Alþýðublaðið - 27.10.1955, Blaðsíða 4

AfþýSiibfaglg
Firmntudagur 27. okí. 1955
Úígejandi: Alþýðuflotyurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Biaðamenn: Björgvin Guðmunissott og
Loftur Guðmundsson.
'AugIjsingastjóri: Emilía Samúelsióttír,
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aíþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu í—10.
’Ástyiftarverð ISfiO á mánuði. í lausasölu lfi9.
segir
?
TÍMINN spyr þess í gær,
hvort Morgunblaðshöllin sé
reist án fjárfestingarleyfis.
Ástæðan er sú, að unnið er
af kappi við þetta umdeilda
hús, þó að ríkisstjórnin hafi
ákveðið á síðasta vori, að
ekki skyldi veitt ný fjárfest-
ingarleyfi hér í Reykjavík.
Og svo spyr Tíminn: „Hefir
Árvakur h.f. eða annar aðili
fengið fjárfestingarleyfi fyr
ir 4., 5. óg 6. hæð Morgun-
blaðshallarinnar? Og ef svo
er: Hver hefir veitt það og
hvenær?“
F j árf estingaryf irvöldin
munu í fyrra hafa neitað því,
að unnið yrði við Morgun-
blaðshöllina, og talið aðrar
byggingaframkvæmdir tíma
bærari og nauðsynlegri. Þá
var málinu skotið undir úr-
skurð ríkisstjórnarinnar, og
hann féll íhaldinu í vil eftir
nokkurt samningaþóf. I sum
ar hefur svo verið unnið að
byggingu Morgunblaðshallar
innar af mikilli framtaks-
semi. Allir hafa talið víst, að
fjárfestingaryfirvöldin eða
ríkisstjórnin beri ábyrgð
þessa. En svo kemur fyrir-
spum Tímans allt í einu öll-
um á óvart.
Vill ekki Tíminn gera svo
vel og spyrja Framsóknar-
manninn Jón ívarsson um
gang þessa máls. Hann er af
skiljanlegum ástæðum ná-
kunnugur störfum fjárfest-
ingaryfirvaldanna og hlýtur
að kunna glögg skil á því,
hvaða afgreiðslumál þeirra
koma til úrskurðar í ríkis-
stjórninni. Jón mun því geta
sagt til um, hvort nú er unn
ið við Morgunblaðshöllina
tneð fjárfestingarleyfi eða
án þess. Og hér ættu að vera
hæg heimatökin fyrir Tím-
ann. Jón er svo viðtalsgóður
og tillitssamur, að hann gef-
ur samherjum sínum áreið-
anlega viðunandi skýringu á
fyrirbærinu, ef eftir því er
leitað.
Fyrirspurn Tímans er eng
an veginn ástæðulaus. Al-
menningur á kröfurétt á því
að vita, hver ber ábyrgð á
byggingaframkvæmdunum
við Morgunblaðshöllina á
sama tíma og hundruðum og
kannski þúsundum Reykvík
inga er neitað um að byggja
yfir sig og sína. Ríkisstjórn-
in sá fyrir þörfum Morgun-
blaðsins í fyrra. En hver ber
ábyrgðina í ár? Svarið við
þeirri spurningu mun vekja
athygli allra landsmanna.
í
I
<
$
•>
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
S
s
s
s
s
r
lltvarpssagaii
RIKISÚTVARPIÐ hefur
tekið upp þann hátt að fá
ýmsa helztu rithöfunda þjóð
arinnar til að lesa sögur eft-
ir sig. Sú ráðstöfun hefur átt
verðskulduðum vinsældum
að fagna. Þetta er fulltingi
við rithöfundana og miklu
betra dagskrárefni en marg-
ar þær misvöldu þýddu fram
haldssögur, sem útvarpshlust
endum er boðið upp á. Nú
hefur Guðmundur Daníels-
son valizt til að lesa skáld-
sögu sína „Á bökkum Bola-
fljóts“, sem er ágætt skáld-
rit og prýðilega fallið til
flutnings í útvarpi. Guð-
mundur er í fremstu röð
yngri rithöfunda okkar og
þess vegna vel að þeirri við-
urkenningu kominn að lesa
frumsamda útvarpssögu.
Þjóðviljinn bregzt hins
vegar reiður við og fer í gær
órökstuddum orðum uni sög
una, vanþakkar hana og legg
ur að Iíku við reyfaraómynd
ina „Hver er Gregory“? Sú
afstaða er hneykslanleg og
hlýtur að stafa af annarleg-
um hvötum. Höfundur níð-
greinarinnar um Guðmund
Daníelsson og útvarpssögu
hans virðist ekkert vita um
hvað hann er að tala, hefur
bersýnilega ekki lesið ,,Á
bökkum Bolafljóts“ eða aðr-
ar skáldsögur höfundarins,
því að hann er eins og álfur
út úr hól. Framtak hans er
öll af ætt illgiminnar.
Þjóðviljinn ber hag skálda
og rithöfunda fyrir brjóstí
og fjallar mikið um bók-
menntir. Hann hefur iðulega
krafizt þess réttilega, að hlut
ur bókmenntanna í dagskrá
útvarpsins væri aukinn. Þess
vegna er það furðulegt, að
hann skuli koma á framfæri
andmælalaust fordómum
þeim og bábiljum, sem ein-
kenna greinina um Guð-
mund Daníelsson og útvarps
sögu hans. Þjóðviljinn ætti
sannarlega að velja sér önn-
ur og betri baráttumál.
Fimmtugur:
Ragnar Guðleifsson
RAGNAR GUÐLEIFSSON
bæjárfulltrúi og fyrrverandi
bæjarstjóri er fimmtugur í
dag. Vinir hans og félagar í
Keflavík og víðar eiga þess
ekki kost að taka í hönd hans í
dag, en verða að láta sér nægja
að senda honum kveðjur og
heillaóskir í fjarlægð.
Ragnar er fæddur og uppal-
inn í Keflavík, sonur þeirra
hjóna Guðleifs Guðnasonar og
Erlendsínu Marínar Jónsdóttur.
Hann innritaðist í Kennara-
skóla íslands haustið 1930 og
lauk þaðan prófi vorið 1933 með
fyrstu einkunn. Að afloknu
námi gerðist hann kennari við
Unglingaskóla Gerðahrepps vet
urinn 1933—34 og við Unglinga
skóla Keflavíkur 1934—35 og
kenndi þá auk þess við Iðnskóla
Keflavíkur. Ragnar var mjög
ástsæll af nemendum sínum og
þótti ágætur kennari. Það átti
samt ekki fyrir honum að
liggja að stunda kennslustörf
næstu áratugi ævinnar. Heima
fyrir biðu mörg verkefni óleyst,
sem kölluðu að. Félagsmála-
starfsemi alþýðu á Suðurnesj-
um var mjög í molum um þess-
ar mundir og átti sér erfitt upp
dráttar. Jarðvegurinn var að
vísu traustur og góður, en menn
hliðruðu sér hjá forustunni.
Forustuhæfileikar Ragnars, vits
munir, festa, ljúfmannleg fram
koma og löngun til að bæta að-
stöðu þeirra, sem mínna máttu
sín, hlaut að leiða til þess, að
honum gæfist ekki tóm til að
helga kennslustörfunum einum
krafta sína. Fór og fljótlega svo,
að hann var kallaður til forustu
fyrir hin ungu verkalýðs- og al
þýðusamtök Keflavíkur.
Skömmu áður en Ragnar
lauk námi í kennaraskóla,
höfðu nokkrir menn gert til-
raun til stofnunar verkalýðsfé-
lags í Keflavík. Þar hafði aldr-
ei verið verkalýðsfélag áður og
þótt ótrúlegt sé, þá eru aðáeins
24 ár síðan þetta gerðist. Verka
lýðsfélagið var strax mjög illa
séð af atvinnurekendum, sem
neituðu að viðurkenna það og
vildu ekki við það semja. Töldu
þeir gamla lagið, að semja sér-
staklega við hvern verkamann
út af fyrir sig, vera það eina
fyrirkomulag, sem rétt ætti á
sér í viðskiptum verkafólks og
atvinnurekenda. Hið nýstofn-
aða verkalýðsfélag vildi ekki
una þessu, gekk í Alþýðusam-
band íslands og boðaði til verk
falls, er hefjast átti 20. janúar
1932, ef atvinnurekendur hefðu
ekki áður viðurkennt félagið
sem samningsaðila fyrir hönd
meðlima sinna og samið við
það. Atvinnurekendur voru
ekki á því að semja eða viður-
kenna stéttarsamtök alþýðu, en
gerðu sér hægt um vik og fóru
20—30 saman heim til for-
manns félagsins í Keflavík að
næturlagi og fluttu hann nauð-
ugan til Reykjavíkur. í þeim
átökum, sem út af þessu urðu,
leystist þetta nýstofnaða félag
upp og óhug sló á þá, er að því
höfðu staðið.
Þegar Ragnar Guðleifsson
var setztur að í Keflavík sem
kennari, var honum ljóst, að
með öllu væri óviðunandi, að
verkamenn og sjómenn þar
ættu ekkert stéttarfélag, sem
væri málsvari þeirra gagnvart
atvinnurekendum um kaup og
kjör. Hann gerðist því ásamt
mjög fáum mönnum öðrum
aðalhvatamaður að því að stofn
að yrði verkalýðs- og sjómanna
J félag í Keflavík. Það var eng-
! inn leikur að stofna þetta félag.
j Menn voru þess minnugir,
| hvernig farið hafði fyrir fyrra
félaginu nokkrum missirum áð-
I ur og brautryðjendurnir áttu
| atvinnuofsóknirnar vísar, ef
ekki líkamlegt ofbeldi á sama
hátt og formaður hins fyrra fé-
lags. Ragnar og félagar hans
létu þetta ekki á sig fá og sum-
arið 1935 var félagið stofnað. Á
stofnfundi félagsins var Ragn-
Ragnar Guðleifsson
ar valinn formaður þess og hef
ur ætíð síðan verið endurkjör-
inn til þess starfs. Með lagni og
festu tókst Ragnari og félögum
hans fljótlega að fá félagið við-
urkennt sem samningsaðila og
síðan hefur það undir forustu
Ragnars verið traustur og ör-
uggur málsvari verkamanna og
sjómanna í Keflavík.
Forusta Ragnars Guðleifsson
ar við stofnun Verkalýðs- og
sjómannafélags Keflavíkur sýn
ir ljóslega hverjum kostum
hann var búinn og hvers mátti
vænta af honum í framtíðinni.
Hann lét það ekkert á sig fá, að
þeir, sem nýlega höfðu gert
sams konar tilraun og hann var
að ráðast í, höfðu verið beittir
ofbeldi, fluttir burt úr byggð-
arlagi sínu með valdi og orðið
að þola atvinnuofsóknir. Þörfin
á stéttarlegum samtökum verka
fólks til að bæta kjör sín var
honum allt, sem máli skipti og
hann hafði vitsmuni, festu og
lagni til að leiða málið til sig-
urs.
Ragnar Guðleifsson lét sér
ekki nægja að eiga sinn mikla
og merka þátt í stofnun verka-
lýðsfélagsins. Til þess að félag-
ið gæti starfao þurfti það að
’ eiga einhvern samastað og það
var ekki auðvelt fyrir slíka
starfsemi að fá inni í Keflavík
á þessum árum. Það bætti held
ur ekki úr skák, að skömmu
eftir stofnun félagsins brann
samkomuhús Keflvíkinga. —
Ragnar beitti sér þá fyrir því,
ásamt sömu mönnum og stóðu
að verkalýðsfélaginu, að Félags
hús h.f. var stofnað í þeim til-
gangi að koma upp samkomu-
húsi og heimkynni fyrir verka-
lýðsfélagið. Kom félagið fljót-
lega upp myndarlegri byggingu
þar sem verkalýðsfélagið hefur
, átt inni síðan. Hefur Ragnar
1 jafnan átt sæti í stjórn þessa
félags, en verkalýðsfélagið er
' þar aðalhluthafi.
Þá hefur Ragnar látið verzl-
unarmál alþýðu mjög til sín
taka. Hann var einn af aðal-
hvatamönnunum að stofnun
kaupfélagsins í Keflavík 1937
og deildarstjóri þess til 1943. í
stjórn kaupfélagsins hefur hanrt
jafnan átt sæti og verið fulltrúi
þess á aðalfundum SÍS.
Ragnar hefur látið landsmál
og málefni Keflavíkurkaupstað
ar mjög til sín taka. Hann,
kynntist jafnaðarstefnunni á
unga aldri og gerðist snemma
einlægur og áhugasamur mál-
svari hennar. Var hann í for-
ustu.um stofnun Alþýðuflokks-
félags Keflavíkur og hefur ætíð
verið í fremstu víglínu þegar
Alþýðuflokkurinn í Keflavík
hefur háð sínar orustur, hvort
heldur hefur verið í landsmál-
um eða bæjarmálum. Af hálfu
’ Alþýðuflokksins átti hann sæti
I í hreppsnefnd frá 1938—50 og
í bæjarstjórn síðan. Hann var
oddviti Keflavíkurhrepps 1945
—1950 og bæjarstjóri 1950—
54. Fjölmörgum öðrum trúnað-
arstörfum hefur Ragnar gegnt
fyrir flokk sinn og sveitarfélag.
i Ragnar Guðleifsson er í éðli
sinu mjög hlédrægur maður og
lítt um það gefið að láta bera á
sér. Hann hefur aldrei sótzt eft-
ir völdum eða vegtyllum, en
þegar hann hefur tekizt ein-
hvern vanda á hendur, leysir
hann starfið af hendi með
mestu trúmennsku og atorku-
■ semi. Hæfileikar hans og mann
kostir hafa leitt til þess, að sam
herjar hans hafa falið honum
J mörg vandasöm mál til úrlausn
ar og þeir hafa ekki verið svikn
ir af störfum hans. Áhugi hans
fyrir félagsmálum alþýðu og
velferðarmálum samborgara
(Frh. á 7. síðu.)
Kvikmyndir
BÆJARBÍÓ sýnir um þessar
mundir myndina Eintóm lýgi,
gamanmynd, sem ekki má taka
alvarlega, eins og hún er kynm.
Myndin fjallar um fjóra glæpa
menn, dálítið auðtrúa, sem
halda að þeir séu að komast
yfir miklar úraníumnámur, en
sökum þess hve auðtrúa þeir
eru, mistekst allt og sá, sem
sízt skyldi, verður úrankóng-
ur. Nafn myndarinnar, Eintóm
lýgi, er sannarlega vel valið,
því aðalpersónurnar ljúga
hvor að annarri og segja sann-
leikann á víxl, þar til enginn
veit lengur upp né niður.
Humphrey Bogart leikur
eitt af aðalhlutverkunum, af
sinni alkunnu snilli í hlutverk-
um, sem þessu. Konu hans
leikur Gina Lollobrigida, að
vísu ágætlega, en hlutverkið er
með minna móti fyrir hana, auk
þess, sem hún hefur ekki náð
þeim tökum á enskri tungu, að
hún geti leikið fullkomlega
Englending eða Ameríkana,
en vöxtur hennar hjálpar þar
upp á sakirnar. Jennifer Jones
leikur þriðja aðalhlutverkið
með ágætum og eru viðbrigði
hennar í síðasta þætti myndar-
innar með ágætum.
Önnur hlutverk myndarinn-
ar eru yfirleitt vel leikin og
myndin mjög vel úr garði gerð
tæknilega, enda vel þess virði
að sjá hana.