Alþýðublaðið - 06.05.1956, Blaðsíða 5

Sunnudagur 6. maí lttád.
AtþýgublaSIg
11
VIÐ ÖKUM FIMMTÍU KÍLÓ
METHA vestur frá Reykja-
vík um ömurlega, úlfgráa eyði-
ínörk storknaðs eldhrauns, en
þá er haldið til vinstri af veg
irium til Keflavíkur og ekið
Inn á sjálft flugvallarsvæðið. I
Þar er svipað um að litast og
á öðrum bandarískum herstöðv
um, — langar, lágar, ljósrgáiaö
ar byggingar, breiðar götnr,
mikil bifreiðaumferð, í fjarska
bér hlauplangar loftvarnarbyss
ur við himinn, bak við herstjórn
arbygginguna getur að líta
tvær af.hinum dökkbláu eftir-
litsflugvélum flotans, sem ber
sýnilega hafa verið dregnar þar
á land. Lögregluþjónar í ljós-
foláum einkennisbúningi flug-
liþsins stjórna umferðinni á öll
um gatnamótum.
Samt sem áður er eitthvao
dapurlegt við þetta banda-
ríska þorp, ekki síður en við
alla bæi og þorp á þessari eyju,
f>essi eyðilegi svipur, sem ein-
faldlega orsakast af algerum
skorti trjágróðurs og þeirri
sparsemi, sem náttúran hef-
ur sýnt hvað snertir græna lit
ínn í hinu hrjúfa og hrjóstuga
íslenzka landslagi.
• Það sem fyrst vekur þarna at
Iiygli manns eru hinar miklu
foyggingaframkvæmdir. Hvar-
vetna er unnið að býggingum.
Verið er að leggja síðustu hönd
á' geysistórt flugvélaskýli, og
jbað er verið að bvggja nýtt her
sjúkrahús. Þar skammt frá get
ur að líta raðhúsahverfi liðsfor
íngjafjölskyldnanna, sem ver-
Ið er að Ijúka. Og á næsta götu
Iiorni er verið að reisa stóran
verkamannaskála.
En það eru ekki eingöngu
foyggingar til beinna aðseturs-
þarfa fyrir herinn sem reistar
<sru, þarna á hraunstorkunni.
Þarna er geysistór íþróttaskáli
írieð sundlaug, þarna eru lestr
arsalir og kvikmyndasalir.
Þarna eru félagsheimili fyrir
island vil!
undirliðsforingja og heilt verzl
unarhverfi. Verið er að ljuka
byggingu kirkjunnar og einka-
útvarpsstöð flugvallarins, sc-m
einkum flytur dagskrárliði til
dægrastyttingar fyrir hermenn
ina og liðsforingjana. Sam
frændi ver þarna milljónum
dala til þess að hermennirnir
kunna þar sem bezt við sig.
Liðsforinginn, sem sýnir okk
ur flugstöðina, skýrir okkur
frá orsökinni. Það er ekki margt
sem hermönnum býðst til af-
þreyingar í tómstundum sín-
um. í höfuðborginni, Reykja-
vík. er ekki um auðugan garð
að gresja hvað veitingabús,
kvikmyndahús og danssali
snertir, — og þó er það fyrst
og fremst þetía að hermönnun
um er skilyrðislaust meinaður
aðgangur.
Umhverfis allan flugvöhirin
liggur geysimikil gaddavírsgirð
ing. Hún er elcki fyrst og
fremst reist til þess að halda
óviðkomandi frá, svo að vnenn
verði að fara um aðalhliðið
og hlíta gildandi eftirliti Ilún
er fj'rst og fremst til þess reist
að Bandaríkjamenn haldi sig
aðains (þar, sem þeim, sarn-
kvæmt skilningi Islendinga,
ber að vera. Við hvert hlið
stendur íslenzkur lögreglu-
þjónn, sem hefur það hlutverk
með höndum að koma í veg fyr
ir að nokkur bandarískur her
maður fari út fyrir flugstöðvar
svæðið nema lögmætra erintía.
Og það fyrirfinnast ekki nema
tvennskonar lögmæt erindi, —
annað hvort er það hópur her-
manna, sem fer undir ströngu
eftirliti til að skoða íslenzka
landslagsfegurð og merkisstaði,
I>R. GUNNAR LEISTIKOW ritstjóri, sem nú dvel/t
í Bandaríkjunum, hefur ritað grein þessa i málgagn
danskra jafnaðannanna, Social-Demokraten, um her-
stöðvamálin og samþykkt alþingis í sambandi við þau.
: eða þá herstjórnarerinda Það
* skiptir engu máli þótt hermað
i.urinn eða liðsforinginn sé
staddur í Revkjavík í opinber-
um herstjórnarerindum, úr borg
inni verður hann að vera horf-
1 inn fyrir klukkan 11 síðdegis.
Það er ófrávíkjanlegur úti.Iok
i unartími fvrir hvern mann í , illar undrunar, að bergtegund
• bandarískum éinkennisbúningi. j sú, sem Stapafell er gert úr,
, Reykvíkingar vilja sjálfir sitja var hið ákjósanlegasta hráefni
; að öllu sjálfir í sinni borg yfir (í undirstöðu vega og flug-
: nóttina, og vesalings hermenn • brauta, meira að segja sem
meira í sínar hendur. •Þánriig
er það til dæmis með lagningu
vega og flugbrauta. Þar hafa
Bandaríkjamenn verið svo
heppnir, að líkast er lygasögu.
Bandarískur sérfræðingur var tillögu. þar sem
þarna á athugunarferð, •— og
uppgötvaði, sér og öllum til mik
• mannaþorp. er nú orðin fjórði.
t stærsti bær landsins, þótt íbú-
arnir á Keflavíkurflugvelli séu
ekki meðtaldir. Og ■ það er að
mestu -Bandarí-kiamönnum að
þakka. að' efnahagur landsin?
hefur blómgazt svo mjög, og að
iðnvæðingu landsins hefur
^ fleygt svo fram, sem raun ber
^ 'jVitni.
) j En h\'ers vegna sru íslending:
• j ar þá sro áfram um að losna við
• jþessa flugstöð. fyrst svo mikið
■' veltur á henni fyrir efnahag
þjóðarinnar. og fvrst hermenn-
irnir eru einangraðir frá al-
menningi. sro að ekki kemur til
átaka út af kvennamálum, eins
og á styrjaldarárunum. Hvers
vegna er það þá að rneiri hluti
alþingismanna samþykkir þa
í stuttu máM
segir: Amv. go home!?
í fyrsta lagi er flugstöðin.
I irnir og liðsforingjarnir
i þess engan kost að
stúlknanna þar eftir dagsetur.
| Það kostaði mikið þref og
_ talsverða árekstra að fá,;Bar.tía
ríkjamenn til að ganga svo
langt í undanlátseminni að þeir
girtu sjálfa sig af með gadda-
vír, og sköpuðu þannig veru-
legt siðferðisvandamál fýiir
hirlið sitt. En Keflavíkurflug-
j völlur er nú einu sinni stærsta
flugstöð Bandaríkjamanna í
j Evrópu og hernaðarlega séo sú
, mikilvægasta, varðandi yfir-
. ráðin á Norður-Atlantsnafi.
i Það var því tilvinnandi að
ekki nein hagfræðileg blessun
fvrir þjóðina. Aðdráttarafl
Keflavíkur hefur gert lands
mönnum erfitt fvrir um þann.
vinnukraft. sem með þarf á
framfaratímabili. Hvað eftir
anna. Og ekki nóg með það. — j annað hefur útgerðin beðið tjón
hann gerði einnig þá uppgötv- j við . það, að verkamennirnir
un að vikursandurinn. í Súturii, kjósa fremur hin háu laun i
eiga : blöndunarefni í steinsteypu hús
líta tii
örskammt frá Stapafelli var hið
ákjósanlegast efni í steinsteyp
una, ásamt klettunúm úr Stapa
felli, sem malaðir voru í stór-
um grjótkvörnum, og að vart
gat betra efni til að blanda me.ð
landi á flug\’eliinum en hið
hættulega. — og á síðari árum
efnahagslega áhættusama starf
um borð í íslenzkum togurum.
og báturn. Vegna þess að Kefla-
vík liggur í nógrenni höfuo-
asfaltið á
irnar.
vegina og flugbraut- borgarinnar hefur jafnvægið i
| byggð landsins færzt úr skorð-
Þetta var í sjálfu sér eins og
' um. Nú býr um helmingur
, , T-.a- . „ . . landsmanna á svæði, sem er 50
kraftaverk. Eoa ems og lormg-j, , ,
. ,. , ..*■ jkm. í þvermal fra hofuðstðar-
mn, sem syndi mer stoðvarnar, I ^ .
komst að orði við mig. -
var eins og G-uð sjálfur
bað i
um, en annars staðar á landina
I Reykvíkingum boðin þáíífaka
, verða við kröfum íslendinga til ákveðið það í upphafi, að þarna
þess að fá að vera í friði með skyldi gera mikinn flugvöll á
flugstöðina. I íuttugustu öldinni, og því séð
svo um að nægar birgoiraf hrá ‘
efni væru fyrir hendi þegar til
framkvæmda kom.
| Slík fiugstöð hlýtur ao sjálf-
sögðu að hafa veruleg áhrif á
atvinnulíf landsmanna. Hin háu
■ vinnulaun, sem Bandaríkja-
menn eru fúsir að greiða. hafa
Og það er ekki eingörigu
hvað gaddavírsgirðinguna
snertir, sem Bandaríkjamenn
hafa gengið næsta langt til að
þóknast íslendingum. Aliar
hinar gífurlegu byggingafram
kvæmdir eru nú að mestu lejúi
unnar af íslendingum, ^em oft
og tíðum vinna irieð hinpm
margbrotnustu og fullkomn-
ustu %'élum, sem Bandaríkja-
I
I
Norræna félagiÖ
mótsins. Gert ráð
í Höfn efnir tii
fyrir 200 gesturriu
NORRÆNA FÉLAGIÐ í Kaupmannahöfn efnir til vina-
foæjarmóts í sumar, þar sem fulltrúum frá höfuðborgunum á
Norðurlöndunum er boðin þátttaka. Slík mót hafa nú %rerið
, jer byggð strjál og sums staðar
e 01 1 liggur %úð landauðn.
Og í öðru lagi eru þeir marg-
ir með þjóðinni, sem alls ekhi
, telja að öryggi landsins sé betur
borgið fyrir flugstöðina. heldur
þ%rert á móti. Öllum er ljóst, a3
þeir tímar eru löngu liðnir þeg-
ar þjóðinni dugði að lýsa yfir
hlutlevsi sínu og treysta síðan á
það hve afskekkt hún var. Enda
þótt Rússar geti ekki enn talizt
beinlínis yfir%rofandi hætta, er
I flestum lióst að freistandi muni
dregið þangað fjölda manns úr_________ __ _
öði um at% innugreinum, eínkum þag fvrír þá j næstu styrjöld
ur byggingaiðnaðinum. og allsjvið Bandaríkin að taka jafn
+ u • x staoar af landínu, og það eru , hernaðarlega mikilvægan stao
h f k 1 Þeim að n0ta' : þessar launagreiðslur. sem eru 'og þetta litla eyland á sitt vald,
Og nu auk þess eru það íslenzk aðalliðurinn í gjaldeyristekjum jog fáir rmmu gera sér þær gylli
ir %rerktaka,r, sem sífellt taka þjóðarinnar. Keflavík, sem. áð- ' vonir, að rússneskt hernám yroi
framk%ræmdirnar meira og ur var lítið og lítilfjörlegt sjó- ' Framhald á 7. sífiii.
POLITÍ
haldin til skiptis í norrænum höfuðborgum undanfarin tíu ár.
Hingað til hafa þessi mót ekki staðið yfir nema í 2—3 daga,
en nú er ráðgert að mótið standi í sex daga, frá mánudegi 21.
júní til laugardags .30. júní.
Hér er um vel skipulagða og
viðburðaríka dvöl að ræða, þar
sem þátttakendum gefst kostur
á að heimsækja ýms fyrirtæki,
stofnanir, söfn og skemmtistaði
fyrir mun lægra verð heldur en
ferðafólk að jafnaði á kost á.
Þátttökugjaldið er 95 dansk-
ar krónur og fyrir þá upphæð
er ,m.. a. boðið upp á ferðalag
um Norður-Sjáland og nágrenni
Kaupmannahafnar, aðgang að
skemmtistöðum, kynnisferðir
farnar innan borgarinnar, þar
sem skoðuð %ærða ýms fyrir-
tæki, stofnanir og frægir staðir.
200 GESTIR
'Leitast verður við að gefa
Jpátttakendum sem heilsteypt-
asta mynd af Kaupmannahöfn,
en þeim mun eirinig gefast kost
ur á að velja um fleiri en einn
möguleika. Gert er ráð fyrir
200 gestum, 50 frá h%ærri höf-
uðborg auk Kaupmannahafnar-
búanna, en ílokknum mun
yerða skipt í minni hópa. Alla
dagana %rerður boðið upp á mat,
eina eða tvær máltíðir.
HÁTÍÐAHÖLD í TIVOLI
Mótið hefst í þingsal Christi-
anborgar-hallarinnar og þann
sama dag fer fram móttaka í ráð
húsi borgarinnar. Mótinu lýkur
með sérstökum hátíðahöldum í
Tivoli, og gert er ráð fyrir að
útvarpað %rerði og endur%rarpað
yfir norr.ænar útvarpsstöð%rar
nokkrum hluta af dagskrá há-
tíðahaldanna. Einnig verður
gengizt fyrir mótum og sam-
komum þar sern þátttakendum
gefst tækifæri til að kynnast
nánar og tengjast böndum
kunningsskapar og vináttu.
Þeir, sem hafa hug á að taka
■þátt í þessu vinabæjamóti, eru
beðnir að hafa sem f5rrst sam-
band við Magnús Gíslason, fram
kvæmdastj. Nórræna félagsins,
Hafnarstræti 20 (s. 7032). Hann
mun %reita nánari upplýsingar.
Þeir, sem eru félagar í Norræna
félaginu, ganga fjrrir þátttöku.
ÞAÐ VEKUR athygli manna um land
allt, h\rersu fjörugt fundastarf bandalags
umbótaflokkanna hefur %-rerið og verður, eft-
ir því, sem þegar hefur %rerið tilkjinnt um
fundi. Vekur það ekki sízt athygli manna,
að fundir þessir eru haldnir án skemmti-
krafta og þeir hafa sannað, að það er %'issu-
lega nógu mikill stjórnmálaáhugi í landinu
til að halda uppi fundarstarfí án Raldurs og
Konna. þegar eitthvað nýtt, eitth%rað ferskt
birtist á stjórnmálahimninum.
Það vekur athvgli, að íhaldið hefur ekki
byrjað neina teljandi fundastarfsemi enn,
og munu íhaldsmenn vera mjög hikandi í
þessum efnum. foeir þora ekki enn að bo-Sa
til funda án skemmtikraftanna, þegar and-
stæðingarnir þurfa ekki slíkrar hjálpar við.
Fundir H & E hafa verið t\renns konar:
Þegar þeir tala einir og ekki er %ron á and-
mælum, hefur sárafátt fólk komið. Þegar
það hins %regar hefur spurzt, að %ron væri á
andmælum, hafa fundirnir %rerið sæmilega
sóttir, eins og umræðufundir eru á%rallt.
Hingað til hafa fundirnir þó ekki gefið kom-
múnistum neina von um. að þeir geti hindr-
að hrun sitt, heldur hefur komið áþreifan-
lega í ljós, hversu sára fáliðaður Hannibal
er. Hann. getur ekki einu sinni fundið menn
í framboðin, eins og sést á því, h%rersu fá
framboð h-afa bírzt frá honum.
Framhoðið í Árnessýslu \ekur athygli “
og er um það hreyfing í sýslunni. Margir,
sem heyrðu Ágúst á Brúnastöðum halda "
pólitíska ræðu á Selfossfundinum %roru ;j
mjög hrifnir af frammistöðu haixs, og Vig- jj
fús sýndi þegar í síðustu kosningum dugn- "
að og vínsældir. jj
Það gengur illa rneð frjálsu %rerzlunina jj
hans Ingólfs á Hellu. Að %rísu eru allar ”
verzlanir fullar af alls konar óþarfa og lúx- jj
us. sem væri gott og blessað, ef ekki skorti jl
neinar nauðs%rnja%rörur. En nú eru bygginga- "
framkvæmdir að komást í þrot %regna skorts jj
á gleri, gólfdúk og fjölmörgu öðru og sjálfar "
rafmagnsframkvæmdirnar, sem. íhaldið vill j;
ákaft eigna sér, eru einnig að stöðvast %ríða «
urn land %regna gjaldeyrisskorts. II
I síðustu kosningum töpuðu kommúnist- ”
ar víða 30—50% af fylgi sínu og í Reykja- jj
vík hrundu þeir niður um 1429 atkvæði. Nú £
er flekkur þsirra horfinn, en h%rað skyldi ^
vi.ðri’úð, scm í staðinn er komið, halda jj
miklu? D
Muna menn. eftir öðrum eins áhuga á kosn
ingum og n.ú síðustu áratugi? Muna menn «
eftir kosningum. sem hafa farið eins hratt l
af stað og þessar? Og af hverju stafar þetta "
allt? Það er fyrst og fremst vegna þess, að *
bandalag umbótaflokkanna hefur gerbreytt jj
viðhorfum stjórnmálanna, — og það var jj
tíxni- til kominn að gera það. °
M
i ii ■ i ii ■ iim ■■ ■ r i i r i m i i i i 11 1111 r r t: 11< ii iK f k rit ii 1111 ■ i(!l