Vísir - 03.05.1939, Page 2

VISI K
Svar Breta viii tlllöpm Bnssa kemnr tá oq
Eegar. Bussar vllja, auk tiríveldahandaiansips. a5
það áhyrglst sjálfstæiii Póllamts, Rúmenin Flnn-
lanJs og lltln Eystrasaltsrlkjanpa.
EINKASKEYTT TIL YlSIS.
London, í morgun.
Breska ríkísstjórnin mun á fundi sínum í dag
taka til umræðu og samþyktar svar stjórnar-
innar við seinustu tillögum rússnesku stjórn-
arinnar, en eins og kunnugt er hafa Bretar staðið í
samingum við Rússa að undanförnu, um varnarbanda-
lag, og hefir verið tilkynt nokkurum sinnum af bresku
stjórninni, er hún hefir verið spurð á þingi um hversu
þessum viðræðum miðaði, að þær gengi hægt og örugg-
lega í rétta átt og mætti vænta f rekari tilkynninga bráð-
lega. Nú virðist að því komið að mál þetta verði til lykta
leitt a. m. k. ef breska stjórnin telur sér fært að ganga
að tillögum Rússa, en þær eru í höfuðatriðum þessar,
að því er hermt er í Lundúnablaðinu Daily Herald:
1. Bretland, Frakkland og Rússland geri með sér
varnarbandalag, þ. e. hvert ríkið um sig heiti
að koma hinu til aðstoðar, ef á það er ráðist.
2. Ráðstefna verði haldin meðal þessara þriggja
stórvelda, til þess að gera samning um hvernig
slíkri aðstoð skuli hagað.
3. Bandalagsríkin þrjú ábyrgist landamæri og
sjálfstæði eftirtaldra ríkja, til þess að vernda
þau gegn ágengni annara ríkja: Finnlands,
Eistlands, Lettlands, Lithauen, Póllands og
Rúmeníu.
A'ð því er United Press liefir fregnað lita breskir stjórnmála-
menn og hermálasérfræðingar svo á, að hafa verði meiri hraða
en unt sé samkvæmt tillögum Rússa, og stinga þess vegna upp
á, að Rússar taki á sig samskonar skuldbindingar gagnvart
Póllandi og Rúmeníu og Frakkar og Bretar hafa þegar gert.
i
ENN EIN ATKVÆÐAGREIÐSLA MEÐAL ALMENNINGS í
BRETLANDI, SEM MIKLA ATHYGLI VEKUR.
Stofnunin „Public Opinion“ liefir efnt lil atkvæðagreiðslu
um það, hverjum augum Bretar líta á þrívelda-hernaðarbanda-
VtSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
(kl. 9—12 5377)
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Fleiri vinnu-
daga!
Din síðustu ár hefir atvinnu-
leysið verið ein af mestu
meinsemdum íslensks þjóðfé-
lags. Fyrir þingkosningarnar
1934 var þegar svo komið, að
öllum var ljóst, að úr þyrfti að
bæta. Þessvegna tók Alþýðu-
flokkurinn upp kjörorðið
„vinna handa öllum“. Undir
þessu kjörorði var siðan samið
við Framsóknarflokkinn,
„stjórn hinna vinnandi stétta“
sett á laggirnar og alt í þessu
himnalagi fyrir verkamenn!
En svo komu „bölvaðar stað-
reyndirnar“. Öllum hafði verið
lofað vinnu, sem vinna vildu.
En vinna fór ekki vaxandi held-
ur minkandi. Hópur þeirra, sem
stóð og norpaði dag eftir dag
við liöfnina og kringum aðrar
vinriustöðvar varð æ fjölmenn-
ari. Þar sem áður höfðu staðið
10—15 atvinnulausir menn,
stóðu nú 40—50. Að sama skapi
óx framfærslubyrðin. Undir
stjórn hinna „vinnandi stétta“
fengum við íslendingar fyrst að
kenna á því, hvílíkt böl atvinnu
leysið er.
Þegar litið er á, hversu til
hagar hér á landi, mega það
undur heita að atvinnuleysi
skuli vera meðal þeirra mein-
semda, sem þjóðfélagið á við
að glima. Utan við landsteinana
eru auðugustu fiskimið heims-
ins. Ræktun landsins er ekki
lengra komið en það, að þótt
allir íslendingar legðu hönd á
plóginn kynslóð eftir kynslóð,
mundu líða aldaraðir þangað til
alt ræktanlegt land yrði komið
í ræktun. Á íslandi eru ekld ein-
ungis lífsskilyrði fyrir 100 þús-
undir, heldur fyrir miljón. Og í
þessu Iandi glata menn lífs-
hamingju sinni, af því að þeir
geta ekki fengið neitt að gera!
Ástæðan til þess, að svo er
komið sein komið er, er meðal
annars sú, að leiðtogar verka-
manna hér á landi hafa fyrst og
frerrist verið kaupkröfumenn.
Þeir hafa ekki verið að Ieita að
aukinni atvinnu. heldur auknu
kaupi fyrir hverja vinnustund.
Þessir menn hafa ekki hætt fé
sínu til að auka framleiðsluna í
landinu. í þeirra hópi hefir sá
þótt mestur sem oftast hefir
stöðvað vinnu.
Gunnar Thoroddsen skrifar
grein i rit það, sem verkamenn
innan Sjálfstæðisflokksins
gengust fyrir að út kæmi 1. mai.
Þar er gerð grein fyrir afstöðu
Sjálfstæðisfloldksins og sósíal-
ista til atvinnulífsins. Gunnar
Thoroddsen orðar ]>etta svo:
„Sósíalistar einblína á aurana,
sem verkamaðurinn fær fyrir
tímann, sjálfstæðismenn leggja
megináherslu á krðnutöluna,
sem þeir fá í árskaup.“
Oft hefir um þessi mál verið
rætt. En sjaldan hefir í jafn
stultu máli verið gerð jafn
glögg grein fyrir mismuninum
á afstöðu sjálfstæðismanna og
sósíalista i þessum efnum og i
hinum tilfærðu ummælum G.
Th. Ef jafnmikil viðleitni hefði
verið um það höfð á undan-
förnum árum, að tryggja árs-
kaupið eins og hitt, að tryggja
tímakaupið, hefði margt farið
betur. Atvinnuleysið hefði þá
ekki verið slíkt böl sem reynst
hefir.Bæjarfélögin hefðuþá ekki
slíkar byrðir að bera. Atvinnu-
rekendur hefðu þá ekki staðið
jafn höllum fæti. Og verkamenn
hefðu þá ekki fylst slíkri beiskju
í garð þess samfélags, sem þeir
telja að leikið hafi sig grátt.
Farsæld íslenskra verka-
manna og atvinnurekenda, far-
sæld þjóðfélagsins í heild sinni
er undir því komin, að fullur
skilningur fáist á því, að fjöl-
breytt og arðvænlegt atvinnu-
líf, er meginskilyrði þesfe, að
liér geti hafist viðreisn. Fleiri
vinnudagar er sameiginlegt
hagsmunamiál allra.
«
Útsvörin í
HafnaFfivði.
Útsvarsskrá Hafnarfjarðar
var lögð fram í gær. Hækkun
útsvaranna nemur tæpl. 29. þús.
kr. Er nú jafnað niður kr. 248.
735, en í fyrra 220 þús. kr.
Þessir bera útsvör yfir 1000
kr.:
Alþýðuhráuðg. 2800, Ásm.
Jónsson, bakaram. 3200, Ásgr.
Sigfússón, útgm. 7000, Ásgeir
Stefánsson, útgm. 3000, Baldvin
Halldórsson 2800, Benedikt Ög-
mundsson 1550, Bergur Jónsson
1000, Bjargm. Guðmundsson
1000, Bjarni Snæbjörnss. 3300,
TDvergur h.f. 3500, Einar Þ. Ein-
arsson 1000, Ing. Flygenring
1700, Fiskverkunarstöð Lofts &
Zoega 4000, Gísli Guðmundsson
1300, Guðjón Jónsson 1200,
Guðm. Kr. Erlendsson 1250,
Emil Jónsson 1750, Jólis. Gunn-
arsson 1100, Gunnl. Krist-
mundsson 1450, Gunnl. Stefáns-
son' 1600, Halld. Guðmundsson
1575, Ferd. Hansen 1100, IJalld.
Þórðarson 1200, S. Kampmann
5170, Kron 3500, Loftur Bjarna-
son 3000, Vald. Long 1000, .1.
Mathiesen 1500, Bergþ. Nyborg
1240, Ól. H. Jónsson 2650, Ól.
Tr. Einarsson 2530, Sigurjón
Einarsson 3000, Skipabryggjan
2500, Vélsm. Hafnarfjarðar
1200, Verslun Einars Þorgilsson-
ar 24000, Geir Zoega 2300, Þór.
Egilson 7500 og Þorg. Einarsson
2500.
Síldveidi á
Akranesi.
Eins og getið var um s. 1. laug-
ardag gerir Haraldur Böðvars-
son & Co. út fimm báta á rek-
netaveiðar og selur síldina á
Þýskalandsmarkað. Togarinn
Gullfoss er kominn til Akraness
og á að taka fyrsta farminn af
þremur til útflutnings.
Þrír bátar komu inn á mánu-
dag með samtals um hundrað
tunnur síldar og svipaður afli
hafði verið í gær. Þessir þrír
bátar, sem að komu, fengu afla
sinn í Jökuldjúpi.
Þorskveiði er sára lítil og má
vertíð heita lokið á Akranesi. —
Tveir eða þrír bátar hafa búið
sig út með botnvörpu og eru ný-
byrjaðar veiðiskap og gengur
sæmilega.
lag.
87 af hundraði með þrí-
veldabandalagi.
Samkvæmt niðurstöðu at-
kvæðagreiðslunnar eru 87 með
því, að Bretar, Frakkar og
Rússar geri með sér hernaðar-
bandalag og 72% eru hlyntir
því, að Bretar taki á sig ábyrgð
á landamærum smáríkjanna i
álfunni.
Times um
atkvæðagreiðslurnar.
Það vekur mikla atliygli, að
Times ræddi um niðurstöðu
þessarar atkvæðagreisðlu mjög
vinsamlega í gær og telur hlað-
ið, að fjöldi málsmetandi Breta
sé kominn iá þá skoðun, að þær
sé nokkurn veginn öruggur
mælikvarði á almenningsálilið í
landinu, og beri því að taka til-
lit til þeirra bendinga, sem það
gefi.
Viðræður
Breta og Pólverja
halda stöðugt áfram og á
fundi bresku stjórnarinnar á
mánudag, sem stóð í 2 klst., var
aðallega rætt um það, sem farið
hafði á milli breska sendiherr-
ans í Varsjá og Becks utanríkis-
málaráðherra, en Beck mun
flytja ræðu eða ávarp næslk.
föstudag og gera grein fyrir af-
slöðu Pólverja til krafna Hitlers
viðvíkjandi Danzig. Ef til vill
flytur hann ræðu þessa á pólska
þinginu, sem kallað hefir verið
saman.
Harðorð ummæli
í frönsku blaði.
Afstaða pólskra blaða i garð
Þýskalands hefir harðnað mjög
upp á síðkastið og láta Pólverj-
ar engan bilbug á sér finna.
Þeir segja i blöðum sínum, að
sjálfstæði og framtíð lands
þeirra sé undir þvi komin, að
hafa aðgang að sjó, en ef kröf-
um Þjóðverja væri sint muridi
þeim brátt meinaður aðgangur
að Eystrasalli. Ekkert hinna
pólsku blaða er þó eins berort i
g'arð Þjóðverja og franska blað-
ið Paris Midi, sem gerir ræðu
Hitlers að umtalsefni og segir,
að hún leiði skýrt í ljós fyrir
mönnum, að þýska þjóðin
breytist ekki hver sem stjórn
hennar sé.
Þýskaland Hitlers er í
engu breytt frá Þýskalandi
Bismarks og Vilhjálms II.
keisara — segir blaðið — svo
að maður reki ekki söguna
alla leið aftur til Attila.
Fyrir oss er því ekki um ann-
að að ræða, en að gera allar þær
varúðarráðstafanir sem oss er
auðið og nauðsynlegar mega
teljast gagnvart ríki, þar sem
slíkar skoðanir og stefnur eru
ríkjandi. — Blað þetta er mið-
flokkablað,
Afstaða Belgíu
í styrjöld.
í tímaritinu „XX. Siecle“
(Tuttugasta öldin) er komist
svo að orði, að stjórn landsins
ætti að gera þýsku stjórninni
kunnugt, að það væri misskiln-
ingur að hlutleysi Belgiu sé al-
gert — Belgía hafi óbundnar
hendur, hún hafi ekki skuld-
bundið sig til þess að lána
landamæri sín noklcurri þjóð til
varnar né heldur til að leyfa
umferð um vegi landsins, en
hún geti gert bandalag við hvaða
þjóð sem er hlutleysi sinu til ör-
yggis, sé á það ráðist.
United Press.
SambóS Þjóðverja og
Pólverja.
Osló, 2. maí. — FB.
Horfurnar í sambúð Pólverja
og Þjóðverja eru taldar mjög
alvarlegar eftir ræðu Hitlers.
Svo virðist sem Pólverjar muni
lielst hallast að því, að vísa öll-
um kröfum Þjóðverja um Dan-
zig á bug og hafi hafið nokkurs-
konar gagnsókn með því, að
bera einnig fram kröfur við-
víkjandi Danzig Enn er ekki
kunnugt hvers efnis kröfur
þessar eru, en pólsk blöð eru
mjög hvassyrt og lialda því
fram, að afleiðing þýskrar til-
raunar til þess að taka Danzig
með liervaldi leiði óhjákvæmi-
lega af sér Evrópustyrjöld. —
NRP.
1. maí
í Noregi.
Osló, 2. maí. — FB.
Mikil þátttaka var í 1. maí
fundahöldunum og kröfugöng-
unum um gervalt landið. Koht,
utanríkismálaráðherra flutti
ræðu á Hamri og ræddi nauð-
syn þess, að hlutleysisins væri
gælt sem best og allar varúðar-
ráðstafanir gerðar í þvi efni,
sem tök væri á. Með því einu.
móti yr.ði auðið að koma í veg
fyrir, að Nóregur flæktist inn í
Evrópustyrjöld. Allir verða að
vera samlaka um, að vinna i
þágu friðarins. Það er stefna
Noregs í dag, sagði náðherrann.
— NRP.
Upplýst nm bmnann
í Herkastalanum.
Það er nú upplýst að það var
geðveilc kona, sem bjó í her-
bergi nr. 2, sem kveikti í Her-
kastalanum. Iíona þessi heitir
Guðrún Svanfr. Bjarnadóttir,
fimtug að aldri.
Guðrún þessi heldur að allir
sé að ofsækja sig, og mun hafa
vonast til að verða flutt á
Landakotsspítalann, ef Herkast-
alinn brynni Henni hefir nú
verið komið fyrir á Oddshöfða,
en slrax þegar rúm verður fyrir
hana á Kleppi, verður hún flutt
þangað til frekari rannsóknar.
Þátttaka Korðœanna I
heimssýníngonni.
Osló, 2. maí. — FB.
Norska sýningarhöllin á
Heimssýningunni var opnuð i
gær af Ólafi ríkiserfingja. Veð-
ur var hið fegursta og voru við-
staddir 7000 Bandaríkjamenn
af norskum ættum. Athöfnin
fór fram af miklum hátiðleik.
Ræðu Ólafs konungsefnis var
fekið með miklum fögnuði. Um
kvöldið var hátíðarkvöld i Me-
tropolitan óperuhöllinni til
heiðurs krónprinshjónunum að
viðstöddum 4200 manns. Kon-
ungsefni flutti þar ræðu á
ensku, sem var tekið með gífur-
legum fögnuði. -— NRP.
STRAUMURINN LIGGUR NÚ TIL SPÁNAR.
Spánverjar þeir, sem leitað höfðu hælis í Frakklandi, meðan borgarastyi-jöldin geisaði, skiftu
mörgum tugum þúsunda, og þótt straumurinn hafi breyst við það, að Franco sigi-aði, og leiti
nú aftur til Spánar, eru enn spænskir flóttamenn í þúsunda tali í Frakklandi. — Mynd þessi
er af spænskum flóttamönnum í La Perthus í Frakklandi. — Samkvæmt ágiskunum veitti
Frakkland yfir 200.000 spænskum flóttamönnum hæli styrjaldartímann.
/