Tíminn - 31.03.1965, Side 7

MIÐVIKUDAGUR 31. marz 1965
ÞINGFRETTIR i TÍMINN IHHI
Má ,flóttamannafé‘ í Vestfjaröa
vegi ekki koma á vegaáætlun?

Síðari umræðu um vegaáætl'un-
ina var framhaldið á kvöldfundi
í Sameinuðu Alþingi i fyrrakvöld.
Þá töluðu um málið þeir Sigur-
vin Einarsson, Karl Kristjánsson
og Lúðvík Jósepsson. Fer hér á
eftir útdráttur og stuttlr kaflar
úr ræðu Sigurvins, en útdráttur
úr ræðu Karls verður birtur síðar.
Sigurvin Einarsson sagði, að það
væri nokkum veginn föst regla,
þegar þingmenn annarra héraða
tala um bágborið ástand í vega
málum í sínum kjördæmum, þá
enduðu þeir jafnan mál sitt á því
að þama sé það verst á landinu,
að undanteknum Vestfjörðum.
Það ætti því ekki að vera þörf á
að rifja upp nein sérstök dæmi
um samgöngumál Vestfirðinga, til
þess að menn geri sér grein fyrir
því, hvernig þar er ástatt. Ég skal
aðeins nefna þrjú dæmi úr skýrslu
vegamálastjóra: Þar er skrá yfir
það, hve margir sveitabæir á ís-
landi hafi ekkert vegasam-
band eða með öllu ófullnægjandi
vegasamband. Þessir sveitabæ-
ir eru alls 41, en af þessum 41
em 18 í Vestfjarðakjördæmi eða
44%. Óbrúaðar ár, sem þarf fjög-
urra til tíu metra brýr á eru alls
174, en af þeim eru 58 á Vest-
fjörðum eða þriðjungurinn. Óbíl-
færar þjóðbrautir og landsbraut-
ir eru alls 5&6 kílómetrar en Vest
fjarðakjördæmi er með 221 km.
eða 38%.
Það mætti nefna hliðstæður
hvað snertir flugsamgöngur og
sjósamgöngur..
Það er því ekki að ófyrirsynju,
að sumir Vestfjarðaþingmenn hafa
barizt alllengi fyrir því að fá úr
þessu bætt. Á þingi 1959 fluttum
við þrír þ.m. frv. um heimild fyrir
ríkisstj. til þess að taka 6 millj.
kr. lán á ári í fimm ár í röð til
nýbygginga þjóðvegs á Vestfjörð-
um og Austurlandi, en stjórnar
flokkarnir svæfðu þetta frv. Á
næsta þingi fluttu sömu þm. sam-
hljóða frv. aftur með sömu fjár-
hæð, og aftur svæfðu stjórnar-
flokkarnir það. Á þriðja þinginu
flytja þessir sömu þm. enn frv.
um lántöku til vegabóta í Vest
fjörðum og Austurlandi, en nú er
það 10 millj. kr. á ári, sem lagt
er til að tekið sé að láni á ári
í fimm ár, enda var þá farið að
lifna yfir dýrtíðinni. Þessu frv.
vísuðu stjórnarflokkarnir til rík-
isstj. Það var önnur aðferð við
aftökuna. Á fjórða þinginu í röð.
Árið 1962 flytja sömu þm. enn
samhljóða frv. og árið áður um
íán til vegabóta á Vestfjörðum
og á Austurlandi, og enn vísa
stjórnarflokkamir frv. til ríkisstj.
En á þessu sama þingi, 1962 þá
flytja nokkrir þm. brtt. við fjárl.
Hún er um það, að á næsta ári,
1963 skuli varið lánsfé til vega-
bóta á Vestfjörðum og Austur-
landi 91/2 millj. kr. Þarna var
ekki hægt að nota sömu aðferð
og áður. Það var ekki hægt að
svæfa till. í nefnd. Stjórnarflokk-
arnir hreinlega felldu þá tillögu.
Á fimmta þinginu í röð. 1963. þá
flytja þrír Vestfjarðaþingmenn
brtt. við fjárl. um 10 millj. kr.
lánsfé til vega á Vestfjörðum og
10 millj. kr. til að hindra fólks
flótta úr því héraði. Flm. að þess
ari till. voru Hermann Jónasson,
Sigurvin Einarsson og Ilannibal
Valdimarsson. Og enn felldu
stjórnarflokkarnir tillöguna.
Skömmu eftir þingsetningu í
haust voru Vestfjarðaþingmenn
boðaðir til fundar af l.þm. kjör-
dæmisins, og þar var rætt um að
þm. sameinuðust nú um það að
leitast við að fá samþykki ríkis-
stj. fyrir því, að loks fengist nú
lánsfé til vega á Vestfjörðum. Og
aldrei þessu vant, samstaða náð-
ist um að standa sem einn maður
að því að fá nú lánsfé til vega
á Vestfjörðum. Þarna virtist ætla
að rofa til eftir margra ára ár
angurslausa baráttu. Við urð-
um allir sammála um að óska eft-
ir brtt. við fjárl. um það. að rík
isstj. fengi heimild til slíkrar lán
töku, og tveimur stuðningsmönn-
um ríkisstj. úr hópi Vestfjarða
þingmanna var falið að beita sér
fyrir því við hæstv. ríkisstj., að
hún féllist á slííkt lánsfé. Þetta
gerðu þessir tveir hv. þm. af hinni
mestu samvizkusemi og þeir létu
okkur fylgjast með og gáfu okk-
ur mjög góðar vonir, þgar fór að
líða að því, að fjárl. kæmu til 2.
umr. Þegar fjárl. komu svo til 2
umr. þá er þar ekki að finna nokk
urn staf um lánsfé til Vestfjarða,
og um það leyti er okkur skýrt
frá því. að ríkisstj. hafi ekki get
að fallizt á að vera að afgreiða
þetta í sambandi við fjárl. Hins
vegar muni hún hafa fullan hug
á að gera það við afgreiðslu vega-
áætlunar. Já, við kváðumst nú
óska eftir því að fá þá einhverja
yfirlýsingu um það við fjárlaga-
afgreiðsluna, að svo yrði gert, og
þeir tjáðu okkur, að það mundi
ekki standa á því..
Og svo kom til þess að ræða
fjárl. við 3. umr. á kvöldfundi í
þessum sal, og nú biðum við'eftír
yfirlýsingunni um iánsféð til vega
á Vestfjörðum. Þá kvaddi sér
hljóðs 2. þm. Vestf. Sig. Bjarna-
son og sagði m.a. orðrétt á þessa
leið. „Við Vestfjérðaþing
menn sem styðjum ríkisstj. höf-
um rætt þessi mál vi ðhæstv. sam
gmrh., og hæstv. fjmrh. Höfum
við fengið fyrirheit þeirra um auk
inn stuðning við samgöngubætur á
landi á Vestfjörðum með svipup-
um hætti og nokkur önnur byggð-
arlög hafa hlotið nokkur undan-
farin ár.“
Þá kvaddi sér hljóðs hæstv. sam
grmh, og segir m.a. orðrétt með
leyfi hæstv. forseta: ,.Það er auð-
vitað, að ríkisstj, mun afla sér
lánsheimildar, þegar þingið kem-l
ur aftur saman vegna þeirra vega-
framkvæmda, sem hugsað verðurj
að byggja fyrir iánsfé. í till. til
vegaáætlunar, sem fyrir liggur er
gert ráð fyrir, að það þurfi lán
til þriggja vega, þ,e. til Reykjanes
brautar. Strákavegar og Múlaveg
ar. Ef það verður niðurstaðan við«
afgreiðslu vegaáætlunarinnar aðj
taka fleiri vegi inn t. d. á Vest-Í
fjörðum og jafnvel Austfjörðum I
eða víðar, þá verður vitanlega að ■
afla lánsheimildar og lánsheim '
ildin miðast þá við það, hvaðj
ákvarðað verður við afgreiðslu;
vegaáætlunarinnar um byggingu I
vega fyrir lánsfé á næstu árum.“|
Þegar svo var komið, þá þótti j
okkur, sem börðumst fyrir þessu
máii, yfiriýsingin í slappara lagi,
svo ekki sé meira sagt Það var
nefnilega ekkert sagt í henni um
lánsfé til Vestíjarða heldur
bara, já, ef átti að fara að taka
lán, þá mun ríkisstj afla sér heim
ildir. Við sáum okkur þá ekki
annað fært en að fá úr því skor-
ið hér á hæstv. alþingi, hvort þing
ið vildi fallast á lánsfé til Vest-
fjarða og við hv. 5. þm Vestf
fluttum þá skriflega brtt. við fjárl.
um 20 millj. kr. lán til vega á
Vestfjörðum. Við vildum láta al
þingi skera úr um það, hvort
sjötta þingið i röð ætti að líða
svo, að ekkert fengist í þetta hér-
að af lánsfé, héraðið sem verst
er sett allra héraða í landinu.
Þá kvaddi sér hljóðs hv. 11.
landsk. þm. (MB) og fór þess á
leit, að ég sem hafði talað fyrir
till. taki þessa till. aftur, því að
nú væri trygging fyrir því fengin,
að til Vestfjarða skyldi koma
lánsfé, og sagði hv. þm. m.a. á
þessa leið, með leyfi hæstv. for-
seta: „Eins og frsm. þessarar till.
gat um í ræðu sinni hér í dag,
hv. 3. þm. Vestf., þá höfum við
þm. stjórnarflokkanna átt viðræð
ur við samgmrh. og fjmrh. um
það, að það verði tekið lán til
vegabóta á Vestfjörðum, og það
lá fyrir fyrir heit um það frá
þessum tveimur hæstv. ráðh., að
slíkt yrði gert, en við óskuðum
eftir því, að það yrði tekið hér í
sambandi við afgreiðslu fjárl., en
þeir létu það í ljós, að þeir vildu
heldur láta afgreiða þetta mál og
afla til þess heimildar í sambandi
við afgreiðslu vegaáætlunar á
næsta ári.“ Þegar þessi yfirlýsing
kom fram, þá kvaddi ég mér
hljóðs og lagði áherzlu á það, að
þar sem báðir þessir hæstv. ráðh.
voru viðstaddir og ef þeir ekki
mótmæltu þessari yfirlýsingu hv.
þm„ þá tæki ég það sem ótvírætt
fyrirheit um, að lánsfé fengist til
Vestfjarðavega við afgreiðslu
vegaáætlunar á þessu þingi. Þessu
mótmæltu þeir ekki, og þar með
tókum við flm. till. aftur.
Fyrir nokkru voru tveir fundir
hjá þm. Vestfirðinga um vegamál.
Hinir ötulu og ágætu þm„ gem
höfðu unnið að því heils hugar
og af dugnaði að fá samþykki
hæstv. ríkisstj. fyrir vegalánum til
Vestfjarðavega, skýrðu okkur þá
frá, hvernig nú væri ástatt, og það
voru mjög gleðilegar fregnir. Rík-
isstj. hafði fallizt á að útvega
lánsfé til vega á Vestfjörðum sem
skyldi nema 32 millj. kr. á næstu
fjórum árum. Þeir gátu þess, að
þetta fé mundi verða fengið að
láni í erlendum sjóði, sem borið
hefur á góma áður hér á hæstv.
aiþingi, og þó að það væri ekki
aiveg öruggt þá á stundinni, hvort
þessi sjóður ætlaði að lána féð,
þá sæi ríkisstj, um að þetta fé
kæmi og yrði Vestfirðingum til
þessara hagsbóta.
Nu, við vorum nú búnir að
f.rétta þetta áður. því að ég ætla
að auk þess sem yfirlýsingarnar
frá fjárlagaumr. drógu pf öll tví
mæli um það, að þetta át.ti að|
koma og auk þess hefði hæstv. j
samgmrh. getið þess á fundi í hv. j
fjvn., að þetta mund: verða gert,!
svo okkur kom þetta nú ekkert-
á óvart, ekki heldur um sjóðinn, j
sem ætlaði að lána. Þetta er mjög!
virðingarverður sjóður. hann mun;
heita Fióttamannasjóður Evrópu-j
ráðsins, að ég ætia, en hæstv. rík-,
isstj. hefur fundizt heppilegra aðj
láta hann bera annað nafn hér,
láta — kenna hann við stefnuna
hér heirna og kallar , Viðreisnar-
sjóð.“
Okkar ágætu samstarfsmenn
meðal Vestfjarðaþingmanna,
sögðu okkur nú meira um þetta.
Þeir sögðu okkur að þessar 32
millj. kr„ sem ættu að koma í
vegi að láni ti! Vestfjárða á næstu
fjórum órum. Þær væru nú dá-
litlu skiiyrði bundnar. sem sé þvi,
að þessir peningar mega ekki fara
'iema í ákveðna vegi. aðalvegi,
sem þeir gerðu okkur nokkru
nánar grein fyrir, aðalvegi á kafl-
anum norðan frá Bolungarvík suð
ur á Barðaströnd. en ekki neina
hliðarvegi eða smá byggðavegi eða
svoleiðis, þá mætti ekki fara í það,
heldur í aðalvegina á þessari leið,
og að jafnmikil upphæð yrði að
koma af fjárveitingum í sömu veg
ina, ríkisstj. óskaði eftir þessu.
Nú lágu ekki fyrir á þessum
fundum okkar Vestfjarðaþing-
manna, neinar till. um það, í
hvaða einstaka vegi á þessu lands
svæði lánsféð mætti fara og við
fengum enga vitneskju um, hverj
ir ættu að skipta þessu lánsfé.
Loks segja þeir okkur frá því, að
þetta verði nú ekki afgr. í sam-
bandi við vegaáætlun. Það þykir
hentugra að afgr. þetta á annan
hátt síðar. Þeir létu þær óskir í
ljósi við okkur, aji við færum ekki
að flytja brtt. við vegaáætlunina
því að það gæti komið þeim
óþægilega. Við svöruðum þessu
efnislega á þá leið.
Lánsfé, sem ætlað er til vega-
gerðar, verður að koma inn í vega
áætlunina samkv. ákvæðum vega
laga.. Iljá þessu yrði ekki kom-
izt, svo að við gætum ekki fallizt
á það, að vera með þetta fyrir
utan lög og rétt, enda væri ekk
ert að óttast í þessu efni. Það
væri margyfirlýst, að þetta láns-
fé ætti að koma og margyfirlýst
að það ætti að afgr. í sambandi
við afgr. vegaáætlunar. Svo að við
áttuðum okkur heldur illa á þessu
og skyldum alls ekki hvernig því
yrði komið við að vera með
þetta fyrir utan hana.
Þá töldum við það ekki við-
hlýtandi að veita jafn háa upp-
hæð af þessari fremur þröngu fjár
veitingu á hverju ári í sömu vegi
og lánsféð ætti að fara í, því að
þá yrði hinii; vegirnri æði margir,
sem fengju bara ekki neitt, og þó
að gott sé að fá aðalvegina milli
byggðalaga yfir heiðar og svoleið
is, þá þurfi fólkið, sem býr á lág-
lendinu og hafa sína vegi og kom
ast áfram og koma sínum fram-
leiðsluvörum á markað og þess
háttar, svo að þetta gæti valdið
hinum mestu erfiðleikum, að eiga
að gangast undir slíkar reglu. Við
bentum á, að á vegaáætiuninni,
þegar voru um fé til — fjárveit
ingar til Vestfj. vega væru 33—34
millj. kr. á 4 árum, og ef láns-
féð ætti á sama tíma að vera á
33 millj. kr. og jafnmikið að koma
af hinu fénu í sömu vegina þá
yrði harða lítið eftir. Það yrði ein
eða 2 millj., ef þessari reglu ætti
að fylgja út í æsar á móti 64, sem
kæmu í hina vegina. Jú, þeir
sögðu okkur, að þetta yrðu nú
ekki tekið strangt svona fyrsta ár-
ið og eitthvað færðist á milli ára,
en þetta ætti að vera meginregl-
an, en við töldum, að þetta væri
með öilu óviðunandi.
Á síðari fur.dinum, sem við átt-
upi — var svo rætt
uro einstaka vegi og skiptingu
hinnar væntaniegu fjárveitingar.
Þeir sýndu okkur sínar till. -m
það efni, og við gerðum nokkrar
brtt. við það. Við vildum fá þar
inn nokkra vegi, sem þeir voru
ekki með. Nú svo lauk þeim fundi.
Nn ég leit svoleiðis á. að við mund
um hittast aftur. áður en fjvn.
gengi frá sínum till. En það var
nú ekki. Enginn slíkur fundur
var haldinn, og við fengum ekki
frekari vitneskjn um það, hvern-
ig þeir — hvaða till. eða hvers
konai tiil. þeir vildú leggja fyrir
fjvn Það var því aldrei neinn
botn í þessum umr. hvað það
snerti, að um samkomulag væri
að ræða um fjárveitingar eða skipt
ingu fjárins. Það er því ekki rétt,
sem stendur í mál. bæði minni
og meira hl. fjvn. Við töluðum
við fjárveitinganefnd og við lögð-
um fram nokkra brtt. og síðan
ekki söguna meir. Og nú sjáum
við, þegar brtt. kom fram, að þar
er ekki tekið ein einasta till. af
þeim, sem við óskuðum eftir, að
yrði tekin inn, að undanteknum
einum 62 þús. í einn veg.
Um heildarupphæð fjárveiting-
anna, af nýbyggingarfé til Vest- I
fjarða, er það að segja, að það er
í sama horfinu og í fyrra, Vest-
fjarðakjördæmi á að hljóta um
14.3% af nýbyggingarfénu, sem er
á vegáætluninni, eða svipað að :
hlutfalli og var í fyrra. Nefndin
hefur ekki séð ástæðu til að bæta
hlut Vestfjarða frá því sem hann
varð í fyrra, en í fjöldamörg ár -
höfðu Vestfirðir fengið 19—20%
af nýbyggingarfénu, enda ekki ;
óeðlilegt, þar sem þama var um ;
það kjördæmi í landinu, sem verst ;
var sett af þeim öllum að áliti ;
þeirra manna, sem yfirleitt hafa
talað um þessi mál hér. Þetta hlut
fall var lækkað með aðgerðum
f,jvn. i fyrra úr 19—20% niður í
rúm 14 og það á enn að sitja I því.
Aftur á móti eru önnur kjördæmi
jafnvel komin yfir 20%, sem eiga
þó að vera mun betur sett, hvað
þetta snertir.
Sigurvin gerði síðan grein fyr-
ir breytingatillögum þeim, sem
hann flytur ásamt Hermanni Jón
assyni og Hannibal Valdimars-
syni, sem er m.a. að 32 milljón
krónum, sem teknar verða að láni
verði varið til vegagerðar á Vest-
fjörðum 1965 og 1966 og enn-
fremur tillögur um skiptingu fjár-
ins til þeirra vega, sem dýrastir
eru og þeir vegir fái allt sitt fé
af hinu væntanlega iánsfé og eru
þeir vegir teknir út úr tillögum
fjárveitinganefndar um skiptingu
á fjárveitingum. Þessir vegir eru
Vestfjarðavegur um Breiðadals
heiði, Vestfjarðavegur sunnan
Þingmannaheiðar, Bolungavíkur
vegur tii Djúpavogar milli Ögurs
og ísafjarðar. Bíldudalsvegur um
fjallgarðinn Halfdan og Stranda-
vegur milli Veiðileysufjarðar og
Selvíkurhöfða. Gerði Sigurvin
grein fyrir þessum vegum og
ástandi þeirra, og einnig gerði
hann grein fyrir öðrum breytinga
tillögum er þeir flytja.
BÆNDUR
Refið ortfé vðar
EWOMIN F.
vltamln oe stemefna-
blöndu
PUSSNINGAR
SANDUR
Heimkevrðuí nússningar
sandur og vibursandur
sigtaðiiT eða Asigtaður vlð
húsdvrnaT eða kominn upp
ð hvaða hæð sem er eftir
óskum kaupenda
Sandsalan við Elliðavog sf
Simi 41920
í