Vísir - 23.12.1938, Blaðsíða 3

3
Föstudaginn 23. desember 1938.
VÍSIR
JOHANN BAPTISTE MtlLLER.
Síra Eiríkur Albertsson:
H a tíð barn anna.
Pílagrímur, sem bar þungan kross frá
Þýskalandi tiljBetlehem,
Það var einkennilegur maður,
sem kom inn á ritstjórnarskrif-
stofur Vísis í gær, og engan sinn
líka mun hann eiga meðal
þeirra, sem gist hafa þetta land.
Hár hans og skegg er sítt og
gránað, en búningur hans með
þeim hætti að hann minnir
frekar á miðaldirnar en nútíð-
ina. Það var auðsætt að hann
var kominn úr fjarlægð, og
hafði klæðst kufli farandmanns.
Maður Jjessi nefnist Johann
Baptiste Miilier og er þýskur að
ætt og uppruna, og er fæddur í
hænum Rosenheim í Bayern.
'Ölst liann þar upp og gerðist
maður efnaður, kvongaðist, en
misti konu sína eftir nokkura
samhúð og seldi þá allar eignir
sinar og sneri haki við heimin-
um en leitaði styrks í trúnni.
Hann ákvað að fara í pílagríms-
för til horgarinnar Betlehem,
og hann lagði kross á herðar
sér, sem vóg 33 pund og lagði
af stað. Hann fór um Balkan-
skagann, Litlu-Asíu til Pale-
stinu og árið 1933 reisti liann
kross sinn á Taborfjallinu og
hafði þannig lokið þeirri píla-
grimsför, sem hann hafði á-
lcveðið í upphafi. Þarna lét
hann þó ekki staðar numið, en
ferðaðist með kross sinn um
Austurlönd og ýms lönd önnur,
og er borgarastyrjöldin hófst á
Spáni gekk hann þar um götur
borganna, með krossinn um
öxl, en • kommúnistar tóku
krossinn af honum og hrendu á
opinni götu.
Þessi frómi maður hefir lent
í ótal æfintýrum á ferðum sin-
um, og liann liefir viða verið.
Hefir hann gert mest að þvi að
lieimsækja ýmsa lieilaga staði
og frá hverjum slíkum stað á
hann minjagrip og munu þeir
nú vera yfir tvö liundruð að
tölu. Gripi þessa hefir liann látið
festa á vesti sitt, og sjást nokk-
urir þeirra á myndinni, sem
með grein þessari fýlgir.
Meðal þessara gripa cr liörpu-
diskur, sem hann notar sem
drvkkjarker, og kom hann oft
að góðum notum í Afríku, er
hann lagði leið sina um eyði-
merkur, þar sem litið var um
vatn.
Samkvæmt vegahréfi þessa
manns er heimili hans í Betle-
liem, en á þessum ferðum sín-
um vinnur hann að þvi að und-
irbúa 2000 ára hátíðina þegar
minst verður fæðingar Ivrists.
Vill liann vinna að því að allar
þjóðir, Gyðingar og Grikkir,
luterskir og kaþólskir ménn,
sameinist um þá liátið, með því
að Rristur var hvorki lúterskur
né kaþólskur, heldur hinn mikli
meistari og konungur allra
þjóða.
Upp á síðkastið hefir þessi
maður ferðast um Norðurlönd:
Finnland, Sviþjóð, Danmörku
ög Noreg, en þaðan kom hann
hingað. Mun hann dvelja liér
fram yfir áramótin, en þá held-
ur liann til Skotlands og leggur
land undir fót að nýju. Hygst
liann að ganga um Skotland og
England, en þaðan fer hann til
írlands.
Jóhann Baptiste Miiller lítur
svo á að friður og eining muni
áður en langt um líður ríkja
meðal mannanna harna í stað
sundurlyndis og ófriðar.
Er hann fór óskaði hann Is-
lendingum gleðilegra jóla og
góðs nýárs og við skulum vona
að hátíðarnar hér á landi verði
honum ánægjuríkar og minnis-
stæðar. ,
Nýtt lfkan af
Geirfngli.
Kristján Geirmundsson, Að-
alstræti 32, hefir nýlega lokið
við að gera líkan af geirfugli úr
fuglahömum og fiðri. Stærð og
hlutföll eru nákvæm, því þar
fór hann eftir ítarlegum mæl-
ingum erlendra vísindarita.
Mun líkan ])etta vera hið besta
geirfuglslíkan, sem gerl hefir
verið hér á landi. Eftir þvi, sem
næst verður komist, eru liðin 94
ár síðan síðasti geirfuglinn var
skotinn liér við land.
Kristján Geirmundsson hefir
í mörg ár fengist við að setja
upp fugla, og á sjálfur myndar-
legt safn af stoppuðum fuglum.
Er liann talinn mjög fær í þeirri
grein, þótt hann hafi lært þá list
af sjálfum sér. Þá hefir hann og
fengist við margskonar athug-
anir á lífi og liáttum fuglanna.
Leyfið börnunum að koma
til mín og bannið þeim það
ekki, því að slíkra er guðs-
ríki. Mk. 10, 14.
(
„Eg man það sem barn, að
eg margsinnis lá
og mændi’ út í þegjandi
geiminn“.
1
Stundum þegar eg sit í vinnu-
stofu minni og leyfi huganum
að reika að vild, sleppi af hon-
um hendinni og leyfi lionum að
fara einförum á ósýnilegum
vegum, þá koma þessar hend-
ingar i hugann:
„Eg man það sem barn, að
eg margsinnis lá
og mændi’ út í þegjandi
geiminn“.
Og haldi eg áfram að láta
hugann starfa þannig óhindrað
opnast mér bernskuheimur
minn. Eg sé sólskinið streyma
niður, og mér finst það fult af
kærleiksríkum augum, er horfa
á mig milt og lilýtt. Mér finst
líka sólskinið fult af yndisleg-
um mjallhvitum höndum og
elslculegum, er strjúka um hár
mitt og vanga, og eg finn
streyma um mig unað og ástúð
„frá lífsins æðsta brunni“. Eg
sé blómgróna grund, slcrýdda
hreinum döggum. Mér finst
hver daggardropi sé heill heim-
ur. Eg sökkvi sál minni í þenn-
an tárhreina heim og lauga mig
eins og í lieilögu skírnarvaini.
Eg hvíli úti i kyrð siðkvöldsins
og stari inn í djúp himingeims-
ins. Stjarna hlikar og horfir á
mig eins og auga heilags Guðs.
Allur himingeimurinn blikar.
Eg mæni út i þögulan geittlinn
hugfangítttt og hrifinn. Og méf
virðist eg taka að líða i burttt
frá jörðunni eftir ósýnileguni
leiðum. Þá verður mér tilveran
ÖIl sem unaðslegur hátíðasalur.
Alt er heilagt og hreint, lejmd-
ardómsfult og óþrotlegt. Ekkert
ásakandi auga horfir á óþekkan
strák, ekkert veraldarvíst auga,
sem er klókara en eg, liorfir á
mig hróðugt og niðrandi, held-
ur auga Guðs, eða hlessaður
sonur hans. Og alt hverfur
nema þetta blessaða trúnaðar-
traust: Eg hvíli i örmum eilífs
Guðs, liann elskar mig og bless-
ar, liann gleður mig með gjöf-
um sínum og lyftir mér upp i
eilífan unaðslieim fyrirheita
sinna.
öll munum vér eftir ein-
hverju slíku frá árunum þeim.
Árunum, þegar friður og ró
hins eilífa harnseðlis var ó-
snortið af óróleika þessa heims,
árunum, áður en veraldarvisk-
an tók oss með sér út um víðan
völl heimshyggjunnar. Oft
hrosum vér að þessum bernsku-
draumum, þessum óveruleikans
bugarburði barnsins. Brosum
að þessum barnaskap. En minn-
umst þá þess, er einn vor vitr-
asti og víðfleygasti andans mað-
ur mælti eitt sinn í sliku sam-
bandi:
Hafi nokkur lireinan sálarfrið
hjarta feginn skifti eg hann við.
Enda er það svo, að inn i un-
aðsheim, sem er i ætt við hug-
arheim bernskunnar, hverfur
sál vor, þegar jarðlifsviljinn
sleppir af henni hendinni. Og
þegar sál vor kemur til baka úr
heimi daggardropans á hún eitt-
hvað af þeim krafti, er streymdi
um hana alla, þegar hún á
hernskualdri steig upp úr þeirri
heilögu, liugrænu laug.
»• A _ • . r- -w- --v-c vri
Eiríkur Albertsson.
Eg minni á ]>etta af því, að
allir eiga skilning barnsins, ef
þeir vilja, þótt trúfræðilegan
skilning á jólaboðskapnum
skorti. Eg liefði lika getað talað
um jólaendurminningar bernsk-
unnar. Eg ætla lika að gera það.
En þessi inngangur var mér
beinasta leiðin þangað. Jólaend-
urminningar barnsins eru alveg
sama eðlis. Muna ekki allir, að
ljós frá litlu kerti var barns-
liuganum fulllcomið tákn eilifa
ljóssins, er gefur jólaliátiðinni
birtu og yl. Raunar miklu
meira. Ljósið frá litla kertinu
var sjálft liið eilífa ljós, er lýsti
sál barnsins fram á ófarinn veg.
Og allir muna hversu sálin unga
var þá opin fyrir öllu fogru,
góðu og liáleitu, hversu barns-
sálin var full kærleiks og frið-
ar. Kærleikurinn vafði alt örm-
um og vaggaði tilverunni allri
i inn í unað eilífs samræmis,
Ög barnsaugun urðu stór af
undrun og eftirtekt, þau urðu
djúp af aðdáun og framtíðar-
vonum.
Sagan lengst úr austrinu um
fátæka nýfædda sVeininn, sem
átti jarðlífsskjól sitt í hesthús-
stalli, en dýrð drottins um-
i ittyiidaðist í inndælasta staðinn
á öllu jarðríki, gagntók liugann
og hjartað. Og sagan sú kom
barnssálinni mikið við. Hún er
eins og lýsing á barnssálinni
sjálfri. Barnssálin er fátæk að
ytri auð, en á gnóttir auðlegðar
í hugarheimi. Og dýrð drottins
lclæddi alt i hugarheimi barns-
ins í hinmeskan unað. Hún
varp ljóma á ófarna æfileið,
reisti stiga jafnvel frá lágu
hreysi inn i sjálfan himininn.
Og jólasagan um barnið í Betle-
hem og frelsara mannanna varð
harnshuganum því ekki aðeins
fögur helgisaga f jarlægra landa,
heldur varð hún og lykill að
leyndardómsfulla heiminum,
sem hafði áhrif á andlega skynj-
an barnsins og þrengdi sér inn i
liugann frá daggardropa, frá
sólskinsgeisla, fra heiðstirndum
himni. Fyrir áhrif jólasögumi-
ar varð meining lífsins auðsæ.
Sagan sú varð sannleikurinn
sjálfur.
Svo öflugur og áhrifaríkur
var sá sannleikur, að hann gat
gefið efasjúkum vitring þá
gleði, er enginn gat frá honum
tekið, svo að hann söng með
hrifningu og trúnaðartrausti
harnsins:
Lát mig liorfa’ á litlu kertin þín.
Ljósin gömlu sé eg þarna mín.
Eg er aftur jólaborðið við,
eg á enn minn gamla sálarfrið.
Og umbverfið varð svo elsku-
legt. Sveitin varð s.vo indæl.
Hún laugaðist í geislum guðs-
traustsins. Bændabýlin voru
hallir, því að Guð sjálfur álti
þar heima. Og á fögrum stað í
bygðinni stóð hús drottins,
kirkjan sjálf. Hátíðleg klukkna-
hringing heillaði barnshugann
þangað, er ómur hennar barst
út um bygðina. Og þetta sáhna-
vers túlkaði svo undursamlega
og hárrétt hugsanir unglingsins
gagnvart kirkjunni:
I
i
Indælan, blíðan,
blessaðan, friðan
bústaðinn þinn,
drottinn minn, þrái eg,
þar kýs, að fái’ eg
þrátt lcomið inn.
Lifandi Guð, í þins helgidóms
hús
hugurinn stefnir, til lofgerða
fús.
)
Og þegar svo barnsliugurinn
öðlaðist uppfylling þeirra óska
að- stiga inn í bústað drottins,
fóru allar sælustundir barnsins
að tala ljúft i hjarta þess. Og
það reit lielgiletur lijarta síns
á bókfell himnaríkis. Og það
var svo örugt um, að hver og
ein einasta sál í kirkjunni gerði
það líka.
Svona voru hugsanir barns-
ins gagnvart því leyndardóms-
fulla i tilverunni; svona voru
þær gagnvart jólaboðskapnum;
og svona voru þær gagnvart húsi
drottins.
En hefir ekki breyting átt sér
stað? Er ckki nú á timum
stundum svo, að um breiðar
bygðir íslands riti helkaldur
vetur letur sitt á ljórana í liúsi
drottins, þar sem í minni mið-
aldra manna varihernskuþeirra
jitað helgiletur hjartnanna á
liin dýrustu vonar- og trúar-
blöð, elcki aðeins af börnunum,
heldur jafnt af ungum og
gömlum ?
En erum vér nokkuð ánægð-
ari, nokkuð hamingjusamari
þrátt fyrir þessa breytingu?
Eigum vér meiri innri auð,
glæsilegri vonir, sterkari and-
ans kraft til þess að bera oss
uppi í lífi og d?uða?
Vér höfum viljað — nútima-
menningin liefir viljað reisa sér
musteri utan kirkjunnar. Margt
er glaisilegl um það musteri. En
þar loga engin jólaljós. Það er
t'áknrænt, enda er munurinn
fólginn í því, þótt sá munur
virðist smámunir einir. Þjóðin
dáir menningu nútímans. Mörg-
um virðist sem þeir séu karlar
í krapinu andlega og efnalega.
Vér blessum framfarirnar og
inn í framfaradraumana læðist
jafnvel óskin um að losna við
kirkjuna og öll hennar jólaljós.
En þó er það svo, að i auðlegð
kirkjunnar og kristindómsins
um jólin og jólaboðskapinn er
alt, er hugurinn þráir að vita
um Guð og mann og lífsins og
dauðans djúpin. Ef því er á glæ
varpað finnum vér, ef vér er-
um ærleg, að vér erum óendan-
Jega fátæk. Þá reikar hugurinn
til auðlegðar barnsins:
>
Ljá mér, fá mér litla fingur
þinn,
ljúfa smábarn; livar er
frelsarinn?
Fyrir liálmstrá herrans jötu frá
hendi eg öllu: lofti, jörðu, sjá!
Oti í heimi er það mikill sið-
ur að heimsækja mikla eða
kunna menn og leggja fyrir þá
spurningar. Þegar svo blaða-
manni tekst að ná t#ili af ein-
hverjum slíkum frægðarinnar
herra, stjórnmálamanni, kenni-
manni eða miljónamanni, er
ætið ein spurning alveg vís, sem
um er spurt. Blaðamaðurinn
spyr hinn fræga mann: Hver er
leyndardómur yðar? Og það
sem hann á við er þetta: Getið
þér í stuttu máli sagt mér, hvað
þér teljið vera orsök þeirra á-
hrifa, þeirra afreka og þeirrar
frægðar, er við yður eru tengd?
Er ekki um einlivern megin-
hæfileika að ræða, einn voldug-
an samnefnara að öllum yðar
afrekum og skoðunum, er þér
getið einleent og skýrt? í stuttu
máli: Hver er leyndardómur
yðar?
Tæki eg nú að mér hlutverk
liins áfjáða blaðamaims og
gengi fyrir margan manninn
ineð þjóð minni og óskaði eftir
að fá að vita, liver væri leynd-
ardómur lians, er eg ekki i vafa
um að blæbrigðin á svörunum
yrðu mörg, og svöruðu þau
blæbrigði vitanlega til ólikra
lyndiseinkenna og mismunandi
skoðunarháttar að mörgu leyti.
En þrátt fyrir það hygg eg, að
flest svörin yrðu þó i meginat-
riðum eins. Leyndardómurinn
yrði fólginn í reynslu um and-
legan heim. Og einn megin-
þáttur þeirrar reynslu er bund-
inn við jólin og jólaboðskapinn.
En þó verðum vér að játa, er
vér lítum til trúarlifsins með
þjóðinni, að það beri ekki í
lieild vitni um vakandi og á-
hugaríkt trúarlif. Er vér höfum
lagt af oss litklæði nútímans og
stöndum andspænis þeirri
spurningu, hvort vér séum trú-
uð þjóð, er oss vafalaust þörf
á að biðja: Eg trúi, en hjálpa
þú, Guð, trúarleysi minu.
Þegar svo er ástatt koma jól-
in með boðskap sinn eins og
suðrænn andvari, eins og mátt-
ugur þeyr þrunginn hlýju leys-
ingamagni. Vér finnum, ef
barnseðlið i sálum vorum, guðs-
eðlið, fær að lcoma inn í þá
hlýju strauma, bráðna klaka-
böndin af þvi og það flýgur
endurfætt og máttugt inn í
bjartan og sólhlýjan dag trúar-
innar, inn i bjartan og fagi*an
Iteini andlegrar tilveru.
Og þá er ástæða til þess að
spyrja: Hvernig má það vera,
að jólin geti gert svo stóra
liluti?
Og til þess að svara þessu vil
eg hugsa mér, að einhver væri
^á, er kæmi til Rrists og spyrði
liann: livöf éf hú íeýndai’dóni-
ur þinn? Hverju ætli hanri
svari? í raun og veru spurði
liann sjálfur um þetla. Uppi við
tinda Hermons-fjallsins nálægt
uppsprettum Jórdanar, þar sem
margir leyndardómsfullir lækir
og straumar runnu fram, spurði
hann eitt sinn lærisveina sina:
„Hvern segja menn mig manns-
soninn vera?‘, Og þeir urðu óða-
mála, því að spurt var um ann-
ara álit: „Sumir segja, áð þú
sért Jóhannes skírari, aðrir:
Elia, og aðrir: Jeremia, eða
einn af spámönnunum." En þá
bljóðaði spurningin alt í einu
hljótt og alvarlega: „En þér,
hvern segið þér mig vera?“ Þá
sögðu þeir, svo að ekki lieyrðist
aimað en niður vatnanna, þar
til svarið kom frá Pétri úr
djúpujn liugans: „Þú ert hinn
smurði, sonur hins lifanda
Guðs“. Þá svaraði Jesús: „Sæll
ert þú Simon Jóhannesson, þvi
að hold og blóð liefir eigi opin-
herað þér það, heldur faðir
minn í himnunum“. — Læri-
sveiiminn hafði sagt, hver var
Ieyndardómur meistarans:
Ilann var sonur Guðs.
Og þá förum vér að skilja
jólin, mátt þeirra og endurleys-
andi kraft. Guðspjöllin fara
með oss alla leið að uppsprett-
um fagnaðarerindisins. Þau
lyfta slæðunni af leyndardómi
Jesú, því að þau fara með oss
lengra en að jötunni í Betleliem.
Þau fara með oss inn í helgi-
dóma andlegrar veraldar, þar
sem Guð býi*.
Og er vér íhugum, að mátt-
ur kærleika Krists, máttur
karlmensku hans, sannleiksást-
ar og réttlætis átti sér þennan
andlega og eilífa bakgrunn, að
þetta er sá leyndardómur, er
gerði bann elskulegan, góðan og
máttugan, að þessi leyndardóm-
Framh. ó 7. síðu.