Alþýðublaðið - 05.08.1956, Blaðsíða 4

r
AlbvSublaaia
Sunnutlagur 4. ágúst 1356
S
'5
s
s
s
s
s
s
s
s
s
S
s
S
s
s
V
•t
s
s
s
s
■s
s
'S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
s
‘S
s
s
‘S
‘S
‘S
s
s
s
s
s
s
s
S
s
s
‘S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
-,s
s
s
s
s
s
s
s
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
rrettast]óri: Sigvaldi Hjálmarsson,
Biaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Afgreicfelusími: 4900.
Alj ýðuprentsmiðjan, H\srfisgötu 8—10.
Stefnan og sérstaðan
MORGUNBLAÐIÐ spyr
þess í fyrradag, hvort ríkis-
stjórnin sé ekki klofin, þar
eð Þjóðviljinn hafi ekki birt
yfirlýsingu utanríkisráð-
herra um vamarmálin. Um
slíkt þarf varla að fjölyrða.
Reynslan svarar spurning-
unni innan skamms, og
Sjálfstæðisflokkurinn getur
gert sitt til þess að knýja
fram svar, þegar hið nýja
alþingi kemur saman til
funda. Hins vegar bendir
ýmislegt til þess, að Morg-
unblaðið verði fyrir von-
brigðum í þessu efni eins og
mörgum öðrum. Ein báran
er sjaldan stök.
Alþýðuflokkurinn og Fram
sóknarflokkurinn réðu
þeirri stefnu í varnar- og
utanríkismálum, seni mörk
uð var í ályktun alþingis
frá 28. marz í vor. En allir
andstöðuflokkar íhaldsins
voru henni nægilega sam-
þykkir til þess, að hún náði
fram að ganga. Sú ályktun
var svo grundvöllur þeirr-
ar stefnu í utanríkismál-
um, sem bandalag umbóta-
flokkanna barðist fyrir í
kosningunum. Hún varð af
skiljanlegum ástæðum að-
alatriðið í utanríkisstefnu
nýju ríkisstjórnarinnar.
Sósíalistaflokkurinn hefði
sjálfsagt viljað orða álykt-
unina frá 28. marz á aðra
lund. Alþýðubandalagið
kynni einnig að vilja hafa
hana öðru vísi en raun er
á. En hún varð samt samn-
ingsatriði með núverandi
stjórnarflokkum, og þessi
stefna nýtur stuðnings
allra Islendinga, þegar sér-
gæðingar Sjálfstæðis-
flokksins eru undanskildir.
Morgunblaðinu væri hollt
að átta sig á slíkum og því-
likum staðreyndum.
Samstarf tveggja flokka
um landsstjórn kostar samn-
inga um einstök mál eins og
Sjálfstæðisflokkurinn hlýtur
að minnast. — Þetta á við
í enn ríkari mæli um sam-
starf þriggja flokka. En nú-
verandi stjórnarflokkar
hafa náð samkomulagi um
þá meginstefnu í utanríkis-
málum að fylgja og fram-
kvæma ályktun alþingis
frá 28. marz. Það var líka
aðlilegt. Fyrir þessari stefnu
vrar þingmeirihluti áður en
núverandi stjórn var mynd-
uð, og hann veikist naum-
ast við samstarf þeirra að-
ila, sem greiddu atkvæði
rneð ályktuninni, þrátt fyrir
skoðanamun um einhver at-
riði. Sérstaðan var hjá
Sjálfstæðisflokknum. Hann
vildi víkja frá áður mótaðri
og yfirlýstri stefnu íslands
í utanríkismálum og una er-
lendum her á friðartímum
um ófyrirsjáanlega framtíð.
Og sú afstaða íhaldsins á
sinn þátt í því, að núverandi
ríkisstjórn er setzt að völd-
um.
Spurt helzt tíl snemma
MORGUNBLAÐIÐ segir í
fyrradag, að lítið fari fyrir
úrræðum nýju stjórnarinnar
í efnahagsmálum. Því væri
,/sæmst að kynna sér mál-
efnasamninginn. Hins vegar
er helzt til fljótt að spyrja
um framkvæmdirnar. Ríkis-
stjórnin er aðeins nokkurra
daga gömul.
Hitt er athyglisvert, að
ílokkurinn, sem ekkert hef-
ur gert í efnahagsmálum í
sejdján ár annað en bráða-
foirgðaráðstöfun á bráða-
foirgðaráðstöfun ofan, skuli
vera svona óþolinmóður.
Skýringin liggur þó í augum
uppi. Morgunblaðið lýsir
i/öngþveitisstefnu Sjálfstæð-
lisfiokksins í efnahagsmálun-
um réttilega með þeim orð-
um, að vísitalan komist
sennilega upp undir 200 stig
um næstu áramót, ef ekkert
verði að gert. Það sýnir
ástandið. Eldurinn brennur á
óbreyttum kjósendum Sjálf-
stæðisflokksins eins og öðr-
um landsmönnum. Þetta
veit Morgunblaðið, og þess
vegna spyr það um úrræði
nýju ríkisstjórnarinnar.
Þeirra má heldur ekki verða
langt að bíða. Hins vegar
sæmir Morgunblaðinu ekki
að heimta fyrirvaralaust
lausn þess vanda, sem
reynzt hefur Sjálfstæðis-
flokknum cfraun í seytján
ár.
C&erEsi áskrifendur b!aðs!n&
ubiaoi
FYRIR nokkrum vikum voru
birtar vísindalegar álitsgerðir
bæði í Bandaríkjunum og á
Stóra-Bretlandi um þá hættu,
sem fólki gæti stafað af geisla-
virkni loftsins á kjarnorkuöld.
Vildu hvorki brezkir né banda-
rískir sérfræðingar á þessu
sviði úrskurða nauðsynlegt að
hætt yrði öllum frekari tilraun
um með kjarnorkuvopn, en báð
ir hvöttu stjórnmálamenn og
þjóðarleiðtoga til að gæta ýír-
ustu varúðar hvað þau snerti.
í bandarísku álitsgerðinni
segir að um 36 mismunandi
geislavirk efni losni úr læðingi
við kjarnorkusprengingu. Fýrst
í stað svífa þau í lofti yfir staðn
um þar sem sprengingin var
framkvæmd, en berast síðan -—
flest —- til jarðar, annaðhvort
með regni eða fyrir sína eigin
þyngd. Af efnum þessum er
Strontium eflaust hættulegast,
fyrst og fremst fyrir varanlega
geislavirkni sína og vegna þess
að það hefur eiginleika til að
setjast að í beinvefjum manna
og dýra.
Hin þykku geislavirku ryk-
ský, sem myndast yfir sprengju
staðnum, eru að sönnu hættu-
legust, að minnsta kosti fyrst
eftir að sprengingin hefur verið
gerð. Þetta ryk hverfur til jarð
ar ýmist með regni eða snjó eða
fyrir sína eigin þyngd. Sérhver
lífvera, sem móttekur nokkurn
skammt af slíku ryki, bíður al-
varlegt mein, svo fremi sem
ekki hafa verið gerðar áhrifa-
ríkar gagnráðstafanir.
Fína og léttara rykið kemur
þó ekki alltaf niður í grennd við
sprengingarstaðinn. Séu að-
stæður í loftinu slíkar, getur*
það þyrlast hátt upp í himin- Í
geiminn, þar sem það getur
myndað geislavirk reikiský og
erþá ógarlegí að vi ta, hvert það
kann að bsrast. Voíir sú hætta
þá alltaf og alls staðar yfir, að
slíkt ryk falli til jarðar með
’regni — jafnvel mörgum árum
efíir að sprengingin varð; að
vísu hefur þá tíregið svo úr
geislamagninu, að hættan virð-
ist minni. Þó er nokkurn veg-
inn víst, að það gæti haft hinar
alvarlegustu afleiðingar, ef svo
hittist á að það félli yfir akra
eða matjurtagarða eða önnur
matvæli. þar eð Iíffæri manna
þola ekki nema mjög lítinn
skammt af geislavirku efni í
fæðu.
Það er vitað, að geislavirkni
í loftinu yfir Evrópu hsfur auk
izt verulega á síðustu árum og
ekki neinum vafa bundið að
það er fyrir kjarnorkuspreng-
ingar Rússa og fyrir tilraunirn-
ar á Kyrrahafi. Enn getur þó
ekki beinlínis talizt yfirvofandi
hætta, — en hætían er nálæg
ef tilraununum verður haldið á-
fram. Allir kynþættir manna
eru í jafnmikilli hættu fyrir
geislavirkninni, enginn getur
sagt fyrir hvar hið geislavirka
regn fellur til jarðar, þar er
enginn greinarmunur á aust-
rænum og vestrænum.
Kjarnorkan felur í sér fyrir-
heit urn allt hið bszta mönnum
til handa — ef við erum þess
umkomnir að nota hana ein-
göngu í þágu mannkynsins.
Annars getur hún breytzt í svo
örlagaríka bölvun, að við get-
um ekki einu sinni gert okkur
slíkt í hugarlund.
TELLUS.
leiijuvernd rærid
MEÐFERÐ drykkjar- og frá-
rennslisvatns í sambandi við
heilbrigðisráðstafanir var eitt
aðalumræðuefni læknafunrhsr;
sem haldinn var í Helsingfors
dagana 23.—28. júlí s.l. Fund-
urinn var haldinn á vegum
finnsku ríkisstjórnarinnar og
Alþjóðaheilbrigðisstofnunar-
innar (WHO). Áður hafði sams-
konar læknafundur verið hald-
nir í Haag (1950), í Rómaborg
(1951), í London (1952) og í
Opatija (Abbazia) í Júgóslafíu
(1954). Tilgangur þessara funda
er að ræða heilbrigðisráðstaf-
anir cg hreinlætismál.
í Helsingforsfundinum tóku
þátt læknar frá 21 Evrópulandi.
frá íslandi mætti Dr. Júlíus
Sigurjónsson prófessor.
Fyrir fundinum var m.a.
skýrsla ura óhreinindi í drvkkj-
ai'vatni í ýmsum Evrópulönd-
um. Þá var rætt um meðferð
afrennslisvatn frá pappírsverk-
smiðjum (en það mál var mjög
þýðingarmikið fyrir Finna,
Norðmenn og Svía). Þá var rætt
um rneðferð eitraðs afrennslis-
vatns frá verksmiðjum, aðferð
ir til að hreinsa neyzluvatn með
öðrum aðferðum en klór, t.d.
með ozan, útfjólubláum geisl-
um o, þ. h. Loks var til urnræðu
eitt af vandamálum nútímans,
sem er geislavirkt afrennslis-
KVENNAÞÁTTUR
1

Ritstjóri Torfhildur Steingrímsdóttir

AST OG HJÓNABAND
Somerset Maugham lætur
Tiaré segja í bókinni „The
Moon and Sixpence“:
Fyrri maðurinn minn, John-
son kapteinn, var vanur að
berja mig reglulega. Hann var
sannur karlmaður. Hann var
laglegur, sex fet og þrír þuml-
ungar, en væri hann drukkinn
hélt honum ekkert afl. Eftir
slíkt var ég venjulega blá og
svört um allan kroppinn.
Ég hélt ég myndi aldrei geta
hætt að gráta þegar hann dó, ég
syrgði hann svo innilega.
Virginia Wolf segir:
Konan hefur í allar þessar
aldir gegnt hlutverki sínu sem
stækkunargler. Hún hefur haft
þann hæfileika að geta endur-
varpað manninum í tvöfaldri
stærð.
Orson Welles segir:
Engar tvær manneskjur
elska hvor aðra jafn mikið á
sama tíma.
Longfellow segir:
Elski einhver fullkomlega,
segir hann það ekki aðeins,
heldur sýnir það einnig.
Du Maurier:
Hvers vegna viltu ekki gift-
ast henni?
Vegna þess að ég elska hana.
gjalda heimsókn í verstu föt-
unum sínum.
Karr segir:
J | Ástin er hræðilegust, en jafn
á«íí: framt fórnfúsust allra þjáii-
inga, því í draumum sínum ber
hún umhyggju fyrir hamingju
annarra.
KJOLL FRA HOLYROD
Kjóll þessi, sem myndin er
af, er úr hvítri ull. Gætið þess
að skór og belti eru í sama lit.
Stólan er þarna köflótt, en má
gjarna vera einlit eða röndótt.
^ Fyrsta flokks sumarkjóll fyrir
þær, sem eru vel vaxnar.
En það er aðeins afsökun,
ekki ástæða, vinur minn.
J. B. Priestley segir:
Hjónaband líkist því mest, að ^ S
maður sé alla ævina að endur- 1 )