástæða er til að benda
sérstaklega á það, að nauðsyn-
Iegt er fyrir menn að nevta
þessa réttar nema þeir vilji
bera kostnaðinn sjálfir. Menn
geta sem sagt ekki valið um
það, hvort þeir halda sig að
samlagi í dvalarJandinu eða
leita endurgreiðslu hjá sínu
eigin samlagi í heimalandinu.
Þeir verða að nota sér rétt
þann, sem þeir eiga samkvæmt
samningnum til að krefjast
greiðslu hjá samlagi í dvalar-
landinu, eða bera kostnað,’ir.
sjálfir.
Ástæðan til þessa er sú, að
ekki er gert ráð fyrir neinum
endurgreiðslum milli land-
anna vegna veittrar sjúkra-
hjálpar. Þegar íslendingi í Dan
mörku, Noregi eða Svíþjóð er
| veitt sjúkralhjálp, samkvæmt
' þessum ákvæðum, þá kemur
engin greiðsla fyrir það frá ís-
landi, en gegn þessu veita ís-
lenzk samlög Dönum, Norð-
mönnum og Svíum saras konar
hlunnindi hér án þess að end-
urgreiðslur komi fvrir frá hin-
um löndunmn. Með öðrum orð
um: Hvert land ber siálft bann
i kostnað, sem þar fellur til.
í
! AÐEINS LÆKNISHJÁLP
OG SJÚKRAHÚSVÍST
En takið vel er.ir þvi, að
þetta gildir aoeins um sjúkra-
fcúsvist . í allt að 90 daga og
Iœknkhjálp. O mur sjúkra-
hjálp er ekki reidd sam-
kvasmt samningnum, t. d. ekki
| lyf. Endurgreiða því íslenzk
s-amlög hluta af lyfjakostnaði,
sem til fellur erlendis eftir
sömu reglum og hmgað til.
NAUÐSVNLEGAR
RÁÐSTAFANIR
En hvers þarf þá frekar að
gæta tii að tryggja bennan rétt
sinn?
I fyrsta lagi: Takið sjúkra-
samlagsbók yðar með í ferð-
ina. Það getnr sparað yður
mikið umstang, ef til þarf að
taka. Börn innán 16 ára, sem
ekki eru í fylgd með foreldr-
um. 'geta 'fengið sérstakt vott-
orð frá samlagi sínu, um að
þau séu bar trjrggð.
í öðru lagi: Ef þár veikist. "þá
tilkynnið það sjúkrasamlagl,'
sem krefja má um greiðslu,
Skal það geri, ,svo fljótt sém
við verður komið og ávallt inn
ar> 14 daga, nema gild forföll
banni.
Venjulega má aóeins krsfja
samlagíð á þeim stað. þar sem
sjúkrahjálpin er veitt. Ferða-
maður sem leitar læknis á við-
komustað, getur þó snúið sér
t;l samlags á ákvörðunarstað,
ef hann yrði annars fvrir óeðli
legri töf.
Stundum mun að vísu nægja
að sýna sjúkrasamlagsbók sína
lækni eða sjúkrahúsi, sem í
hlut á, þannig að þessir aðilar
kreíji sjálfir hlutaðeigandi
samlag um greiðslu. ■
Að öðrum kosti verður hinn
tryggði sjálíur að Jeggja út
kostnaðinn. En þá skal þess
gætt. að fá sundurliðaðan reikn
ing og framviísa honum til
greiðslu hjá því samlagi, sem
í hlut á.'Þetta skal.gert áður
en hinn tryggði fer úr landi.
og ávalit innan 6 vikna frá því
að reikningurinn var greiddur.
EKKI TIL ÞEÍRRA,
SEM SIGLA í LÆKNINGA-
ERINDUM
Það er algengt að fólk, sem
hefur í hyggju að íara utan til
að leita sér lækninga. spyrjist
fyrir um það, hverrar fyrir-
Frh; á 7. síðu.
EI’TT af hínum .,stóru“ mál-
um stjórnarflokkanrsa hefur
verið' það að vjðhalda jafnvægi
í bvggð lar.dsins, Reyndar er
kannski ónákvæmt að tala um
jafnvægi, en láturn svo vera
og trúum því, að æilunin hafi
verið að hefia aðg-erðir til að
ójafnvægið ykist ekki að mun
hraðári skrefum en verið hef-
ur. En þetta er að minnsta
kosti hagkvæmt að hafa á orði,
meðan kjördæmi ú;i um land
hafa þó er.n þau áhrif. sem nú
er, um skipun aiiþing.'s'..
Bf' til v.'sl heíur bað einni.g
ýtt r.okkuð við þeim g-óðu
mönnum, þegar heiil hreppur
eyddist á fáum árum, og fólk-
jð. sem þar.gekk frá verðlaus-
urn eignum, bættist við í hús-
næðiseklu kaupstaðanna. Nokk
úð er það. að hefnd var s.kip-
uð, ráðherrar tölnðu í útVarp
o.g blöð birtu fjálgar greinar
um góða - og föðurlega forsjón
fólksins, sem enn braúkaði úti
á landsbvggðinni. Nú er bezt,
að óreyndu máli, að draga ekki
í efa, að allt hafi verið af heil-
indum mælt. En þó er eins og
vakni svolítill uggur, eftir því
sem málín skýrast, og lengra
l'íður frá himlm stóru og fögru
orðum.
Eitt aðalmálið var rafvæð-
ing byggðanna, og sjálfsagí
hefur glaðnað yfir mörgum
Vestfirðingi, sem nú þóttist
sjá uppfylíingu áratuga vo.na.á
næsta leiti. Fjármagn til fram-
kvæmdanna var tryggt, sögðu
ráðherrarnir, þegar þeir töluðu
til alþjóðar í gegnum útvarpið.
mig minnir meira að segja.að
það væ-ri sumarboðskapur.
Þá var svo sem auðvitað,
hvað gert vrði. Við minntumst
þess. er raíorkumálastjóri
skýrði í ýtarlegu erindi. sem
hann hélt á ísafirði. að við-
stöddum fulltrúum víðs vegar
að af landinu, að s.tórvirkjun
fyrir Vestfirði hefðí alla kosti
fram yfir smávirkianir. aðeins
ef fé væri fyrir hendl til að
framkvæma hana.
Og nú var fjármagnið
tryggt, það var ráðherraíboð-
skapur, sem engum kom í hug
að vantreysta. En svo kom>
Morgunblaðið frá 8. júlí. Það
flutti líka sinn boðskap. Á .for-
síðu þess stóð feitletrað: „Á
Vestfjörðum er .-ennilegt að
hafizt verði í sumar handa um
virk.iunarframkvæmdir í Bol-
ungarvik og e. t. v. íleiri stöð-
um.“
Hver skolljnn var nú á ferð?
Ha'fði vatnið í Dynjanda og.
Miólkám e. t. v. gnfað svo upp,
að því væri ekki trevstandi
eiru saman? Hingað til höfð-
um við bó heyrt. að hað væri
íreVar cþarfiega rn:kið en of
.liítjð.
Eða ha'fði fiármagnið kann-
-ski srufað upp? Sennilega hef-
u-r þó ekki sandurinn á götum
Akraness kallað á það til sín
til iafnvægis. eða einhverjar
aj'pf' fram.kvænid.n- kringum
Eeykianesskaga. Við spyrjum,
og siáifsapt koma svörin glög.g'
og vóð síðar.
Fn það er fleira. sem Vest-
firðingum kemur til hugar í
samfoandi við jafnvægisæfing-
ar ráðamannanna.
: Góðu heilli hei’ur breyting
sú, sem gerð var á landhelgis-
i línunni, bætt mjög aðstöðu
sjómanna, og þá einnig að
sjálfsögðu útgerðarmanna við
Suðúrland.
En af Vestfjarðamiðunum er
aðra sögu'að segja. Þar eru nú
flesta tíma ársins fljótandi.
borgii* af togurum, innlendum
og erlendum, sem leita þar
uppfoótar á þau mið, sem þeim:
lokuðust syðra. Þetta þýðir
það. að afkoma bátaútvegsins á
Vestfjörðum heldur versnar-en.
batnar, og hlutur sjómanna
verður svo rýr. að þeir kjósa
heldur að leita til Suðurnesj-
anna um skiprúm á vertíð, en.
að róa á heimaibátum.
En fáist ekki menn út á bát-
ana. býðir lítið að eiga báta.
Afleiðmgin pýtúr því að.
verða sú. að bátarnir verða
sendir suðúr' á yfirfyllt fiski-
FramfoaW á 7. siðu.
garmaourmn
VOPNIN eru loksins þögnuð
í Indó-Kína, en jafoframt er
sú spurning mjög rædd í heims
blöðunum, hvað orðið sé af upp
reistnarforingja'num par aust-
ur frá, H Ohi Min-h. Enginn
veit með vissu, hvort hann fer
huldu höfði í frumskógunum
eða er liðið lík. En sé hann of~
ar foldu, leggur hann sjálfsagt
leið sína til Hanoi innan
skamms.
VEL MENNTAÐUK.
Ho Chi Minh er lágvaxinn
og sérkennilegur maður með
afturkemht hár og stór, leiftr-
andi augu. Hann er síður en
svo hermannlégur í útliti. Fiest
ir myndu fremur láta sér detía
í hug, að hann væri víðlesinn
heímspek ingur, og rétt.er það,
að hann er maður prýðilega
menntaður. Auk móð’urmáls
sins talar hann frönsku, ensku,
rússnesku, kínversku og ja-
pönsku og getur vel fleytt sér
í portúgölsku.
Auðvitað er han-a byltingar
maður, en lætur hann frémurj
stjórnast af kommúnisman en.
þjóðernisstefnu? Þeirri spúrn
ingu er örðugt að svara, því að.
Ho Ohi Mirnh hefur ekki flik-
að ævisögu sinni eða skoðun-
um. Sú saga er til, að hann hafi
einhverju sinni komizt þannig
að orði: „Ég las í æsku Kon-
fuzius, Lao tse, guðspjalla-
mennina og Marx, og allir hafa
þeir til síns ágætís nokkuð“.
Flest er á huldu um manninn
Ho Chi Minh, en þó eru nokkr
ar staðreyndir kunnjr: Hann
fæddist 1892 og er sonum e.m-
bættismanns við hirðina í Ann
am. Faðir hans var grunaður
um uppreisnarhug og fangels-
aður ásamt íjölskylu sinni
1911. En Ho komst undan, þótt
ungur væri, og tók sér far út
í heim.
VEVINTÝRLEGT I.ÍF.
Honum skaut upp í Marseille
1913 c? fór þaðaa til Parísar,
þar s;m. hamr ^ekk i' fransko
Alþýðu(Jokkipn. Ho sat flokks
þingið í Tours 1820, þegar ílokk
urinn klofnaði, skipaði sér í
sveit með kommúni.stum og
var semdur •til Moskvu 1923.
Næsta bæklstöð hans var
Kanton í Kína, en eftir að í
Framliald á 7. sífej