Vísir - 01.10.1925, Síða 2

VÍSIR
tem'tmmmmmm
Kaipaai
GÁRNIR og GÆRBR
Þjár orðabækur.
The Twentieth Century Dic-
tionary; edited by Rev.
Thomas Davidson. Edin-
burgh: R. & W. Chambers,
Ltd. Ný útgáfa meö viö-
bæti. Verö 7 s. 6 d.
Þaö er ekki næsta langt síöan
enskunám hér á landr komst á það
stig, aö nemendur notuöu ensk-
enskar oröabækur, og þvi miður
gera þeir það ekki enn þá svo al-
ment sem skyldi. Þó er það auö-
sætt, að þeir sem kornast yfir
byrjunarstig málsins, og lesa ekki
ensku á sama hátt og fróðir menn
segja að kölski lesi bibliuna, veröa
óumflýjanlega að nota útlendar
orðabækur. Vart er annaö hugs-
anlegt, en að svo verði enn um
langt skeið. Svo er að heyra sem
flestum er hlotið hafa það mæöu-
pund, að vinna aö eflingu þekk-
ingar i landinu, finnist sá andi
ríkja hjá fjárveitingarvaldinu nú
á síðustu árum, að sýna litla rausn
um framlög til mentamálanna.
Vitaskuld eru öll mannanna börn
þannig gerð, að þau sjá sig um
hönd, og því er ekki loku fyrir
það skotið, að stefnubreyting
lcunni að verða i þessu efni, en fá-
ir múnu trúa því, áð hún gerist
skjótlega. Og meðan flestar fjár-
veitingar til mentamála eru numd-
ar svo við nögl sem verða má, er
ekki Iíklegt að lagt verði fram það
fé sem til þess mundi þurfa, að
semja og gefa út nokkurnveginn
fullnægjandi ensk-islenska orða-
bók. Það er líka sannast að segja,
að önnur efni þarfnast skjótari
framkvæmda, því að jafnhliða
orðabók Geirs Zoéga er okkur
vorkunnarlaust að bjargast enn
um hríð við ensk-enskar orðabæk-
ur, einkum þar sem vænta má, að
sú bók taki ýmsum endurbótum í
næstu útgáfu, sem ekki getur orð-
ið langt að bíða.
Enskar orðabækur við alþýðu'
hæfi eru fjölmargar til, og undan-
tekningarlitið eru þær góðar.
Enskumælandi þjóðir . eiga fleiri
og betri orðabækur yfir móður-
mál sitt en nokkur önnur þjóð.
Fjarri fer þó því, að þær séu allar
jafn góðar, þvi að munurinn er
stórmikill. Ekki getur tveim tung-
um á því leikið, að Oxford-orða-
bókin litla er þeirra best, fyrir þá
sem verulega má segja, að kunni
ensku og eru vanir orðabóka-
notkun. Hinum, sem lítilfjörlega
þekkingu hafa á málinu, og eins
þeim, sem lítt eru því vanir að
nota orðabækur, verða yfirburðir
. hennar aftur á móti oft og einatt
þröskuldur og fótakefli. Allir sem
vilja verða vel að sér í ensku,
•verða að eignast hana, en meðan
þeir eru ekki komnir upp á örð-
ugasta hjallann, ættu þeir að nota
aðra orðabók, og þá verður varla
um það deilt, að ofangreind bók
er hin hentugasta. Orðabækur úr-
eldast fljótt nú á tímum, og marg-
ir voru farnir að finna til þess, að
Chambers’ Dictionary var ekki
svo up-to-date sem skyldi. Nú hef-
ir verið úr þeim galla bætt með
viðbæti, sem skýrir nokkur þús-
und orð og talshætti, er ekki voru
í hinum eldri útgáfum, ýmist
vegna þess, að skotist hafði yfir
þau, eða þau voru ekki til, þegar
bókin var samin, fyrir hér um bil
tuttugú árum. Eins og hún er nú
úr garði gerð, er engin hætta á
að hún glati sínum fyrri vinsæld-
um að sinni.
Dictionary of English Syno-
nyms and Antonyms; edited
by G. Elgie Christ. London:
Frederick Warne & Co.,
Ltd. Verð 2 s.
Af orðabókum þessarar tegund-
ar er til ein, sem engin önnur verð-
ur borin saman við: — Roget’s
Thesaurus. Fyrir fimm eða sex ár-
um var í Lögréttu bent á þá bók,
og siðan hefir hún haft nokkra
sölu hér á landi, en þó hvergi
nærri svo mikla sem skyldi. Tvær
ástæður munu hafa dregið úr
notkun hennar, sem sé verðið, enda
þótt hún sé ódýr eftir stærð, og
þó eigi síður hitt, að fyrir þá sem
eru latir að fletta upp í orðabókum
(og þeirra tala er legíó), er not-
kun hennar alt of fyrirhafnar-
mikil. Nú er hér komin samskon-
ar orðabók, sem bæði er ódýr —•
hún er rúmlega hálft áttunda
hundrað blaðsíður, i litlu broti —
og auk þess svo einföld í notkun
sem nokkur orðabók getur verið.
Hún fær eindregið lof allra þeirra
er um hana skrifa, og hennar er
hér getið vegna þess, að hún
mundi vafalaust reynast mjög
gagnleg hérlendum mönnum, sem
eitthvað skrifa á ensku.
Compact Etymological Dic-
tionary; prepared by Ri;c- j
hard John Cunliffe, M. A., |
LL. B. Glasgow: Blackie &
Son, Ltd. Verð 1 s. 6 d.
Verðið á þessari orðabók er svo
ósennilegt, að eg veit ekki hvort
mér verður trúað, því að hún er
nærri fjögur hundruð þéttprentað-
ar síður í átta blaða broti, pappír-
inn góður og bandið ágætt. En
Tekjurnar af vörubifreið ySar fara beinlínis eftir því,
hve mikið má bjóSa henni, og hversu ódýr hún
rekstri. Forðist því umfram ait að velja yður vörubif-
reið af handahóíi.
Clievrolet vörubifreiðin er ódýr. Það má bjóða'henni
alt, og hún er ódýrari í rekstri en aðrar vörubifreiðar.
Hún er sterkbygð og vöndnð, hvar sem á hana er litið.
Hina frábæru Chevrolet vél þekkja ailir og diskkúpling-
una sem aldrei bregst. Hver sá sem þarf á ódýru, spar-
neytnu og hentugu flutningatæki að halda, ver vel þeim
peningum, sem hann borgar fyrir Chevrolet vörubifreið.
Verð hér á staðnum kr. 3700.00.
Einkasalar:
JÚH. ÓLAFSSON & C0.
Reykjavík.
tmmmmmmmm t
þéir sem ekki trúa, geta reynt að
spyrja bóksalana.
Sá sem læra vill ensku á þann
hátt sem mentuðum manni samir,
verður nauðsynlega að leggja all-
mikla rækt við að kynna sér upp-
runa orðanna. Flestar enskar orða-
bækur gefa nú orðið að vísu tals-
verðar upplýsingar um það efni,
en þó er það eðlilega auka-atriði
þar sem aðalmarkniiðið er að
skýra merkingu orðanna og not-
kun. Þess vegna er nauðsynlegt að
hafa sérstaka bók er greini upp-
runa orða eða ætterni. Hingað til
hefir varla verið um annað en hin-
ar alkunnu orðabækur Skeats að
ræða, en þær eru nokkuð dýrar
fyrir almenning. Höfundur þessar-
ar nýju orðabókar er áður frægur
fyrir tvær orðabækur, sem notað-
ar eru um allan heim — önnur yf-
ir Hómer en hin yfir Shakespeare
— og þessi þriðja bók eykur enn
á hróður hans.
Vegna þess að allar ættfærslur
orða í bók þessari eru bygðar á
nýjustu og fullkomnustu rann-
sóknum, og þá einkum rannsókn-
um þeirra Murrays, Craigies og
Bradleys, eru þær i fjöldamörg-
um tilfellum aðrar en tíðkanlegár
eru í flestum öðrum orðabókum.
Hinar eldri kenningar um upp-
runa hafa iðulega reynst rangar
eða á engu bygðar öðru en stað-
litlum tilgátum. Með haganlegúm
leturbreytingum hefir höfundinum
einnig tekist mjög vel að sýna inn-
r
tHlargarn. I
Frá verksmiðju okkarhöfum
við fengið talsverðar birgðir
af 3—4 þættu garni sem við
seljum á
Pr- 7á kg. Garn þetta er af
sömu gæðum og það sem við
höfum altaf haft í verslun-
inni.
Vörnhásið.
byrðis skyldleika orða og er það
stór kostur við bókina. Orðabókin
er í alla staði svo merkileg, að
varla verður nógsamlega með
henni mælt við kennara og nem-
endur á íslandi. Hvorirtveggja
munu við notkun hennar sannfær-
ast um, að hún er hin mesta ger-
semi. Rétt er að geta þess, vegna
þeirra sem lítil efni hafa á að
kaupa sér stærri orðabók, að hún
greinir frá merkingu orðanna jafn-
framt því sem hún skýrir uppruna
þeirra. Sn. J.