Vísir - 22.03.1931, Blaðsíða 2

VlSIR
UMBÚÐAPAPPÍR 57 cm.
do. 40 —
do. 20 —
UMBÚÐAPOKAR frá 1 /1 (> kg. lil 10 kg
Símskeyti
—o--
Washington, 21. mars.
United I’rcss. I'B.
Atvinnnleysið í Bandaríkj-
unum.
Samkvænit athugumim, sem
fram hafa farið, voru 6.500.000
atvinnulevsingjar í Banarikjun- !
um þ. 25. janúar s.l.
FB. 21. mars.
Olíuvinsla úr kolum.
Stóra Bretland á að stórmiklu
leyti kola-auðlegð sinni að
þakka aðstöðu sína í heiminum
sem viðskiftaþjóð. En þjóð-
irnar fóru að hagnýta í stórum
stíl aðrar orkulindir og kolaút-
flutningur annara þjóða óx. A j
undanförnum árum hefir hin j
viðskiftalega aðstaða Bretlands
ekki verið eins öflug og hún var
áður. Nú fara fram víðt&kar
tilraunir, sem kunna að leiða til
hagnýtingar kola á nýjan hátt. .
Eins og vel er kunnugt, hefir
vísirídamönnum, sem eru starfs- j
menn stjórnarinnar, tekist að
framleiða bensin úr kolum, en
vandamál það, sem þeir hafa
nú með höndum, cr að komast
að raun um, hvernig verði liægt
að framleiða það ódýrt í stór-
um stíl, svo hægl verði að gera
það að markaðsvöru. Einn yfir- j
manna vísinda- og iðnaðar-
rannsóknarstofu rikisins, hefir
lýsl því yfir í viðtali við blaða-
menn, að eldsneytisrahnsóknar-
stofan í Greenwich. liafi leitt i
ljós, að hægt sé að framlciða
oliu úr kolum, sem fyllilega
jafnist á við hestu olíutegundir.
Þegar ráð eru fundin til ]icss að
framleiða olíu úr kolum á ódýr-
an liátt, verður nýr þjóðariðn-
aður stofnaður og Bretland mun j
þá af ríýju vinna sína gömlu
aðstöðu sem útflytjandi orku-
efna. Talið er, að ösnertur kola-
forði á BretlandSey.jum nemi
194.3555.000.000 smálestum, er
mundi nægja i sjö aldir, miðað
við núverandi framleiðslu. Ur
einni smálest venjulegra kola
er talið að muni nást 120 gallón
af oliu (gallón = 1V2 lítri). —
(Úr- blaðatilkynningum Bret-
landsstjórnar).
Frá Alþingi
í g æ r.
—o—
Efri deild.
Tvö frv. voru þar liJ unir.,
um kirkjuráð, sem var vísað
til 2. umr. og mentamálanefnd-
ar, og um aukatekjur ríkis-
sjóðs, er samþykt var til 3.
umr.
Neðri deild.
1 mál, af 13, sem á dagskrá
voru, komust að.
1. 757/. til Jrimjsályklunar
itm vegamál. Voru ákveðnar
tvær umr. um till.
Þessi till. er flutt af Jafnað-
armönnum,. og er efni hennar
Best að anBlfsa í VÍSI.
m„ a, að vegir skuli elcki vera
mjórri en 1 metrar, ennfremur
er skorað á stjórnina að semja
fyrir næsta þing áætlun um
vegagerðir á næstu árum.
2. Frv. um breyling á lög-
um um verkkaup, frá 1930. Er
efni þéss það, að liliinnindi
þau, er Jög þessi veita um
greiðslu verkkaups, skuli einn-
ig ná til Jiifreiðasl.jóra. Fruinv.
var til 2. umr. og lagði allslierj-
arnefnd til, að það vrði samþ.
Því var visað til 3. umr.
3. Frv. um lieimild Iianda
atvinnumálaráðli. til að veita
Jóni Þorl. Jósefssyni' skírteini
tjl vélstjórnar á ísl. skipum.
Því var vísað til 3. umr.
4. Frv. til laga nm heimild
fyrir ríkisstjórnina lil aö styðja
að útftutningi á nýjum fiski, 1.
umr. Flutningsmaður er Har.
Guðmundsson. Samkvæmt því
lieimilast stjórninni að kaupa
eða leigja skip lil liraðferða til
útlanda með kældan eða ísvar-
inn fisk, frá þeim stöðum á
landhiu, þar sem sjóxnenn og
útvegsmenn iiafa með sér fé-
lagsskap með samvinnusniði.
Kostnaðinum skal jafnað nið-
ur á eigerídur eftir fiskmagni
og ennfremur dregin frá 20'/
al' söluverðinu, er renni í ein-
liverskönar varasjóð.
Haraldur flutti framsögu-
ræðu. Iívað liann meginástæðu
til framkomu þessa frumv.
vera verðfallið á saltfiski, svo
nýrra leiða til að koma aflarí-
um i sæmilegt verð. Tilraunir,
sem gerðar hefðu verið i vetur^
um útflutning á ísvörðuin fiski,
liefðu lánast vel og sýndu, að
sá fiskur væri verðmeiri en
saltfiskur. Ef sala á ísvörðum
fiski yrði nokkuð veruleg,
myndi saltfisluirinn lika aftur
liækka í verði.
Ólafur Tliors sagðist vera
Haraldi fvllilega sannnála um
nauðsyn þessara tilrauna. En
um aðferðina væri hann ósam-
þykkur. Einstaklingar liefðu
þegar liafist myndarlega lianda
um þetta, og ]>ví aðeins ætti
að Jeita til ríkisins og steyjia
þvi í útgjöld og áhættu, að sýnt
þætti, að einstaklingarnir væru
ekki líklegri til þess að ráða
fram úr vandanum.
Ennfremur talaði Ólafur um
útflutning á frosnum fiski, sem
talsvert hefði verið reyndur
upp á siðkastið. 4’. d. liefði eitt
fyrirtæki eytt Y> milj. kr. til
slikra tilrauna. Kvaðst hann
tengja meiri vonir við það,
heldur en útflutning á kældum
fiski.
Sveinn í Firði vildi ógjarna
Játa ríkið vasast í útgerð, en
greiða þá heldur eitthvað af
töpum, sem á þessum tilraun-
um kynnu að verða.
Ennfremur1 töluðu Gunnar,
Jón ÓI. og Jón Auðun, en umr.
varð ekki lokið.
Lífgeislan og magnan.
I.
B ú ssnesk u r grasaf ræðingur,
Alexander Gurwitsch, fann,
1!)10 eða þau árin, að ung, vax-
andi rót, liefir fjaráhrif á
gamla rót, þannig, að hún eins
og yngist upp og fer einnig að
vaxa. Þarna er uni lífmagnan
að ræða; únga rótin geislar lil
hinnar gömlu, sinu æskuástandi
eða krafti til að framleiða það.
Er þetta býsna þýðingarmikil
uppgötvun, en þó var henni í
fyrstu litill sem enginn gaumur
gefinn, og liafði eg aídrei séð
um haná getið, þegar eg, nokk-
uruni árum eftir að Gurwitscli
var farinn að hirta skýrslur um
rannsóknir sínar, samdi ritgerð
þá sem prentuð er í Nýal (s.
130 169) með fvrirsögninni
lífgeislan og magnan. Töldu
ýmsir menn og ekki ófróðir,
fjarstæðu að tala um lífgeislan;
eu nú er ])ó svo komið, að það
orð, eða réttara sagt liin til-
heýrandi útlendu I. d.
Lebensstrahlung má sjá eigi
allsjaldan í vísindalegum ritum
og viðar. Hafa á þessum síðustu
árum, náttúrufræðingar af
ýmsum tegundum, farið að gefa
sig við þessum rannsúknum, og
fundið að hinn rússneski vis-
indamaður hafði rétt að mæla.
Ætla eg ekki að fara að segja
sögu þeirra rannsókna, en
minna má á það sem hinn víð-
lesni fræðimaður magister V. Þ.
Gíslason hefir skrifað um þær í
„Lögréttu“, pg á ritgerð eftir
dr. A. Koelsch i fehrúarliefti
hins ágæta náttúrufræðitíma-
rits Iíosinos.
II.
Afar ])ýðingarmikill er nú
]icssi grasafræðilegi undirbún-
ingur undir að skilja, að einn
líkami, einn organismus, getur
framleift sitt ástand í öðrum.
Eitt af því sem nú má skilja,
cr liið dulræna ástand, er mað-
urinn andar ekki, lungun starfa
ekki, svo langan tíma að langt
getur verið umfram þann tíma
er hani mundi hljótast af vana-
lega ef öndunin stöðvaðist. Dul-
fræðingar hafa nefnt þctta
innri öndun, og er ekki lieppi-
legt, þar sem maður i því á-
standi andar einmitt ekki. En
skýringin er sú, að einliver ann-
ar andar fyrir hann, og sendir
honum eða geislar til hans, hin-
um nauðsynlegu álirifum önd-
unarinnar. Menn revni til að
luigsa sér, hve mikla jiýðingu
]iað mundi hafa fyrir læknis-
fræðina, að ná visindalega tök-
um á þessu/eða þá þegar bjarga
skal þeini sem hafa sokkið i
sjó, eða bvrgst inni í kolanám-
um I. d.
III.
Annað sem nú verður skilj-
anlegt, er það hvernig á því
stendur, að menn geta soltið
heilu hungri langan tíma, og
verið þó eins og þeir fái fulla
næringu.. Svo er l. d. uin hina
frægu Theresu Neumann i
Konnersreutli, sem svo lengi
hefir verið án matar og drykkj-
ar, að margir liafa talið það
kraftaverk að hún skuli lifa og
lialda lioldum, cn aðrir haldið,
að um svik ein væri að ræða.
Ekki virðist þó nein ástæða til
að ætla ])að. Eru ekki allfá
dærni kunn af þessu tagi, og
hefir sumt það fólk verið að
staðaldri undir læknishendi.
Nobelsverðlaunamaðurinn Ch.
Richet, sem lengi var prófessor
Til þess ad rýma
fyrir vorvörunum.
I «mb—niwiwniii’-' ■imrmri'irmi'nHi
Á þriðjodaginn hefst
vor-
rýininiiarsala
EDINBORGAR.
StópkostleguF
afsláttup.
Nánara auglýst sídar.
i lífseðlisfræði við háskólann í
París, hefir skrifað grein um
þetta efni og segir þar einnig
frá eigin athugunum. Hefir
Richet á heimili sínu haft fólk
til langvinnrar athugunar, sem
nevtti svo lítils af mat og drykk,
að livergi nærri gat nægt lík-
amanum til viðhalds, og var þó
sem það fengi fulla næringu.
Niðurstaða Richets er sú, að
auk hinnar vanalegu (norm-
ölu) aðferðar til að næra lík-
amann. sé til önnur (anormal)
sem sé hinni gersamlega frá-
brugðin. Og er ekki vafamál,
að sú niðurstaða er rétt. Er
það magnánin, hinn tilsendi
kraftur, sem þar er um að
ræða. Verður ]>etta auðskildara
þegar þess er gætt, að í svefni
er altaf (normalt) um magnan
að ræða; þar er ])að tilsendur
kraftur sem hressir líkamann
við, og þá einluim heilann og
taugakerfið.
IV.
• Mjög fróðlegt er nú að bera
þetta sem vikið hefir verið á,
saman við ]>ær frétlir sem feng-
ist hafa af ástandinu eftir dauð-
ann. Hinn endurvaxni (regen-
ereraði) líkami nærist aðallega
á magnan, en þó er einnig getið
um að neylf sé matar og
drykkjar, og virðist það þó vcra
fult eins mikið til ganians gert,
og af gömlum vana úr lífinu
hér á jörðu. En óliætl er að
segja það fvrir, að einnig hér á
jörðu muni verða breyting i þá
átt, að piagnan fái meiri þýð-
ingu fyrir viðhald líkamans en
verið hefir, en maturinn niinni.
Mun þá miklu minna af orku
mannkynsins fara til fram-
leiðslu matvöru, og annárs, sem
]>angað lýtur, en miklu betur
verða vandað tit þess sem menn
eta og drekka, en nú gerist.
Mun orkan meir heinast að því
að afstýra hverskyns sjúkleik
og hrörnun, svo að lífið hér á
jörðu verði framhaldandi efl-
ing, uns náð' er þeim þroska,
sem þarf til að komast vfir 1
fullkomnara mannfélag, án
þeirrar svívirðingar sém dauði
og rotnun er. En góð bending
um þá framför í þessu efni,
sem nú er i vændum er það, að
náttúrufræðingarnir skuli nú
vera farnir að tala um lifgeisl-
an og magnan. Fer þá að verða
miklu auðveldara en áðiir, að
skilja uppruna lifsins hér á
jörðu og samband ]>ess við lif-
ið á stjörnunum. En þá eru
tímamót stærri en orðið hafa í
sögu mannkynsins áður, ]>egar
þeim skilningi er náð.
18. mars.
Helgi Pjeturss.
Eldhætta af raflðgnan.
í „Visi“ 10. mars birtist fvr-
irspurn frá Tómasi (bygginga-
meistara) um það, i hVerju
liggi mest eldliætta frá raf-
magnslögnum. Eftirlitsmaður
rafmagnslagna í Reykjavík
skrifar svo í 73. -74. tbl. „Vísis“
langloku mikla, sem á að vera
svar við fyrirspurn þessari, en
virðist sneiða eins rækilega og
hægt er fram hjá kjarna fyrir-
spurnarinnar, ]). e. eldhættunni
frá rafmagnslögnuni. Aftur á
móti birtir liann langt mál um
verksvið sitt, reglur um raf-
magnslagnir, skyldur löggiltra
rafvirkja, vinnuaðferðir við eft-
irlit rafmagnslagna og síðast
varúðarreglur viðvíkjandi raf-
tækjum og lögnum, sem að
mestu leyti beinast að neyslu-
tækjum. Aðeins lítillega er þess
Nýkomið.
Mikið og fallcgt úrval af herra-
sokkum. Nýir litir og gerðir.