Vísir - 19.12.1941, Blaðsíða 3

V I S I H
3
Kvöldsöngur
í Landakotskirkjunni
■x l>að er mikill skyldleiki með
f. gainalli kirkjutónlist og göml-
um kirkjubyggingarstil. Lín-
urnar íbyggingunni og tónsmíð-
unum lúta sama lögmáli. Þess
vegna njóta slikar tónsmíðar
sin hvergi betur en i slíku um-
hverl'i. Það er því vel farið, að
veglegasta . guðsliús landsins
skuli hafa opnað dyr sínar góðri
kirkjutónlist. Á síðastliðnu vori
voru þar fluttir meðal annars
nokkrir kórsöngvar frá Pale-
strinatímanum, en nú voru þar
flutt kirkjuverk eftir tvö höfuð-
tónskáld liins lagræna stíls
(polyfoniska stíls), þá Bach og
Mándel. í liinum frumsnjöllu
verkum þessara snillinga birtist
•állur formheinmr og hljómr
iieimur þessa tímabils í sinni
ifáguðustu og idjúpúðgustu
mynd. Þeir voru báðir fæddii'
sama árið (1685) i Saxlandi og
báðir urðu þeir blindir á efri
árum sinum. Þótt margt sé líkt
með þessum tónsnillingum, þá
voru þeir að þvi leyti ólikir, að
Bach er dulari og dýpri; það
cr eins og andann gruni miklu
meira en hann skynjar við á-
heyrn verka lians. Hándel er
hinsvegar opinskár og segir
Ijóst og skilmerkilega það, sem
Iionum liggur á hjarta, og liann
segir það jafnan hátiðlega, svo
manni finnst viða vera mikil
lyfting í tónsmíðum hans. Báðir
eru þeir öndvegistónskáld mót-
mælendakirkjunnar.
Á iniðöldum var textum, sem
sungnir voru í kirkju, skipað í
stórform, sem tónskáld liafa sett
lög við af mikilli frumsnilld.
Messan er eitt af þessum stór-
formum .Bach var lúterskur,
en tók þó hinn latneska texta
að Hámessunni (h-moll) að
láni hjá kaþólsku kirkjunni.
Þetta er eitt af höfuðverkum
hans og samanstendur af 15
kórum fyrir 4—8 raddir og
nokkrum einsöngslögum og tví-
söngslögum. Messan er enginn
lúðraþytur rétttrúnaðarins held-
ur vitrun manns, er náði til
lands sálarinnar fyrir handan
stjörnur. Að þessu sinni voru
fluttir fjórir kaflar úr henni.
Fyrst „Benedictus“, sem Kjart-
an Sigurjónsson söng með að-
stoð hljóðfæra. Ilann hefir blæ-
fagran tenor, en rödd hans
fyllti ekki nógu vel út í kirkj-
una. „Agnus dei“ söng Björg
Guðnadóttir. Hún liefir fallega
altrödd, ekki mikla, en sér-
kennilega og litfagra. Hún fór
allvel með sitt hlutverk. Bland-
aður kór söng „Incarnatus“ og
„Crucifixus“ með aðstoð
liljómsveitar og var söngurinn
vandaður. Karlmannaraddirnar
voru þó fremur léttar. — Enn-
fremur var sunginn 113. sálm-
ur Daviðs eftir Hándel, sem er
mikið verk fyrir kór og ein-
söng. Frú Davína Sigurðsson
fór með sópranhlutverkið og
var enginn viðvaningsbragur á
söngmeðferð liennar. Hún hef-
ir háa og bjarta sópranrödd,
sem er vel þjálfuð. Hún kann
að syngja og er mikill styrkur
að henni i sönglífi bæjarins.
1 upphafi hljómleikanna léku
þeir Þórir Jónsson og Þorvaldur
Steingrimsson „Largo“ úr kon-
sert í d-moll eftir Bach fyrir tvær
einleiksfiðlur, með undirleik
strokhljómsveitar, og fóru lát-
Taust og vel með hlutverk sín.
Dr. Urbantschitsch stjórnaði
hljómleikunum. Er nafn hans
góð trygging fyrir því, að
músikin sé bæði vönduð að efni
og fhitningi, og hefir hann verið
hinn þarfasti maður sönglífi
bæjarins, síðan bann kom hing-
að.
Til aðstoðar við sönginn voru
hljóðfæraleikararnir Dr. Heinz
Edelstein (hnéfiðla), Karl Bun-
ólfsson tónskáld (trompet) og
Robert Abraliam (orgel), auk
bljómsveitar, og gerðu þessir
aðilar hlutverkum sínum. góð
skil, svo sem vænta mátti.
Yfir kvöldsöngnum ríkti há-
tíðlegur blær og hygg ég mörg-
um liafi fundizt hann hafa orðið
fyrir góðum og uppbyggilegum
áhrifum og farið úl úr kirkj-
unni glaðari í hjarta en hann
kom inn i hana.
B. A.
Minningarorð
Salómon Jónsson, verkstjóri,
f. 27. ágúst 1879, d. 9. des. 1941.
„Gott, þú góði og trúi þjónn,
yfir litlu varstu trúr, yfir mikið
mun eg setja þig. Gakk inn til
fagnaðar hei'ra þíns.“
Þessi orð komu mér í hug, er
eg heyrði að vinur og félags-
bróðir minn Salómon Jónsson,
verkstjóri,, Hverfisgötu 112
væri látinn.
Eg ætla mér ekki að fara að
skrifa neina tæmandi æfisögu
þessa merka manns, og býst við
að það geri aðrir mér færari og
kunnugri.
En eg vil með línum jiessum
minnast hans, sem eins bezta og
sjaldgæfasta vihar og félaga, í
öll þau ár, er eg starfaði með
honum að okkar hugðarefnum.
Eg kynntist Salómoni sálaða
fyrir rúmum 10 árum. þá er við
gjörðumst meðlimir og stofn-
endur ásamt öðrum að bræðra-
félagi fríkirkjusafnaðarms hér
í þessum bæ, og óx álit mitt
stöðugt á honum sem ágætum
félaga og trúum og staðföstum
manni. Hann var næstum alla
tíð í stjórn og gjaldkeri félags-
ins, þar til nú fyrir skörnmu, að
hann baðst undan þeim starfa,
vegna annríkis. Eg, sem þetta
rita, vann með honum í sjö ár
i stjórn félagsins, og eg segi hik-
laust, að ráðhollari, athugulli og
staðfastari mann er vart hægt að
hugsa sér. Trúmennskan og
skylduræknin kom allstaðar
fram, i stóru og smáu, er að
þessum félagsskap laut, sem. og
annarsstaðar, er hann starfaði.
Þannig var æfistai'fið: trú-
mennska, hógværð, bindindi,
þessir höfuðkostir hvers manns.
Nú er æfistarfinu lokið hé.r í
heimi. Eg þakka þér allt sam-
starfið, öll hollu og góðu ráðin
þin, alla trúmennsku þina og
vináttu, og mér er sem eg lieyri
hljóma til þin í aftureldingu
hins nýja lífs hin dásamlegu orð
af munni meistarans: „Gott, þú
góði og trúi þjónn; yfir litlu
varstu trúr, yfir mikið mun eg
setja þig. Gakk inn til fagnaðar
herra þíns.“
Svo kveð eg þig, vinur, ásamt
öllum félagsbræðrum þínum
hinztu lcveðjunni með þökk fyr-
ir allar samverustundirnar. —
Drottinn blessi þér brautina,
sem framundan er.
Vertu sæll, Salómon.
Jón Arason.
Kertispil
mikiö úrval.
ViSlfl
Laugavegi 1.
Útbú, Fjölnisvegi 2.
Þetta mun vera fvrsta myndin, sem berst hingað til lands frá kyrrstöðustyrjöldinni á iiyrztu vig-
stöðvum Rússlands á Kolaslcaga hjá Murmansk. l>aðan bárust fréttir aðeins fyrstu dagana eftir að
Þjóðverjar og Finnar tóku að sækja á þar, en síðan hefir verið mjög liljótt um allár hernaðarað-
gerðir. Er það heldur elcki að furða, þar sem vetrarhörkur hefjast þar miklu fyrr en sunnar i land-
inu og drógu þær úr hernaðáraðgerðum og stöðvuðu þær að lokum. Myndin sýnir skotgrafir,
sem Rússar hafa grafið sér í skógi einum.
kristindómsmál, og eru þær
krónur sjálfsagt ótaldar, sem
frá þvi heimili hafa runnið til
slíkrar starfsemi. En hagur
jæirra hjóna hefir blómgast og
blessast. Er þau voru homin í
góð efni, þá keyptu þau þessa
jörð og lifa þar nú kyrrlátu,
hollu og skemmtilegu lífL Þetta
ættu fleiri peningamenn að
gera nú um stundir og búa sig
þannig undir hin vondu áhrif
cftir striðið. Eg varð nú að
koma með þessum góðu hjón-
mn heim til þeirra. Þau sögðust
hafa bíl og geta tekið ómakið
af prestinum, að skila mér aftur
til Akureyrar. Þetta iná eg svo
ekki orðlengja, en þarna fyrir-
hitti eg eitt liið indælasta heim-
ili, sem orðið hefir á vegi mín-
um, fyrr og síðar. Allur frágang-
ur og umgengni var ljómandi
fyrirmynd. Eg reyni ekki að
lýsa íbúðarhúsinu — bænum,
þar verður sjónin að koma til.
En þar er ekki um neinn kassa-
stíl að ræða. Eg skoðaði einnig
fjósið. Allt var það þiljað o«
málað, og umgengnin fyrsta
flokks.
Pétur Sigurðsson:
Ferðasaga.
Fjögurra vikna ferðalag, sánir i
tal við 30—40 menn, sem eru í !
þjónustu þjóðarinnar, heilbrigðu |
þjóðlifi til eflingar, heimsóknir
í 6 skóla, þar sem um 700 æsku
menn og meyjar stunda nám,
og 16—18 ræður og erindi á
þessum tíma, er í raun og veru
ekki ómerkilegt ferðalag, þótt
það sé fremur liversdagslegt.
Síra Friðrik A. Friðriksson á
llúsavík var svo vænn, að bíða
eftir mér einn dag í Reykjavík
og lofa mér að verða sér sam-
ferða norður, er við höfðum
setið hinn almenna kirkjufund
í Reykjavík og endað hann með
ánægjulegu samsæti. Manni vex
síður í augum að taka sig upp
frá veizluhöldum og „ástands“
annríki í Reykjavik, þegar um,
góða samfylgd er að ræða og
góðar viðtökur bíða manns á
hinum enda brautarinnar. Það
er ekki létt verk að rífa sig upp
kl. 5 árdegis, þegar háttað er
klukkan 2 eftir miðnætti, en
þetta gerðum við séra Friðrik
og lögðum leið okkar norður.
Mann var að fara heim, en eg
að heiman. Á því er alltaf nokk-
ur munur.
Sira Friðrik er skemmtilegur
samferðamaður, ágætur og
skemmtilegur samverkamaður,
lipur og snjall í framkomu og
störfum. Hann er viða liðtækur
maður; yrkir, semur lög, kennir
söng, prédikar og tekur mikils-
verðan þátt í félagsmálum og
félagsstörfum. Eg gæti svo sem
kennt ykkur kjarnmikla vísu
eftir prestinn, en eg hef ekki
leyfi til þess. Eitthvað mun þó
vera orðið landfrægt af því, sem
sira Friðrik A. Friðriksson hef-
ir ort. Hann getur verið
skemmtilega fyndinn, og sæta
þó alvörumálin góðri og virðu-
legri meðferð lijá lionum.
Við sluppum á síðustu stundu
austur yfir Vaðlaheiði. Var þá
tekið að snjóa. Næsta dag var
heiðin ófær, eða því sem næst.
Varð það til þess að lieil sveit
manna á Akureyri, sem ætlaði
til Húsavikur og sitja þar haust-
þing umdæmisstúkunnar, varð
að hætta við þá för. Varð þetta
mörgum hin mestu vonbrigði.
Við snépum þvi öllum viðbúnað-
inum upp í skemmtifund stúk-
unnar á Húsavik, reyndum að
bera okkur vel og skemmta hver
öðrum hið bezta. Fundurinn var
fjölmennur og kvöldið ánægju-
legt. Slíkum félagsskap er vel
borgið á Húsavík á meðan í far-
arbroddi ganga kennararnir, og
þar fremstur í flolcki hinn ungi
og ágæti slcólastjóri, Sigurður
Gunnarsson, presturinn og ýms-
ir aðrir mætir menn á staðnum.
Á Húsavík flutti eg eitt er-
indi fyrir ahnenning, en liafði
auk þess samtalsfund með
nokkrum forystumönnum þar.
Lagði því næst leið mína inn
að Laugaskóla, en þar eru nú
reyndar tveir skólar, og þótt
annar sé lítill, þá er liann ágæt-
ur. Eg var eina nótt á Laugum
og flutti þar eitt erindi. Voru
þar báðir skólarnir, nemendur
og kennarar. Þetta var hinn á-
gætasti áheyrenda-hópur, svo að
á betra varð ekki kosið. Það er
alltaf gott að koma að Laug-
um. *
Frá Húsavik fór eg svo með
„Esju“ til Siglufjarðar og það-
an til Akureyrar. Stanzaði að-
eins nokkrar klukkustundir á
Siglufirði og átti tal við
nokkra menn. Á Akureyri
flutti eg sex erindi, en tal-
aði auk þess á tveimur stúku-
fundum. Þrjú erindin voru flutt
í gagnfræðaskólanum, iðnskól-
anuni og menntaskólanum.
Þetta voru hin beztu tækifæri,
og eg get lokið heilhuga lofs-
orði á hina ungu tilheyrendur.
í menntaskóla Akureyrar eru
nú um 300 nemendur, svo þetta
er fríður hópur á að líta, og
vafalaust góður i reynd. Mað-
ur kemst i allmikinn móð
frammi fyrir slikum tilheyr-
endum. Skólameistari, Sigurður
Guðmundsson, sýndi mér þá
frábæru gestrisni og alúð, að
bjóða mér með þeim hjónun-
um upp i skólasel menntaskól-
ans, „Útgarð“. Á leið okkar
varð 40 manna sveit ungra og
vaskra skólapilta, sem voru að
vegagerð, þar sem þörf var mest
á leiðinni upp í skólaselið. Þeg-
ar bifreið okkar neitaði að fara
lengra, lögðu ungu mennirnir
vinnuheitar og sterkar hendur
sínar á bílinn og ýttu honum
upp brekkuna, ef þeir þá ekki
báru hann yfir moldarbinginn.
Mér fannst skólameistari vera
ánægður með sveina sina. Þótti
okkur slæmt að geta ekki tekið
mynd af þeim við vinnuna.
í selið var bæði gott og
skemmtilegt að koma. Þar var
allt hreint, og vistlegt og hlýtt
var þar einnig. Mér varð það á
að nefna ungu stúlkuna, sem
ríkjuin réði i selinu þennan dag,
frú. Sögðu samferðamenn min-
ir, sem þekktu ungfrúna, að
þetta væri góður fyrirböði. Hún
hét Eva, en ekki áttaði eg mig á
því, fyrr en eg var búinn að
kveðja í selinu, að hún var dótt-
ir Ragnars Ásgeirssonar. Tveir
ungir sveinar voru henni til að-
stoðar, og höfðu þessi þrjú til
reiðu vel uppbúið borð. Var alls
ekkert fátæklega á borð borið
þótt upp til fjalla væri. Skóla-
selið er bæði haganlega og
skemmtilega byggt, og það er
af þjóðlegri gerð. Vísu varð eg
að búa til meðan setið var að
borðum og samræðum lialdið
uppi, því að eg var skyldugur
til að skrifa í hina miklu gesta-
l>ók Útgarðs. En það þarf mér
snjallari mami til þess að vrkja
góða vísu, án þess að slíta sam-
ræðum, en hér var ekkert und-
anfæri og varð eg þvi að láta
það lieita eitthvað. Þar stendur
þvi skrifað:
Hér stendur hátt og horíir vítt,
hugsar djúpt og skynjar margt
mannval íslands ungt og frítt,
æskuhraust og morgunbjart.
Yfirleitt var förin í selið hin
bezta skemmtiferð, og er eg
skólameistara þakklátur fyrir
viðtökurnar bæði þar, í skólan-
um og á heimili hans. Öll var
dvöl min á Akureyri ánægjuleg.
En nú á eg eftir að segja frá því,
sem ekki var lakast við ferðalag
mitt i Eyjafirði. Það var heimr
sóknin að Laugalandi. Allir vita
hvers konar staður þar er. Það
er nú gott að geta gert sér það til
erindis að heimsækja síra
Benjamín Kristjánsson, þótt
haft sé í liuga að renna auga til
kvennaskarans á Laugalandi
um leið. Ekkert skortir á gest-
risni lijá prestinum og lét hann
sig ekki draga það að sækja mig
til Akureyrar. Um kvöldið
flutti eg erindi í húsmæðraskól-
an.um, og þykist eg viss um, að
hin ungu kvennahjörtu munu
geyma vel og hlúa að þeim
verðmætuni, sem eg trúði þeim
fyrir. Kvenþjóðin tekur aldrei
á móti manni með hálfum hug,
og þarna var okkur búin veizla
á eftir. Samt kom nú að þvi, að
við urðum að kveðja hina friðu
sveit og ganga til náða, því að
næsti dagur var sunnudagur og
þá ætlaði eg í messuleiðangur
með prestinum.
Óvíða hef eg komið i jafn
hlýja og notalega sveitakirkju
og i Kaupangi, en þar var það,
sem við síra Benjamín Ivrist-
jánsson lögðum saman í messu.
í Kaupangi býr Árni Guðjóns-
son, og lízt gesti svo á, sem þar
muni ríkmannlega búið. Kaffi
var þar veitt að afstaðinni
messu. Við kirkju voru hjón,
sem eg kynntist á Alcureyri fyr-
ir 10 árum. Varð eg liissa að
sjá þau sem kirkjugesti á þess-
um stað. Þau sögðust nú vera
bændur, og búa á næsta bæ. Þar
lieitir á Knarrarbergi. Stefán
Jónasson, svo heitir bóndinn,
var útgerðarmaður á Akureyri
fyrir nokkrum árum. Þeim
hjónum hefir farnast mjög vel.
Frúin er mjög áhugasöm um
Þessi saga min er að verða of
löng, og þó á eg eftir Skaga-
fjörðinn. En af því að eg er
Skagfirðingur, er bezt eg hafi
orð min sein fæst um dvöl
m ina þar. Eg var nokkra daga
á Sauðárkróki og flutti þar 3
erindi og sat einn stúkufund.
Eitt hið frásöguverðasta á Sauð-
árkróki er presturinn þar, sira
Helgi Konráðsson, bókasafn
hans og sýslubókasafnið, sem
hann hefir skipulagt og gert að
fyrirmynd. Sjálfur safnar prest-
urinn bókum I ákafa. Hann hef-
ir náð í allar íslenzku bibtíuút-
gáfui nar, fyrr og siðar, og er sr.
Helgi brosleitur, þegar hann er
að sýna manni þessa fjársjóðu
sína. Síra Helgi er hvers manns
hugljúfi og gengur með hrein-
um hvötum og drengilegri lund
að öllum sinum störfum.
Þá greiddi skólastjórinn á
Hólum — Kristján Karlsson —
för mina þangað. Þar dvaldi eg
tvær nætur- og flutti erindi bæði
kvöldin, og get eg nú endað
þessa sögu mina eins og eg byrj-
aði hana, þvi að einnig þarna
voru viðtökur hinar beztu og
Hólasveinar ágætir tilheyrend-
ur. Margir þeirra komu og áttu
tal við mig daginn, sem eg var
um kyrrt. Þannig stóð á ferðum,
að eg gat gist eina nótt á Vatns-
leysu, á leið minni frá Hólum
til Sauðárkróks. Eg gisti hjá
hinum unga klerki, síra Birni
Björnssyni, en aðal aðdráttar-
aflið var þó frúin — Emma
Hansen — sem eg hafði kynnzt
við félagsstörf á Sauðárkróki
fyrir nokkrum árum. Eg sagði
presti þetta, svo eg er ekki að
fara neitt á bak við hann, og
þakka um leið fyrir góða gist-
ingu. ■— Eftir var svo aðeins
ferðin heim í köldum bil og
sígarettureykjarsvælu. — En á
heimJeið verður þó allt bæri-
legt.
Pétur Sigurðsson.
r
i
I Jóla-
iiiatinii
ALIKÁLFAKJÖT
VÍNARSNITTUR
NAUTAKJÖT af ungu i
steik, buff, gullach og
hakk. —
NÝREYKT HANGIKJÖT
DILKAKJÖT
Pantið tímanlega.
BÚRFELL
Sími 1506.