Vísir - 27.01.1939, Page 2

2
i
VlSIR
Föstudaginn 27. jan. 1939.
VfSIB
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Af litlu að
iáta.
lí RSLIT st j órnarkosningar-
u innar í Sjómannafélaginu
voru birt í blöðunum í gær. í
stjórnina voru kosnir Alþýðu-
flokksmenn einir, með yfir-
gnæfandi meiri lilula atkvæða,
og Alþýðublaðið hrósar að von-
um miklum sigri Alþýðuflokks-
ins.
Þessi sigur floltksins er nú
liins vegar engan veginn eins
glæsilegur og i fljótu bragði
mætti virðast, og stafar það af
því, að öllum þorra félags-
manna er með öllu varaað að
hafa nokkur áhrif á það, hverj-
ir eru í kjöri til stjórnarkosn-
ingar £ félaginu.
í Alþýðublaðinu í gær er sagt
frá þvi, hvernig þessum kosn-
ingum sé hagað í félaginu, og
er það, orðrétt eftir blaðinu
þannig: „að félagsfundur kýs 5
manna nefnd, til að gera uppá-
stungur um stjórn. Nefndin til-
nefnir tvo félaga í livert sæti,
en síðan tilnefnir félagsfundur
einn mann (til viðbótar) í livert
sæti, svo að félagar hafa um 3
menn að velja.“
í Sjómannafélaginu munu
vera 1200—1400 félagsmenn.
Venjulega eru „félagsfundir“
hinsvegar svo fásóttir, sakir
fjarveru sjómanna úr bænum,
að það mun talin allgóð fundar-
sókn, ef um 100 manns sækja
fund, og margir þeirra, og jafn-
vel flestir sjómenn, sem hættir
eru að stunda sjómensku, eru
„komriir i; land“. Þannig er það
aðeins örlítill hluti félagsmanna,
sem á kost á því, á félagsfundi,
að taka þátt í kosningu nefndar
þeirrar, sem síðan á að tilnefna
menn i stjórnina, 2 i livert sæti,
og jafn fámennur er sá hópur
félagsmanna, sem á öðrum
fundi tekur þátt íí tilnefningu
þriðja mannsins. Þarf því
flokksfylgi Alþýðuflokksins í
Sjómannafélaginu ekki að vera
mikið, til þess að hann geti ráð-
ið því einn, hverjir kosningu ná
í stjórn félagsins. Ilann fékk •
þvi líka ráðið að þessu sinni, að
í kjöri til stjórnarkosningar
urðu aðeins Alþýðuflokksmenn,
auk eins kommúnista og annars
Héðinsmanns.
Af liálfu Sjálfstæðisflokksins
voru engin afskifti höfð af kosn-
ingunni. En vitað er, að mikill
meiri hluti sjómanna í bænum,
þeirra sem sjómensku stunda,
eru fylgjandi Sjálfslæðisflokkn-
um. En sjálfstæðismennirnir í
félaginu voru yfirleitt á sjó,
þegar kosning kjörnefndarinnar
og tilnefningin í stjórnina fór
fram, og þegar til stjórnarkosn-
ingar kom, áttu þeir ekki annars
kost, en að kjósa Alþýðuflokks-
menn,, —
Alþýðublaðið segir, að þátt-
takan í þessari stjórnarkosningu
félagsins liafi verið „meiri en
nokkuru sinni áður“. Mikil var
liún hinsvegar ekki, því að inn-
an við 60 af hverjum 100 fé-
lagsmönnum munu liafa kosið.
Má af því ráða,' að ekki muni
áhuginn fyrir kosningunni liafa
verið ahnennur, enda h'til von
lil þess, að nokkurt kapp yrði
um það, hverja af þessum Al-
þýðuflokksmönnum, sem í kjöri
voru, ætti að kjósa, enda var öll
stjórnin endurkosin, að undan-
teknum einum Héðinsmanni,
sem sæti liafði átt í henni.
Kosningin varð þannig, að
öllu athuguðu, lítill sigur fyrir
Alþýðuflokkinn. En það er að
vonum, að talsmenn flokksins
geri sér eins mikinn „mat“ úr
henni og unt er. Alþýðublaðið
hefir heldur ekki látið sitt eft-
ir liggja, til þess að gera sem
mest úr „sigrinum“. Það lióf
undirbúninginn með því að aug-
lýsa liann mörgum dögum áður
en nokkuð varð kunnugt um úr-
slitin. Daginn, sem úrslit Dags-
brúnarkosningarinnar voru birt,
en það var mánudaginn 23. þ.
m., tilkynti blaðið jafnliliða, í
næsta dálki, á mjög áberandi
liátt, að aðalfundur Sjómanna-
félagsins yrði haldinn á mið-
vikudagskvöld. Daginn eftir til-
kynnir það aftur, að aðalfundur
Sjómannafélagsins verði „ann-
að kvöld“. Og enn tilkynnir það
þriðja daginn, að aðalfundur
Sjómannafélagsins verði liald-
inn „í kvöld“. Og loks tilkynnir
það svo að sjálfsögðu fjórða
daginn, að þessi margumræddi
aðalfundur hafi verið hajdinn
daginn áður, „með öllu tilheyr-
andi“! — Blaðið vissi það fyrir-
fram, hver úrslitin í Sjómanna-
félaginu mundu verða, ekki af
því, að því væri kunnugt um að
Alþýðuflokkurinn ætti mikið
fylgi meðal sjómanna, lieldur af
þvi, að úrslitin gátu ekki orðið
á annan veg en þar urðu, eins
og alt var „í pottinn búið“.
Farandbikar til
bridgekepni.
Bridgekepni Stúdentafélags-
ins hófst í gær og eru þátttak-
endur 40 (10 borð). Fleiri sóttu
þó um þátttöku, en þeim varð
að synja, vegna húsnæðisleysis.
Tilhögunin er öðruvísi en í
fyrra, þá voru spilin ákveðin, er
spila skyldi, en nú var gefið eins
og venjulega.
Eftir þetta fyrsta kveld er 8.
fl. hæstur með 4340 st. í þeim
fl. eru Gunnar Viðar, Tómas
Jónsson, Skúli Thorarensen og
Jón Jónsson.
Þá er 7. fl. (Óskar og Kristín
Norðmann, Gunnar Pálsson og
.Tón Guðmundsson) með 3150 st.
í þriðja sæti er 6. fl. (Guðl.
Guðmundsson, Helgi Eiriksson,
Bjarni Bjarnason og Ólafur
Jónsson) með 2400 st.
Kepnin heldur áfram á sunnu-
dag, þvínæst á þriðjudag og lýk-
ur að líkindum á fimtudag.
Veitt verða þrenn verðlaun og
hefir Lárus Fjeldsted, hrm., gef-
ið fyrstu verðlaun: Farandbikar
og fjóra litla bikara, er þátttak-
endur í hinum sigrandi flokki
hljóta til eignar. Önnur og
þriðju verðlaun hafa eklci verið
ákveðin, en verða til sýnis síð-
asta dag kepninnar.
Heimsbiöðin ræða bin breyttu viðhorf
vegna siprs Frarcos og falls Barcelona.
Bresku blöðin telja þetta
ekki fullnadarsigui*, en í-
tölsku blödin láta ófridlega
og telja kommúnismanum
útpýmt meö öllu úp Evrópu
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Times skýrir frá því í morgun, að breska stjórnin
hafi beint þeirri fyrirspurn til ítölsku stjórn-
arinnar hvað það eigi að þýða, að ítalska
stjórnin hafi kallað árgangana 1901 og 1902 til her-
þjónustu, en það eru sextíu þúsund manns á aldrinum
þrjátíu og sjö og þrjátíu og átta ára, og alt æfðir her-
menn. Breska stjórnin taldi slíkt herútboð gersamlega
óeðlilegt og tilefnislaust, enda einkennilegt að herút-
boðið fór fram um sama leyti og hersveitir Francos
voru að taka Barcelona og franska þingið ræddi um
þær ráðstafanir, sem nauðsyn bæri til að gerðar yrðu
vegna hinna breyttu viðhorfa í sambandi við Spánar-
málin.
ítalska stjórnin svaraði því einu til, að herútboðið
hefði verið látið fara fram í því einu augnamiði að kalla
herdeildir þessar til venjulegra heræfinga, en á bak við
það hef ði ekkert annað legið.
Times ræðir einnig um þá frétt, sem rætt var um í skeytum
í gær, að fjögra velda ráðstefna myndi verða kölluð saman til
þess að ræða um Miðjarðarhafsmálin, og þá einkum hina
brejdtu aðstöðu á Spáni, og neitar því að nokkuð slíkt komi
til greina, enda hafi þeir ekki um það rætt Chamberlain og
Mussolini er þeir Chamberlain og Halifax lávarður fóru til
Rómaborgar nú fyrir skemstu.
Morgunblöðin í London ræða öll um fall Barcelona, og eru á
einu máli um það, að þessi breyttu viðhorf nái ekki að eins til
Spánar, heldur einnig til allrar Evrópu og geti haft ýmsa ófyrir
sjáanlega erfiðleika í för með sér á sambúð hinna ýmsu þjóða,
sem hafa hagsmuna að gæta í Miðjarðarhafi.
MUSSOLINI OG CHAMBEBLAIN
ER ÞEIR RÆDDUST VIÐ í RÓM.
Yeröa gerðar breytingar á
fireskn stjðrnimii ?
Blöðm ræða um að Sir Thomas
Inskip láti af embætti.
Daily Mail lætur þá von sína
í Ijósi, að Franco muni hér eft-
ir leitast við að ná völdum í öll-
um fylkjum Spánar með frið-
samlegum samningaumleitun-
um, en muni leggja niður vopn-
in, til þess að bjarga því, sem
bjargað verður frá hinni hörmu-
legu eyðingu innanríkisófriðar-
ins.
News Chronicie vekur hins-
vegar athygli á því að úrslit
Spánarstyrjaldarinnar séu fyrst
og fremst undir því komin
hvaða afstöðu Bretar og Frakk-
ar taka hér eftir, og þótt Barce-
lona sé fallin sé það enginn úr-
slitasigur fyrir Franco. Ef Bret-
ar og Frakkar breyti um stefnu
í Spánarmálunum og hverfi frá
fyrri hlutleysissamningum, geti
stríðshamingjan snúist við á
Spáni og rauðliðar gengið end-
anlega með sigur af hólmi. —
Bendir blaðið á það, að það sem
öllu öðru frekar hafi leitt til ó-
sigra Barcelona-hersveitanna,
hafi verið skortur á öllum nauð-
synjum, bæði handa hernum og
öllum almenningi, en Franco
hafi haft gnægðir skotvopna,
flugvéla, bryndreka og allra
lífsnauðsynja.
Blöðin í Róm láta mikinn
fögnuð í ljósi yfir falli Barce-
lona, og þakka það fyrst og
fremst hinni frækilegu fram-
göngu fascista-herdeildanna ít-
ölsku, sem þau telja að hafi ráð-
ið öllum úrslitum í Spánarstyrj-
öldinni. Segja blöðin að, ósigur
rauðliða á Spáni þýði það, að
bolshevisminn sé með öllu út-
máður í Evrópu og eigi aldrei
eftir að stinga þar upp kolli á
ný, og renni nú nýir og betri
tímar yfir Evrópu-þjóðirnar.
Popolo Di Roma ræðir sér-
staklega um kröfúr þær, sem í-
talir hafa gert á hendur Frökk-
um og lýsir yfir þvi, að Ítalía
sé þess alljúin, að hrinda þeim
fram með hervaldi. Vekur blað-
ið athygli á þvi, að Ítalía sé nú
oi'ð'ið það sterkt herveldi, að
þótt til stríðs kæmi út af krof-
um þessum, hefði Italía nægum
herafla á að skipa í því augna-
miði og öll hemaðartæki ítala
standi síst að haki liernaðar-
tækjum annara þjóða. Hafi því
ítalska þjóðin ekkert að óttast
og engin ástæða sé lil þess að
slaka á kröfunum eða sýna
nokkra linkind gagnvart Frökk-
um.
United Press.
Fiðttinn frá Barcelona
var ekki eins mikill
og ætlað var.
Oslo, 27. jan.
Þrátt fyrir hungursneyðina í
Barcelona og yfirvofandi töku
borgarinnar í gær var flótta-
mannastraumur norður á bóg-
inn minni en menn höfðu búist
við. Verður eigi annað séð, en
að mestur hluti íbúanna hafi
kosið að halda kyrru fyrir í
borginni undir stjórn Franco,
heldur en leggja á flótta út í ó-
vissuna. Það hefir vakið gremju
nokkra í Barcelonoa, að stjórn-
in fór úr borginni áður en það
mátti telja bráðnauðsynlegt. —
Franco tók persónulega að sér
töku borgarinnar, áður en her-
sveitir hans héldu inn í hana. —
NRP—FB.
FLÓTTAMENN
í NOREGI.
Oslo, 27. jan.
Til þessa liafa 300—400 er-
lendir flóttamenn fengið dvalar-
leyfi í Noregi. NRP—FB.
London í morgun.
Mirgunblöðin í Lon-
don ræða um það
að líkindi séu til
þess, að ýmsar minni hátt-
ar breytingar verði gerðar
á bresku stjórninni áður en
þingið kemur saman að
nýju á þriðjudaginn er
kemur.
Gefa sum blöðin það í
skyn, að sennilega muni
Sir Thomas Inskip land-
varnaráðherra láta af em-
bætti, en einhver annar,
sennilega úr þeim armi
íhaldsflokksins, sem fylgir
Chamberlain fastast að mál-
um taka við af honum.
Churchill og flokksdeild hans hefir undanfarið gagnrýnt
mjög vmsar aðgerðir bresku stjórnarinnar, en árásir þeirra
hafa einkum beinst að ýmsum ráðstöfunum vegna landvarn-
anna og útbúnaðar hers og flota. Hafa fylgismenn Churchill
krafist þess að Leslie Hore-Belisha, núverandi hermálaráðherra
yrði látinn víkja úr stjórninni og þeir ráðherrar aðrir sem her-
málin hafa með höndum.
Þótt blöðin ræði um væntanlegar breytingar á stjórninni er
með öllu óvíst að þær verði gerðar, enda hefir oft áður komið
upp kvittur um að slíkra breytinga væri von, án þess að af
þeim yrði.
Sennilegt er þó að það myndi að ýmsu leyti styrkja stjórnina,
ef henni tækist að ná fullu samkomulagi við Churchill og
flokksdeild hans, um meðferð hernaðarmálanna, en það er ein-
mitt þeirra vegna, sem stjórnin hefir sætt ýmsri gagnrýni að
undanförnu.
Leslie Hore-Belisha hefir hinsvegar mikið traust meðal þing-
manna, og þó ekki síst meðal almennings, og þykir því senni-
legt að stjórnin sé ófús á að láta hann víkja úr sessi, en geti
sætt sig við einhverjar minni háttar breytingar að öðru leyti til
þess að friða óánægða flokksmenn sína.
United Press.
NORÐMENN SVARA EKKI
FYRIRSPURNUM ÞJÓÐVERJA
Oslo, 27. jan.
Samband norskn verslunar-
stéttarinnar hefir ákveðið lagt
til, að norsk firmu svari elcld
fyrirspumum þýskra verslunar-
liúsa Um verkafólk liinna
norsku firma (hvort það sé af
ariskum stofni o. s. frv.’). Ulan-
ríkismálaráðuneytið liefir heit-
ið verslunarstéttinni stuðningi
gegn slikri ílilulun um málvarð-
andi Nor.ðménn eina. NRP—FB.