Vísir - 18.04.1945, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 18. apríl 1945.
VlSIR
7
96
„Til að lýsa þeim, sem sitja í myrkri og
skugga dauðans, til að beina fótum vorum á
friðarveg“.
I>að var tekið að rökkva. Mennirnir báru
Mirjam í burtu. Mannfjöldinn dreifðist liljóð-
Itga og fór út á veginn. Marsellus var feginn,
að Jústus, sem geklc við hlið lians í mvrkrinu,
spurði hann ekki, hvort honum hefði likað rödd
hennar, eða livorl þetta liefði haft áhrif á hann.
IIús Rúbens og Naomi við norðurmörk þorps-
ins var slserra og rúmbetra en flest hin í Ivana.
Það var hvitt og stóð spölkorn frá veginum i
skugga mórberjafíkjutrjánna. Á flötinni fyrir
framan voru mörg ávaxtatré, sem voru alþakin
alla vega litum blómum. Báðum megin var vel
hirtur vingarður.
Marsellus átti bágt með að dylja tilhlökkun
sína að lieimsækja þetta heimili, þar sem hann
kynni að liitta lömuðu stúlkuna með skinandi
svipinn og fallegu röddina. Jústus var önugur
i skapi á þeim tveim stöðum, þar sem þeir koma
við á leiðinní. Og' Marsellus hafði flýtt þessum
smákaupum með því að kaupa allt sem honum
var boðið, ef það liefði ekki verið óskynsamlegt
að gera það.
„Við skulum tala við Mirjam fyrst,“ .sagði
Jústus, er hann opnaði hliðið. „Eg sé, að hún
siiur í laufskálanum.“
Þeir gengu í liægðum sínum yfir nýsleginn
grasblettinn og að laufskálanum, þar sem Mir-
jam sat einsömul í skugganum.
Iiún var í grískri treyju. Hálsmálið var skreytt
kóralflögum,] en, ekkért annað skraut bar hún
að uhdantekinni mjófri silfurfesti um liálsinn
með litlu meni — fiski, sem skorinn var út úr
skel. Á borðipu við stólinn var liarpán og lílill
lcassi með skrám. Hún beygði lokkumskrýtt
höfuðið yfir kniplingamvndina, sem hún var að
isauma. Þegar þéir nálguðust, leit hún upp og
brosti, er hún sá Jústus, eins og til að bjóða þá
velkomna.
„ó, Jþú þarft ekki að útskýra,“ sagði liún, þeg-
ar Jústus hafði kynnt Marsellus og fór að segja
frá þvi, að Ró’mverjinn liefði áhuga á vefnaði
úr Galiuleu. „Allir i Kana vila það.“ Ilún brosti
íraman í Marsellus. „Við erum öll glöð við
heimsókn yðar, herra minn. Það er ekki svo oft,
að einhver kemur hingað til að verzla.“
Það var einhver hreimur í rödd hennar, sem
Marsellus gat ekki gert sér grein fyrir, að öðru
leyti en því, að hlýleikinn var algerlega óvitað-
ur og tilgerðarlaus. Hann hafði oft tekið eftir
])ví i fari ungra kvenna, er liann var kynntur
fyrir þeim, að þær reyndu að gera sér upp ein-
liverja óeðlilega kæti og sögðu gicllnisorð Íivell-
um rórni eins og úr dálítilli fjarlægð væri. En
rödd Mirjamar var eins látlaus og eðlileg og
bros bennar.
„Er Naomi lieima?“ spurði Jústus.
„Hún er inni. Villt þú ná i hana? Eg hugsa
að pabhi og hún hafi búizt við þér.“
Jústus fór brott, og Marsellus var í vafa um
það, hvort hann ætti að fara á eftir eða ekki.
ölirjam hjálpaði honum úr vandræðunum með
þvi að benda á stól.
„Eg heyrði þig syngja,“ sagði liann. „Það var
afar -—•“ Ilann þagnaði til að finna hentugl orð.
„Hvernig stendur á þvi, að þér talið ara-
misku?“ skaut hún inn í lilýjum rómi.
„Eg tala hana ekki — mjög vel,“ sagði Mar-
sellus. „Jafnvel landar yðar gætu varla lýst því
með réttum orðum. Eg' var mjög hrærður.“
„Þér eruð góður að segja þetta.“ Mirjam ýtli
sessunni til hliðar, sem kniplingamyndin var
fest á. Hún horfði beint i augu honum. „Eg
braut dálitið lieilann um það, hvað þér liélduð.
Eg sá yður með Jústusi. Eg hafði aldrei sungið
fyrir Rómverja áðujr. Eg liefði ekki orðið hissa,
þótt yður hefði yerið skemmt, en það hefði
sært mig.“
„Eg er hræddur um, að við liöfum slæmt orð
á okkur liér um slóðir,“ sagði Marsellus og and-
varpaði.
„Auðvitað,“ sagði Mirjam. ..Einu Rómverj-
arnir, sem við sjáum í Kána, eru hermenn. Þeir
ganga um göturnar eins og þeir eigi allt.“ Húm
rétti úr sér og pk til öxlu’uml og hnykkti til
höfðinu til að sýna látbragð bermannanna. „Og
það er eins og þeir segi —“ Hún hætti og bætti
við afsakandi: „Ef til vill er það ekki rétt af
mér að segja yður það.“
„O — eg veit hvað við sýnumst segja, þegar
við reigsum um.“ Hann sperrti út varirnar
hrokalega og hélt áfram þar sem Mirjam hætti:
— „Hér — kom-um við — sem — ráð-um ríkj-
um!“
Þau hlógu bæði lilið eitt og Mirjam tók aftur
til við útsaumið. Hún beygði sig fram við sauni-
ana og spurði: •
„Eru margir Rómverjar eins og þér, Mar-
sellus Gallíó?“
„Fjöldinn allur! Eg er á engan liált óvenju-
legur maður.“
„Eg liefi aldrei talað við Rómverja áður,“
sagði Mirjam. „En eg bjóst við þvi, að þeir væru
allir eins. Þeir eru allir eins í úlliti að minnsta
kosti.“
„Já, í eiiikennisbúningunum. En innan undir
gölóttum hjálmi og skildi eru bara venjulegar
mannskepnur, sem hafa enga löngun til þess að
þramma um götur í erlendum horgum. Þeir
vilja langtum heldur vera lieima hjá ættingjum
og vinnm við að reita garða og liugsa um geit-
urnar.“
„Það gleður mig að heyra þetta,“ sagði Mir-
jam. „Það er svo óskemmtilegt að hafa illan
bifur á mönnum —og það er svo erfitt að hugsa
hlýlega í garð Rómverjanna. Flesta þeirra lang-
ar auðvitað til að vera lieima í görðum og með
geitur; og eg vona,“ bætti hún við brosandi, „að
ósk þeirra ræjist. Eigið þér garð, herra?“
„Já, við eigum garð.“
„En engar geitur, hugsa eg.“
„Það er ekkert rúm fyrir þær. Við eigum
heima í horg.“
„Eigið þið hesta?“
„Já,“
„í Galíleu þurfa hestar meira rúm en geitur,“
sagði Mirjam seinlega. „Viljið þér segja mér um
heimili yðar?“
„Með ánægju. Við erum fjögur í fjölskvld-
unni; foreldrar mínir, Lúsía, systir mín og' eg.“
„Hugsar faðir yðar um garðinn, meðan þcr
eruð fjarverandi?“
„Ekki — ekki sjálfur,“ svaraði Marsellus
eftir dálitla umhugsun. Og þegar liún leit liálf-
gletlnislega undan löngnm augnahárunum,
spurði hann: „Leiðist þér?“
Hún hristi höfu'ðið vinalega.
„Eg mátti vita það, að þér hefðuð gárðyrkju-
mann og þjónustustúlku lika, vafalaust?“
,,.Tá,“ sagði Marsellus kæruleysislega.
„Eru þau — þrælar ?“ spurði Mirjam og' reyndi
að vera mjúkmál til að móðga ekki.
. „Já,“ sagði Marsellus óþýðum rómi, „en eg
fullvissa þig um það, að þeim er ekki misþyrmt.“
„Þvi trúi eg,“ sagði liún hlýlega. „Þér gætuð
ekki verið vondur við neinn. Hvað eigið þér
inarga þræla?“
„Eg hefi ekki talið þá. Ein tvlft eða svo. Nei,
þeir hljóta að vera fleiri. Tuttugu — kannske."
„Það hlýtur að vera skrítið að eiga menn,“
sagði Mirjam hugsandi á svip. „Eru þeir læstir
inni, þegár þeir eru ekki að vinna?“
„Alls ekki!“ Marsellus sveiflaði liendinni til
áherzlu. „Þeim er frjálst að fara hvert sem þeir
vilja.“
„Einmilt!“ hrópaði Mirjam. „Strjúha þeir
aldrei ?“
„Sjaldan. Þeir geta livergi farið.“
„Það er slæmt“. Mirjama andvarpaði. „Þeir
væru hetur settir í lilekkjum. Þá gætu þeir hrot-
ið sig lausa. Eins og er, er allur heimurinn fang-
elsi þeirra.“
„Eg hefi aldrei hugsað um það áður,“ sagði
Marsellus hugsi. „En eg býst við því, að heim-
urinn sé fangelsi fyrir alla. Er nokkur algerlega
frjáls? í hverju er frelsið fólgið?“
„Sannleikanum,“ svaraði Mirjam snögglega.
„Sannleikurinn gerir alla menn frjálsa! Ef svo
væri ekki væri eg i fjötrum, Marsellus Gallió.
Erlcndir menn ráða vfir landi mínu. Og vegna
lömunar minnar virðist eg liafa • mjög Jílið
frelsi, en andi minn er frjáls!“
„Þú erl heppinj11 sagði Marselus, „eg vildi
gefa mikið til að eiga frelsi, sem óliáð erijöilu
líkamsástandi. Fannstu þessa hugsun upp sjálf ?
Eða er hún kannske ávöxtur veikinda þinna?“
„Nei, nei !,“ Hún liristi höfuðið einbeitt á svip.
„Veikindin gerðu mig að vesælum þræl. Eg á-
vann mér ekki frelsið. Þa'ð var gjöf.“
Marsellus þagði, þegar hún hætti að tala.
Kannske myndi hún útskýra þetta. Allt í einu
breytti húh 'um svTp og' siieri sér að lionum.
Frá mönnum og merkum atburðum:
W. L. WHITE:
Ferðasaga frá Rússlandi.
Til viðbótar 180,000 pólskum stríðsföngum er á-
ætlað að liálf önnur milljón pólskra manna og
kvenna hafi flutt verið úr landinu í byrjun ársins
1940, sem einn liður i stefnuskrá um „félagslega
tækni“. Fólkið var flutt í vöruflutningavögnum. —-
Þetta eru venjulegir kassa-vagnar nieð tveinmr litl-,
um járnvörðum gluggum og einum ofni. I gólfið er
höggvið gat, sem kemur í stað salernis. 30—40 manns
eru lokaðir inni i hverjum vagni.
Brottflutningarnir fóru venjulega fram að nætur-
lagi, þegar fólkið hefir tekið á sig náðir. Það er talið
sjálfsagt í þessum félagslegu aðgerðum, að fjölskýld-j
um sé sundrað. Það er ekki gert af grimmd, heldur
vegna þess, að karlmennirnir eru liæfari til erfiðari'
vinnu en konur þeirra og dætur. Það var vanalegt
að karlmennirnir væru sendir til skógarhöggs eða
námuvinnu í Norður-Síberíu, en konur og börn í
sveitavinnu í Kazakstan.
Eins og við var að búast lcnti margt í óreiðu. Þótt
gert væri ráð fyrir aðr flutningavagnarnir væri opn-J
aðir daglega, kom það þó fyrir vegna vanrækslu,
að þeir stóðu marga daga utanvert á stöðvunum án
aðgæzlu og þegar þeir loks voru opnaðir, þurfti oft-
ast að flytja á brott lik margra manna, scm ör-
magnazt höfðu af þorsta eða kulda. Ekkert af þessu
var ásetningsverk, en i slíkum þjóðflutningum verður
ekki komizt hjá mistökum. Það má segja ráðstjórn-
inni það til liróss, að undir svipuðum kringumstæð-
um hefir hún meðhöndlað sitt eigið fóllc alveg á
sama hátt og Pólvcrjana.
XIV.
Við komum til ráðstjórnarlýðveldisins í Uzbekist-
an. Höfuðborgip er Tashkent, sem fyrr vár setin af
Múhameðslrúapmönnum. Uzbckar er blandaður kyn-
flokkur. Sumir,eru Mongólar, aðrir likjast Afgðnum,
Persum eða Aröbum. \ ;
Við hittum ungah, laglegan mann rússnaskan,
Rodion Glukhov að nafni, sem er varaforseti þessa
lýðveldis. Hann segir okltur að snemma í striðinu
hafi þangað komið nm tvær milljónir manna frá
öðrum lilutum- Rússlands. Margir hafa nú snúið aftur
til heimila sinna, en márgir komu með verksmiðjum
sínum og þeir fara að sjálfsögðu ekki aftur. Verk-
smiðjurnar voru fluttar frá Möskvu, Ukraníu óg
Norður-Ivákasus. Og frá Leningrad komu margir
iðnlærðir menn og verkfærðingar. Hann brosir og
segir að Leningrad vilji nú gjarnan fá þessa menn
aftur, en Uzbekistan vilji halda þeim. Moskva ræður
því hvað gert verður.
Við spyrjum: Hvað segir fólkið sjálft, hvar vill
])að lielzt vera? Um það virðist ekki mikið hugsað.'
N’erkamennirnir mnndu vilja vera þar sem Moskva
ákveður að þeir komi að mestu gagni. -— — —
Við heimsækjum vefnaðarverksmiðju og komum í
risavaxna, bjarta byggingu, þar sem endalausar raðir
af vefstólum velta frá sér þykkum voðum. Eg hélt
í fyrstu að hér sæi eg alla verksmiðjuna, en þetta
var aðeins lítill liluti. I öðrum byggingum eru gerðar
aðrar tegundir af dúkum, sem notaðir eru sem fóður
í einkennisbúninga eða i kvenfatnað.
Eitt sinn, er Mark Twain var aö halda ræðu í miSdeg-j
isverðarveizlu, fórust honum iorS á þessa leiS:
Af þvi aS þiS fóruS aS minnast á ný egg, þá mari egi
eftir einu atviki, sem kom fyrir mig þegar eg íerSaSist'
um og hélt fyriríestra. Eg átti aS halda fyrirlestur i sam-i
komuhúsi í smáborg einni. Mér leiddist að bíSa eftir
kvöldinu, svo aS eg fór inn í matvöruverzlun og sagSi viS
afgreiSslumanninn: GóSan daginn. GetiS þér ekki sagt
er aS, eySa einni kvöldstund hér á.
hægt
mér hverni^
skemmtilegaft hátt ?
jú, ætli ekki þaS'. ÞaS á aS halda fyrirlestur í kvöld og
eg hefi veriS aS selja fúlé.
gg í ‘allair dag.
, ITvaSa mánaSardag'ur er í dag? LofaSu mér aS sjá dag-
blaSiS, sein'þú ert ineS í vasanum.
ÞáS þýSir ekki. ÞaS er síSan í gær.
——o------ ,, y :
Hnefaleika-kennarinn: Þetta er þaS sein maSur kallar
hálft „húkldb'
Nemandinn (nuddar kjálkann): Eg vona aS þú sleppir
hinum helmingnum.