Alþýðublaðið - 02.02.1955, Page 4

4
alþYðublaðið
Miðvikudagur 2. februar 1955
Utgefandi: Alþýðnflotyurlnn.
Ritstjóri: Helgi Sœrrmndsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingasijóri: Emma Möller.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
Áskj-iftarverð 15,00 á mánuði. í lausasölv 1J)0.
Hvað meinti Ólafur?
MORGUNBLAÐIÐ reyn-
ir í gær að telja lesendum
sínum trú um, að Ólafur
Thors forsætisráðherra hafi
meint allt annað en gengis
Iækkun með hótununum í
áramótaræðu sinni. Hins
vegar veitist því ósköp erf-
itt að útskýra kenningar
húsbóndans. Þó verður varla
til minna mælzc en Morgun
blaðið tilgreini skýrt og
skorinort, hvað fyrir Ólafi
vakti, ef þjóðin hefur mis-
skilið boðskap hans og sér
fræðingurinn Benjamín Ei-
ríksson kvatt sér Wjóðs áð-
ur en hann átti að láta til
sín heyra.
Að öðru leyti er forustu-
grein Morgunblaðsins ein-
kennilegur barnaskapur.
þar .segir, að það sé ekki í
valdi forsætisráðherra að á-
kveða gengi.s'ækkun. Vita-
skuld er slík ákvörðun í
verkahring alþingis, en for
maður stærsta stiórnmála-
flokksins og forsætisráð-
herra landsins má sín öðr
um meir í þeim sa’arkynn
um og ber þyngstu ábyrgð
ina á þeim verkum, sem þar
eru unnin. Þessi skýring
Morgunblaðsins er því ó-
sköp misheppnuð. Og, hvaða
vit er í því fyrir forsætis-
ráðherra eða annan valda-
mann að.dylgja um gengis
lækkun í áheyrn þjóðarinn
ar að ástæðulausu? Jafnvel
Ólaf'. Thors er varla ætl-
andi þvílík fljótfærni.
Morgunblaðið varar mjög
við launahækk\mum í for-
ustugrein sinni í gær og er
með alls konar ásakanlr í
því sambandi. Að því gefna
tFefni er rétt og skylt að
kryfja málið til mergjar, en
Morgunblaðið lætur það hjá
líða. Verkalýðshreyfingin
hefur mótað þá stefnu. að
verð’.ag; sé haldið i skefj-
um og dýrtíð lækkuð, því
að þær ráðstaíanir reynist
varanlegasta kjarabótin.
Verkfallið haustið 1952 var
háð þeirri stefnu til fram-
dráítar. Nú fást stjórnar-
völd'.n ekki til að feta þessa
mörkuðu braut. Þess vfcna
eiga alþýðustéttirnar ekki
um annað að velja en taka
á sig þyngdar byrðar eða
grípa til neyðarúrræðis al
mennrar kauphækkunar.
Fyrri möguleik'.nn er ekki
verður umhugsunar eða um
ta’s. Vinnandi fólk lætur
ekki hjóða sér kjaraskerð
ingu á sama tíma og ævin
týramenn, okrarar og brask
arar raka saman óheyrileg
um gróða. Það væri að ætl
ast til of mikils af hinum
mörgu og fátæku vegna
hlífisemi við hina fáu og
ríku.
Ríkisstjórnin á um það að
velja að ganga til móts við
stefnu Alþýðuflokksins og
verkalýðshreyfingarinnar
um kjarabót lækkaðs verð
lags og minnkaðrar dýrtíð
ar eða að ný verkfallsalda
skelli yfir land.ð. Henni þýð
ir ekki að ímynda sér, að
vandinn leysist með upp-
gjöf af hálfu verkalýðssam
takanna, eins og vottar fyr
ir í ijorustugrein Morgun-
b’aðsins í gær. Ríkisstjórn
in verður að móta eða fall
ast á stefnu, er leiði til
lausnar. Hún er þegar fyrir
hend: og nýtur stuðnings
Alþýðuf okksins og verka-
lýðsstéttanna. Sú stefna er
lækkað verðlag og minnkuð
dýrtíð. En_ því miður stend
ur á ríkisstjórninni að hlíta
þessu sjálfsagða úrræði.
Þess vegna rís nú verkfalls
aldan, sem Morgui-kjaðið
fjölyrðlr um, en sér engin
skynsamleg ráð til að forða.
Hún er vissulega neyðarúr-
ræði, en verkalýðurinn á
ekki annað val, ef ríkis-
stjórn'.n heldur áfram að
berja höfðinu við steininn.
Skrif Morgunblaðsins
leysa ekki vandann . fremur
en. gengislækkunarhótun
Ó’afs Thors. Hér þarf raun
hæfar ráðstafanir — og þær
koma ekki af sjálfu sér. Og
það kemur úr hórðustu átt,
þegar Morgunblaðið er að
sakai þennan og hinn um
erfiðleikana, er við blasa,
en gleymir þeirn aðilanum,
sem ábyrgðina ber. Það er
ríkisstjórnin, og orsök ó-
farnaðarins er óheillastefna
gsngislækkunarí nnar.
AiþýSublaðið
fæst á flestum veitingastofum bæjarins.
Kaupiú Alþýðublaðið um Jeið og þér fáið yður
kaffi.
NEFNDIN, sem úthlular 1
listamannalaunum í ár„ skil-
aði af sér í gær, og fer skráin
yfir úthlutunina hér á eftir.
Alþjngi varði allmikju hærri
fjárhæð en fyrr í þessu skyni
við afgreiðslu síðustu fjár-
laga, og hafa li.staímanna.
launin því hækkað nokkuð.
Listamenn í fyrsta flokki fá
í ár 17 500 00 krónur, í öðrum
fjokkj 10 500 00, í þriðja
flokki 6 200 00, í Ijjórða
flokki 4 000 00 og í fimmta
flokki 3 600 00. Alls var út-
hlutað til 113 skálda, rithöf-
unda og annarra listamanna,
en það er örlítið fleira en und-
anfarið.
í þremur efstu launaflokk-
unum hafa orðið þær
breytjngar, að Jóhann.es
skájd úr Kötlum færist nú
afíur upp í fyrsta flokk, en
í öðrum flokki bætast við
Giiðmundur Frímann skáld
'og Júlíaína Sveinsdóttir
listmálará og 4 iþriðja
flokki Guðrún Árnadóttir
rjthöfundur og Þórarinn
Jónsson tónskáld. í fjórða
og fimmta flokki eru aþ-
miklar breyfingar eih(s og
venjulega og bætist þar
við ,að þessu sinni margt
ungra skálda, rithöfunda og
myndlistarmanna, sem
ekki hafa hloíið Iista-
mannalaun áður.
Nefndina skipuðu Þorsteinn
Þorstejnsson sýslumaður, for-
maður, Þorkell Jóhannesson
prófessor, ritari, og Helgi
Sæmundsson ritstjóri.
Úthjutunin í ár er á þess'a j
leið:
17.500 krónur:
Ásgrímur Jónsson
Davíð Stefánsson
Guðm. G. Hagalín
Halldór K. Laxness
Jakob Thorarensen
Jóhannes S. Kjarval
Jóhannes úr Kötlum
Jón Stefánsson
Kristmann Guðmundsson
Tómas Guðmundsson
Þórbergur Þórðars'on
10.500 krónur: . .
Ásmundur Sveinsson
Elinborg Lárusdóttir
Finnur Jónsson
Guðmundur Böðvarsson
Guðmundur Daníelsson
Guðmundur Einarsson
Guðmundur Frímann
Gunnlaugur Blöndal
Gunnjaugur Scheving
Jón Björnsson
Jón Engilberts
Jón Þorleifsson
Júlíana Sveinsdóttir
Kristín Jóns'dóttir
Magnús Ásgeirsson
Olafur Jóh. Sigurðsson
Ríkarður Jónsson
Sigurjón Jónsson
Sigurjón Ójafsson
St.einn Steinarr
Sveinn Þórarinsson
Þorstejnn Jónsson
6.200 krónur:
Eggert Guðmundss'on
Friðrik Á. Brekkan
Guðm. Ingi Kristjánsson (
Guðrún Árnadóttir frá
Lundi
Heiðrekur Guðmundsson
Jóhann Briem
Jón Leifs.
Jón Nordal
Karl O. Runólfsson
Páll ísójfsson
Sigurður Einarsson
Sigurður Sigurðsson
Sigurður Þórðarson
Snorri Arinbjarnar
Snorri Hjartarson
St.efán Jónsson
Svavar Guðnason
Vilhj. S. Vilhjálmsson
Þorvajdur Skúlason
Þórarinn Jónsson
Þórunn Elfa Magnúsdóttír
4.000 krónur:
Agnar Þórðarson
Árni Björnsson
Árni Kristjánsson
Björn Ólafsson
Elías Mar
Eyþór Stefánsson
Halldór Sigurðsson (Gunn-
ar Daj)
Hallgrímur Helgason
Helgi Pálsson
Höskujdur Björnsson
Jakob Jónsson
Jón úr Vör
Jón Þórarinsson
Jórunn Viðar
Karen Agnethe Þórarins-
son
Karl ísfeld
Kristján Einarsson frá
Djúpalæk
Kristinn Pétursson 1
Magnús' Á. Árnason
Framhald á 7. síðu.
Enn fjölgar jarðarbúum jafnf og þéff
HAGSKÝRSLUR, sem Al-
þjóða heilbrigðismálastofnun-
in (WHO) hefur nýlega birt og
sem fjalla um fól.ksfjölgun í
nokkrum löndum frá því um
síðustu aldamót, benda tU
þess,
að barnsfæðingum hafi held
ur fækkað, eflir að þær náðu
hámarki skömmu eftir síðustu
heimsstyrjöld,
að meðalaldur manna fari
síhækkandi og
að mannfólkinu fari fjölg-
andi jafnt og þétt.
BARNSFÆÐINGAR
Skýrslur WHO benda til
þess. að í þ'eim löndum, er hag
skýrslurnar ná yfir, hafi barns
fæðingum farið fækkandi á
fyrstu árum 20. aldarinnar og
e.nn fremur síðustu árin fyrir
h-eimsstyrjöldina slðari. Strax
að styrjöldinni lokinni fjölg-
aði barnsfæðingum tll muna,
en nú er farið að bera á aftur
kipp í þessum efnum á ný í
ýmsum löndum. Þó eru undan-
tekningar frá þessari reglu, t.
d. er svo í Bandaríkjunum,
þar sem barnsfæðiugum hefur
ekki fækkað að neínu ráði frá
því á fyrstu árunum eftir stríð,
er þær náðu hámarki.
Yfirleitt má segja, að barns
fæðingatalan sé frekar há alls
staðar þar sem skýrslurnar ná
og lalsvert hærri en fyrir síð-
ustu heimsstyrjöld. Yfirleitt
virðist það vera svo, að það
dregur úr barnsfæðingum á ó-
róatímum, þegar menn ó.ttast
að til ófriðar dragi, en fjölgar
svo aftur þegar friðvænlega
horfir.
DAUÐSFÖLLIN
í þeim 29 löndum, sem
skýr.slur WHO ná yf'.r, hefur
dauðsföllum fækkað til muna,
allt að 50 af hundraði s.l. 50
ár...
T. d. fækkaði dauðsfijlum í.
Chila.á árunum 1911—13 til
1935 úr 31 dauðsfalli árlega á
hverja 1000 íþúa í 13,2. — í
Bandaríkjunum úr 14 af hverj
um 1000 í 9,6. í Indlandi úr
30.3 í 15; í Japan úr 20,3 í 8,9;
í Danmörku úr 13 í 9; í Frakk
landi úr 18.2 í 12,8 og í Eng-
landi og Wales úr 13,9 af
hverjum 1000 íbúum áriega í
11,4.
Tekið er fram í skýrslunum,
að taka verði öllurn hagskýrsl-
um um barnsfæðingar og
dauðsföll með gát. Hætta sé á
að villur .slæðist inn í slíkar
hagskýrslur, einkum þar sem
samanburður sé gerður milli
landa og ef farið er langt aft-
ur í tímann. Þá er tallð eð
skýrslur um þessi efni séu mis
jafnlega ábyggilegar. eftir því
hvaða þjóð eigi í hlut og'á
hvaða tíma skýrslurnar voru
gerðar. Einnig er tekið fram,
að manntalsskýrslur séu ekki
ávallt sem ábyggilegastar
vegna ófullkominna manntals
aðferða, skorts á ábyggilegum
heimildum og t. d, vegna
mannflutninga.
Hér fara á eftir [ölur um
barnsfæðingar í nokkrum lönd
um og er miðað við barnsfæð-
ingar meðal hverra 1000 íbúa:
Land: 1901—05 1936—38 1946—50 1953
Kanada 20,2 27,5 27,9
Damnörk 29,0 18,0 20,6 17,8
Noregur 28,5 15,0 20,6 18,8
Svíþjóð 26,1 14,5 18,2 15,4
Frakkland 21,2 14,8 20,9 18,6
Holland 31,5 20.2 25,9 21,8
Bandaríkin 17,2 24,2 24,7
Indland 33,9 25,8 26,7
Japan 32,3 29,1 30,8 21,5
Chile 38,4 32,3 33,3 36,1
England og Wales 28,2 14,9 18,0 15,4
Ástralía 26,4 17,3 23,4 22,9
Ath.: Tölurnar fyrir 1953 eru bráðabirgðatölur.