Alþýðublaðið - 24.06.1955, Side 4

Alþýðublaðið - 24.06.1955, Side 4
 ALÞYDUBLAÐIÐ • Föstudagur 24. júní 19o& 5 ] \ % ) l ! Í * j i \ ) s b s s s V ■3 s s s I I \ Útgefan di: Alþýðuflotyurin n. Ritstjóri: Helgi Sæmundsson. Fréttastjóri: Sigvaidi Hjálmarsson. Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og Loftur Guðmundsson. Auglýsingastjóri: Emma Möller. Ritstjórnarstmar: 4901 og 4902. Auglýsingasími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10. Ásþriftarverð 15,00 á mánuði. 1 lausasölu 1,00. Dómur staðreyndanna ALÞÝÐUFLOKKURINN jefur mótað' þá stefnu í kaupgjaldsmólum að leggja megmáherzlu á lækkun verðlags og dýrtíðar. Þær ráðstafanir telur hann var- anleguslu kjarabæturnar og farsælastar samfélaginu. Síðast liðið haust beitíi hann sér fyrir bví, að sú leið yrði farin, enda slík af- staða í samræmi v.ð yfirlýs- ngar og samþykktir verka- lýðshreyfingarinnar fy.rr og nú. Sljórnarvöldin l'Sðu ekki máls á þessu úrræði. Þá var ekki annarra kosta völ en knýja fram launa- hækkun, þó að hún kostaði langt og strangt verkfall. Alþýðustéttirnar fögnuðu slgri í þeim átökum, en veigamesía kjarabótin varð tvímælalaust alvinnuíeysis- tryggingarnar, sem aftur- haldið hefur ekki mátt- heyra nefndar undafarin ár, en ríkissijórnin og atvinnu- rekendur féllust á í samningaumræðunum, sem leiddu til lausnar verkfalls- ins. Veigamikið atriði í stefnuskrá Alþýðuflokksins náði þar með fram að ganga, en Ieið hans í dýrtíð- armálunum var því miður ekki farin. Verðbólgunni voru ekki reistar þær skorð ur, sem þurfli. Nú er svo dómur stað- reyndanna fallinn. Hann er sá, að kjarabótum alþýðu- samtakanna er svarað með verðhækkunum og stórauk- inni dýrtíð. Vörur eru í. mörgum tilfellum hækkað- ar margfalt me.ra en nemur kauphækkunum verkalýðs- ins. Sama er að segja um ýmis konar þjónustu. Og ■þessar hagsbætur gæðinga stjórnarflokkanna fást fyrir hafnarlaust. Þær kosta ekki verkföll og ekki einu sinni leyfi stjórnarvaldana. Hlut- aðeigendum er í sjálfsvald sett, hvað þe'r vilja fá fyrir vörur sínar og þjónustú. Og þeir sætta sig ekki við lítið eins og dæmin sanna. Þannig er á daginn kom- ið það, sem Alþýðuflokkur- inn spáði. Óheillaþróunin heldur áfram, og afleiðingar hennar liggja öhom í aug- um uppi. Sagan mun endur- taka sig. Og þanníg mun til ganga, unz íslendingar sann færast um, að í óefni sé kom •ð, eða sit ja fastir í forað- inu. Stefnan í fjármálum og kaupgjaldsmálum er röng. Við verðum að sigrast á dýr tíðinni og verðbólgunni, ef atvinnuvegirnir eiga að bera s'.g og kjarabætur al- þýðunnar að ná tilgangi s:n um. Okkur er hollt að íhuga þessar siaðreyndir áður en þjóðarskútan er sfrönduð og ekkért eftir nema tvísýn mannbjörg. Verkalýðshreyf- ingunni er allt þetta Ijóst. Þess vegna krefst hún læk.k aðs verðlags og minni dýr- tíðar. En stjórnarvöldin sofa og láta skeika að sköp- uðu. Ólafur Thors og Gunn- ar Thoroddsen tala raunar upp úr svefninum, en það sioðar lítið. Hér er aðgerða þörf, úrbóta, sem leiði til lausnar á aivarlegasta vandamáli samlíðarinnar. Afturhaldið virðist í- nynda sér, að það geii þreyít verkalýðshreyfinguna með skollaleiknum, sem er í frammi hafður, en slíkt er alger misskilningur. Vinn- andi fólk mun berjast sleitu laust fyrir því, að það fái sinn deilda hlut þjóðartekn- anna. Það læíur ekki ræna s’.g fengnum hagsbóium. Slíku verður svarað af þess hálfu með nýrri baráttu á þeim orustuvöllum, sem rik isvaldið og atvinnurekend- urnir hasla á hverjum tíma. En verkalýðshreyfingin vill tryggja hag sinn í vinsemd og samvlnnu við aðra aðila þjóðfélagsins fremur en stríði. Og ábyrgum öflurn innan hennar er sá vandi á höndum, að forða öfgum. sem leiða af íyrirhyggju- Ieysi og ofríki afíurhaldsins. Verðhækkanirnar, sem nú eiga sér stað, eru ekki að- eins ránsfengur hlutaðeig- andi sérgæðinga, sem hafa pyngjuna fyrir hjarta og heila og meta þjóðarhag einskis, þegar hagsmunir sjálfra þeirra eru annars vegar. Þær eru hnefahögg í andllt verkalýðsins, sem.hef ur neyðzt til að hevja Iangl. og strangt verkfall til að knýja fram nauðsynlegar og sjálfsagðar kiarabætur. Og andrúmsloftið, sem myndast við þett.a, er eins og benzíngufa, sem bíður logans. Sá eldsvoði verður örlagaríkur fyrir alla aðila, ef til kemur. - Útbreiðið Alþýðublaðið - Geta Bandarfkin lagltil arf- taka Alberts Einsfeinsl ALBERT EINSTEIN er mesti vísindahugsuður, sem uppi hefur verið á þessari öld. Enda þótt hann létist í Banda- ríkjunum, var hann fæddur Evrópubúi. Þannig hefur það verið með alla mestu hugsuði að minnsta kosti fram undir síðustu heimsstyrjöld, og þá vísindamenn, sem skarað hafa fram úr að óhlutlægri, rök- rænni og fræðilegri hugsun. De Tooqueville veitti því at- hygli fyrir löngu síðan, að hugsun Bandaríkjamanna sner- ist fyrst og fremst um raun- hæf viðfangsefni. Þetta stendur óhaggað enn, svo langt sem það nær. Það er spurning, hvort maður eins og Einstein, gæti risið upp með þjóðinni. Allir mestu vísihdamenn Bandaríkjanna, — þeirra á meðal Benjamín Franklín, Williard Gihbs og J. Robert Oppenheimer, hafa stundað nám í Evrópu það eru þeir, sem smám saman hafa lagt grundvöllinn að allri vísinda- legri hugsun, rannsóknum og' starfsemi í heimalandi sínu, úr efniviði, er þeir sóttu í hinn gamla heim. Landflótta vís- indamenn hafa síðan sezt að í Bandaríkjunum, þeirra á meðal Einstein, og fullkomnað bygginguna á þeim grundvelli, svo að nú er miðstöð allra vís- indagreina og rannsókna þar í landi. Þó er skylt að játa, að öll sú starísemi miðar öllu fremur að því, að vita .hvernig hlutunum sé háttað, heldur en hversvegna þeim sé þannig háttað. Einstein var fremstur í hópi þeirra manna, sem leit- ast hafa við að svara síðari spurningunni, og forustu- mennirnir í þeim hópi er enn að finna í Evrópu, en ekki í Bandaríkjunum. ÞJÁLFUN OG TILGANGUR. Þetta á ekki rót sína að rekja til mismunandi hæfi- leika, því að hæfileika er að finna með öllum þjóðum, ekki heldur til tækja eða fjármuna í þágu vísindalegrar starfsemi, því að þar eru Bandaríkin fremst í flokki, heldur til þjálfunar, hugsunarvenju og tilgangs. Þótt sönnum vísinda- manni sé ljóst, að rannsókn sú, er hann hefur með hönd- um, muni ef til vill gerbreyta heiminum, vinnur hann ekki að henni fyrst og fremst þess vegna, heldur aðeins til þess að öðlast sanna þekkingu. Það var hin eina ástríða, sem Ein- stein var haldin, hið eina tak- mark hans í lífinu. Hamingjan, sagði hann, er takmark, sem hæfir hugsunarsnauðum skepnum. í raunhæfri vísindastarf- semi er lausn viðfangsefnanna venjulega . aðeins tímaspurs- mál. Þannig var það með lausn kjarnorkuráðgátunnar, þannig var það með leit dr. Salk að bólusetningarlyfi gegn löm- unarveikinni. Lausn á slíkum viðfangsefnum hefur þó ekki alltaf í för með sér aukna þekkingu á eðli hlutanna, en hinsvegar verður hún aldrei fundin, án þess að sannir vís- indamenn hafi áður lagt grund- völlinn með kenningum sínum, enda þótt þeir hinir sömu hafi ekki unnið að kenningum sín- j um í því skyni, að fyrir þær f skapaðist raunhæfur árangur. Þegar Einstein skóp þá kenn- 1 b GREIN þessi, sem birtfstb ^ hér í styt/ri þýðingu, kom' |. fyr/r skömmu í bandaríska • • blalinu ,.L/fe“ og fjallar um • \ vísfndaaíarfslÁni í Banda-^ (ríkjunum og viðhorf það,' ( sem nú ræður mestu á því, \ evið/. Alber/ E/ns/e/n. ingu, sem cpnaði mönnum heim kjarnorkunnar, þurfti hann hvorki á vinnustofu né dýrum tækjum að halda til þess að framkvæma flóknar tilraunir, •— honum dugði blý- antur og pappírsörk. Sú ótilgangsbundna þekk- ingarleit, sem einkennir starf- semi evrópiskra vísindamanna fellur ekki að öllu leyti við hugsanaviðhorf Bandaríkja- manna. Evrópiskir prófessorar eru allir hlaðnir nafnbótum og heiðursmerkjum umfram bandaríska starfsbræður sína, og launakerfið stuðlar að því, að ungir evrópiskir vísinda- menn geta lagt stund á ýmsar rannsóknir, án þess að hafa raunhæfan árangur fyrst og fremst í huga. En það hefur samt alltaf hvílt, og hvílir meiri heiðríkja yfir viðhorfi Evrópumanna til vísindalegrar hugsunar. SKULDIN VIÐ EINSTEIN. Einstein sjálfur var ekki neinn háskóladoðrant. Hann hlaut ekki neitt fast háskóla- embætti að afloknu prófi, enda þótt hann kenndi um skeið við evrópiska háskóla, eftir að hann birti fyrstu kenn- ingar sínar, árið 1905. Kenn- ingar hans vöktu hina mestu andspyrnu, voru íordæmdar sem ,,kommúnistiskar“ af vest- rænum vísindamönnum, en taldar bera vitni „andlegri hnignun í vestrænni vísinda- starfsemi“, af austrænum. Þrátt fyrir það biðu vestrænir vísindamenn þess ekki, að kenningar hans sönnuðust, — þeir viðurkerindu þær fyrir óvefengjanlega sannleiksleit höfundarins og óviðjafnanlega rökhugsun hans. Vísindamenn í Bandaríkjun- um eiga margra ára verk fvrir höndum, þótt þeir hafist ekk- ert annað að, en að rannsaka þá raunhæfu möguleika, sem kenningar Einsteins hafa í sér fólgna.. Hvernig geta þeir á beztan hátt greitt þá miklu þalýklætisskuld, sem þeir standa í við Einstein? Fyrst og fremst á þann hátt, að halda vandalega aðgreindum þeim þjóðfélagslegu og þekkingar- legu áhrifum, sem þessar kenningar valda. Fjárfrámlög í Bandaríkjun- um til „vísindalegra rann- sókna“ nema nú því sem næst 'fjórúm billjónum dala á ári, en um það bil 95% af þessu fé rennur til raunhæfra fram- haldsrannsókna og tilrauna- starfsemi í því sambandi, en ekki til nýrra grundvallandi rannsókna, og mestur hluti þessa fjárframlags kemur ! annaðhvort frá ríkisstjórninni eða stjórnum framleiðslu- hringa, sem verða að gera skattgreiðendum og hlutafjár- eigendum grein fyrir „nyt- semi“ slíkra rannsókna. Fyrir bragðið er mjög sótzt eftir hin- um fáu, ungu vísindamönnum, til þess að annast þessar „nyt- sömu“ rannsóknir, en þeir eru tiltölulega fáir, enn sem komið er, og þar eð eftírspurninni er enn ekki fullnægt, hefur verið gripið til þess ráðs, að haga námsskipulagi við æðri skóla á þann hátt, að nemend- urnir verði sem hæfastir til að inna raunhæf rannsóknarstörf áf hendi. Arangurinn verður sá, að vísindastarfsemi í Bandaríkjunum er fyrst og fremst fólgin í mælingum en ekk’i hugsun. (Erh. á 7 síðu.) Skrifsfofustjóraslarf. Skrifstofustjórastarf hjá Húsnæðismála- stjórn er laust til um-sóknar/ Umsóknir, ásamt upplýsingum um fyrri störf, sendist fyrir 5. júlí næ'stk, til Húsnæðismálastjórnar c/o Ráðning- arakrifstofa Reykjavíkurbæjar við Lækjar- torg. ' . Húsnæðismálastjórn.

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.