Vísir - 27.09.1936, Síða 4

4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Eíimid.
Eftir Guy de Maupassant.
Það var kvöld eitt í fyrra-
sumar, molluheitt kvöld, og
það var orðið hljótt í kringum
uppboðshöllina* miklu.Enn var
þó boðið upp, en það var eins
og fólk hiði i það, sem það alng-
aði til að eignast, í hálfurn
hljóðum. í einu hominu á
stórum sal, fyrir enda á löng-
um gangi, á fyrstu hæð í upp-
boðshölinni, var dálítil lirúga
af messuklæðum og silkifatn-
aði.
Þar voru viðhafnarmiklar
kórslæður og tígullegir liöklar,
með ísaumuðum hlómfestum,
er ófu sig um táknræna bók-
stafi, er stóðu á silkigrunni. En
hinn snælivíti hlær messuklæð-
anna var orðinn að gulri slikju,
og þess vegna var þeim fleygt
í byng og boðið til sölu.
Noklírir skransalar sátu og
hiðu — það voru tveir eða þrír
karlar, með skítug og úfin
skegg, og innfallin kerling, ein
af mörgum, er lifa á því að
vera ráðunautar og hlífiskyldir
ósæmilegra ásta og sýsla því
jöfnum höndum með líkama
manna og gamlar tuskur.
„Bráðfallegur hökull frá dög-
um Ludvigs XV., sem með
hægu móti má breyta í fínasta
markgreifakjól“, kallaði upp-
hoðslialdarinn. Hökullinn var
velmeðfarinn og upp með
krossinum spunnu sig lilju-
hlaðafestar og löng, ljósblá iris-
hlóm teygðu sig upp að fótstalíi
liinnar lieilögu imyndar og
liorn og hrúnir voru lögð rósa-
krönsum.
Þegar eg liafði keypt hökul-
inn fann eg að hann angaði af
reykelsisilm, eða liann inni-
héldi ilm frá liðnum dögum,
fornum fundum, er minna ú
brottsvifnar sálir angandi ilm-
jurta.
Eg tók hökulinn heim með
mér og ætlaði að nota hann í
fóður á stól, sem líka var frá
dögum hins sama Ludvigs. En
í þvi,að eg var að bera hökulinn
við stólinn til að ganga úr
skugga um hvert efnið mundi
nóg, heyrðist mér skrjáa i
pappíi' og eg fann til einhvers
milli fingra minna, innan við
hökulfóðrið. Eg svifti fóðrinu
óðara lausu og hvert sendibréf-
ið á fætur öðru féll á gólfið.
Bréfin voru gul og blekið máð,
*) Hotel des Ventes, í París.
eða ryðlitað. Utan á þau var
skrifað með smágerðri kven-
rithönd: „Háæruverðugi herra
ábóti d’Argencé.“
í fyrstu þremur bréfunum
var bara rætt um stefnumóts-
stundir — en liið fjórða var
á þessa leið:
* * *
„Elsku vinur. Eg er veik og
þori ekki að fara á fætur. Regn-
ið hylur á gluggunum, en eg
ligg niðurgrafin í sængumar
minar hlýju, svo það fer ágæt-
lega um mig. Eg hefi hér eina
bók, og eg elska þá bók, af því
mér finst liún vera skrifuð um
isjálfa mig, i mínum anda. Á
eg iað segja yður hvaða bólc
þetta er? Nei. Þér munduð þá
ávíta mig fyrir að tala svona.
En þegar eg var búin að lesa
bókina fór eg að liugsa, og eg
ætla að segja yður hvað eg
hugsaði um.
Púðar og svæflar hafa verið
settir undir herðar mínar, svo
eg get setið uppi, og svo skrifa
eg yður á lokinu á litla kistlin-
um mínum, sem þér gáfuð mér
einu sinni.
Eg er nú búin að liggja þrjá
daga í rúminu og í þessa þrjá
daga befi eg eiginlega ekki
liugsað um annað en rúmið
mitt. Og svo deymir mig líka
um það á nóttunni.
Vinur minn. Rúmið okkar er
lífið sjálft í allri sinni nekt! I
rúminu fæðumst við, í rúruinu
elskum við, og þar deyjum við
að lokum.
Ef eg væri eins ritfær og de
Crébillon mundi eg skrifa smá-
sögu um rúmið, og sú frásögn
skyldi bæði verða hræðileg og
viðbjóðsleg, en liún mundi líka
verða heillandi og fögur.
Þár þeklcið rúmið mitt, vin-
ur. En þér getið aldrei gert yð-
ur í hugarlund, hve margt nýtt
eg liefi uppgötvað í sambandi
við það, þessa þrjá síðustu
daga, sem eg liefi legið, og hve
mér þykir miklu vænna um það
eftir en áður. Mér finst það vera
lifandi, og mér finst eg sjái í
því fjölda fóllcs. Eg þekki þetta
fólk ekki, en mér finst, að hér
hafi það látið eftir sig brot af
sjálfu sér, brot af þeirra eigin
sál.
Eg skil ekki hvers vegna fóllc
kaupir sér ný rúm — ný og
endurminningalaus rúm. Rúm-
ið mitt, eða rúmið okkar, gamla
slitna og stóra rúmið okkar,
hefir búið yfir margvíslegum
kendum manna frá fæðingunni
til andlátsins. Minnist þessa,
vinur minn. Getið þér gert yð-
ur grein fyrir öllum þeim
mannslifum, er svifið hafa út
á milli þessara fjögra rúm-
stuðla, og alt það, sem liimin-
inn, með fagurofnum klósiga-
voðum, hefir séð gerast í þessu
rúmi? Hann hefir áreiðanlega
séð margt og misjafnt í þessi
þrjú hundruð ár, sem hann
liefir hvelfst yfir þetta rúm!
* * *
Sjáið þessa ungu konu. Hún
liggur á bakinu og teygir úr
sér. Við og við andvarpar hún,
en svo svitnar hún af kvölum.
Allir meðlimir fjölskyldunnar,
sem komnir eru til vits og ára,
umkringja hana, og loks brýtur
sér braut út úr skauti hennar
hrukkótt og samanhnipruð líf-
vera, ýlfrandi eins og köttur.
Þetta var barn að fæðast. Hin
unga móðir varpar mæðinni i
þjáningarkendum fögnuði —
og þegar bún heyrir þessa
fyrstu skræki, réttir hún grát-
andi af gleði fram liendurnar,
meðan viðstaddir vinir hennar
standa með tárin í augunum og
brosa, þvi þessi lifandi fyrir-
ferð, er hér greindi sig frá lík-
ama konunnar er framtíð ætt-
arinnar. I þessari lífveru varð-
veitist blóð þeirra, hjarta þeirra
og sál, sem nú eru komnir að
fótum fram og eiga fátt annað
fyrir, en að draga sig í hlé og
hverfa.
íþ íþ
Sjáið þér ástvini, sem nú
livila hlið við hlið á helgustu
stund þessa lífs. Líkamir þeirra
skjálfa af lilhugsuninni umþað,
hve þau séu nú 'nærri hvort
öðru og liægt og hægt þokast
munnar þeirra saman. Koss
ástarinnar sameinar þau, koss-
inn, sem lykur upp liallardyr-
unum að hinu jarðneska
himnaríki, kossinn, sem boðar
æðslu sælu og kunngörir ljóst
og leynt, að nú sé kominn sú
hin mikla stund. Og það er eins
og rúmið lifni undir þeim og
það hvíslar og suðar og lyftist
af fögnuði yfir því, að nú eru
hin miklu undur hinnar miklu
ástar að gerast. Er noklcuð í
heiminum fullkomnara, eða dá-
samlegra en þetta eina faðm-
lkg, er sameinar tvær sálir og
tvo hkami, er keppa að sama
talcmarki, með sömu eftirvænt-
inguna, og veitir báðum sam-
tímis yfirnægð ósegjanlegrar
sælu, er hvelfist yfir þau eins
og náðarljós af himnum?
Og svo skulum við minnast
dauðans, vinur minn, og allra
þeirra1, sem úr þessu rúmi hafa
beðið til guðs í síðasta sinn —
Þcá hér fellur hurð sú að stöf-
um, er laukst upp, þegar lifið
liófst! Hugsið þér yður dauða-
angist, bænir, óp, þjáningar og
alla þá takmarkalausu örvingl-
un fólks við andlátið. Sjáið þér
framréttar hendur, er hér ætla
að höndla liið liorfna, krainpa-
teygjur við hálfbrostin au^u og:
skælda munna. Heyrið þér beð-
iið um ást, sem er gleymd og
grafin, um gæfu, sem aldrei var
til. Alt þetta hefir rúmið mitt
heyrt og séð endurtaka sig,
mann fram af manni, í þessí
þrjú hundruð ár, sem það hefir
verið í þjónustu mannkynsins.
Minnist þess, að rúmið er
tákn lífsins — það hefi eg sann-
færst um í þessa þrjá daga^
sem eg hefi legið veik.
Rúmið er hið fullkomnasta
i lífinu — eða veitir svefninn
manni ekki bestar og ógleyman-
legastar stundir?
En í rúminu þjáumst við'
lika — þar er heimkynni liins
veika og þjáningarstaður þess,
sem bíður dauðans.
Rúmið, það er maðurinn!
Ámislegt annað hefir mér
dotlið i hug, en eg liefi ekki
tíma til að segja yður frá þvi
öllu, og auk þess hefi eg gleymt
sumu. Og svo er eg svo þreytt
— fram úr hófi þreytt — að:
eg dreg púðana undan lierðun-
um og hjúfra mig niður í sæng-
urnar til að sofa uin stund.
Ileimsækið mig svo á morg-
un klukkan þrjú. Þá verð eg
kannske hressari,. og vonandi
getið þér fundið það líka.
í guðs friði, vinur minn. Eg
rétti yður liendur mínar, svo
þér getið kyst þær — og varir
mínar — þér megið kyssa þær
hka.“