Alþýðublaðið - 12.04.1956, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 12. apríl 195(5
Alþýgublagfg
ALLIR okkar, sem hér eru|
saman komnir, kunna að segja j
frá breytingum, sem gerðar
hafa verið frá ári til árs á ■
stefnu kommúnista gagnvart
alþýðuflokkum heimsins, og
eins og við vitum hefur hún
ílakkað frá því að vera ódul-
búinn hernaður að því að vera
hrein tilbeiðsla og allt þar á
milli. Við vitum allir, að bar-
áttan er auðveldari, þegar hún
er fyrir opnum tjöldum. Hún
var oþinská og hörð á árunum
frá 1947 og til dauða Stalíns.
Allt frá dauða hans hefur
kommúnistahreyfingin verið að
þreifa fyrir sér að nýrri
stefnu. Nýja línan ér nú full-
rmynduð og hefluð, og henni
var hleypt af stokkunum með
mikilli viðhöfn á 20. þingi kom
múnistaflokks Ráðstjórnarrikj-
anna nú fvrir skömmu.
Á 20. flokksþinginu fengu
þingfulltrúar að heyra stefnu-
yfirlýsingar itm fjölda mála.
Margar þeirra voru veigamikl-
ar, aðrar kornu eins og þruma
úr heiðskíru lofti, og var út-
skúfun Stalíns og uppgötvunin
um að megnasta óréttlæti hefði
ríkt í Rússlandi í stjórnartíð
hans, jafnvel þótt þessar yfir-
lýsingar og uppgötvanir hafi
verið framkvæmdar af mönn-
jim, sem virtust una hið bezta
við óréttlætið á meðan Stalín
lifði.
ÁKVEÐIN TILRAUN.
En á 20. flokksþinginu kom
ekkert það fram, sem gæti haft
áhrif á grundvallarstefnu al-
þýðuflokkanna gagnvart kom-
múnistaflokkunum. Þó má
vera, að nokkurrar ringulreið-
ar gæti innan verkalýðshreyf-
ingarinnar varðandi þetta at-
riði, og tel ég það því vera afar
Hákon Lie á þingi Alþjáðasambands jafnaðannanna:
an, sem jafnaðarmönnum ei
naarboðum komi
mikilvægt, að það sé nokkru
nánar sk\'rt.
Okkur er. öllum kunnugt um
það, að áður en flokksþingið
kom saman, leitaði kommúnista
flokkur Ráðstiórnarríkjanna
fyrir sér um nánara samband
milli hans og alþýðuflokka
ýmissa landa. Mér skilst, að
málaleitanir hans \úð verkalýðs
flokka Austurríkis, Bretlands,
Danmerkur og Finnlands hafi
verið nokkuð þokukenndar. En
að því er varðar alþýðuflokk
Noregs, þá gerði rússneski
kommúnistaflokkurinn mjög á-
kveðin tilboð um að koma á
nánara sambandi. Skýrt sr frá
þessum tilboðum í greinargerð,
sem fyrsti ritari kommúnista-
flokks Ráðstjórnarríkjanna,
Krústjev. afhenti formanni
norska alþýðuflokksins. Einari
Gerhardsen. er hann var á ferð
í Rússlandi sem forsætisráð-
herra lands síns.
Greinargerðin felur í sér sjö
liði. þar sem stungið er upp á
auknu sambandi og gagnkvæm (
um kvnnum og er tilhögun
þeirra í öllu hin sama og höfð
hefur verið á samstarfi því, j
sem rússneski komrnúnista-1
flokkurinn er að reyna að
koma á um heim allan, svo sem
skipti á sendinefndum; en þeg-
Sjötíu ára í dag:
Margréí Helgadóftir
HiÚN e'r móðursystir mín, en
eigi að síður slík ágætiskona,
að flestir góðir menn væru
fullsæmdir af því að vera skyld
ír henni. Hjartað er heitt og
hendurnar mjúkar, enda nýtur
Margrét Helgadóttir vinsælda
allra, sem hafa kynnzt henni.
Og þeir eru orðnir margir á
ævivegi sjötíu ára.
Margrét fæddist 12. apríl
1886 að Tóftum í Stokkseyrar-
hreppi, dóttir hjónanna Önnu
Diðriksdóttur og Helga Páls-
sonar. Hún fluttist í æsku með
foreldrum sínum til Stokkseyr-
ar og átti þar heima á Helga-
stöðum til ársins 1910, er hún
giftist Einari Ingimundarsyni
og reisti bú í Sæborg. Þar
fojuggu þau hjón, unz fjölskyld-
an fluttist til Reykjavíkur 1927.
Einar lézt árið 1950. Þau Mar-
grét eignuðust þrjár dætur:
íSigþrúði, sem er gift Stefáni Ó.
Thordersen bakarameistara,
Ingunni, konu Brynjúlfs Árna-
sonar deildarstjóra í stjórnar-
ráðinu, og Önnu, sem býr með
móður sinni að Týsgötu 1. Ein-
ar var ljúfmenni, skemmtilegur
félagi, þegar vinátta hafði tek-
izt með honum og samferða-
mönnum, en dulur þangað til
og ekki allra viðhlægjandi. Dæt
urnar hafa erft kosti beggja
foreldranna og eru ákjósanleg-
ustu frænkur.
' Mér er í barnsminni Sæborg
á Stokkseyri og heimilið þar.
Húsið var grænt á lit í þá daga
og engin höll að utan, en hlýtt
þegar inn var komið af góðvild
og umönnun Margrétar og Ein-
ars. Börnin voru sporlétt þang-
að og húrfu þaðan glöð og þakk
Iát. Ég man mig koma að Sæ-
borg éinu sinni hrakinn af
ar á allt er litið, hefði siík
kvnningarstarfsemi ' haft í för
með sér, að komið hefði verið i
á fót samstarfi milli kommún-
istaflokks Ráðstjórnarríkjanna
og norska verkalýðsflokksins.
Er norski verkalýðsflokkurinn
hafnaði tilboðunum, misstu
Rússar ekki kjarkinn, heldur
leituðu hófanna meðal ann-
arra flokka, sem einnig vísuðu
þeim á dyr. Þegar franski jafn-
aðarmannaflokkurinn þáði boð
um að senda sendinefnd til Ráð
stjórnarríkjanna, virtist það
vera árangurinn af málaleitun-
um, sem hófust fvrir meira en
ári síðan, en breytir vitanlega
á engan hátt viðhorfi franska
alþýðuflokksins til kommún-
istaflokkanna.
STAÐFESTING OG
ÚTFÆRSLA.
Óðurinn til alþýðuflokkanna,
sem sunginn var á 20. flokks-
þinginu, er því staðfesting og
jafnvel útfærsla á stefnu, sem
þegar hefur verið hafin. Það
eru þrjú atriði frá 20. flokks-
þinginu, sem snerta beinlínis
þessa stefnu. Hið fvrsta fjallar
um það, hverjar leiðir eigi að
fara til þess að skapa sósíalist-1
ískt þjóðskipulag, annað er,
hvatning til allra jafnaðar
mannaflokka um að hefja sam-
grimmlyndum leiknautum, og
huggun fyrirgreiðslunnar ]
gleymist mér aldrei. Svo fluttu
Margrét og Einar til Reykja-
víkur. Heimili þeirra var okk-
ar, þegar móðir mín fór með
mig í bæinn til að leita mér
lækninga. Þar var kvíðnum og
Margrét Helgadóttir.
lösnum frænda tekið eins og
hann væri af háum stigum, en(
ekki vonlítill og úrræðalaus
láglendingur. Þetta langar mig
að þakka Margréti frænku í
dag á sjötugsafmæli hennar. Og
ég veit, að fleiri í ættinni og
samtíðinni eiga svipaða þakk-
arskuld að gjalda.
Ég kem allt of sjaldan til
Margrétar frænku nú orðið, en
hlakka jafnan til næsta sam-
fundar á kveðjustundinni. Góð-
vild hennar, nærgætni og skiln
ingur er eins og sólskinsblettur
í skuggadal annríkisins og lífs-
Framiiald á 7. eíS>i.
vinnu við kommúnista, og hið
þriðja varðar hina almennu
sambúð þióðanna.
Krústjev sagði að sagan
hefði nú sýnt, að hægt væri að
koma á sósíalisma með öðrum
aðferðum en hinni rússnesku.
Hann. sagði enn fremur: „Það
er sennilegt, að leiðir þær, sem
farnar eru til þess að koma á
sósíalisma, verði sífellt marg-
breytilegri. Eigi er það heldur
nauðsynlegt, að stofnun hins
sósíalistíska stjórnarkerfis
hljóti undir öllum kringum-
stæðum að útheimta borgara-
stjnjöld." Þannig fórust honum
einnig orð, er hann ræddi nán-
ar um þetta efni:
„Jafnframt er málum nú
þannig háttað, að verkalýð
margra auðvaldslanda gefst nú
raunverulega tækifæri til þess
að sameina mikinn meirihluta
alþýðunnar undir sína eigin
forustu og þannig tryggja það,
að helztu framleiðslutækin
komist í hendur alþýðunnar
sjálfrar. Hægrisinnaðir borg- (
araflokkar og ríkisstjórnir
þeirra verða nú æ oftar fyrir
áfalli. Þetta hefur það í för
með sér að með því að fylkja
hinni þrælandi bændastétt,
menntamönnum og öllum þjóð
legum stéttahópum undir merki
sín og vísa einarðlega á bug
samtökum tækifærissinna, sem
ekki eru færir um að segja
skilið við stefnuna um sam-
vinnu við auðvaldssinna og
stóreignamenn, hefur verka-
lýðurinn aðstöðu til þess að
sigra afturhaldsöflin, sem eru
andsnúin almennum sagsmun-
um verkalýðsins, og öðlast
traustan meirihluta á þingi og
gjöra það þar með að raunveru
legu verkfæri alþýðunnar, í
Stað þess að láta það vera hand
bendi borgaralegra lýðræðis-
afla. Þannig getur þessi stofn-
un, sem á sér langa sögu í mörg
um auðvaldsríkjum, orðið mál-
gagn hins raunverulega lýðræð
is, lýðræðis verkalýðsins.“
Þessi yfirlýsing gæti e. t. v.
skapað þá almennu skoðun,
að kommúnistar hafi nú tekið
upp stefnu jafnaðarmanna
um þróunarbreytingu á skipu
lagi þjóðfélagsins — þ. e.
stefnu hins lýðræðislega þing
ræðis. Það er einmitt þetta,
sem verður þyngst á metun-
um við að skapa stjórnmála-
legan glundroða innan verka-
lýðshreyfingarinnar. Það hlýt
ur að vera hlutverk okkar að
kynna fólki jafnframt þau at-
riði yfirlýsingarinnar, sem
sýna. að þessu er ekki þannig
varið. Þeir Krústjev, Miko-
yan og aðrir tóku það skýrt
fram. að það, sem þeir hafa í
hyggju, er að nota þingræðið
til þess að stofna einræði
kommúnistaflokksins.
AÐ VINNA TRAUSTAN
MEIRIHLUTA Á ÞINGI . . .
Krústjev veittist einnig sér-
staklega að stefnubótinni og
kallaði hana tækifærisstefnu
og greindi þannig vandlega
milli „bvltingarsinnaðra Marx-
ista“ og „stefnubótamanna,
tækifærissinna“. Enn fremur
þarf ekki nákvæma þekkingu á
orðalagi kommúnista til þess
að skilja það, að yfirlýsing hans
um „... að vinna traustan
meirihluta á þingi, og gera það
raunverulega að verkfæri al-
þýðunnar í stað þess að vera
handbendi borgaralegra lýúræð
isafla“ er áskorun um að breyta
þingræðislegu lýðræði í einræði
öreigalýrðsins. Hann. segir enn
fremur: „Hver leiðin sem farin
er til þess að koma á þjóðskipu
lagi sósíalismans, þá er það
stjórnmálaleg forusta verka-
lýðsins. með leiðtoga sína að
leiðarljósi. sem hlýtur að hafa
úrslitaþýðingu og vera hinn ó-
umflýjanlegi mePinbáttur slíkr
ar umsköounar. Án þess verður
þjóðskioulag sósíalismans aldr-
ei framkvænit."
Mikovan lvsir áformum
þeirra jafnvel betur. er hann
nefnir kommúnistabyltinguna í
Tékkóslóvakíu sem dæmi um
friðsamlega framkvp°md á bjóð
félagsskipulagi sósíalismans.
„FRIÐSAMLEG BYLTING“.
Hann sagði: „Við hinar -hag-
kvæmu aðstæður. sem fyrir
hendi voru í Tékkóslóvakíu
eftir styrjöldina, var mögulegt
að framkvæma byltingu sósíal-
ismans á friðsamlegan hátí.
Kommúnistar komust til valda,
er þeir höfðu gert bandalag,
ekki aðeins við flokka hins
vinnandi fólks, en þá greindi
ekki mikið á, heldur og vio
borgaraflokkana, er höfðu stutt
hina þjóðlegu samfylkingu. A'J-
þýða Tékkóslóvakíu vann sigr-
ur með friðsamlegri framþróun
byltingarinnar.“
Á sama hátt benti Ulbricht a
Austur-Þý'zkaland sem- dæmi
um friðsamlega . umbyltingu í
stjórnmálaháttum, er verka-
menn og bændur tóku stjórnar-
taumana í eigin hendur. Þetta
var aðeins mögulégt sökum þess
að „CPD og SPD samtökin
höfðu sameinazt árið 1945 og
mynduðu Sameiningarflokk sós;
íalista í Þýzkalandi. Sameining
verkalýðsstéttanna — þao
reyndist vera undirstaðan ao
sigri okkar“.
Kebin áleit það mjög tilhlýði
legt „að muna eftir reynslu
Eistlendinga“ í sambandi vio
vandamálið um að koma á
stjórnarkerfi sósíalismans. —
Iiann sagði: „Árið 1940 reis
það vandamál upp í Eistlandi og
hinum Eystrasaltslöndnum, ao
flokkar heimsveldissinna börð-
ust innbyrðis og gátu því ekki
unnið fvrir borgarastéttirnar í
Eistlandi. Er stjórn Eistland;;
stóð augliti til auglitis vio
verkamannastétt síns eigin.
lands, þá nevddist hún til þess;
að veita henni einhverja úr-
lausn og tilslakanir. Hér á þao
vel við, að undirstrika þá stað-
reynd, að tilvera voldugs stór-
veldis sósíalismans — sem sé
Ráðstjórnarríkjanna— fyrir-
mynd þeirra og siðferðilegur;
stuðningur — hafði úrslitaá-
áhrif á baráttu Eistlendinga,
styrkti sjálfstraust þeirra í bar
áttunni og lamaði andbyltingar
áform borgarastéttanna. Afleið
ingarnar urðu þær. að árið 1940
sköpuðust möguleikar fyrir því
að hægt var að leggja völdin j
hendur verkamannastéttarinn-
ar án nokkurs rósturs. Tilraun-
ir hinnar afturhaldssömu auð-
valdsstjórnar til þess að koma
á samvinnu milli Eistlands og
nazistastiórnarinnar í Þýzka-
landi varð til þess, að öll fram-
faraöfl Eistlands sameinuðusl:
um verkamannastéttina og
mvndaðist við það hin vinsæla
einingarsamsteypa, er nefndist
Framhald á 7. síðu. ■
verður lokað allan daginn í dag.
DANSKA
LISTSÝNINGIN
verður opin frá kl. 5-10 í dag