Alþýðublaðið - 23.09.1956, Blaðsíða 8

kemor heSm:
kominn heim eflir
EINN af fyrstu brautryðjcndum íslenzkrar verkalýðshreyf-
jmgar og Alþýðufiokksins, sem flutti burt, vestur um haf, til
Kanada, árið 1925, er kominn heim eftir þrjátíu og eins árs
vitivist, Jónbjörn Gíslason, verkstjóri við Reykjavíkurhöfn,
starfsmaður við hið gamla Kaupfélag Reykjavíkur.
Jónbjörn Gíslason er kom-
'inn heixn. —• Hann var mjög
eftirtektarverður og minnis-
stœður persónuleiki í hópi Al-
þýðuflokksmanna á fyrstu ár-
um. hreyfingarinnar. Hann var
hár og grannur, gleðimaður
mikill, raddsterkur og bjart-
sýnn, djarfur til stórræða í
verkföllum og átökum. Það
k.om því mörgum vinura hans
á óvart, og var þeim ekki sárs-
aukalaust, er harni sagði- þeim
árið 1925, að hann væri ákveð-
inn í því að freista gæfunnar
vestan hafs. .Hins vegar ski-ldu
vinir hans þessa ákvörðun hans,
því að Jónbjörn var ungur mað-
ur alltaf — og er enn, ævintýra
iongunin í blóð borin, og ekki
smeykur við að kanna nýjar
•slóðir.
INokkrir vinir hans höfðu
fregnir af honum eftir að hann
hvarf af landi brott, en í vest-
ur-íslenzku blöðunum Heims-
lo-inglu og. Lögbergi gátu þeir
lesið greinar hans frumsamdar
Jónbjörn Gíslason.
og þýddar um þjóðfélagsmál og
stjórnmál. Þær báru merki
hans: róttækni og baráttuvilja,
sömu einkennin og einkenndu
baráttu Alþýðuflokksins meðan
allt var að vinna og engu að

A1 Isli erja raík væðag reiðsla
Ákveðið hefur verið að allsherjaratkvæðagreiðsla
skuli viðhöfð um kjör fulltrúa félagsins til 25. þings
Alþýðusambands íslands. — Ajtkvæðagreíðslan fer
fram þann 29. og 30. þ. m. Framboðslistar með 4
fulltrúum og 4 til vara ásamt meðmælum 42ja
fullgildra félagsmanna séu komnar til kjörstjórnar
fyrir kr. 18 þriðjudaginn 25. sept.
STJÓRN FÉLAGS JÁRN-
IÐNAÐARMANNA.
M:
j r
Kaffisala
Kvenfélag Hallgrímskirkju hefur kaffisölu í Iðn-
skólahúsinu við Skólavörðutorg sunnudaginn 23.
sept. klukkam 3 e. h.
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur.
Kvenfélagið.
€
Ingólfscafé lngólfscafé
Gömlu og nýju dansarnir
í Ingólfscafé í kvöld klukkan 9.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 8.
Sími 2826.
%. Þórscafé
Þórscafé
Gömlu og nýju dansamir
r/ í Þórscafé í kvöld
Sími 6497.
tapa, enda var, Jónbjörn nú kom
inn í nýtt bjóðfélag, þar sem
allt var í sköpun, og réttindi
verkalýðsins ekki á marga
fiska, eftir íslenzkum mæli-
kvarða nú.
Ég hitti hann að máli á föstu
daginn að Hótel Skjaldbreið.
Dóttir hans Judith, kennari við
barnaskólann á Akureyri, var
hjá honum. Hún hafði farið
vestur um haf í júlímánuði til
þess að heimsækja föður sinn í
fyrsta sinn:
„Mig langaði að sjá hann —
ég fann að hann langaði heim,
ég notaði tækifærið — og ég
sleppi honum ekki, sagði Júd-
ith.
Jónbjörn ber ellina ákaflega
vel. Hann er enn grannur sem
pílviður, raddsterkur og hávær,
róttækur og spurull, en áttar
sig ekki alveg á þeim stórfeng-
legu breytingum, sem orðið
hafa hér á landi, virðist ekki
vita það, að gamla ljónið, sem
hann átti í höggi við áður en
hann fór, er orðið alveg tann-
laust —■ og sér jafnvel eftir því.
— Þú hefur verið lengi á lenð
inni heim. Ég þóttist handviss
um að þú mundir koma fyrir
löngu.
„Já,“ segir hann. „Ég hef eig
inlega alltaf verið á leiðinni
heim. Alltaf verið að ráðgera að
fara að vestan, verið að búa
mig undir það — og safna, en
aldrei orðið úr því. Svo kom
Júdith. Hún er góð dóttir. Það
er gott að eiga góða dóttur. Og
nú er ég loksins kominn heim.
Ég var tuttugu daga á leiðinni
vestur árið 1925, en nú var ég
aðeins hálfan annan sólarhring
á leiðinni heim til mín. Eru
breytingarnar yfirleitt svona
miklar á heiminum, kæri vin-
ur? Hafa breytingarnar orðið
svona stórfenglegar á þjóðfé-
lagsháttum hér?“
— Hefurðu ekki fylgzt með?
„Jú, dálítið, en ég hef unnið
baki brotnu alltaf síðan ég fór
vestur. Ég hef lesið það, sem
vestur-íslenzku blöðin hafa
birt, en ekki annað. Ef til vill
mótast skoðanir mínar að
nokkru af þjóðfélagsástandinu
í Kanada. Þar þarf sannarlega
nýtt landnám að koma til í and-
legum skilningi. Ég hef reynt
að leggja fram minn skerf í bar-
áttunni. Ég hef tekið þátt í fé-
lagslífi íslendinga og ég hef
skrifað greinar í blöðin okkar
Heimskringlu og Lögberg. Ég
hef verið mjög róttækur — og
mig hefur undrað á þolinmæði
ritstjóranna: Einars Páls og
Stefáns, en þeir eru líka mjög
frjálslyndir menn og góðir ís-
lendingar.“
— Þú hefur alltaf haft
vinnu?
„Já, ég hafði starfað sem
múrari hér heima, og ég hef
alltaf unnið sem múrari vestra.
Múrarar fá gott kaup, þó að það
sé ef til vill ekki sambærilegt
við það, sem þeir fá hér. Ég hef
alltaf haft nóg að gera. Landar
mínir tóku mér mjög vel þegar
ég kom og hafa reynzt mér fram
úrskarandi vel alltaf.“
— Sérðu ekki eftir því að
hafa farið burt?
„Nei, alls ekki. Ég hef lært
margt. — Nú, og þetta hefur
verið ævintýri, þó að segja
megi, að það hafi. orðið nokkuð
langt fyrir mig, en aðeins fyrir
mig. Ég hélt mér við með því
að taka svolítinn þátt í félags-
starfsemi, fyrst og fremst hjá
Þjóðræknisfélaginu, og svo
meðal múraranna. Ég reyndi
alltaf að leggja lið \óðu málefni
efir mínum skoðunum.“
— Og nú ertu loksins kominn
heim?
„Já, — en ég þekki ekki
Reykjavík. Júdith sagði mér,
að við værum komin til Reykja
(Frh. á 2. síðu.)
Sunnudagur 23. sept. 1956
Þetta er fyrsta flugskeytaskip brezka flotans, „Girdle Ness‘*
8,580 smálestir að stærð. Það var afhent flotanum fyrir skömmtf
að Devonsport í Plymouth; var skip þetta áður gert til flutn-
inga á landgöngusveitum og er upphaflega smíðað í Kanadaí
en hefur verið endurbyggt, allt nerna skrokkurinn, undir hiíB
nýja hlutverk. Áhöfn þess verður 33 foringjar og 360 sjóliðare
Tækin til að skjóta flugskeytunum sjást fyrir framan brúna,
en einnig er skipið búið margbrotnum tækjum til að fylgjast
með ferðum flugskeytanna og stjórna þeim. |
Skarkolamerkingar 4 sinnum
á ári í Faxaflóa síðan 1953
Niðurstöður sýna, að skarkolinn leitar
út frá uppeldisstöðvúnum í Faxaflóa
út á miðin við S,- og NV.-ströndina.
!
SIÐAN í maí 1953 hafa verið gerðar reglubundnar merk-«
ingatilraunir fjórum sinnum á ári í ;Faxaflóa. Er nú búið a<®
vinna úr gögnum frá endurheimtum af skarkola fram til I,
janúar 1956. ’ • j
Niðurstöður sýna, að skar-
kolinn leitar út frá uppeldis-
stöðvunum í Faxaflóa út á mið-
in við suður- og norðvestur-
ströndina. Er sennilegt, að
þetta eigi sér stað þegar kolinn
er orðinn kynþroska. Hins veg-
ar mun eitthvað af þeim skar-
kola koma aftur inn í flóann
og ganga þannig út og inn úr
honuín eftir árstíðum. Það en
staðreynd að skarkoli og aðrir
flatfiskar, sem halda sig á
grynningum við ströndina, era
á meira dýpi á veturna en sumr«
in. Ýtarleg grein birtist í nýút«
komrfum Ægi um mergingártil-
raunir þessar og er hún eftir
Aðalstein Sigurðsson fiskifræð-:
ing.
Höggmyndinni, Siljandi maður, eftir Ólöfu
Pálsd., komið fyrir í sal Búnaðarbankans.
Búnaðarbankinn hefur keypt myndiná
í AFGREIÐSLUSAL Búnaðarbankans í Reykjavík hefuffi
verið komið fyrir höggmyndinni „Sitjandi maður“ eftir friá
Olöfu Pálsdóttur. Hefur Búnaðarbankinn keypt myndina og
látið koma henni þarna upp — á fótstalli — sem er í stíl vifB
innréttingu afgreiðslusalarins. Fer myndin ágætlega á þessum
stað. þ
Höggmyndin sitjandi maður
er meðal beztu verka frú Ólaf-
ar. Hún er gerð árið 1952 og
kom fyrst fram á sýningu í
Charlottenborg 1953 og var
fyrsta höggmynd listakonunn-
ar á þeim sýningum. Hlaut
myndin frábæra dóma listgagn-
rýnenda dönsku blaðanná. Nú
hefur myndin verið steypt í eir
og Búnaðarbankinn keypt hana
eins og fyrr segir. Búnaðarbank
inn hefur áður keypt listaverk
til að fegra með húsakynni
bankans, og má nefna hið
mikla málverk Jóns Engilberts
í afgreiðslusalnum, auk fleiri
listaverka á öðrum stöðum í
húsinu. Hafa forráðamenrt
bankans þar senn í huga hag
stofnunarinnar og stuðning við!
listir í landinu. [
\
i
VIÐURKENND LISTAKONA
Frú Ólöf Pálsdóttir hefuct
þegar hlotið rnikla viðurkenn-
ingu sem listakona, og hafa op«
inberar stofnanir erlendis fesfc
kaup á verkum eftir hana. Bæj»
arstjórn Árósa í Danmörkœ
keypti fyrir nokkru telpumynd^
sem vakti mikla athygli á sýn-
ingu þar, og nýlega hefur húni
selt til ítalíu konumynd, semi
verið er að steypa í brons í
Kaupmannahöfn. j