Vísir - 23.09.1934, Page 2

V I S I R
Siguríur Kristjánsson
áttræður.
I dag verður átlræður Sigurð-
ur bóksali Kristjánsson.
Fár mun sá núlifandi manna
liérlendra, er liafi að fagna
meira lífsstarfi en Sigurður. —
Hann hefir einn manna og
stofnana i heimi komið til fram-
kvæmda því þrekvirki, að gefa
út allar Islendingasögur. Margir
einstakir menn og félög hafa
tekist þetta á hendur fyrr og
síðar, en ýmist gefist upp, oft
heldur bráðlega, eða að minsta
kosti ekki til þessa dags náð
takmarkinu.
Sigurður lét og ekki sitja við
það að gefa út Islendingasög-
urnar fornu, heldur og Sturl-
unga-sögu og Eddurnar báðar.
Seldi liann bækur þessar allar
svo lágu verði, að þær flugu út
meðal ahnennings á íslandi og
til annara landa, og haía komið
út í tveimur útgáfum, sem
. livortveggi er að miklu leyti
uppseld.
Áður en Sigurður hóf þessa
útgáfu sína, voru flestar íslend-
inga-sögur mjög torfengnar og
flestar með öllu ófáanlegar á
íslandi. Viðeyjarútgáfa Njáls-
sögu var J)ó til á stangh og sög-
ur þær, sem Bókmentafélagið
gaf út eftir 1880. Aðrar sögur
sáust varla. Hin „helga bók“,
Sæmundar-Edda, var svo óþekt
í bygðum landsins, að óhætt
mun að fullyrða, að hún liafi
ekki verið i höndum nokkurs
manns í heilum sýslum, nema
einstaka fræðiklerks. Allur
þorri manna kunni engin skil á
henni. Með utgáfum Sigurðar
eru 5—6 þúsund allra þessara
bóka komnar víðsvegar um Is-
land og meðal íslendinga í
Vesturheimi. Auk þess hafa
þær verið keyptar af fræði-
mönnum um Norðurlönd, í
Þýskalandi, Hollandi, Englandi
,og í Vesturheimi.
Jafnvel þótt Sigurður yrði að
spara sem mest til útgáfunnar,
svo að hún mætti sem ódýrust
verða, vegna almennings á Is-
landi, þá hefir hún verið í svo
miklum metum, að liáskólinn í
Leeds í Englandi notar þessa út-
< gáfu (t. d. 2. prentun af Banda-
manna-sögu og Gisla-sögu
Súrssonar) við norrænukenslu
þar, þrátt fyrir hinar nafnkunnu
Halle-útgáfur Þjóðverja af
þessum sögum.
Margar aðrar ágætar bækur
hefir Sigurður gefið út, þar á
meðal ýmsar Ijóðabækur, svo
sem þeirra Benedikts Gröndals
og Einars Benediktssonar. —
Munu þau heimili fá á íslandi,
er ekki hafi kjörgripi nokkra í
bókum frá Sigurði Kristjáns-
syni.
Sigurður er manna vinsæl-
astur sakir mikilla mannkosta.
Er hann traustur og drenglynd-
ur, fróðliugaður og ræðinn.
Gamansamur er hann og smá-
glettinn, en hóglátur og óhlut-
samur og hið mesta prúðmenni.
Sigurður er hinn ernasti og
sýnist mjög liinn sami að öllum
þrótti og andlegu atgervi ára-
tugum saman.
Er það vel, er slíkir ágætis-
menn verða langlífir í landi
voru.
B. Sv.
Aumiligjar.
■—O--*
Fyrst eftir aö stofnaö var banda-
lag socialista og framsóknarmanna
um stjórnarmyndunina, virtist svo
sem þaö væru socialistarnir, sem
heföi þar algerlega yfirhöndina. —
Ef til vill hefir þaö nú líka hjálp-
aö nokkuö' til 'aö festa menn í
þeirri trú, aö socialistar létu ekki
all-lítið yfir sér og þeim völdum,
sem þeir heföi sölsaö undir sig.
Þeir lögðu mikiö upp úr því, að
starfssamningur stjórnarflokkanna
væri allur bygður á fjögra ára á-
ætlun alþýðuflokksins, svo aö
segja ekkert annað en upptugga
af henni. Og það voru nú heldur
engar smáræðis handatiltektir, sem
þeir gáfu mönnum í skyn, að von
væri á af þeirra hálfu. Daglega
var barið á bumbuna, „stjórn hinna
vinnandi stétta“ til dýrðar, og hin-
ir trúuðu fylgismenn tyltu varla
tánum á jöröina, þegar þeir hlust-
uðu á þann bumbuslátt.
En nú viröast menn eitthvað
vera farnir aö átta sig á þvi, að
það muni veröa erfitt að lifa á
bumbuslættinum einum saman. —
Það var náttúrlega dýrölegt fyrir
vegavinnumennina, að fá vegavinn-
ukaupiö hækkaö, enda var ekki
slælega barið á bumbuna, til þess
aö koma mönnum í skilning um
]>að. En sá bumbusláttur er nú
þagnaður, því að peningarnar eru
búnir og vegavinnan að stöðvast.
Verkamennirnir úr kaupstöðunum,
sem þá vinnu hafa stundað, fara
aö hverfa heim til sín, með léttar
pyngjur, en vafalaust vongóðir ufn
það, að „stjórn hirina vinnandi
stétta“ hafi búið vel í haginn fyrir
þá heima fyrir. — En það veröur
ekki tekið á móti þeim með nein-
um bumbuslætti. Þar mætir þeim
i þess staö vaxandi atvinnuleysi,
vaxandi dýrtíð og algert getuleysi
eða þá viljaleysi stjórnárinnar til
að bæta úr því.
Engum til gagns hefir stjórnin,
síðan hún tók við völdum, verið
að gera ráðstafanir til að auka dýr-
tiðina i kaupstöðunum. Socialistar
keyptu því við framsóknarmenn,
að fyrir hækkun vegavinnukaups-
ins skyldi koma hækkun á kjöt-
verðinu. Þeir þóttust með þessu
vera að herma eftir Svíum! En
annað hvort er það nú svo, að for-
dæmi Svía á hér ekki við, eöa þá
að stjórnarflokkunum hafa mistek-
ist eftirhermurnar. Til þess að
hækkun kjötverðsins nái tilgangi
sínum fyrir bændur, verður kaup-
geta kaupstaðabúanna að aukast.
En hækkun vegavinnukaupsins
hefir engin áhrif á það. í fyrsta
lagi vegna þess, að það er svo lítill
hópur manna, sem hennar nýtur
og í öðru lagi vegna þess að af
henni leiðir enga aukning á tekj-
um, heldur aðeins styttingu vinnu-
tímans, sem engin áhrif hefir á
kaupgetuna. Og þegar þar við bæt-
ist svo, að ríkistjórnin virðist ekki
vera þess megnug, að halda uppi
opinberri vinnu til jafns við það,
sem verið hefir, og heldur ekki
að leggja fram fé til atvinnubóta
í kaupstöðum, eða á nokkurn hátt
annan að auka kaupgetu almenn-
ings, þá er auðsætt, að þessar
flaustursráðstafanir hennar verða
öllum til bölvunar.
Að visu hefir stjórnin skipað
margar og fjölmennar nefndir, til
að annast framkvæmd ýmsra
þvingunarráðstafana sinna, og hún
launar vel þá menn, sem þær
nefndir skipa. En litlar likur eru
þó til þess, að kjötsalan vaxi nokk-
uö viö ])að, því að þeir menn einir
munu hafa hlotið þau „bein“, sem
efni höfðu á ])ví að kaupa sér kjöt
án þess aö fá til ])ess styrk úr rík-
issjóði.
En hver eru þá afrek socialista
almenningi til hagsbóta? Hvar
gætir áhrifa þeirra til aö bæta kjör
verkílýðsins? — Þeir hafa látiö
framsóknarmennina teyma sig úr
einni vitleysunni í aðra, eins og
hugsunarlausar skepnur. Og þó aö
framsóknarmönnum verði ekkert
gagn að því heldur, þá verður ekki
vegur taglhnýtinganna að1 mfeiri
]>ess vegna. — Svo að segja allar
ráðstafanir stjórnarinnar miða að
því að auka á erfiöleika verkalýðs-
ins. En þegar verkalýðurinn leitar
svo til fulltrúa síns í stjórninni
og biður hann um framlag til at-
vinnubóta, um vinnu, þá er enga
bænheyrslu að fá, enga liðveislu,
enga úrlausn. — Máttlausir og úr-
ræðalausir hanga socialistar i vald-
afaðmlögum sínum við framsókn-
armenn og láta þá ráða. En al-
menningur er tekinn að æpa að
„stjórn hinna vinnandi stétta“ !
O’Duffjr
segir af sér formensku í
Sameinaða írlandsflokkn-
um og bláa liðinu, vegna
ágreinings við aðra leið-
toga flokksins.
. Dublin 22. sept. — FB.
O’Duffy hefir sagt af sér for-
mensku í Sameinaða írlands
flokknum og einnig formensku
l)láa liðsins. Á flokksfundi í dag
var samþykt, að taka lau'snarbeiön-
ina til greina, en samþykt var yf-
irlýsing þess efnis, að flokknum
félli illa aö verða að taka lausn-
arbeiðnina til greina. Cosgrave tek-
ur nú við formenskustörfum í
flokknum, en Cronin verður for-
maður bláa liðsins. O’Duffy hefir
neitað að veita blaðamönnum við-
tal, en kunnugt er, að ágreiningur
hefir verið milli hans og ýmissa
annara leiðtoga flokksins. (United
Press).
2000 manns
fórust í J apan.
Oslo 22. sept. — FB.
Fregnir frá japan herma, að um
2000 manna hafi farist í ofviðri
og af völdum flóða.
Frá SiglDfirði.
Óánægja yfir kjötverði.
Siglufirði, 22. sept. — FÚ.
Á bæjarstjórnarfundi hér á
Siglufirði þann 19. þ. m. var
samþykt tillaga frá Hertervig,
með 9 atkv. gegn einu, að gera
þau tilmæli til kjötverðlags-
nefndar, að kjötverði sé liagað
svo, að kjöt sé ekki dýrara hér
á Siglufirði en á Akureyri og
annarsstaðar á verðlagssvæðinu,
og að almenningur fái í slátur-
húsinu vetrarkjöt í skrokkum
með heildsöluverði.
Óánægja yfir aðflutningi verka-
manna.
Samþykt var með öllum atkv.
tillaga frá Jólianni Guðmunds-
Hræðilegt aámuslys
í W rexham, Norður-Wales.
Á annað hundrað námumenn
króaðir inni í námugöngum
að afstaðinni sprengingu.
Mikiil eldur í námunni.
London 22. sept. — FB.
Hræðilegt námuslys varð í
morgun í kolanámu í Wrexham í
Norður-Wales. Varð sprenging i
námunni og að henni lokinni gaus
upp eldur og er Dúist við, að hann
breiðist mikið út niðri í námunni.
Þegar sprengingin varð kl. 3 í
morgun voru 409 námumenn að
verki og komust allmargir þeirra
upp á yfirborð jarðar óskaddaðir.
Aðeins 16 lík hafa fundist. Talið
er, að á annað hundrað námu-
manna séu króaði'r niðri í námu-
göngunum, og óttast menn mjög
um þá. Fjöldi manna hefir boðist
til þátttöku í björgunarstarfinu og
hafa nokkrir menn úr björgunar-
liðinu mist meðvitund við björg-
unarstarfið og þrír þeirra farist.
(United Press).
syni, og Gunnlaugi Sigurðssyni,
að bæjarstjórn leyfi sér að mót-
mæla aðflutningi verkamanna
við Ríkisverksmiðjubygging-
una, þar með smiða með eða án
réttinda, með skirskotun til
þess, að Siglufjarðarkaupstaður
leggi í bygginguna 250 af 300
þúsundum króna, og sé sann-
gjarnt, að bæjarmenn hafi for-
réttindi til vinnunnar að öðru
jöfnu. Sé oddvita falið að fá því
framgengt við atvinnumálaráð-
herra, að lála þá 11 menn er
vegamálastjóri sendi liingað til
Siglufjarðar, til að vinna að
byggingunni, hætta, en Siglfirð-
ingar séu teknir í staðinn.
Aflahæsta skip síldarflotans.
Vélskipið Ema hefir orðið
hæsta skip síldarflotans. Það
veiddi alls 15.464 tunnur. Þar af
voru saltaðar 2698 tunnur.
Heildarverð aflans var 41.606
krónur; liáselahlular 970 krón-
'ur og 81 eyrir.
Úr Skagafirði.
22. september. FÚ.
Fé ferinir. — Símslit.
I óve'ðrinu 19. og 2Q. þ. m. fenti
fé í Skagafirði, ög hefir rnargt
drepist. Réttir eru byrjaðar, en
ganga érfiðlega. Óveðrið olli einn-
ig skemdum á símauum í Skaga-
firöi. Fimm staurar brotnuöu og
símþræðir slitnuöu.
Heyskemdir.
Hey, sem voru oröin þur, skemd-
ust lítið i óveðrinu, enda voru þau
að mestu i sátum. Mikið er enn úti
af heyjum, bæði seinni sláttur á
túnum, og úthey.
Uppskera úr görðum.
Spretta í görðum hefir verið góð
í sumar, en erfiðlega hefir gengið
að ná uppskerunni. vegna stöðugra
úrfella.
Bálur finst rekinn.
Þriggja rúma bátur fanst rekinn
á Borgarsandi í gær, lítið eitt brot-
inn. Við rannsókn kom í ljós, að
bátinn myndi eiga menn, sem voru
að heyja í Drangey, en mennirnir
eru frá Siglufirði. í gærkveldi
kyntu þeir bál í eyjunni, og fór vél-
bátur kl. 3 í nótt frá Sauðárkróki
til þess að vitja um mennina, og
er hans aftur von i kveld.
Síldveiði.
Nýlega er síldveiðin hætt á
Skagafirði. A Sauðárkróki hafa ,
verið saltaðar 11000 tunnur, og um
7000 tunnur frystar.
Prestskosning.
Prestskosning fer fram á Sauð-
árkróki á morgun. Um prestakallið
sækja síra Lárus Arnórsson í
Miklabæ,' síra Björn Stefánsson í
Auðkúlu, sira Helgi Konráðsson á
Höskuldsstöðum, og Magnús Run-
ólfsson guðfræðikandidat úr Rvik.
Forvaxtahækkun.
Danzig 21. sept. FB.
Þjóðbankinn hefir hækkaö for-
vexti úr 3% í 4%. (United Press).
Lifsábyrgðarfélagið
THULE fc|f
Stokkhólmi
Stærsta og bðnu^hæsta lífsábyrgöar-
félag Norðorlaoda.
Allar tegiindlr líf- Sjnkra- og
og eliitrygginga. slysatryggingar.
Aðalumboð THULE á íslandi :
Cari D. Tulinius & Co.
Aastarstrætl 14, 1. hæð. Símar: 2424 og 1733,
Utan skrlfstofatíma: 2425.