Vísir - 20.12.1944, Blaðsíða 4

4
VlSIR
Miðvijuidaginn 20. dos.
V í S I R
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersíeinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
Símar 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f
Stebt að mazbL
l|?RÁ ÞVÍ er Alþýðusambandsþinginu lauk
héfir verið Iiljótt um átökin innan verka-
lýðslireyfingarinnar, en það er síður en svo
að þar hafi ldé á orðið. Vitað er þegar, að
3 verkalýðsíélögum víðsvegar um land gera
kommúnistar allt, sem þeir geta til þess að
eyða áhrifum Alþýðuflokksins og kveða liann
3iiður með öllu. Jafnframt leitast Alþýðu-
sambandsstjórnin við að styrk'ja þá í starf-
inu beint og óbeint.
Þórður Sveinsson, prófessor
er sjötugui í dag.
Segja má að Alþýðusambandástjórnin hafi
nð vissu leyti tekið forjTstu í ofsóknum gegn
Alþýðuflokksfulltrúum, sem trúnaðarstöður*
bafa skipað innan verkalýðshreyfingarinn-
ar allt til þessa. Þannig hefir framkvæmda-
stjóra Alþýðusambandsins verið sagt upp
störfum, sem hann hafði gegnt um margra
ára skeið, en áður hafði hann starfað sem
erindreki sambandsins víðsvegar um land.
1 slað þessa manns, sem unnið hefir sam-
vizkusamlega fyrir hagsmuni Alþýðuflokks-
ins, — livað sem um störf hans má segja að
öðru leyti, — hefir verið ráðin alkunn komm-
únistasprauta, sem nýtur lítils trausts með-
al verkamanna ahnennt, og hefir á engan
liátt sjmt að hann sé liæfari til starfans en
framkvæmdastjóri sá, sem fvrir honum er
látinn víka um set.
Þótt hér sé um átök. að ræða milli flokka,
sem eru þcss eðlis að segja má að aðrir hirði
lítl um þótt hítist, má þó af þessu draga ýms-
ar ályktanir um innræti kommúnista — vina
lýðræðisins. Með lýðræði á vörum beita þeir
argasta einræði, þar sem þeir fá því við kom-
ið, — en verkalýðsfélögin eru lítil mynd af
þjóðfélaginu eins og kommúnistar hugsa sér
það, að öðru lej’ti en því að aðgerðirnar
verða þeim mun róttækari, sem völd þeirra
verða meiri.
Jafnframt því, sem konnnúnislar beita of-
angreindum baráttuaðferðuni innan verka-
lýðssamtakanna, reyna þeir að beita áhrif-
um sínum innan ríkisstjórnarinnar til þess
að auka völd flokksins á þjóðmálasviðinn.
Ilafa þeir þegar fengið skipaða fulltrúa sína
í ýmsar nefndir, sem gegna ábyrgðarstörf-
um og sem kommúnistar eru ólíklegustu
menn lil að slarfa i sómasantlega. Meðan
konmiúnistar eru í stjórnarsamvinnu við
Alþýðuflokkinn gera þeir allt, sem gert verð-
ur til að eyða áhrifum lians. Meðan komm-
únistar starfa i skjóli lýðræðisins gera þeir
einnig allt, sem gert verður til að rífa það
riður til grunna. Því meiri völd sem komm-
únistar fá og þeim mun meiri trúnaður, scm
þeim er sýndur, því hættulegri verða þeir
rikjandi þjóðskipulagi.
Kommúnistar eiga það, að þeir stefna í
éinu og öllu að ákveðnu marki, og þeim hef-
ir verið kennt að leggja sig alla fram i har-
áttunni, þannig méðal ''annars að fornar
dyggðir séu ekki að flækjast fyrir þeim og
verða þeim að fólakefli. I þröngsýnu og
lirekklausu saldeysi hafa ýmsir glæpst á
kommúnistum, bæði hér og annarsstaðar, en
sannast mun um síðir að sá er eldurinn sár-
astur er á sjálfum brennur. Þólt kommún-
istar stefni að markinu og nálgist það um
skeið, munu þó svo margir íslendingar vaka
íj verðinum, að try
Sumir menn hafa svo mik-
inn sálarþrótt, að ekkert
virðist geta yfirbugað þá.
Óþrjótandi viljakraftur og
andlegur styrkur skapar
þeim líkamlegan mátt, sem
fáir hefði húizt við að yrði
endurreistur. Einn þessara
fágætu manna er próf. Þórð-
ur Sveinsson, sem í dag' er
sjötugur. Andlegir yfirhurðir
hans eru hinir sömu i dag og
þegar eg kynntist honum
fyrst fyrir þrjátíu árum. En
sálarró hans er dýpri, skiln-
ingurinn er skarpari og auð-
mjúkari. Viljakrafturinn hef-
ir vaxið við margra ára lík-
amlega vanheilsu. Og reynsl-
an, þessi og önnur, hefir gef-
ið honum bjartsýni, scm þeir
einir öðlast, er öðru hverju
geta hrist duftið af fótum
sér.
Iljá honum hefir jafnan
verið hátt til lofts og vítt lil
veggja. Hann hefir alla æv-
ina verið frjálslyndur og víð-
sýnn og ekki dulið skoðanir
sínar í þeim efnum.-Hrein-
lyndi hans og hispursleysi er
einn sterkasti þátturinn í
skapgerð hans. Hann segir
jafnan hlutina eins og þeir
eru. Þetta kom skýrast í ljós
á þeim árum, er hann gaf sig
að opinberum málum. Ekkert
var honum fjær skapi en
það, að hreiða yfir skoðanir
sínar um menn og málefni.
Hann hefir átt langan
vinnudag og mörg áhuga-
mál. Að hverju máli gekk
hann með vldlegum áhuga,
því að tómlæti er fjarri eðli
hans. Lífsstarf hans, sem
hann stundaði óslitið 32 ár,
var fullt af viðfangsefnum
og þeir sem hafa jiekkt hann
þenna tíma, vita öðrum bet-
ur hversu frumlegar hug-
myndir hann hafði um mörg
af þeim viðfangsefnum og
öðrum, sem læknavísindin
eru að last við. Hann þreytt-
ist aldrei á að leita að nýjum
skýringum, nýrri lausn á
erfiðum og flóknum við-
fangsefnum. Og þegar liann
Iiafði brotið éitthvcrt mál
til mergjar skýrði hann sitt
sjónarmið mcð sjaldgæfum
sannfæringarkrafti. Hann
hefir þann hæfileika, sem fá-
um er gefinn, að geta látið
aðra sjá hlutina í sama ljósi
og hann sér þá sjálfur.
Eitt af þvi, sem hann hefir
aldrei farið með í grafgöt-
ur, er hið andlega viðhorf
hans. Þar er hann aldrei
myrkur í máli, enda er
reynsla hans í þeim efnum
mjög sjaldgæf. Skoðanir
hans á tilverunni eru í sam-
ræmi við víðsýni hans og
andlegan þroska. Þær hafa
gert hjart í kringum hann og
veitt birtu til margra. Þeir
menn, sem fá slíka rcynslu,
eldast ekki, hversu gamlir
sem þeir verða að árum.
Vinir hans árna honurn
allra heilla og óska lionum
friðar. B. 0.
BGRdlAL
Bréf um
Alþingi.
Menn finna Alhingi margt til for-
áttu og er sumt á rökum reist, en
annað eklii, eins og géngur. Allir
viljum við að vegur þessarar stofnunar verði
seni mestur, en þó gela ýmiskonar smáatriði
orkað nokkuru í þá átt, að álit hennar rýrni í
augum þjóðarinnar, þótt ekki sé um stórkost-
leg atriði að ræða. Bréf það, sem eg hefi feng-
ið. frá „Ármanni", ljallar um það, sem þing-
menn munu ef til vill telja smámuni, cn ekki
er víst, að þeir sem á þá horfa sé þar á sarna
máli. Eg held, að áður hafi eitthvað vcrið niinnzt
á þetta efni, en vil ekki varna bréfritara máls,
því eg tel, að Alþingi minnki í engu, þótt það
Inigleiði þessar ábendingar og fari eftir þeim.
„Eg er einn af þeim, sem kem oft
Heimsokn ^ áheyrendapalla þingsins. Eg er
á þingpalla. 0I-(5jnn aldraður maður, en hefi
þó talsverðan áhuga fyrir því, sem gerist á lög-
gjafarsamkomnni, og hefi gert mér far uin að
fylgjast þar með um margra ára skeið. Ekki
er því að neita að margt fer fram í þingsölum,
sem gaman er að fylgjast með og hefir svo
! verið um langan aldur. Iiins végar er ýmislegt,
! sem kannske virðist smávægilegt, er á sér stað
| i þingsölunuin en setur þ,ó svip sinn á fundi
þessarar virðulegustu slofnuuar þjóðarinnar.
Eitt af því er til dæmis hin almenna fjarvera
þingmanna við fundi í deildum sérstaklega og
oft eru jafnframt auðir stólar á fundum sam-
einaðs þings. Oft kemur fyrir að þingforsetarn-
ir verða að margleita eftir atkvæðum þing-
manna um einföldustu mál vegna þess að
þingmenn eru ekki nógu margir á fundi til að
atkvæðagreiðslan með eða móti sé lögleg. Stund-
um tekst að tína einn og einn þingmann með
löngu millibili út úr smáherbergjunum sem eru
kring um fundarsalina, þangað til nógu marg-
ir eru komnir til að atkvæðagreiðsla geti farið
löglega fram.
Kristimi Fétursson scmtiL um páskaleyíið
Jóhannes Kjarval listmál-
ari mun halda sýningu á mál-
verkum sínum í sýningar-
skálanum um miðjan febrú-
armánuð n. k. og ráðgert er
að Kristinn Pétursson sýni í
skálanum um páskaleytið.
Hefir verið óvenju ntikið
um sýningar í Listamanna-
skálanum frá því j vor, þar
af Ivær samsýningar, niinn-
ingarsýning Markúsar ívars-
sonar og hútíðarsýningin og
fjórar einstaklingasýningar,
sem sex Iistamenn hafa stað-
ið að. Þessir sex listamenn
eru: Jón Þorleifsson, Guð-
mundur Einarsson frá Mið-
dal, Marteinn Einarsson, Jó-
hann Briem, Gréta Björnsson
og Gunnfríður Jónsdóttir.
Auk ]iessa hafa nokkurar
erlendar sýningar verið
haldnar i Listamannaskálan.
um, ensk, norsk og amerísk
sýning og tvær rússneskar.
Ilefir Félag myndlislar-
manna aðeins staðið að, eða
hjálpað til við eina erlendu
sýninguna, þá norsku.
Hafa islenzku sýningarnar
allar verið mjög vel sóltar, og
hafa 1500—3000 mánns sótt
hverja sýningu að jafnaði.
Ef ];essi aðsókn og ennfrem-
ur myndasalan, sem he£ir ver-
ið tneð ágætum, talandi táltn
þess að áhugi fólks fvrir
myndlist hefir mjög aukist
l er að þeir- ná því aldrei. j siðuslu árin. Hefir Guðmund-
ur Einarsson frá Miðdal, sem
er formaður myndlistarfé-
lagsins, skýrt Vísi frá því, að
fullyrða mætti að fólk hafi
aldrei keypt jafn mikið af
myndum sem nú. Ræður þar
að sjálfsögðu tvennt um, ann-
arsvegar aukinn áhugi al-
mennings fyrir myndlist og
hinsvegar íneiri peningaráð
en áður.
Guðmundur hefir enn-
fremur tjáð Vísi að rekstur
Listamannaskálans hafi
gengið með ágætum þau tvö
ár, sem skálinn hefir verið
slarfræklur. Ilefir invndlista-
félagið getað losað sig all
verulega úr skuldum þeim,
sem hað kömst í við byggingu
skálans. Ef starfræksla skál-
ans gengur álíka vel næstu
tvö árin, má fullyrðá að hag-
ur félagsins verði þá orðinn
ágætur.
Eitt, sem mjög hefir létt
nndir með listamönnunum,
er livað sýningarskálinn er á
heppilegum stað í hæpum, og
eykur það tvímælalaust á að-
sókn að sýningum í skálan-
um. 1
Heimi'Iisritið.
.iólalxefti Heiinilisrilsins er ný-
útkoinið. Er það mjög skemmti-
legt eins og að vanda. Erágang-
ur er góður.
Skvaldur
þirsniaara.
Þá er það ókyrrðin í þingsöiunúm,
sem þingmenn eiga einna mest sök
á sjálfir. Stöðugt eru menn á vakki
i:m Ecilt-i: i i giuggakistum og úr sæt-
iiiii, i:s:i;;í! kuré'asktEani cog öðrum hávaða, vek-
ur a ck; r. 3 i þkigsölunum. Á þingpöil-
v.-r ð : e.'.lr vrrðir, sem alveg rétti-
lega eiga að gæta ýtrustu reglusemi meðai hlust-
enda, enda er þar yl'irleitt mjög hljótt og lítið
uni hávaða, eins og vera ber. Ifið eilíi'a skvald-
ur úr smáherbergjunum, sem engum dylst að
oft er mjög truflandi, stingur í stúf við alla
aðra reglusemi og kyrrð, sem rikir í þinghús-
inu, livar sem farið er. Mönnum finnst, að þetta
sé nú ef til vill markiaust raus úr gömluVn nöld-
urssegg, en þó held eg að ýmsir yrðu sammála
um, að meiri kyrrð i fundarherhergjum þings-
ins og færri auðir stólar i sölum deildanna,
myndu að engu leyli rýra virðingu þessarar
aidagömlu stofnunar."
í o4 hiti/Æmum. i
\t Ur herbúðuia blaðanna .•*
*••••••• •••••••*
í fyjnadag var birtur hér úldráttur úr bréfi,
sem Gísli Sveinsson hafði skrifað kjósendum
sínum. Ilér fer á eftir kafli úr bréfi írá Pétri
Ottesen til kjósenda í Borgarfirði:
•„Eg óttast ennfremur mjög að fjármálaráð-
herra verði borinn ráðum og fái við ekkeri ráðið,
þrátt fyrir einlægan vilja til að lialda fjármál-
um okkar á réttum kili. Þessi ót.ii er byggður
á því, að í stuðningsfl. stjórnarinnar er sem
kunnugt er aðal-eyðslumenn þingsins i yfir-
gnæfandi meirihl. og geta með atkvæðamagni
ráðið öllu innan stjórnarflokkanna um afgreiðslu
fjárlaga og annarra stórútgjalda. Það spáir held-
ur ekki góðu, að Sjálfstæðisfl. meirihlutiim varð
að skuldhinda sig til að samþykkja ný launa-
lög, þegar allt er á hápimkti dýrtiðarinnar, og
sem kosta ríkið um 5 millj. kr. í aukiiimi launa-
greiðslum og ennfremur atvinnuleysislrygging-
ar með meiru, löggjöf, sem ætiaði uokkuru eltir
fyrri heimsstyrjöid að setja brezka heimsveldið
á höfuðið, og svo fjárfrek reyndist hún, að
hætta varð við hana þá um sinn.“
Einhverjum mundi finnast, sem fyrslu orð
P. O. um fjármáiaráðlterrann væru þegar fram
komin.