Alþýðublaðið - 04.05.1956, Blaðsíða 5

Föstudagur 4. maí lí)56.
AlþýðublaðlS
Rœða Óskars Hallgrímssonar á útifundinum 1. maí
Alþýða Reykjavíkur:
í SJÖ TUGI ÁRA hefur 1.
maí verið hátíðlegur haldinn
sem alþjóðlegur baráttudagur
vei'kalýðsins. Um allan heim
hefur alþýðan fylkt liði þenn-
an dag undir merkjum samtaka
sinna, til baráttu fyrir hags-
munamálum sínum. í þeim
löndum þar sem samtök verka-
lýðsins eru frjáls og engum háð
nema umbjóðendum sínum,
fagnar alþýðan unnum sigrum
í baráttunni fyrir bættum kjör-
tim og auknum völdurn, og
strengir jafnframt heit sín um
að halda áfram baráttunni, unz
fullum sigri er náð. Einnig í
þ>eim þjóðlöndum, þar sem frelsi
verkalýðsins er skert, þar sem
samtök alþýðunnar eru ýmist
bönnuð, eða samtakafrelsi svo
stórlega skert, að um hagsmuna
samtök í vorum skilningi er
vart að ræða, er fyrsti maí bar-
áttudagur, þar sem alþýðan
krefst í senn: frelsis undan oki
harðstjórnar og mannsæmandi
lífskjara.
I dag ber alþýðan í
ölíum löndum heims, hvernig
sem högum hennar er háttað,
hvar sem lönd hennar eru stað
sett, og hver sem litarháttur-
inn er, einum rómi fram kröf-
ur sínar um frið, frelsi, jafn-
rétti og bræðralag allra þjóða.
— Enginn á meira á hættu í
ógnum styrjalda en einmitt al-
þýðan, sem færa verður fórn-
ir jafnt á vígvöllum sem utan
þeirra. Þess vegna krefst hún
þess, að forráðamenn þjóðanna
láti af þeim Ijóta Ieik að láta
vopnin útkljá deilumálin. —
Beztu kveðjur
Alþýða heimsins krefst þess, að
leiðtogar þjóðanna leitist í vin-
semd við að finna leiðir til sátta
og að allar þjóðir ástundi sátt-
fýsi og samstarf í samskiptum
gínum. í öllum frjálsum lönd-
um heims krefst alþýðan þess,
að bann verði lagt við fram-
leiðslu og notkun þeirra vopna,
er ógna tilveru þjóðanna, krefst
allsherjarafvopnunar, er hvoru
tveggja verði fylgt eftir með
ströngu alþjóðlegu eftirliti. —
Vei-kalýðshreyfingin er í senn
þjóðleg og alþjóðleg og sjaldan
finnum við betur en á þessum
degi tengsl okkar við alþýðu
allra landa. Okkur er þó ljóst,
að á þessu sviði sem fjölmörg-
tun öðrum eru nágrannar okkar
og frændur á Norðurlöndunum
okkur skyldastir. Undánfarnar
vikur höfum við fylgzt með af
fréttum baráttu stéttarsystkina
okkar í Finnlandi og Danmörku
fyrir bættum kjörum sínum. I
þessari baráttu hafa samherjar
okkar í þessum löndum átt sam-
hug okkar og stuðning. — Við
tninnumst þess í dag, að þegar
við, fyrir réttu ári, áttum í hörð
ustu deilu, sem íslenzk verka-
lýðssamtök hafa háð, barst okk-
tir mikilsverð aðstoð frá sam-
herjum okkar á Norðurlönduin.
Þessa aðstoð, og þó ef til vill
öllu frekar þann bróðurhug, er
að baki bjó, þökkum við í dag,
um leið og við sendum alþýðu
þessara landa, samherjum okk-
ar og stéttarsystkinum um heim
allan, beztu bróður- og baráttu-
kveðjur. _ 1 Á!T
Sjálfrjtæði og frelsi
Höfuðmál hinna frjálsu þjóða
er að tryggja sjálfstæði sitt og
frelsi gegn utanaðkomandi hætt
um. Þetta hefur íslendingum
verið Ijóst frá því er þjóðin
öðlaðist fullt og óskorað sjálf-
stæði á ný, eftir áratuga bar-
áttu. — Það er staðreynd sem
eigi verður í móti mælt, að því
meiri og harðari baráttu sem
þjóð þarf að heýja fyrir sjálf-
stæði sínu, því dýrmætara verð
ur það henni og þeim mun
meira leggur hún að sér til þess
að varðveita þetta fjöregg sitt.
Þetta er og hefur verið öllum
þorra íslendinga ljóst. Af þess-
um ástæðum höfum við gerzt
aðilar að ýmsum alþjóðlegum
og svæðisbundnum samtökum,
sem öll stefna að einu marki;
að varðveita frið í heiminum og
treysta sjálfstæði og tilveru
þióðanna. Að sjálfsögðu höfum
við í þessu efni haft nánasta
samstöðu með þeim þjóðum,
sem okkur eru skyldastar og ná-
lægastar og hafa sömu hags-
muna að gæta í þessu efni og
við. Þetta samstarf hefur óhjá-
kvæmilega lagt okkur á herðar
ýmsar kvaðir. sem við höfum
viljað uppfvlla vegna öryggis
frjálsra þjóða. þótt ekki hafi
þær í öllu verið okkur að skapi.
Varnarliðið og
landhelgismálið
Slík kvöð hefur vera erlends
varnarliðs 1 landi okkar nú um
árabil verið. Dvöl þess, þótt fá-
mennt sé, hefur haft í för með
sér ýmsa örðugleika og fært
þjóðinni, menningu hennar og
tungu, vandamál, sem torsótt
getur orðið að leysa, ef til lengd
ar lætur. — Allir þjóðhollir Is-
lendingar fagna því þeirri vax-
andi sáttfýsi þjóðanna, sem í
ljós hefur komið undanfarið, og
þeim auknu friðarhorfum í
heiminum sem allir viðurkenna
nú, þegar undan er skilin ís-
lenzka auðmannastéttin, sem
ræður þeim flokki, er kennir
sig við sjálfstæði þjóðarinnar.
Þessum breýttu viðhorfum í al-
þjóðamálum fagnar íslenzk al-
þýða í dag, og alveg sérstak-
lega fagnar hún samþykkt al-
þingis um endurskipun varnar-
málanna og að varnarliðið
hverfi úr landi. — Enda er það
eitt í samræmi við þau loforð,
sem íslendingum hafa verið gef
in um að erlendur her skuli
ekki vera í landinu á friðartím-
um. Alþýðan undirstrikar það,
jað íslendingar sjálfir, og þeir
einir ákveði það, hvort og hve-
|nær þeir leyfi slík not af .landi
jsínu, hún krefst þess að sjálfs-
, ákvörðunarréttur þjóðarinnar
' sé virtur og varðveittur.
j Einn meginþáttur í sjálfstæð-
isbaráttu íslenzku þjóðarinnar í
dag er landhelgismálið. Fá eða
engin mál hafa slík áhrif sem
lausn þess á afkomu íslenzkra
fiskimanna og raunar þjóðarinn
ar allrar. Alþýðan mótmælir því
hvers konar undanslætti í þessu
máli. Þvert á móti krefst alþýð-
an þess að friðunarsvæðin verði
stækkuð í samræmi við íslenzka
hagsmuni og að fyllsti, réttur
íslendinga í þessu efni verði við
urkenndur og tryggður á al-
þjóðavettvangi.
Öskar Hallgrímsson.
Kröfur alþýðunnar
Frumskilyrði þess, að sjálf-
stæði og írelsi smáþjóðar sem
! íslendinga verði varðveitt, er
Jað þegnunum verði búin við-
I unandi lífskjör í efnalegu og
j menningárlegu tilliti. — Fátt er
sjálfstæðinu liættulegra en ör-
birgð og örvggisleysi.þegnanna.
Alþýðan krefst þess því, að
hafin verði barátta gegn vax-
andi dýrtíð, — fyrir auknum
kaupmætti launanna. Hún
krefst þess, að komið verði ó
ströngu verðíagseftirliti og að
almenningur verði tryggður
gegn því gegndarlausa okri,
sem nú á sér stað. Hún krefst
varanlegra úrbóta í húsnæð-
ismáíunum, með stórauknum
byggingum verkamannabú-
staða, og því fjármagni, sem
sett er í byggingarstarfsenr-
ina, sé fortakslaust varið til
þess að byggja hagkvæmar í-
búðir við almenningshæfi. Al-
þýðan krefst útrýmingar her-
skála og annars heilsuspill-
andi húsnæðis. Hún krefst
þess að húsaleiguokrinu, sem
núverandi ástand í bvgginga-
málunum hefur skapað, verði
tafarlaust aflétt.
Um þessar kröfur og fjöl-
margar aðrar, fylkjum við liði
í dag, staðráðin í þvi að bera
þær fram til sígurs.
Hetjuleg barátta
En 1. maí er ekki aðeins
kröfudagur, heldur ber okkur '
jafnframt, og ef til vill ekki
hvað sízt, að skyggnast um öxl,
!líta yfir farinn veg og draga
j lærdóma af fenginni reynslu. I
Okkur ber að meta hvað við
höfum rétt gert og í hverju
okkur hefur yfirsézt. f dag ’
minnumst við þess, að á þessu
ári eru liðin 40 ár frá því að
vinnandi fólk hér á landi
myndaði með sér skipulögð
samtök til baráttu fyrir hags- 1
munamálum sínum, faglegum 1
og pólitískum, með stofnun
Alþýðusambands Islands og
Alþýðuflokksins. Við vottum
frumherjunum, sém margir ^
eru enn á meðal okkar, þakk-
ir íslenzkiar alþvðu fvrir þá
, , 1 |
þrautseígju, fórnfysi og fram- ^
sýni, er einkenndi baráttuna
frá uppliafi. Þakkarskuld okk-
ar, sem nú njótum afraksturs- ■
ins af baráttu þeirra og fórn-
fýsi, verður seint goklin. Eina
kröfu eiga brautryðjendurnir á |
hendur okkur framar öllu, '■
kröfu, sem okkur ætti að vera
ljúft’ að verða við, en hún er sú,
að við höldum merkinu ávallt
hátt á lofti og fylgjum fram bar
áttunni, eftir því sem okkur er
léð vit og manndómur til. —
Alþýðusamtökin geta verið
stolt af þeim árangri, er þau
hafa náð á umliðnum 40 árum,
svo stórfelld hafa umskiptin
orðið, að það nálgast helzt bylt-
ingu. Fvrir þá, sem sjálfir hafa
verið þátttakendur og lagt
gjörva hönd að þessari þróun,
er óþarft að íýsa peim breyt-
ingum, sem orðið hafa á lífs-
kjörum alþýðunnar á þessu
tímabili. Ef draga ætti þróun
þessara áratuga saman í eina
setningu, hygg ég að henni yrði
réttilegast lýst þannig: Frá á-
nauð til sjálfsbjargar. Þó bar-
i áttusaga skipulagðrar verka-
lýðshreyfingar á íslandi nái
ekki. yfir langt tímabil, er það
þó saga hetjulegrar baráttu og
mikillar.fórnarlundar. — Þetta
er skylt að hafa hugfast, ekki
sízt bá er við glsðjumst yfir
unrium sigrum. Engum er þó
jafn rík þörf að.festa sér þessi
sannindi í minni og okkur, sem
ung erum, og tekið höfum við
þessum arfi. Þess gætir allt of
oft, að okkur hættir við að van-
meta baráttu brautryðjend-
anna, okkur er gjarnt að telja
þau lífskjör og félagsleg rétt-
indi, er við njótum í dag, svo
sjálfsögð, að svo hljóti iafnan
að hafa verið. Okkur hefur ver-
ið kennt, að til bess að öðlast
réít mat á sjálfstæðisbaráttu
þjóðarinnar. sé okkur uauðsyn
að lésa fornritin, eins er okkur
nauðsynlegt að kvnna okkur til
hlítar sögu verkalýosbaráttunn
ar, til þess að öðlast raunhæft
mat á þeim arfi, er okkur er
fenginn til vörzlu og ávöxtun-
ar. Undír því. hvort við innum
þessa siálfsögðu skyldu af
hendi, er það öðru fremúr kom-
ið, hvort okkur tekst að varð-
veita það sem áunnizt hefur og
sækja fram til nýrra og stærri
sigra.
Nær mark.inu
Um það blandast engum hug-
ur að verkalýðssamtökin hafa
eflzt við hverja raun á liðnum
járum, og búa nú yfir miklum
Framháld á 7. síðu.
FÖNDU
GARÐSLANGAN.
ALLIR. sem eitthvað liirða
ým garð, þekkja hvað leiðin-
legt er að hafa götuga garð-
slöngu, en auðvelt ráð til að
bæta lekann, er að útvega sér
rörbút, sem er mátuiegur innan
í slönguna og skera hana síðan
í sundur um lekann og þrýsta
endanum upp á rörbútinn. I
Oft mun reynast erfitt að
skera slönguna, svo að jafnt
verði, þegar á rörbútinn er
komið og er hægt að koma í
veg fyrir slíkar ójöfnur, þegar
búið er að skera slönguna í sund
ur, með því að stinga endun-
um samhliða í skrúfstykki með-
an skemmdin er skorin burt og
er hún þá látin ganga á misvíxl.
Með þessari aðferð verða end-
arnir nær örugglega jafnir og
snyrtilegir í notkun.
AÐ STAFLA DÓSUM.
Ekki er beinlínis líklegt að
margt haimilisfólk þurfi að not-
færa sér eftirfarandi ráð, en viil
s.tundum bregða svo við að
stafla þurfi dósum á heimili. Þá
er bezta ráðið til að vera nú
viss um að staflinn hrynji ekki
að leggja pappirsarkir á milli
hvers Iags af dósunum. Viðþetta
fá þær bindingu, sem nægir til
að stöðva hrun staflans jafnvel
þó að þó nokkur hreyfing kom-
ist á hann.
FYRIR LJOSMYNDARA.
Það er ekki óalgengt »ð film-
an vilji krumpast eða sveigja
sig þegar verið er að hlaða fram
köllunartanldnn og er það i
mörgum tilfellum af raka, sem
kemur af hendinni, cða jafn-
vel hita frá henni. Gætið því.
ávallt vel að því að vera hvergi
blautur á höndunum eða mjög
heitir þegar þið hlaðið tankinn,
því að slíkt getur orsakað svo
mikla spennu í íilmunni, að nær
ómögulegt sé að koma henní
fyrir.
Filterar, eíns og þeir nú eru
nauðsynlegir, orsaka oft alls-
konar óþæglndi, ef ekki er hafð
ur samastaður fyrir 'þá, helzt
annar en vasinn. Þeir verða oft
rykugir í vasa og stundum þarf
að róta til að finna þá. Á einu
af hinum eldri gérðum Voigt-
lándermyndavéla, er smé-
geymsla á hlið vélarinnar fyrir
filtera. en þessar geymslur eru
yfirleitt ekki á nýrri vélum.
Oft má samt bjarga vandkvæð-
unum, með því að festa litlu
dósina með skrúfaða lokinu,
sem filterarnir eru í flestum
tilfellum afgreiddir í, ofan á
myndavélina sjálfa éða þá á hlið
hennar. En nota verður sterkt
lím, sé hún límd á.
Ef þér notið plötur til að taka
Framhald á 7. síðu.