Alþýðublaðið - 15.01.1956, Qupperneq 4

AlþýSublagjg
Sunnudagur 15. janúar 1S56.
Útgejandi: A1 þýðujlok\uri*n.
Ritstjári: Helgl Scemundston.
Fréttasijóri: Sigvaldi Hjálmarston.
Biaðamenn: Björgvin Guðmunisso» og
Loftur Guðmundsson.
'Augiýsingastjóri: Emilta Samáelsdóttír.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgðtu S—10.
Askriftaruerð 15J)0 d mánuði. í lausasðlu lfiO.
Einkennileg þögn
ENN EINU SINNI ber það
til tíðinda, aS ísl'endingár
frétta frá útlöndum um stór-
mál, sem varðar framtíð
lands og þjóðar. Hér er átt
við tillögur þær, er nefnd
efnahagssamvinnustofnunar
Evrópu hefur lagt fram til
lausnar á löndunarbanninu í
Bretlandi og deilunni um
stækkun íslenzku landhelg-
Lnnar. Éftirgangsmunir hafa
orðið til þess, að ríkisstjórn-
in segist hafa tillögurnar til
athugunar. Hins vegar lítur
hún á þær sem óttalegan
leyndardóm. Henni dettur
ekki í hug að gefa út opin-
bera tilkynningu, þar sem
tillögurnar séu birtar. Hún
kýs heldur að gefa hvers kon
ar grunsemdum byr undir
vængi, unz þær fljúga eins
og ránfuglar og höggva
goggnum í vinsældir hennar
og áht, ef eitthvað er eftir af
því tæi. Svo koma svardag-
ar, og klögumálin ganga á
víxl fyrr en varir. Hjá þessu
væri hægt að komast með
því að forðast leyndina og
pukrið, segja þjóðinni sann-
Leikann og leggja plöggin á
borðið. En ríkisstjórnin er
ófáanleg til þess. Hún vill
heldur leyndina, tortryggn-
ina og skammirnar.
Bretar fara öðru vísi að.
Tillögurnar hafa birzt í
tveimur brezkum blöðum
að minnsta kosti og eru þvi
þar á vitorði allra, sem Iáta
sig málið einhverju varða.
Og þetta eru svo sení eng-
in sorpblöð. Annað þeirra,
The Times, er frægt fyrir
að túlka löngum skoðanir
brezka utanríkismálaráðu-
neytisins, en hitt, Manchest
er Guardian, eitt af gagn-
merkustu blöðum heims-
ins. Betri heimildir er naum
ast hægt að hugsa sér. Bret
ar lesa tillögurnar og ræða
samtímis því, sem íslenzka
ríkisstjórnin lítur á þær
sem hernaðarleyndarmál.
Stjórnarvöld Islendinga
koma fram við þá líkt og
villimenn, sem muni hlaupa
fyrir hjörg eða kasta sér í
stórfljótin, ef þeim sé trú-
að fyrir fréttum og upplýs-
ingum.
En meðal annarra orða:
Hvað er ríkisstjórnin búin
að hafa tillögurnar lengi til
athugunar? Orðaskipti á al-
þingi virðast helzt gefa til-
efni til að álykta, að um-
hugsunarfresturinn sé aðeins
nokkrir dagar. Alþýðublaðið
lætur sér hins vegar detta í
hug, að ríkisstjórnin hafi
fengið tillögurnar í hendur
einhvern tíma í haust og
hefði þess vegna getað mynd
að sér skoðun og markað af-
stöðu fyrir löngu. Landsfeðr
unum er ráðlegast að segja
satt og rétt til um þetta at-
riði undanbragðalaust, því
að gangur málsins verður á-
reiðanlega gerður heyrin-
kunnur í Bretlandi. innan
skamms. Ennfremur væri
fróðlegt að fá einhverja skýr
ingu á því, hvers vegna rík-
isstjórnin lætur aldrei vítin
sér að varnaði verða og hætt
ir að þegja von úr viti um
málefni, sem engin ástæða er
til að dylja og vonlaust að
leyna nema um stundarsakir.
Hvað finnst hexmi vinnast
við slíkt og þvílíkt athæfi?
Og gerir hún sér kannski
ekki ljóst fyrr en eftir á
hverju sinni, hvað tapast við
pukur þessarar einkennilegu
þagnar?
AlþýðublaSið ætlar ekki
að gera ríkisstjórninni upp
skoðanir eða afstöðu varð-
andi lausn löndunarhanns-
ins á Bretlandi og deilunn-
ar um stækkun Iandhelginn
ar. Slíkt nær engri átt.
Hitt verður að fordæma
miskunnarlaust, að íslend-
ingar séu Ieyndir fréttum
um málefni sín eftir að þær
hafa verið prentaðar í er-
lendum stórblöðum og
teknar til umræðu af hlut-
aðeigandi aðilum þar. Eng
in menningarþjóð lætur
stjórnarvöldin bjóða sér
þvílíkt og annað eins. ÞaS
er hneykslanleg móðgun,
sem ekki á að líðast.
Laumuspilið veldur óþörf-
um og hvimleiðum deilum,
sem aldrei kæmu til greina,
ef þjóðin ætti þess kost að
fella sinn dóm. Og ríkis-
stjórnin ætti sjálfrar sín
vegna að vængstýfa grun-
semdirnar í stað þess að ala
þær til stærðar og grimmdar
ránfuglsins. Hún myndi nógu
aumkunarverð samt.
Gerlst áskrifendur bfaðsins.
Álþýðublaðið

E
T
K
NESKU
ferða-ritvélarnar hafa dálka-stilli og sjálfvirká spássíu-
stíllingu. 44 lyklar. Eru jafn sterkar og vanalegar skrif-
stofuvélar, en vega aðeins 6 kg. —Tilvalin jólagjöf.
Einka-umboð Útsala:
I4AIISIRADING COMPANY BÓKABÚÐ KROtt
Klapparstíg 20. Sími 7373. Bankastræti2. Sími 5225.
L tan úr heimi:
Póllandssfjórn í erfrðfeikum meS rifhöíunda
\UNARBORG. — Kommún-
istar í Varsjá eru í einstæðum
vanda staddir, sem skapazt hef
ur af aðgerðum þeirra til að
lokka aftur til Pólands land-
flótta rithöfunda og aðra
menntamenn.
Þessi viðleitni hófst fyrír all-
mörgum mánuðum síðan, og er
liður í allvíðtækum ráðstöfun-
um þeirra Sovétmanna til að
stöðva hinn hvimleiða flótta-
mannastraum frá löndum
kommúnista. Hjá pólskum
kommúnistum felst þetta eink-
um í því að hlífa rithöfundum
þar í landi, sem sakaðir erú um
alvarlegt frávik frá flokkslín-
unni við hefndaraðgerðum.
VILJA EKKI STYGGJA
LANDFLÓTTA HÖFUNDA
Fréttir, sem borizt hafa frá
áreiðanlegum heimildum í Pól-
landi herma, að embættismenn
þar séu tregir til að ráðast
harkalega að óhlýðnum rithöf-
undum af ótta við að styggja
landflótta rithöfunda, sem ef til
vill hefðu hug á að snúa aftur
heim.
Ástandið í bókmenntaheimi
Póllands um þessar mundir er
án efa mjög slæmt og reynist
stjórnarvöldunum þar auk þess
hið erfiðasta viðfangs. Stafar
þetta einkum af þeim áhrifum,
sem yfirlýsing frá stjórnarfundi
pólska kommúistaflokksins í
janúarmánuði, 1955, hefur haft,
en henni var ætlað það hlut-
verk að örva framleiðslu ,hæfra‘
ritsmíða með því að gefa and-
ríkustu mönnum í Póllandi
meira svigrúm. Þetta hafa rit-
höfundar þar í landi auðsjáan-
lega notfært sér, en túlkun
þeirra á forskriftinni orðið önn
ur en stjórnin og flokkurinn
ætluðust til.
HINIR ÓÁNÆGÐIR.
Undanfarna mánuði hefur
einn fremsti bókmenntaknapi
kommúnista látið í það skína,
að „einræði öreiganna neydd-
ist ef tii vill til þess að beita
valdi“ gegn þeim, er gerðu sig
seka um „afhvarf frá stefn-
unni“, en slíkt hefði mjög farið
í vöxt undanfarið sökum hinn-
ar misskildu og of frjálslyndu
flokksforskriftar. Annar trygg-
ur flokksmaður hefur stungið
upp á því, að flett verði ofan af
hinum seku rithöfundum og
þeir einangraðir.
Einn talsmaður kommúnista,
M. Czewinski, hefur jáfnvel lát-
ið svo ummælt í grein, er hann
ritaði í pólskt bókmenntarit, að
slíkur glundroði ríki nú meðal
kommúnistarithöfunda þar, að
svo virðist sem margar greinar
þeírra hafi verið samdar í „hug-
sjónalegu hóVuhúsi".
OPINSKÁ GREIN.
Roman Werfel, aðalritstjóri
Trybuna Ludu, aðalmálgagns
kommúnistaflokksins í Varsjá,
hefur ritað óvenju opinskáa
grein, sem lýsir, hvert ástand
nú ríkir meðal bókmennta-
manna í Póllandi. Blaðið Prav-
da og Moskvuútvarpið birtu
grein þessa hinn 24. ágúst s.l.
Að því er bezt er vitað hefur
hún ekki birzt í öðrum pólsk-
um blöðum.
í grein sinni fer Werfel ófögr
uro. prðúm um það „hugsjóna-
foræði“, sem nú ríki í Póllandi
og kvað það vera „örugga
gróðrastíu fyrir erlenda hug-
sjónafræði og fjandsamleg á-
hrif“. Hann sagði, að „lesi menn
vandlega ýmsar greinar, sem
birzt hafa undanfarna mánuði
í bókmenntatímaritum okkar,
og hlusti menn á rökræður í
bókmenntafélögum, verði þeir
þegar í stað varir við fjölda
hugmynda, sem eru alrangar og
hættulegar.“.
„MEÐ RÓTTÆKUM, KERF-
ISBUNDNUM, HLÍFÐAR-
LAUSUM AÐGÉRÐUM“.
Werfel bendir á, að eitt helzta
,,stefnufrávikið“ sé sú skoðun
sumra rithöfunda, að „stjórnar-
byltingin í:’Póllandi“ væri af-
leiðing aðgerða Ráðstjórnar-
hersins fremur en baráttu „al-
þýðunnar11.
„Það er mjög mikilvægt“,
segir Werfel, ,,að hinir for-
hertu útbréiðendur slíkra rang
færslna verði fullkomlega ein-
angraðir og útskúfaðir. Þetta er
eingöngu hægt að framkvæma
með róttækum, kerfisbundnum
og hlífðarlausum aðgerðum.“
KRAKOWFYLKINGIN.
Það er einkum einn hópur
rithöfunda, sem hefur mætt
harðri gagnrýni undanfarna
mánuði. Hópur þessi er nefnd-
ur „Krakowfylkingin“ og til-
heyra honum margir ungir
gagnrýnendur, sem starfa við
útgáfu þá í Krakow, er nefnist
Bókmenntalíf.
Meðal þeirra synda, sem þess
um rithöfundum eru bornar á
(Frh. á 7. síðu.)