Tíminn - 10.01.1965, Blaðsíða 8

i
1 I
8
TÍMINN
SUNNUDAGUR 10. janóar 1905
Það hefur löngum verið trú
hér á landi ekki síður en ann-
ars staðar, að samband sé milli
veðurfars og heilsufars fólks,
veðrabrigði hafi áhrif á heils-
una og orsaki ýmsan hrank-
leika, eða hver kannast ekki
við gigtina í gamla fólk-
inu á undan norðanátt? En
samt er svonefnd læknisfræði-
leg veðurfræði svo að segja ný
fræðigrein, og enn sem kom-
ið er stunduð í fáum löndum.
Eitt þeirra fáu landa er
Þýzkaland. Veðurstofa vestur-
þýzka ríkisins rekur fimm rann
sóknarstöðvar á þessu sviöi, og
eru þær staðsettar í Bad Tölz,
Tiibingen, Königstein (Taun-
us) og Hamborg. Rannsóknir
þessar eru þó enn á tilrauna-
stigi, og er ýmsum aðferðum
beitt. Kunnust er þó rann
sóknastöðin í Bad Tölz íyrir
tilgátur þær eða kenningar
sem starfið þar er byggt á, þar
sem gert er ráð fyrir sex mis-
munandi veðurfarsbilum eða
stigum, er einkum hafi áhrif
á lieilsu manna. Haldnar eru
skýrslur um veðurbreytingar
og samtímis breytingar á líð-
an sjúklinga, frammistöðu nem
enda í lægri skólum og stúd-
enta í háskólum, viðbragðstími
fólks í ýmsum atvinnugrein
um, slysum meðal starfsfólks
í verksmiðjum, blóðþrýstingi,
hjartsláttartíðni, krampatilvik-
um, byrjun á fæðingarhríðum,
hvernig dauða ber að hjá sjúkl
ingum o.s.frv. Samkvæmt kenn
ingu þeirra í Bad Tölz er veð
urfarsstig nr. 2, svonefnt ótruf)
andi veðurfarsstig, sem er svalt
bjartviðri, ákjósanlegast fyrir
heilsuna, en hið „truflandi-1
veðurfarsstig nr. 4, þegar í að-
sigi eru breytingar til verra
veðurs, valda því helzt, að heils
unni hnignar. Þó er þetta ekki
einhlítt, að áliti þessara fræði-
manna flestra, heldur hafi veð
urbreytingar mjög mismun-
andi líffræðileg áhrif á menn.
Sumir aðrir ætla, að sérstök
loftfyrirbæri önnur, svo sem
mikil rafmögnun andrúmslofts
ins, séu líkleg til að draga dilk
á eftir sér óheppilegan heil-
brigði fólks, einnig snöggar
breytingar á hitastigi og raka
loftsins séu líkleg til að breyta
bæði líkamlegri og andlegri líð
an manna.
Yfirleitt má segja, að þeir,
sem helzt verði fyrir barðinu
á veðurbreytingum. sé fólk.
sem hefur miklar kyrrsetur
og því minni mótstöðu, óharðn
aðra en aðrir. Aftur á móti
hafi veðrið sjaldnast nokkur
veruleg áhrif á þá, sem harð-
gerðir eru og hraustir fyrir. Þó
vitum við, að margir fílhraust-
ir eiga til að bráðna fyrir mikl
um loftrakabreytingum og
nægir að nefna mismunandi
getu og árangur íþróttamanna
er þeir fara úr einu landi í
annað til að keppa og verða
þá stundum skyndilega veikir,
þegar loftið mettast skyndi-
lega af miklum raka. Það er
of mikið sagt, að sjúkdómar
eins og andarteppa eða aðrir
sjúkdómar í öndunarfærum,
hjartaslag, nýrnasteinar. eða
kýlasótt eigi fyrstu rót sína
að rekja til veðrabrigða eða
loftslags, en á hinu leikur ekki
vafi, að þeir eru líklegir til
að færast í aukana undir slík-
um kringumstæðum. Veðra-
breytingar verða iðulega of-
raun sjúkum líffærum, bótt
heilbrigðum verði ekki meint
af. Mannalát eru víða tíðari um
vor og haust en á hinum árs-
tíðunum, ekki endilega af því
að árstíðaskiptin sé frumorsök
dauðsfallsins, heldur að þau
flýti fyrir því.
Líku máli gegnir um barns-
fæðingar, snöggar raskanir á
veðurfari koma iðulega fæðing
arhríðum af stað fyrr en ella.
Hvort tveggja, skyndilega
fæðingu eða dauða má líka
rekja til snöggra geðshræringa,
sem geta sprottið af veðra-
breytingu, en erfiðara er að
sanna það með skýrslum, þar
sem það er meira einstaklings-
bundið.
Enn er eitt, sem nefna má
í sambandi við það, sem að
ofan var sagt um voveiflega
dauðdaga, en það eru umferða
dauðaslys. Skýrslur sýna víðast
að tíðastar orsakir umferða-
slysa eru ofmergð og umferðar
benda á vegum um helgar,
áfengisneyzla, og skyndileg-
ar veðrabreytingar. Yfirvof-
andi óveður hefur sálræn áhrif
á ökumenn, og lamar örygg-
iskennd þeirra.
Loks mætti nefna það, að íi
sumum fyrrnefndum borgum
Þýzkalands er samvinna milli
veðurþjónustunnar og spítala-
lækna. Veðurfræðingar gefa
læknum aðvörun um óveður i
aðsigi, einkum skurðlæknum,
svo að þeir fresti uppskurðum,
nema í nauðsynlegustu tilvik-
um, því að fremur sé hætta á
að það geti riðið sjúklingi að
fullu, ef uppskurður er ekki
framkvæmdur við hin ákjósan-
legustu veðurskilyrði. ,
J