Vísir - 10.04.1945, Side 7

Þriðjmlaginn 10. npril 1945.
V I S I R
7
89
Þessa þrjá síðustu daga liefi eg liugsað mik-
ið uni ráð, sem gæti hjálpað vður til þess að
komast til Galíleu án þess að vekja grun.
Þér gætuð komið til Jerúsalem uiidir þvi yfií-
skyni að rannsaka heimaunninn vefnað, sér-
staklega þann, sem unninn er á heimilisvef-
slólum í Galíleu. Látið það vitnast, að þessi
vefnaður er nú i miklu verði í Róm; spyrjisl
fyrir i söluhúðunum um slikan vefnað og'borg-
ið rausnarlega fyrir. Hérna eru slíkir dúkar
ekki í miklu verði, en þeir verða það fljótt, ef
þér látið ]n-elta yður i tveim eða þrem búðúm.
Orðrómur er fljólur að berast í þessari borg.
Þegar þér nú eruð farinn að leita að lieima-
unnum dúkum frá Galíleu, munduð þér auð-
vitað koma til Renjósefs og þar munduð þér
segjast liafa í hyggju ferðalag til héraðsins i
krigum Kapernaum til þess að skoða vefnað.
Þér gætuð spurt, hvort hægl væri að leigja sem
leiðsögumann, einlivern, sem væri vel kunn-
ugur liéraðinu. Barsabas Jústus lield eg að yrði
liklegastur til þess að takast á liendur slíkt
starf. Sá, sem þeir kalla „Slórá fiskimanninn“
er ol’ djúpt sokkinn í allar sýslanir sinar í borg-
inni og „Þrumusynirnir" virðast vera störfum
hlaðnir, en Barsahas Jústus liafa færri slcyldu-
störf. Yafalaust er liann rétti maðurinn, ef
þér gelið fengið hann.
Trúa mín er sú, að þeir dreifist, þegar páska-
vikan nálgast, því að stjórnarvöldin verða á
verði, og þessir Galíleumenn vilja komast lijá
óþarfa vandræðum. Eg sting upp á, að þér
kómið liingað mánuði fyrir páska. Þá fer vor-
ið að nálgast og landið verður fallegt. Það
verður hyggilegast að þér þykist ekki þekkja
mig, þótt við mætumst augliti lil auglilis. Því
að Stefanos mun þá sennilega liafa sýnt mér
fullan trúnað og það væri óheppilegt, ef bann
grunaði okkur um leynimakk.
Stefanos veit ekki, að eg liafi nokkuru. sinni
verið i Jcrúsalem áður. Gaman þætti mér að
geta hitt yður leynilega og rælt við yður, en
eg held, að þér æltuð mér alls engan gaum
að gefa. Ef einkasamtal væri nauðsynlegt, skal
eg koma því i kring og lála vður vita — ein-
Iivern veginn.“
Marsellus leil á Benjamin og glotti. „Þessi
piltur hefði átt að vera Gyðingur,“ sagði gamli
maðurinn. „Hann er skarpur — og kænn.“
„Já,“ sagði Marsellus bugsi. „Eg sé, að ara-
miskan hefir komið honum í góðar þarfir. Hann
cr slyngur. Þetta ráð hans er allskynsamiegt,
finnst þér ekki?“
„Eg efa það, vinur minn. í þessum leik verð-
ur að gæla hinnar fyllstu varúðar,“ sagði
Benjamín aðvarandi. „Gyðingar hafa enga á-
stæðu lil þess að treysta Rómverjum. Það verð-
ur ekki auðvelt að vinna trau'st þeirra.“
„Ileldurðu, að eg gæti leikið kaupmann?“
spurði Marsellus efablandinn á svip.
„Það er auðvelt að komast að þvi,“ stakk
Benjamin upp á glettnislega. „Farið yfir til
búðar Daviðs Sholcms og kaupið eitllivað og
farið svo yfir götuna og' revnið að selja það
Aron gamla Barjona.“
Þeir Iilógu báðir.
„En án gamans,“ sagði Masellus. „Heldurðu,
að eg geti komizt til Galíleu á þann hált sem
Ðemelríus stingur upp á.“
„Ómögulegt,“ sagði Benjamín hæðnislega.
„Ekki þótt eg byði lionum góða þóknun?“
Benjamín hristi liöfuðið einbeittur.
„Nei, ekki fyrir góða þóknun. Þessi Barsa-
bas Júslus kann að liafa margt að gefa, scm
þér viljið vita, en Iiann hefir ekkert til sÖJu.“
„Þú ræður mér lil þess að hætta við lilraun-
ina?“
Gamli maðurinn var önnum kafinn við að
þræða nál og slcældi sig og breíti. Þegar hann
hafði lokið því, glotti liann hróðugur og lmýtti
rösklega á þráðarendann.
„Það væri reynandi,“ muldraði hann. „Yera
má, að þessir Galíleumenn séu heimskari en
við hyggjum.“
XII. KAFLI.
Þeir höfðu malazt undir göinlu fíkjutré spöl-
korn frá þjóðveginum án þess að mæla orð
fi-á vörum og lágu nú í skugganum.
Jústus lcj'gði úr sér i grasinu. Hann spennli
preipar aftur fyrir úfinn hnakkann og starði
hugsandi á svip upp i blíðan aprílhimininn
gegnum trjálaufin.
Marsellus liallaði sér mæðulega upp að trjá-
bolnum og ósk'aði jjess, að hann væri annars-
staðar. Ilann var eirðarlaus og þreyttur. óheilla-
spá Benjamins gamla um það, að þcssi fyrirhug-
að ferð íil Samaríu og Galíleu yrði vonbrigðin
ein, hafði ræzt.
Þegar Marsellus kom til Jerúsalem fyrir
tveim vikum, fór liann nákvæmlega eftir ráði
Demetríusar í bréfinu. Hann tók á leigu her-
bergi i bezta gistihiúsinu, sem var rúmgolt, gam-
alt bús með garði og stóð í miðri brekkunni
nálægt útborginni Betaníu. Hann skráði sig
undir nafninu M. Lúkan. Hann gerði sér allt
far um að rugla kaupmennina i borginni með
því að spyrja cftir lieimaunnum vefnaði og
klæðum, einkum frá Galíleu. Hann fór frá einni
búð til annarar og dáðist barnalega að því fáa,
sem lionum var sýnt. Hann keypti án umhugs-
unar kufla og sjöl við því verði, sem fyrst var
stungið upp á og þóttist himinlifandi að fá þau,
hvað sem þau kostuðu. Þegar kaupmennirnir
játuðu með tilgerðarlausum harmatölum, að
birgðir þeirra af vefnaði frá Galíleu væru
þrotnar, álasaði liann þeim fyrir ódugnað.
Þá hélt hann kvrru fyrir í nokkurar vikur
og dvaldist í gistibúsgarðinum og las spádóms-
bók Jesaja, sem Benjamín gamli hafði gefið
honum að skilnaði. Hann beið eflir því, að orð-
rómurinfl unr viðskipti hans breiddist út með-
al fatasalanna. Það var mjög erfitt að vera
svona nálægt Demetríusi án þess að geta haft
samband við liann. Dag nokkurn var liann nærri
búinn að lelja sjálfum sér trú um, að hin ná-
kvæma fyrirætlan bans til þess að komast inn
i Galileu væri óþarflega fjarstæð, og liann var
að því kominn að ákveða að fara niður í vinnu-
stofu Benjósefs og segja hreinskilnislega, að
bann langaði lil þess að tala við inenn, sem
böfðu þekkt Jesú og umgengist hann. En
þegar bann hugsaði sig um, sá hann, að þessi
aðferð mundi korna Demetriusi i vanda, svo
að hann bælti við alla hvatvísi og beið þolin-
móður.
Um nónbil á finnnla degi annarrar -vikunnar,
l'ór hann lil vinnustofu Benjósefs og lézl líla
inn af tilviljun og vilja eiga viðskipti; þvi að
hann hafði lekið eflir því, að kaupendur i Jerú-
salem reyndu ávallt að dylja löngun sína i þá
hluli, cr þeir girntust. Menn notuðu hinar hlægi-
leguslu viðbárur. Viðskiptavinurinn gekk venju-
lega kæruleysislega inn og þótlist koma til þess
að hitta kunningja eða hann þóttist hafa villzt
og vildi fá að vila, hvar strætið Beina væri. Á
leiðinni út nam hann snöggvast slaðar og benti
á einhvern hlut eða varning. Þcssi barnalegu
brögð virtust ekki blekkja neinn. Þeim mun
kærulausari, sem viðskiptavinurinn þóttist
vera, því álcafar hópuðust kaupmennirnir kring-
um Iiann. Það var augljóst, að öll viðskipti í
hinni helgu borg voru svo full af Ivgum, að
maður, sem lét í ljós lieiðarlegan ásetning, var
þegar grúnaður um svik.
AKvdmöKvm
Kennarinn: Nefnið tvö persónfornöfn.
Nemandinn: Iiver? Eg?
Ása: Hún Alaja er að verða gráhærð.
Sigga: Er það út af peningavandræðum?
Ása: Já, hún er hætt að hafa efni á að láta iita á
sér hárið.
Dómarinn: Iljálpaði konan yðar yður við að stela
veggfóðrinu?
Sá ákærði: Nei, lnin kom aðeins til að veija
munslrin.
Sigga: Eg hefði heldur viljað vera strákur.
Jón: Nú er páð of scint. bú hefðir átt að segja
það áður en l)ú varst skírð.
Gesturinn: Funduð þér ekki fló i rúminu mínu í
morgun?
Þjónustustúlkan: Nei, frú min. Hvenær söknuðuð
þér hennar?
Frá mönnum og merkum atburðum:
W, L. WHITE:
Ferðasaga há Rússlandi.
vafna um fætur sér. Aðrar eru á tréklossum og
stendur nagli upp milli stóru láar og þeirrar næsfju.
Stúlkurnar aka kerrum' með allskonar vélahlutum,
sem renna lit um gólfið þegar kerran brekkur ofan
i eina holuna í gólfinu. Johnston hvíslar: „Heima
er hreinlætið mælikvarði á afköst verksmiðjunnar."
Harðsvíraður amerískur framleiðúndi, sem vildi
ná hámarksafköstum af verkafólkinu, mundi byrja
á því, að gera þeim vinnuna þægilega, með góðri
lýsingu og hreinum gólfum. -------
V.
Forstjórinn er nú spurður hvernig þeir hafi leyst
það vandamál, sem vestan hafs er kallað fjarvera
verkamanna. Forstjóranum kemur ]>essi spurning
auðsjáanlega ókunnuglega fyrir, jafnvel eftir að him
hefir verið útskýrð fyrir honum. Verkamaður, scm
er veikur, segir hann, fer til verksmiðjulæknisins til
þess að fá fjarveruleyfi. Ef lasleikinn er alvarlegur,
greiðir tryggingarsjóður 90% af launum í þrjá mán-
uði. Ef hann fær ekki afturbata á þeim tírna, fær
hann sjúklingsskírteini til bráðabirgða eða léttari
vinnu. Þunguð kona fær þriggja mánaða leyfi, áður
en.hún verður léttari og 3—I vikur á eftir.
Johnslon kvaðst ekki vera að spyrja um vcikinda-
forföll, heldur fjarveru af öðrum sökum. Nú skildi
forstjórinn loks hvað við var átt og segir að slíkf
komi ekki fyrir hér. Latir og seinlátir verkamenn
fá áminningu í verksmiðjublaðinu, scm hengt er upp
á vegg og þeim er veitt ofanígjöf svo allir heyra. Ef
þett*a endurtekur sig tvisvar eða þrisvar er málið
tekið upp við verkamanninn af verkamannasamband-
inu. Okkur skilst að þetta sé nokkuð harðhent mála-
færsla. En hvað um það. Fjarvera án veikinda virðist
vera eins sjaldgæf hér og i sakamannavinnuhælinu
í Atlanta, að ýmsu levti af sömu ástæðum.
Það er erfitt fyrir okkar auðvalds-heila að skilja
])á hugsun, að þar sem jafnaðarstefnan ríkir sé lík-
legt að verkámennirnir eigi verksmiðjuna, en alveg
óvéfengjanlegt að verksmiðjan eigi, verkamennina.
An hennar mundu þeir hvorki l'á brauð né þak yfir
höfuðið. -— —- —
Yið spyrjum enn liversu mikið verkamenn gefi af
launum sínum til hernaðarþarfa og skýrum um leið
frá því, að amerískir verkamenn gefi 10% af sínum
launum. Forstjórinn segir mjög hróðugur, að rúss-
neskir vcrkamenn gel'i tveggja til þriggja mánaða
kaup. Okkur dettur í lmg, að cftir að verkamaðurinn
hefir keypt það, scm skömmtunarseðlar hans heimila
honum, þá cr raunverulega ekkert, sem hann getur
varið peningunum til, nema ef vera skyldi kvik-
myndasýningar cinstöku sinnum.
VI.
Næsta dag heimsóttum við mótorverksmiðju. Jolm-
ston getur þess, að liann sé verksmiðjueigandi. Rúss-
arnir verða strax forvitnir. Hvað margir vinna þar?
„Tvö þúsund menn“, segir hann.
„Hvernig er þcim borgað?“
[ „Aðallega er þeim greitt tímakaup.“
„Hvers vegna ekki ákvæðisvinna ?“
„Vegna þess, að verkamannafélog okkar vilja ekki
hafa ákvæðisvinnu.“
Rússunum þykir þetta talsvert cinkennilegt. Þcir
eru svo ungir, að þeir vita ekki að frá 1917 til 1934
var ákvæðisvinna fordæmd sem kænlegt ráð til að
féfletta verkamcnnjna. Síðar, þegar sú aðfcrð var
viðurkcnnd og mikið veður gert af, undir nafninu
„Slakhanov“-aðfcrðin, þá var hún kynnt fyrir Rúss-
um sem uppfinning socialista, óþekkt í heimi auð-
valdsskipulagsins. En þcssir ungu menn hafa vaxið
upp balc við blæjuna.
„Hversu mikið kaup fær verkamaður í Ameríku?“
Þeim cr sögð kauphæðin og þeir vagga höfði
kurleislega, cn á svip þeirra má' lesa, að þeir álíta að
l'arið sé með ýkjur.---—
Eg er smátt og smátt farinn að skilja fólkið og
aðstöðu þess.
Hugsum okkur að við hefðúm fæðzt á vinnuhæh,
sem sæmilega cr stjórnað, og lifað þar alla æfiná.
Yið yrðum að vinna mikið, en fengjitm rúm til að'
sofa í og þrjár máltíðir á dag, 'auk nauðsynlegra
klæða. Ilugsum okluir að veggirnir séu þaktir af