Vísir - 17.03.1945, Page 4

4
VISIR
Laugardaginn 17> marz 1945,
VÍSIR
DAGBLAÐ
Ij tgefandi:
BLAÐAtJTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Launalögin.
JjXDURSKOÐUN launalaganna hefir staðið
yfir um langt skeið, enda var það eðli-
legt með því að hér var um vandaverk að
ræða. Slíkt ósamræmi var rikjandi í launa-
greiijslum ríkisins að ekki var lengur við
unandi og því sjálfsagt og eðlilegt að ný
launalög yrðu sett. Milliþinganefnd sú, sem
fjallaði um launalögin, leitaðist við að sam-
ræma launagreiðslurnar, en eftir tillögum
hennar var ekki farið í verulegum atriðum.
1 meðförum Alþingis urðu ýmsar breytingar
á frumvarpinu, sem ekki geta talizt heppi-
legar, enda miðuðu þær fvrst og fremst að
auknum útgjöldum fvrir ríkissjóðinn. Hefir
verið gert ráð fvrir að aukin útgjöld rikis-
sjóðs vegna launalaganna myndu nema um
sex milljónum króna, en allar líkur benda
til að þau verði mun meiri.
Launalögin gera ráð fyrir ýmsum launa-
fiokkum. Af því leiðir að veruleg launa-
lækkun getur komið til mála hjá þeim, sem
i lægstu launaflokkunum eru. Þessir menn
una að vonum illa sinum hlut. Þeir segja
sem svo: Eg hefi til þessa fengið svona og
svona há laun greidd, en af því leiðir að eg
á að teljast til annars og hærri Jaunaflokks,
en mér hefir verið skipað i. Þeir sækja 'mál
sitt fast og fá það ef til vill' fram, en af því
Jeiðir aftur stóraukin útgjöld fyrir rikissjóð-
inn.
Það er ekki vinsælt verk að lækka góða
starfsmenn í launum, þótt launin geri ráð
íyrir slíkum lækkunum, og þá er ávallt sú
freisting fvrir hendi, að setja mennina i
hærra launáflokk, en þeir raunverulega eiga
að vera. Þetta mun koma í ljós á sínum
tíma, og víst er það að engu minna veltur á
framkvæmd laganna, ei3 setningu þeirra.
Framkvæmd laganna verður vandasöm, en
liætt er við að fullt samræmi náist ekki í
launagreiðslum, nema á löngum tíma og með
nýjum starfsmönnum, sem ráðast í þjónuslu
ríkisins, samkvæmt hinum nýju launalög-
um. Þótt útgjöldin fari töluvert ffram úr á-
ætlun l'vrsta kaslið, stendur það til hóta er
frá líður. Þess eins verður að g'æla að ein-
staki’r menn eða flokkar komist ekki upp
með óréttmæta ágengni á kostnað rikissjóðs,
svo sem áður tíðkaðist, með því að þá er
setning launalaganna verri en ekki og ósam-
ræinið sama og áður.
Launalögin þarf væntanlega að endur-
skoða innan fára ára, er fulli reynsla er feng-
in af framkvæmd þeirra. Veltur á iniklu að
ekki gæti of mikillar undanlálssemi gagn-
.vart kaupstreitukröfum í upphafi, með því
að það getur s])illt fvrir lögunum og gert
þau óvinsæl hjá þjóðinni án þess að þau
verðskuldi það með eðlilegri framkvæmd.
Þjóðinni þykir vafalaust nóg um útgjalda-
áukninguna, þótt henni verði stillt svo í hóf,
'sem frekast verður við komið, enda eru rík-
dssjóði bundnir nógu þungir bag'g'ar með
dagasetningunni, þótt ekki verði á þá aukið
ineð framkvæmdinni. Jafnframt þarf að
gera ráðstafanir til að úr óþarfa útgjöldum
ríkissjóðs verði dregið, svo sem gefin hafa
íVerið fyrirheit um, jafnvel þótt slíkt kunni
að valda nokkrum sársauka hjá þeim, sem
ivíða hafa komið bitlingar.
KVEÐJA
til Jóhannesaz Kjarval
í tiiefni af málverkasýningu.
Hefi ég um hraunin
heimskur lötrað?
Bar mig blindan
með hjörgum frani?
Gekk ég sem glópur
um guðavígð
undur ættjarðar
— og ekkert sá?
Hvort em eg heillaður?
Hefir nokkuð gei’zt?
Skaut mér undir arm
hinn undraskyggni?
Urðu augu mín
einnig skyggn?
Heyfði eg hljóðskraf
úr hamraborgum?
Mikill er máttur
meistara, er svo
opnað gat augu mín
innri, — og heyrn.
Undir armi lians
eg vil njóta
inyrkurs munarvoga
og morgunbirtu.
Sá eg — og sá eg.
Sál er í öllu,
langsýns listamanns
Iostið spi'ota.
Kenndi eg kennda,
kynja sýna,
dýrra Draumborga,
Dritvíkursælu.
Sá eg — og sá eg.
Sál er í öllu:
höfðingj um hra unborga
og hefðarkvenna,
talandi töfrum
hins tæra vatns
og víðsýni vors
í Veiðitöngum.
Sá eg — og sá eg.
Sál er í öllu:
hirtu bláfjalla,
bliki jökla.
- Eftir örskotsslund
auðugri cg var
nærður af nésti,
er ná mun langt.
Numinn af að njóta
nýrra sýna,
fljóta við för
til Furðustranda,
hjartað varð hlýfra,
hugur frjórri
hafinn af hrifning
helgra dóma.
— Súrnar eigi sumum
sjáldur í augum
klessukuklurum
kringilmynda,
að horfa hreinleik þinn
og höfðingsbragð,
innsýn anda þíns
og ýfirburði.
Máttugi meistari,
myndaskáld,
Kjarval kynborni
— kæra þökk!
Orka þín afrek
í mér að skapa
ást á ættjöi’ð,
ást á þjóð.
Auðugt éf ísíánd
áð eiga þig
ítran, einstæðan
á okkar tíð,
töframann tryggða,
talsmann Guðs,
lífguð lita,
lausnara grjöts.
Nýi stjórinn. Mér barst i gasr bréf frá' „M. S.‘‘
uni hina nýju skipan flugniál-
anna — stofnun embættis flugmálastjóra og
manninn, seni pann sess er tátinn taka. I>að fer
ekki hjá þvi að ,M. S.“ sé talsv’ert hneykslaður,
eins og reyndar allur hávaði manna, yfir þess-
ari dæniálausu embættisveitingu. Hann segir
m. a.:
„Þá eru komim'mislarnir nú að byrja og jieir
Jiafa farið Juglega af stað, sett gjörsamlega é>-
fróðan mann til að gegna embælti. sem krefst
mikíllar sérkunnáttn, en rekið annan, sem hafði
þá reynstu til að bera, sem nauðsynleg er. Eg
liefi hlýtt á tat manna, eftir að það barst út, að
Etlingsen hefði verið gerður að flugmálastjóra.
.Mömmni blöskrar almennt sú ósvífni þeirra,
sem þar kemur fram, að setja i þetta embætti
mann, sem óvíst er, hvort nokkuru sinni heíir
komið upp í ftugvél. Hann hefir að visu unnið
við benzinsölu og ef til viH selt nokkra litra af
flugvélabenzíni uin sevinu, en það geta varla
lalizt nægileg meðmæli. Hvers vegna gerðu
þeir ekki Sigurð Thoroiktsen, nýkominn af
voldugri ftugniálaráðstefnii, að flugmálastjóra,
úr því að ekki var hægt að velja kunnáttumimn ?
Var það af þvi, ef til vill, að hann var búinn að
fá einhverja nasasjón af flugmálum í Amer-
íkuförinni, kunni of niikið til að geta lekið
blutverkið að sér?“
íjí
Aðeins Það er ekki ósennilegt, að þella sc 'bara
byrjun. hyrjunhi á þvi, að kommúnistuni sé
troðið inn i ýmis embætti, sejn þeir
hafa hvorki hæfileika né anrnað til að geta rækt
sem skyldi. Veit almannarómur þegar um ýmis
emliætti, sem eiga að vera ætluð gæðingum
kommún'ista á næstunni. Sumir telja, að gera
eigi einn bsejarfulltrúann hér i Re.vkjavik að
skólameistara á Akureyri, þó eigi þann, sem
frægastur hefir orðið fyrir viðskipti sin við
skólanemendur norður þar, svo sem huidfrœgt
var á sinum tínia.
Err það er ekki furða, ])ótt aimenningi hrjósi
hugur við embættisnfrekum konunúnista. Spor-
‘23. 2. ’45.
Kolbeinn frá Kollafirði.
in hræða i þvi efni. Það má minna á afrek eins
kömmúnista, setn trúáð var fyrir raiklu, nánar
Nokkur orð um
Glímuráðið.
Sunndaginn 11. þ. m. birt-
ist auglýsing frá Glímuráði
Reykjavíkur ]>ess efnis, að
flolikaglíma, sem ráðið héldi,
l'æri fram að tæpri viku lið-
inni. Það fer ekki hjá því, að
maður verði í'yrir nokkrum
vonbrigðum við lestur þess-
arar auglýsingar. I fyrsta la'gi
eru nokkrir ágallar í sjálfri
auglýsingunni, svo sem
,,vigtar“-skiptin og tilkynn-
ingar um þátttöku, þar sem
gleymist að geta um heimil-
isfang o. s. í'rv. og viröist
þetta út af fyrir sig ekki gei’a
góðar vonir um vinnuhi’ögð
við undirhúning keppninnar.
Þá hefði maður getað
vænzt þess, að glímui'áðið,
sem er forustuaðili í glímu-
málum hæjarins, færi hetur
af stað en það, að ætla sér
að halda glímukeppni, sem
skellt er á með svo stuttum
fyrirvara, að endémum sæt-
ir. Hlýtur það að hafa þær
aí'leiðingar, að færri geta tek-
ið þátt í keppninni en ella,
vegna ónógs undirhúnings,
og bitnar það einkum á f'é-
lögum utan af landi. Ekki
mun það heldur vera venja
hjá öðrum ráðum bæjarins,
að þau hyi’ji á því að halda
sjálf íjiróttakappleiki, en
neiti félögum, sem að ráðinu
standa, um að halda keppni
á þeim tíma, seni þau óska
eí'tir.
Mér finnst þetta glímuráð
fara þannig af stað, að það
sé fullkomin ástæða til þess
fyrir félögin og Í.S.Í., að
endurskoða fulltrúaval sitt i
þetta ráð. Finnst mörgum
það einkennilegt, að t. d.
tvcir af ráðsmönnumtni sk'uli
vera i'rá sama félagi. Eg mun
svo ekki ræða starfsemi ráðs-
ins frekar að svo stöddu, en
vonandi lætnr glimuráðið til
sín heyra og leiðrétlii’, ef þáer
sagnir, sem um starfsémi
þess ganga, eru ekki réttai’.
Eg vil ekki skilja svo við
þessi aðfinnsluorð mín, að eg
drépi ekki lausiega á ai'hend-
ingu verðlaunanna á síðustu
Skjaldarglímu Ármanns, sem
háð var í íþróttahúsi Jóns
Þorsteinssonar íþróttakenn-
ara. Var formanni glímuráðs,
Guðmundi Hofdal, falið að'
afhenda verðlaunin að Jok-
inni keppni. - Guðmundúr
Ágústsson vann Annanns-
j skjöldinn í þriðja sinn og
þar með til eignar. Flestir
munu hal'a húizt við því, sem
á horfðu, að nokkuð yrði
jrakin saga verðlaunagripsins
j og einnig hve mai’gir skildir,
I sem geí'nir liafa verið til þess-
1 tirar keppni. hefðu unnizt lil
| eignar, og síðast en fekki sízt,
farið nokkrum orðum um
• sigurvegarann sjáll'an að af-
j loknu glæiíegu íþróttaafreki.
| En í staðinn í'yrir það, sem
i getið er hér um, muldraði
formaður glímuráðs nokkrar
setningar ofan í hringu sína,
scm þeir, er lengst sátu i
burtu frá Iieppendasvæðinu,
heyrðu ekki nenia slitur af.
Svo tók nú út yfir, þegar
kom að afhcndingu fegurð-
arverðlaunanna, ]>á aíhendir
formaður glímuráðsins öðr-
um manni fyrstu fcgurðar-
verðlaunin en átti að l'á þau.
Lciðrétti formaður fegurðar-
glímudómnefndar þetta, og
iirðu því ekki fleiri mistök
við afhendingu þessara fáu
vei'ðlauna, sem þarna voru
Fi-amh. á 6. síðu
tillekið Sihlareijikasölunni sællar minningar.
Það cr-ekki ójcnnitegt, að einhverjir ffeiri féli í
'fð'fspo’" 'híi'ns I síilrti'm dúgnat i.
Framí'arir í gær var byrjáð á'nýrri sérsiðn hér
og tækni. i blaðinu, sem nefnd var „Framfar-
ir og tækni". lfefi eg orðið þcss var,
að mörgum þótti fróðlegt að lesa Jiað, sem þar
var birt. Eg hefi fengið bréf frá „I'orvitnum",
sein spyr, hvort ekki sé i framtiðinni hægt að
hirla á þessari síðu sitthvað um uýjungar í
skipasmiðuni, véluin skipa o. þ. h.
Því er auðsvarað. Þessari siðu er ællað að
segja frá nýjungum á sviði tækni og visinda,
hverjii nafni sem nefnast, Tit að byrja með var
])áð tekið, sem ætla mátli að írienn niuiidu hafa
einna meslan áhuga fyrir, er það t. d. um lúl-
ana, sem ávaltt híjóta að verða eitt aöalsam-
gönguíæki okkar. Þá Jiólti og rétl að segja lrá
sjónvarpinu, sem segja má að sé á næstu grös-
um og má geta þess, að Ríkisútvarpið hýggs-t
að hrinda sjónvarpi i framkvæmd jafnskjótt og
tök verða á. Hefir útvarpið farið þess á teit
við bæjaryfirvöldin að fá lóð undir útvarps- og
sjónvarpsbyggingu í Vesturbænum.
Þarna var og biri sitthvað annað, sem talið
var að mundi þykja fióðlegt og óhætt er uni,
að flestir fslendingar liafi gaman af að kynnast
öllu af þessu tagi. Eij eins og eg sagði áðan, þá
ínun J>ess verða gætt framvegis, að taka til
birtingar allt, sem viðkeniur „frailiförum og
íækni".
sjc
^ Leiklistar- Einhvern tíma snemma í vetur tat-
áhuginn. aði eg um l>að, hversu mjög leiklist-
aráhugi hefði gripið um sig víða
um land, ekki einungis í kaupstöðum og kaup-
j túnum, heldur og út um sveitir. Hafa menn v.iða
sýnt mikla fórnfýsi og lagt á sig niikla vinnu,
j til að gera leiksýningar svo úr garði, að sœnii-
j legt mætti teljast og raunar mesta furða, að
I ráðizt skyldi i sumar þeirra vegna ýmissa eif-
iðleika, sem á þvi hafa verið.
Síðan eg ritaði þetfa, hefir iegity hjá mér bréf
frá „sveitamanni", sem vitl að lítill hluli
skemnríanaskaltsins verði látinn renna lil að
styðja leikfélög í sveilum, þau geri ekki svo
miklar kröfur, að það ætti að koma að sök. Eg
skal ekki segja, hvernig í þetta mun teki'ð, en
hingað til hefir skatturinn ekki alltaf veriö lát-
inn ganga til þess, sem ætiað var, svo að tík-
indum munu fleslir á einn máli um að ekki sé
rétl að fara að veita honum þaðan aftur.