Alþýðublaðið - 28.03.1956, Side 4

\
A! þ ý 3 u b I a $ i ð
Miðvikudagur 28. marz 1956
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarson.
Blaðamenn:: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttír.
Rítstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8 — 10.
Strand ílmldsins
RÍKISSTJÓRNIN hefur
beðizt Iausnar, og augljóst er,
áð gengið verði til kosninga
á komandi sumri, þó að ár sé
eftir af kjörtímabilinu. Þing
Framsóknarflokksins mark-
aði þá stefnu, að stjórnarsam
vinnunni skyldi slitið. Orsök
in liggur í augum uppi:
Vandamál efnahags og at-
vinnulífs verða ekki leyst í
'samstarfi við Sjálfstæðis-
flokkinn. Ólafur Thors er
strandaður enn einu sinni.
Alþýðublaðið skal ekki á
þessu stigi málsins blanda
sér í deilur hinna fyrrver-
andi stjórnarflokka, sem nú
skilja að skiptum. Hitt er
óumdeilanlegt, að spár AI-
þýðuflokksins um stefnu og
störf fráfarandi ríkisstjórn-
ar hafa allar rætzt. Sjálf-
stæðisflokkurinn reynist ó-
fær til þess hlutverks að
hafa forustu landsstjórnar-
innar á hendi. Sú stefnu-
breyting, sem er nauðsyn-
leg í íslenzkum stjórnmál-
um, kostar baráttu við íhald
ið. Framsóknarflokkurinn
hefur gert sér þessa stað-
reynd ljósa góðu heilli. Þar
með á að vera unnt að hef ja
baráttuna og heyja hana til
úrslita. Alþýðuflokkurinn
fagnar þeim tíðindum.
Hann er reiðubúinn að
Samanburðurinn
KOOMÚNISTAR hafa
undanfarið verið að montast
af einhverri ímyndaðri fylg-
isaukningu í verkalýðshreyf-
ingunni. Staðreyndirnar
Éegja hins vegar allt annað
eins og stundum áður. Stjórn
arkosningarnar í verkalýðs-
félögunum sýna og sanna, að
kommúnistar eru að tapa.
Þessu til staðfestingar
ætti að nægja að minna á
stjórnarkosningarnar í
Verkakvennafélaginu Fram
sókn, Hinu íslenzka pi-ent-
arafélagi, Múrarafélagi
Reykjavíkur og Félagi ís-
lenzkra rafvirkja. Þær hafa
orðið kommúnistum mikil
vonbrigði, en leitt í ljós, að
jafnaðarmenn eru í traust-
um tengslum við verkalýðs-
Ieggja fram sinn skerf til
þess, að snúið sé við á ó-
heillabrautinni og endur-
reisnarstarfið byrjað. Það
mun reynast erfitt og vanda
sarnt, en þjóðarhagurinn
krefst þess, að tilraunin sé
gerð af alvöru og heilind-
um, því að ella er framtíð
Islands í hættu.
Sjálfstæðisflokkurinn sak-
ar Framsóknarmenn um
ódrengskap í tilefni þess, að
þeir hafa rofið stjórnarsam-
vinnuna. Slík ásökun er
hlægileg. í lýðræðislandi, þar
sem enginn aðili hefur póli-
tískt meirihlutavald, hljóta
stjórnmálaflokkarnir að
velja og hafna. Málefnin eiga
að ráða úrslitum í því sam-
bandi. Og einmitt það hefur
gerzt. Framsóknarflokkurinn
segir skilið við íhaldið að
fenginni dýrkeyptri reynslu.
Sj álfstæðisf lokkurinn vill
ekki stjórna landinu m.eð
heill alþjóðar fyrir augum.
Hann kallar sig raunar í
orði flokk allra stétta, en er
í verki fulltrúi sérgæðing-
anna, gróðamannanna og
spillingaraflanna. — Nú er
hann strandaður á skeri þjón
ustunnar við þá aðila. íhald-
ið hefur til þess unnið. Þar
á það einmitt heima.
hreyfinguna. Og bíutur
kommúnista skánar sízí, ef
litið er á kjaramálin. Þeir
eru raunar heimtufrekir í
orði, en mega sín helzt til
lítils á borði. Jafnaðarmenn
Iáta hins vegar verkin tala.
Kjarabætur verkakvenna í
Reykjavík og Hafnarfirði á
liðnu ári sæta stórtíðind-
um. En það fer Iítið fyrir
frásögnunum af þeim í Þjóð
viljanum. Kommúnistar
eru hræddir við samanburð
inn.
Kommúnistar vinna aðeins
sigra í kjara.málunum í sam-
starfi við jafnaðarmenn.
Jafnaðarmenn komast hins
vegar ágætlega af án kom-
múnista. Þeir eru löngum
heldur til tafar en hitt.
Gerisf áskrifendur biaðslns.
Alþýðublaðið
Leíktélag Reykjavíkur:
BRETAR hafa átt fjölda
góðra glæpasagnahöfunda, að
svo miklu leyti sem unnt er að
kalla slíka höfunda góða. Allt
frá því er Conan Doyle gerði
Sherlock Holmes einna fræg-
astan brezkra manna er
aldrei hafa verið uppi, Hamlet
var danskur, og sýnu frægari
flestum brezkum er uppi hafa
verið, hafa þeir átt fjölda hóf-
unda, er kunnu þannig að fara
með ljótt og lítilfjörlegt efni,
að það varð þokkalegásta lestr
arefni í tómstundum jafnvel
bókvöndum mönnum. Senni-
lega' kunna Bretar nú rnanna
bezt að segja svo frá morðum
og öðrum alvarlegum glæpum
að hvorki verði úr sjúkleg
hrollvekja né yfirborðskennd
léttúð. Beztu glæpasagnahöf-
undum þeirra hefur meira að
segja tekizt að gera þær að eins
konar bókmenntum vegna
byggingartækni, frásagnar-
leikni og sálfræðilega snjöllum
persónulýsingum.
Það er því sízt að undra þótt
ritun glæpasjónleikja kæmist
brátt á svo hátt stig með Bret-
um, sem slíkir sjónleikir geta
yfirleitt náð, enda hafa surrir
glæpasagnahöfundar þe:rra
einnig lagt stund á þá grein,
til dæmis hinn kunni Edgar
Wallace, en leikrit hans nutu
mikillar hylli bæði á Bretlar.di
og vestan hafs á sínum tíma.
Bretar eiga því sína sérscöku
„tradisjón“ hvað ritun slíki’a
sjónleikja snertir.
Höfundur sjónleiksins,
„Systir María‘í', sem Leikfélag
Reykjavíkur sýnir nú, Char-
lotte Hastings, fylgir þessari.
erfðakenningu út í æsar. Enda
þótt morð sé þar aðalatriðið,
er það ekki aðaltariði leikfrá-
sögunnar, —• heldur afleiðing-
ar þess á örlög þeirra persóna
er þar eru leiddar fram á sjón-
arsviðið. Athygli áhorfandans
og eftirvæntingu er haldið í
spennu frá leikbyrjun til loka
— og úrslitin óvænt, en þó
ekki órökrétt. Boðskapurinn er
að vísu góður, en þannig flutt-
ur af höfundi, að spurning er,
hvort hann hefur ekki allt að
því gagnstæð áhrif við það
sem til er ætlast, fyrir yæmni
og mælgi. Persónurnar eru yf-
irleitt mótaðar skýrum drátt-
um, atburðarásin fast tengd og
Jón Sigurbjörnsson — Jeffrey læknir, — sviðsatriði.
11 Helga Bachmann í hluverki
Sarat Carn.
hröð. Með öðrum orðum ---
leikritið ber öll einkenni vel
gerðrar brezkrar glæpasögu án
þess þó að hefja hana á hærra
svið dramatísks skáldskapar.
Gísli Halldórsson hefur sett
sjónleik þennan á svið, auk
þess, sem hann leikur eitt aö-
alhlutverkið. Gísli virðist hafa
margt til brunns að bera sem
leikstjóri, er góðs megi af
vænta. Hann er smekkvís með
afbrigðum og vandvirkur, ger-
ir sér allt far um að skilja leik-
persónur, hlutverk þeirra og
hlutverkatengsl út í æsar og
hugkvæmur er hann um margt.
Enda ber leikstjórn hans að
þessu sinni þessum kostum
hans ljóst vitni.
En hann þarf að fá mikils-
verðari viðfangsefni en gaman-
leiki og melodrama; það er
eins með leikstjóra og leikora,
fjölbreytni í viðfangsefnum er
þeim jafn nauðsynleg til
þroska og einskorðunin er
þeim hættuleg. Sem leikari er
harni í fremstu röð yngri kvn-
slóðarinnar, og það sannar
hann svo, að ekki verður um
villzt í hlutverki vikapiltsins
og hálfvitans, Pentridges, en
það hlutverk krefst nákvæms
skilnings og ríkrar samúðar, en
Gísli sýnir, að hann hefur
hvort tveggja til að bera, auk
þess, sem túlkun hans lý'sir
mikilli hugkvæmni í persónu-
sköpun. Gerfi hans er og á-
gætt.
Guðbjörg Þorbjarnardóttir
leikur abbadís klaustursins,
systur Maríu. Leikur hennar
sýnir alla beztu kosti henr.ar
sem leikkonu, — hógværð og
hófstillnigu, skilning og miVdi.
Hin göfuga og þó röggsama
abbadís verður sönn persóna
í túlkun hennar. Helga Bach-
mann sýnir að hún er vaxandi
leikkona í meðferð sinn iá
híutverki Sarat Carn. Hlut-
verkið veitir tækifæri til mik-
illa leikátaka, sem Helga not-
færir sér til hins ýtrasta og af
svo mikilli festu og tilþrifum,
að tvímælalaust má telja ótví-
ræðan sigur fyrir hina ungu
leikkonu. Ef Helga heldur
þannig áfram á þroskabraut-
.inni, eignumst við þar skap-
gerðarleikkonu sem mikils má
af vænta. Hólmfríður Pálsdótt-
ir leikur eitt skemmtilegasta
hlutverk leiksins, matreiðslu-
konuna, systur Jósefínu, og
tekst vel. Sést þar að Hólrn-
fríði lætur vel græzkulaus
kýmni, en þar hafa yngri leik-
konur okkar ekki megnað að
taka upp merki þeirra eldri.
Sigríður Hagalín og Margrét
Magnúsdóttir leika hjúkrúnar-
konur og tekst báðum vel, þótt
hlutverkin séu býsna ólík. —
Emelía Borg leikur forstöðu-
konu klaustursins af hófsiiil-
ingu og einlægni, og Áróra
Halldórsdóttir leikur móður
Willy>s Pentridge, ekki stórt
, hlutverk að setningum, en
! leynir á sér og leysir Áróra
það vel af hendi. Edda Kvaran
Guðbjörg Þorbjarnardóttir —
systir María; Hólmfríður Páls-
dóttir — systir Jósefína.
fer og snoturlega með lítið
hlutverk. Jón Sigurbjörnsson
leikur Jeffreys lækni, og hef-
I ur oft tekizt betur, axlaypting-
arkæruleysi á ekki alls staðar
. við. Árni Tryggvason leikur
(lítið hlutverk, en fer vel með
það.
j Haukur Austmann hefur
gert smekkleg leiktjöld, en
sviðsbúnaður mætti vera betri.
Þýðing Ásgeis Hjartarsonav er
. vönduð vel.
| Það má vel vera, að sjónleik-
1 ur þessi verði vel sóttur. En á-
heyrendur verða að gera sér
grein fyrir því, að sjónleikur-
inn er fyrst og fremst til hvíid
(-ar og stundastyttingar, eins og
spennandi reyfari af betri gerð
!— og sem slíkt á það líka fylli-
lega rétt á sér.
Loftur Guðmundsson.
SamúSarkort >
Slysavarnafélags íslaitds)
hjá
S
kaupa fiestir. Fást
slj’,savarnadeildum um i
Iand allt. í Reykjavík I ^
Kannyrðaverzluninni {^
Bankastr. 6, Verzl. Gunn- ^
þórunnar Halldórsd. eg f j|,
skrifstofu félagsins, Gróf- S
in 1. Afgreidd í síma 4897 S
Heitið á Slysavarnafélag- S
ið. — Það bregst ekki. — >