Alþýðublaðið - 03.09.1955, Qupperneq 5

Í.aug£trdagur 3. sept. 1955
KLÞVÐUBLAÐIÐ

Útgefandi:
Samband ungra jafnaðarmanna.
ÆSKAN OG LANDIÐ
Ritstjóri:
' Gnðmnndsson.

Afleiðingin af ??betlistefnuCi stjóniarflohkanna:
rinnar by
Gjaldeyrisfekjur af
sl. ár eða sjötfa
SAMKVÆMT upplýsingum
í síðasta hefti Fjármálatíðinda,
liefur verzlunarjöfnuðurinn
crðið óhagstæður um 284.5
Jnill. kr. árið 1954. Mætti því
setla, að landið hefði safnað
gíaldeyrisskuldum á árinu, En
jþað er nú öðru nær. Gjaldeyr-
iseignin jókst um 12.5 millj.
Svo er fyrir að þakka að hern-
aðarframkvæmdir Bandaríkj-
anna á Keflavíkurflugvelli
færðu þjóðarbúinu 190.2 millj.
3rr. gjaldeyristekjur og aðrar
duldar gjaideyristekjur námu
72.8 millj. kr. Það nægði til þess
siQ brúa hið mikla bil innflutn-
:lngs og útflutnings á árinu, og
lieldur betur þó.
Framangreinaar staðrevndir
um gjaldeyrisafkomu þjóðar-
innar eru þó svo uggvænlegar,
að full ástæða er til ao staldra
við og taka til athugunar
jhversu mikill þáttur herr.aðar-
framkvæmdirnar á Keflavíkur-
flugvelli er orðinn í efnahags-
lífi landsmanna.
| SJÖTTI HLUTI HEILDAE- .
[ TEKNANNA. j
Heiklargiakleyristekjurnar ,
ærið 1954 námu 1198.9 millj. !
Jkr. Hafa gjaldeyristekjurnar
Æif hernaðarframkvæmdmium
i»ví numið Ye hluta af öllum
gjaldeyristekjum jandsmanna
■á árinu. Er hér um mun stærri
Jhluta að ræða en Marshallað-
®toðin var nokltí'u sinnj með-
an hún var og hét. Marshall-
aðstdðin var veitt ísíending-
iun á árunum 1947—1953 og
aiam hún samtals 38.650,000
‘doílaira eðá 629.609,000 kr.,
3>.e. til jafnaðar rúmum 100
millj. á ári. Tekjur af fram-
ivæmdum varnarliðsins hafa
liins vegar numið um og yfir
200 millj. kr. sL tvö ár, eða
sum það bil helmingi hærri
npphæð en Marshallaðstoðin
aiam til jafnaðar árlega. Þótti
Í»ó ýmsum nóg um upphæðir
(þær, er íslendingar þáðu að
gjöf e'ða láni meðan Marshall
lijálpin var við Iíði og töldu,
að þjóðinni kynni að stafa
efnahagsleg hætta af.
MARSHALLAÐSTOÐNI.
Er Bandaríkin tóku að veita
pvrópluþjóðunum efnajhagsað-
stoð þá, er kennd hefur verið
við Georg Marshall þáverandi
Mtanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, varð það mjög umdeilt
3iér á landi, hvort íslendingar
settu að þiggja slíka aðsloð eða
ekki. Tilgangur aðstoðarinnar
var fyrst og fremst sá* að
hjálpa þeim Evrópuþjóðum, er
harðast höfðu orðið úti af hörm
ungum stríðsins til þess að
xétta við efnahag sinn. ísland
hafði algerlega sloppið við
eyðileggingu slyrjaldarinnar og
J>ví töldu margir, að landið ælti
ekki að skipa sér í hóp með
þeim þjóðum, er bart höfðu
namu ivu tmiij.
allra gj aldeyrisfekna þjóðarinnar.
lengd og nutu íslendingar efna*
hagsaðstoðar Bandaríkjanna
þar til í maf 1953. Og það stóð
heima, að einmitt það ár komst
: verulegur skriður á fram-
Hvsð fekui viS, ef herirni fer einhvérn fímann
af lartdinu! Með hverju á að brúa hiS mikla ÍæTlímu^iSd^Sítli^i
I varnarliðsframkvæmdum 213.1
bií innfíuimngsins og úífluíningsins! mil« kr En árið áður 1952
höfðu þær aðeins numið 60
millj. Virðast hjnar árlegu
orðjð úti og þiggja aðstoð eins að láta erlent stórveidi greiða gjaldeyristekjur af varnarliðs-
og þær. En þrátt fyrir það, að
þjóðin hefði safnað digrum
gjaldeyrissjóðum á stríðsárun-
um voru þeir sjóðir þegar þurr
ausnir í lok stríðsins. Landið
hafði því fulla þörf ívrir efna-
hagsaðstoð til þess að koma
sér upp nýjum framleiðslutækj
um og það varð úr að Marshall
VARFÆRIN STEFNA.
í upphafi Marshallaðstoðar-
innar sat hér að völdum ríkis-
stjórn undir forustu Alþýðu-
fjokksins. Tók stjórnin þegar
þá stefnu, að nota efnahagsað-
stoðina eingöngu til nauðsyn-
legrar uppbyggingar atvinnu-
íjífsins svo sem togarakaupa,
verksmiðjubygginga, aukningu
kaupskipaflotans og virkjana.
Innflutningi skyldi aftur á móti
ekki sleppt lausum, þráít fyriv ^
aðsloðina. heldur háður eftir-
liti, svo að engin hætta væri á
því, að þjóðin tæki að flytja
inn alls konar óþarfa og lifa
um efnj fram. Þetta var var-
færin bg skynsamleg stefna
smáþjóðar, er ekki afjaði gjald
eyris nema fyrir brýnustu
nauðsynjum. Einnig var hlúð
að íslenzkum iðnaði svo að
hann óx og dafnaði til mikils
gjaldevrissparnaðar fyrir land
og þjóð. Slík stefna gai vissu-
lega. ef vel væri á haldið, treyst
fjárhagsgrundvöll þjóðarinnar,
komið í veg fyrir. að hún vrði
um of háð hinni eriendu fiár-
haesaðstoð og gert henni fært
að standa á eigin fótum fjár-
bagslega síðar meir.
BETLIPÓLITÍKIN HEFST.
Haustið 1949 fór ríkisstjórn
Stefáns Jóhanns Síefánssonai'
frá og við tók minnihlutasijórn
íha]dsins. Var hún við völd þar
til samstjórn íhalds og fram-
sóknar settist að völdum und-
ir forsæti Steingríms Stein-
þórssonar í febrúar 1950. Sú
ríkisstjórn boðaði stefnubreyt-
ingu í efnahagsmálum. Komlð
skyldi á svo kallaðri „friálsri
j \Vrzlun“’: Innflutnin^i skyldi
^sleppt lausum, landið fyl]t af
erlendum vörum og ..vöruskort
inum“ útrýmt. Og hvað kom
til, að þióðin gat skyodilega
(leyft sér þann munað, að flvtja
.inn mares konar iúvusvörur.
Jer hún áður hafði ekki efni á?
,að svo miög? Nei. svo sann-
jariega ekki. Nn Marshall srat
iborgað! Með þessari háska-
iegu stefnu í efnahavsmálum
má segia, að „betlinólitík11 nú-
verandi stjórnarflokka hefjish
Sú stefna verður þá ríkjandi.
UNDANFARIÐ hefur allmik
ið verið ritað og rætt um þá
hugmynd, að mynda þyrfti í
landinu svokallaða „vinstri“
stjórn. Er þar átt við ríkisstjóra
er vinstri flokkarnir í landims,
einhverjir eða allir, stæðu aS,
en íhaldið kæmi hvergi nærri.
Er þá Framsóknarflokkurinn,
íalinn með vinstri flokkunum,
cnda tómt mál, að íala um nýja
ríkisstjórn án hans, þar eð þing
meirihluti er ella ekki fyrir
hendi.
Mugmyndin uim „vinstrí
óþarfa innflutning þjóðarjnn- framkvæmdum ætla «ð hald-
ar í stað þess að nota erlenda ast j kringum 200 millj. kr. og
efnahagsaðstoð eingöngu til er ha óhætt að sevia, að ríkis-
uPPbyggÍngar atvinnulífinu. stjórnin hafi fengjð sæmilega
Með þeirri stefnu stjgu núver- gruggan gjaldeyrisstofn í staðj
andi stjórnarflokkar fyrs’u Marshailhjálparinnar .Innfiutn- í . .Ir..x
sporin út á það forað, er þeir ingur iÚXUSvarningS hefur því f\°In V"f 11"*“
hafa æ síðar sokkið dýpra og ffetað haldið áfra° „„ sízt af meðal aIIra andstæðinga
dúnr3 í s getaö haldio alram og sizt ai íhaWsins enda hrýs mörgum
YP ^ i kTm dTð’ 3 )?TU,iar’ þeirra hugur við þeirri tilhugs-
ÁFALL FYRIR IDNAÐINN Ur i^n^ninrnir^lúxu'bíiriíkt 'UH’ íhaldíð verði áfram við
ftTVmwiTT uvc . 13 * *■ /= r, ux.tabila Iik, -vjjW 0g hreppi jafnvel hreinan.
OG AT\ INNUL^YS. , og auðugt stprveldi ætti 1 hlut þingmeirihluta þrátt fyrir mik-
Hin nyja stefna: jhalds og en ekki fátæk smáþjóð.
framsóknar átti .eftjr að draga
STÖÐUG GJALDEYRIS
inn minnihluía kjósenda, ein-
göngu vegna óréítlátrar kjör-
dæmaskipunar. Hhis vegar
greinir meim mjög á um Ieiðir
íil rrtyndunar nýrrar ríkisstjóra
ar. Ir.nan Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins mim sam
alvarlegan dilk á eftir sér.
Hinn ungi íslenzki iðnaður SÓUN.
þoldi ekkj hið gífurjega erlenda Þannig er gjaldeyri lands'
vöruflóð, samdráttur hans var maima stöðugt sóað í margs
óhjákvæmilegúr og fiöidi konar óþarfa. Rándýrar iúxus
manns. er hafði haft atvinnu bifreiðjr streyma inn í landið,»vhma viö kommúnísta vfirieitt
við ny islenzk iðnfynriæk, erlendar Wnaðarvörur, er hæg ekki talin koma til
greina, en
missti atvmnu sína. Islenzk al- lega væri unn{ að framleiða í
þýða fékk enn á ný að kenna landinu siálfu eru fluftar inn,
á hinu ægllega böli ajyinnn- skran ýmiss konar og jafnvel
leysisins. Og það rættist ekki kjöt og fiskur, er áð óþörfu
Tafla þessi (úr Fjármálatíðindum) sýnir mánaðarleg utanríkis-
viðskipti í milljónum króna. Sést hinn mikli mismunur inn-
fiutnings og útflutnings glögglega á töflunni. Punktalínan er
táknar útflutning er víðast hvar fyrir neðan samfelldu línuna
er táknar innflutning. Á árinu 1954 kemst útflutninglínan að
eins tvisvar upp fyrir, þ. e. í febrúar og október. En á þessu
ári hefur hún enn ekki komizt upp fyrir. Sérhver mánuður hef-
ur orðið óhagstæður það, sem af er. Hvenær er von til þess, að
línurnar renni saman?
úr þeim vanda fyrr en hið er- keypt inn í landið. Otlending'
lenda herlið kom hingað til ar horfa agndofa á lúxusbíl-
lands og hafnar voru veruleg-
á hími bógmn ekki þingmeiri-
hluíi fyrir hendi hjá hinum
þrem flokkunum Alþýðuilokkn
um, Framsóknarflokknum og
ÞjóðvarnarfiokkKum. Sýnist
því enginn raunhæfur grund-
völlur myndunar „vinstri
stjórnar“ með náverandi skip-
an alþingis. Hitt væri vej hugs
anlega, aS fyrrnefndir flokkar
fengju sameiginlegan þing-
meirihluta eftir nýjar kosning'
ar og gætu því að þeim Iokn-
Um myrsdað ríkisstjórn, er fær
væri um að ýía íhaldinu út í
yztu myrkur.
Flestir munu vona, að svo
fari. íhaldið hefur mi veriff
samfelit við völd í nær tvo ára
tugi og að sjálfsögðu ráðiff
einna mestu hverju sinni vegna
síærðar flokksins. Eftir 5 ára
sambúð með íhaldimi virðist
framsókn sáróánægð, ef nokk-
uð má marka af málgagni Fram
sóknarflokksins. Tíminn er
engu miídari í máli um sam-
starfsflokk framsóknar en
stjórnarandstöðuWöðin og Týs-
ir flokki íhaldsins sem einok-
unar- og fjárglæfraflokki. —
Meini framsóltnarmenn eitt-
hvað með tali sínu um mynd-
un „vinstri stjórnar“ geíur slík
ar hemaðarframkvæmdir.
TEKJUR AF HERNAÐAR-
FRAMKVÆMDUM í STAÐ
MARSHALLHJÁLPAR.
Koma hins bandaríska varn- ' vörum og g'jrt „vöruskort
arþðs tii iandsins hlýtur að Jægan.
hafa verið sem himnasending j
fyrir ríkisstjórn íhaldsins. Hún
sá fyrir endann á gjafasend-
ingum Bandaríkjanna, en kom
ekki auga á neina nýja gjald-
eyrisstofna. Marshalihjálpinni
var upphaflega ætlað að Ijúka
30. júní 1952. En hún var fram
ana renna eftir gótunum og stjórnarmyndun ekki veriff
undrast hið mikla magn varajWngt undan. Og vissulega mun
í verzlunum. En blöð stjórnar- slíka ríkisstjóm ekki skorta
fiokkanna prísa sýnkt og heil- verkefni: Viðreisn efnahagslífs
agt ágæti þeirrar stjórnar- ins og atviimuveganna og nið-
stefnu, er fylli hefur landið af I nrfærsla dýrtíðarinnar yrðu
■ út_ höfuðmálin. Þau eru mörg kýl
lin, er stinga verður á, þegar
jíhaldið fær lausn. Sníkjudýrin
HÆTTULEG STEFNA. I á þjóðarlíkamanum, heildsal-
Allir hugsandi menn hljóta ar, frystihúsaeigendur og aðr-
að sjá, í hvern voða hér er ir milliliðir verða að hverfa,
stefnt, ef ekki verffur spyrnt jog þau atvinmutæki, íogarar
við fótum og upp í-'kin ný (eða bátar, sem einstaklingar
og heilbrigðari stefna. Efna-
(Frh. á 7. síðu.)
treystast ekki til að reka nema
Frarohald á 7. síðu, ;