Vísir - 10.01.1945, Page 4

4
V I S I R
Miðvikudaginn 10. jam'iar 1945.
V í S I R
DAGBLAÐ
IJtgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
Símar 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f
Fiskverðið.
gngu er líkara, cn að kommúnistar hafi
, gleypt smáútvegsmenn með húð og hári. Svo
inikil virðist umhyggjan vera fyrir þeim þessa
dagana. Að vísu verður ekki séð af blaðaskrif-
um hver höfuðbjargráðin eigi að verða, en
Jieyrzt hefir manna i millum að einskonar
þjóðnýting eigi að bjarga hallarekstri smá-
ijátaútvegsins og taka eigi flutningaskip leigu-
jiámi og afhenda þau Fiskimálanefnd til ráð-
stöfunar. Ólíklegt er þó, að til slíks leigunáms
komi. llitt er miklu eðlilegri Jeið, að ákveðið
ycrði liærra háníarltsverð á fiskinum liér á
landi, enda ættu lislckaupendur að geta greitt
]íað, sé það rétt, að þeir hafi liagnazt verulega
á kaupunum allt lil þessa. Allir telja sjálfsagt,
að gerðar verði eðlilegar ráðstafanir til þcss
að al'stýra hruni smábátaútvegsins, en lengra
má ekki ganga, þannig t. d. að kosti annarra
yerði jirengt um of.
Verði raunin sú, að fislcvcrð lælclci á Jn’ezlc-
nm marlcaði um miðjan vctur, svo sem ráð
hefir verið fyrir gert, er sennilegt að læklca
verði einnig lcaupverð fislcsins á innlendum
marlcaði, — ella ieggjast fiskkaup niður af
sjálfu sér. Er því á engan hátt óeðlilegt, að
smáúlvegsmcnn njóti fríðinda í hælclcuðu fislc-
yerði, meðan verðlag á erlendum markaði
helzt óbreytt, enda ætti þeim þá að verða auð-
yeldara að þola verðlækkun síðar, cr óhjá-
kvæmilega rekur að henni. Engin vissa cr
fyrir því, að slílc verðlækkun komi til greina
á þcssum vetri. Álirifablöð í Bretlandi háfa
þegar risið gegn verðlækkun á fislcinum, og
þá fyrst og fremst þau blöðin, sem mestan
kunnuglcika hafa af aflcomu sjómanna og út-
gerðarmanna. Nýlega mimu hafa birzt grein-
ar um þctta cfni, þar sem ráðið er eindrégið
frá vcrðlækkun, með því að útvegurinn Jioli
’það elclci eins og salcir standa. Algerlcga. er
óvíst hvað ofan á verður í þessu efni, og þá
er lieldur elcki vert að telja útlitið svartara
en það raunverulega er.
Kommúnistar munu ætla sér að nota erfið-
lcikana í fislcsölumálunum og raunar öðrum
sviðum útvegsins einnig, sér-til framdráttar
og reyna jafnframt að þoka allsherjar þjóð-
nýtingu noklcuð á veg. Enginn amast við því,
að smáútvegsmenn sameinist um leigu á Jislc-
fhitningaskipum, sé það gert af frjálsum vilja
allra aðila, en hitt væri stórháslcalegt fordæmi,
ef leigunám væri framkvæmt til þcss eins
að svifta skipaeigendur atvinnu sinni og baka
þeim beint tjón öðrum til framdráttar. Er þá
óvíst um bvað vinnst og hvað tapast í þvi efni
frá þjóðhagslegu sjónarmiði séð. Sé það stað-
reynd, að fislckaupendur hagnist svo mjög á
kaupunum og fiskflutningum sínum, að þeir
þoli að greiða hærra verð fyrir fislcinn, en
gert hefir vcrið til þessa, er cðlilegt og sann-
gjarnt, að fiskverðið verði hæklcað á innan-
landsmarkaðinum, en að sjálfsögðu cru talc-
mörlc fyrir þeirri bækkun, ef eklci er ætlunin
að láta fislckaup og flutninga leggjast niður
með öllu í því formi, sem tíðkazt befir lil
•þessa.
*
Nú í morgun tilkynntu stjórnarblöðin, að
fiskverðið hefði verið hælckað um 15%. Virð-
ist þessari hækkun í hóf stillt.
Bindindismálasýning verður opnuð
1. iebrúar.
Sýningin verður í 4 aðaldeiidum, en auk þess er ráð-
gert að sýna fræðslukvikmyndir og fiytja þar
stutt ávörp.
^indindismálasýmng verð-
ur opnuð í Sýnmgarskál-
anum að Hólel Heklu 1.
febrúar n. k. Sýnmgunm
mun verða skipt í fjórar
höfuðdeildir, og fynrhugað
er ennfremur að fræðslu-
kvikmyndir um áfengismál
verði sýndar á kvöldin,
og að ýmsir merkir menn
verði fengmr til þess að
flytja þar stutt ávörp.
Hefir að undanförnu verið
unnið allmilcið að undirbún-
ingi sýningarinnar. Meðtd
annars belir Guðmundur
Sveinsson stud. theol. unnið
um fjögra mánaða slceið i
sumar er leið að skýrslusöfn-
un, línuritagcrð og teikning-
um fyrir þessa sýningu. Er
þetta milcið verk og þarft. Þá
hcfir Slcarphcðinn Haralds-
son málað ýmsar tálcnmynd-
ir o. fl.
Sýningin cr hugsuð í l jór-
um deildum. Fyrsta deildin j
er hugsuð sem Balckusarhof.
I því vcrður táknmynduð hin
tvöfalda dýrlcun þ. e. seljanda
og neytanda áfengisins.
önnur deildin verður dóm-
salur. í honum verða aðallega
línurit og slcýrslur varðandi
áfengisneyzlu og bindindis-
starfsemi.
Þriðja deildin sýnir lcnæp-
una. Þar verður knæpulífið
táknmyndað og ýmislconar
samanburður gcrður.
Fjórða dcildin verður
stærst. Þar verða sýnd alls-
lconar gögn, er miða að bind-
indisstarfseminni og hinni já-
kvæðu hlið málsins. Þar
verður og mikið af manna-
myndum og teilcningum, svo
og sýnishorn af útgáfustarf-
semi bindindishreyfingar-
innar í landinu, eftir því sem
við verður lcomið. I þessari
deild verður lolcs allmilcið af
gögnum frá binni neikvæðu
hlið bindindismálanna.
Það er fyrirhugað, að
fræðslukvilcmyndir verði
sýndar á kvöldin og ennfrem-
ur ráðgert að fá ýmsa góða
menn til að flytja stutt ávörp
á sýningunni. Slcólum verður
boðið að skoða sýninguna, og
reynt að baga því þannig, að
þeir geti slcoðað hana fyrri
hluta dags. í undirbúnings-
nefnd bindindismálasýning-
arinnar cru þeir Pétur Sig-
urðsson erindreki, Gísli Sig-
urbjörsson forstjóri og Jón
Gunnlaugsson fulltrúi í
Stjórnarráðinu.
F ormaður nefndarinnar.
Pétur Sigurðsson, hefir tjáð
Vísi, að nefndin hefði viljað
leggja miklu meira í undir-
búning að þessari sýningu, en
fjárhagur hafi elclci leyft það.
Hefir nefndin enn sem kornið
er aðeins 15 þús. kr. til um-
ráða í þessU skyni, þar af 10
þús. kr. frá rílci, 3 þús. lcr.
frá Stórstúkunni og 2 þús. kr.
frá l.S.I.
Reykjavíkurliær hefir lán-
að sýningarsalinn, cn undir-
búiiingsnefndin licfir lccypt
lclæðninguna af fyrri sýning-
unúm.
BERGMAL
Nafnlaus Það virðist vera ástriða meðal Is-
bréf. lendinga að skrifa nafnlaus bréf.
Xærri daglega berast blöðunum bréf
um ýmsa hluti, sem höfundar vilja ekki leggja
nafn sitt við og er þó efni-flestra bréfanna þann-
tg, að eklci ætti að felast i því nein lífshætta eða
mannorðs, þótt nafn þess, er skrifar, sé látið
fylgja með.
Blöðin munu yfirleitt fylgja þeirri reglu að
birta ekki bréf, þegar þau vita ekki deili á
höfundinum, þótt hitt sé svo annað mál, að
þau birti bréf með riulnefni, þegar þau vita,
hver hefir ritað þau. Getur lika hver maður
séð það sjálfur, að menn kasta yfirleiít elcki
fram vitleysum og staðieysum, ef þeir vita, að
þeir hafa ekki nafnleysi eða dulnefni til að
slcýla sér bak við.
*
Eitt af í gær barst blaðinu eitt af þessum
mörgum. nafnlausu bréfum — undirskriftin að-
eins X. Bréfið er i sjálfu sér mein-
laust, þótt ekki sé vist, hversu vel það fær stað-
izt, sem X setur fram. En hér skal ekki farið
lengra út i þá sálma að ræða við hann það
mál, sem hann brýtur upp á, aðeins skal hann
spurður að þessu:
„Hvaða vankantar voru á þessu bréfi, yðar,
sem urðu þess valdandi, að þér vilduð ekki
kannast við það? Gæti það átt sér stað, að þér
séuð sjálfur hinn merki inaður, sem þér eruð
að vitna i?“
En svo skal ekki farið lengra út í þetta bréf.
En mig langaði til þess að rabba einu sinni við
slíkan höfpnd, þótt aðrir lesendur en hann
viti eklci við hvað er átt. En þeir sjá, að ekki
þýðir að senda nafnlaus bréf, ef ætlunin er að
fá þau birt.
*
Með fullu Út uin allan heim er það venja, að
nafni. menn riti blöðunum bréf ufn áhuga-
mál sin eða einhyer dægurmul. Þar
þekkist ekki annað en að menn riti bréf sin
undir fullu nafni og nöfnin eru birt. Hér hefir
að vi.,u verið höfð sú regla, að menn mega nota
dulncfri. ef blöðin vita, hver höfundurinn er.
En þeir eru sáraíáir, sem skrifa undir fullu
r.afni. Eiiíir aettu að taka þá sér til fyrirmynd-
::r, þvgar þeir skiífa blöðunum, þvi að við
lifum i lýðí.jálsu Iandi, þar sein bæði rikir
máifrelsi og prentírclsi og sú skoðun er ekki
mikils virði, sem menn vilja ekki kannast við
opinberlega og verja, ef í það fer.
Árnesmgafélagið reisir minnis-
varða að Áshildarmýri.
Næsta bindi Arnesingasögn Ijallar um
Mosfellinga og Haukdæli.
Áinesingafélagið liér í
**Reykjavík hefir ákveðið að
koma upp á næsta ári minn-
ismerki að Áshildarmýri á
Skeiðum í tilefni af því, að
þá eru 450 ár liðin frá því að
hin fræga Áshildarmýrarsam-
þykkt var gerð.
Félagið hefir ennfremur á-
lcveðið að girða staðinn og
að koma þar npp trjálnndi í
íramtiðinni. Mún verða háf-
izl lianda um að planta þár
út strax og girðing er lcomin
npp.
Þá liefir formaður Árnes-
ingafélagsins, Guðjón Jóns-
son, kaupmaður, slcýrt Vísi
frá því, að 2. bindi Árnes-
iugasögu sé væntanlegt á
markaðinn í vor. Fjallar jiað
um Mosfellinga og Haulc-
dæli og er-próf. Einar Arn-
órsson höfundur þess. Þriðja
bindið verður um landnám t
Árnessýslu og skrifar Guðni
Jónsson magister það.
Árnesingafélagið varð 10
ára 27. maí sl. vor. Var þá
ætlitnin að minnast aí’mælis-
ins með bófi, en af sérstökum
ástæðum var því frestað ]iar
til í baust, og fór það þá
fram með mikilli prýði.
Ákvéðið er að halda Árnes-
ingamót laugardaginn þann
3. febrúar n. lc„ og aðall’und-
ur félagsins verðnr væntan-
lega baldinn um svipað leyti.
Annars belir verið erfitt um
fundáböld, vegna búsnæðis-
leysis, eða vegna þess, að bús-
líæði er dýrt, ef það á annað
borð fæst.
Ákveðið hefir verið að
mynda sérstalct starfsráð inn-
an Árnesingalelagsins og er
þáð gert með tilliti til þess
að auka starfsemi félagsins
og efla hana eftir því sem við
verður komið. Starfsráð þetta
verður slcipað tveim mönn-
um úr hverjum breppi,
mönnum, sem búsettir ej’u
hér í Rcylcjavík, og er það
ætlunin að ráðið vinni að efl-
inu féjagsmála í samráði
við stjórn félagsins.
Guðjón sagði að ýmislegt
stæði til bó.ta í félagsstarf-
seminni, sem nú hefir legið
niðri um stund, vegna bins
óeðlilega ástands stríðsár-
anna. Minntisl hann þ. á m.
á bin árlegu Þingvallamót
Árnesinga, sem félagið hefir
staðið i’yrir en fallið hafa
niður að undanförnu vegna
liifreiðaskorts.
Skráðir meðlimir Árnes-
ingaféiagsins eru nú 7 -800.
/ '
o4 KíÉueMínum.
•
\
\ Ur herbúðura blaðanna
AlþýðublaÖiS birtir i gær grein eftir Sæmund
Ólafsson, sem hnnn nefnir: „Ganiii og nýi tím-
inn“ i verlcalýðshreyfingunni. Sæmundur er sá
maður í Alþýðuflokknum, sem kommúnistar
leggja mest hatur á. Er því fróðlegt að lesa það,
sem hann hefir að segja um samvinnuflokk
sinn i ríkisstjórninni. Hann segir m. a.:
„Þegar fór að hilla undir það að verkalýðs-
hreyfingin myndi verða voldug og mikilsmeg-
andi í landinu, fór að bóla á „nýja tímanum”,
þá komu fram hjáróma raddir, sem kröfðust
skjótra umsvifa, gereyðingar heilla þjóðfélags-
slétta að gerzkum sið og útrýmingar manna úr
verkalýðshreyfingunni fyrir stjórnmálaskoðan-
ir þeirra. Vérkalýðsfélögin voru klofin, stofn-
að til gerfiverkfalla með finum nöfnum eins og
„Novudeilan", „Krossanesverkfallið“, og svo
framvegis. f verkföllum þesstmi, seni voru ákveð-
'in utan verkalýðsfélaganna af útbreiðslutækj-
um utanrikisþjónustu Rússa.með góðri aðstoð og
samvinnu við rótlausa lanrishornamenn, voru
bardagaaðferðirnar handalögmál, grjót- og kola-
kast, persónulegt níð og áreitni við einkamál
manna. Menn voru hundeltir og ofsóttir, bæði
lífs ,og liðnir, En verkföll þessi gufuðu jafnan
upp eftir lítinn tíma, árangurinn af þeim var
að jafnaði aðeins niannhatur og niðurbrotið
siðferðisþrek þeirra, sem !élu véla sig út í þau.
Eélögin voru klofin úr Alþýðusambandinu og
stofniið fjórðungssambönd og önnur bandalög,
en allt dó þetta jafnóðum i höndum manna
„nýja tímans“, en störf Alþýðuflokksins héldu
áfram, að vísu nokkuð tafin af þessum ófögn-
uði. — Aðalmenn „nýja tímails" voru Brynj-
ólfur hinn gerzki núverandi kennslumálaráð-
herra og landshornamaðurinn og sameiningar-
postulinn Jón Rafnsson."
Mönnuin mun þykja lýsingin ekki fögur, eu
er hún eklci sönn, svo langt sem hún nær?