Vísir - 23.05.1945, Side 4

4
VISIR
Miðvikudagmn 23. maí 1945
VÍSIR
DAGBLAÐ
tltgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Aínám styrjaldanáð-
stafana.
VJfér á landi haí'a niargvíslegar ráðstafanir
verið gerðar vegna ófriðarástandsins. Nú,
þegar stríðinu er lokið í Norðurálfu, og þjóð-
irnar reyna smátt og smátt að taka upp fyrri
lifnaðarhætli og viðskipti, ættum við að und-
irbúa það nú þegar, að afnema styrjaldar-
ráðstafanirnar svo fljótt sem þess er kostur.
Að vísu er ekki við þvi að búast, að öllu
sé liægt að létta af í einu. Fer það mikið
cftir því, hversu fljótt aðrar þjóðir taka upp
sína yenjulegc friðarstarfsemi og kippa burt
hömlunam. Skeytaeftirlit er nú að hv'c.rfa
og er það vel farið. Væntanlega verður nú
fljótlega hægt að nota símnefni til útlanda
og senda skeyti á venjulegu viðskipíadul-
máli. Ennfremur er þess vænzt, að hægt
verði hráðlega að opna aftur talsamband við
útlönd.
Skömmtun liefir verið liér á ýmsum vör-
um öll stríðsárin. Sú stofnun, sem liefir um
þau mál íjallað, þarf að hverfa sem fyrst.
Að vísu getur hugsazt, að skammta verði
nokkrar kornvörutegundir næstu tvö missiri
vegna skorts á þeim vörum i heiminum. En
aðrar vörur, svo sem kaffi, ætti ekki að
þurfa að skammta meðan nóg er til af því
á heimsmarkaðinum. Skömmtun á hjólhörð-
um og gúmmíslígvélum ætli að vera hægt
að afnema áður en langt uin líður.
Mestar hömlur hefir stríðsástandið sett á
■verzlunina. Þessum hömlum þarf að kippa
burtu, því að þær eru skaðlegar fyrir Iieil-
brigð viðskipli. Athugun á þessu þarf að
befja nú þegar. Takmarkið á að vera að gera
verzlunina frjálsa og láta viðskiptin ná jafn-
vægi án hafta og opinberrar þvingunar. Heil-
brigð saniképpni í vöruverði og vörugæðum
Verður að hefjast á ný. Það er óheilhrigt að
verzlunin hafi hag af því að lcaupa dýrar vpr-
ur eins og nú á sér slað í mörgum greinum.
Yerðlagseftiflitinu verður að hrevta, gera það
íáhrotnara, minnka skrifstofubáknið og
fækka starfsliði þangað til hægt verður að
afnema stofnunina. — Ef einhverjum verð-
lagsráðstöfunum þarf að lialda í gildi um
sinn, mætti vel láta viðskiptamálaráðuneyt-
ið sjá um framkvæmdina.
Innkaupadeild viðskiptaráðs ætti að af-
nema nú þegar. Hún er óþörf. Ileyrst hefir
að kommúnistar vilji halda henni, lil þess að
jgét notað hana til undirbúnings landsverzlun.
Yi- því að fyrrverandi stjórn tókst að halda
niðri landsverzlunardraugnum þegar verst
sióð með opinhera íhlutun á viðskiptum í
lAmeríku, ætti nú að vera hægt að forðast slíka
ifirru.
Höft og hömlur er venjulega auðveldara á
íað koma en af að laka. Þeim, sem um þessi
niál fjalla, finnst oft erfitt að taka ákvarðan-
5r um að leysa upp hömlurnar af ótta við það,
að allt keyri um þverbak ef einstaklingun-
xim er veilt aukið athafnafrelsi. En það er
fcínmitt það sem nú verður að stefna að. Verzl-
únin verður að ná jafnvægi með því að gefa
einstaklingunum frelsi til athafna innan
skynsamlegra takmarka. Ilræðslan við ein-
SÍaklingsfrelsið verður að hverfa — og hin
ppinbera skriffinnska líka.
Söngskemmtun
Önnu Þórhallsdóftuí.
Hún söng í Gamla Bió
2. hvítasunnudag, en félck
minni aðsókn en liún átti
skilið og mun veðurhlíðan
hafa valdið. Hún er orðiij
kunn fyrir útvarpssöng sinn.
Er liún sjrstir Daníels Þór-
liallssonar tenórsöngvara,
sem er í röð heztu söng'-
manna okkar i hópi þeirra,
sem ekki hafa gert listina að
ævistarfi sínu. Ungfrúin lief-
ir sópranrödd, sem er þýð
á veikum tónum. Er röddin
hlýðin og' viðfelldin. Hún
hélt sig við það svið, sem
Ijóðsöngvurum er sérstak-
lega afmarkað. Þótt söngur
hennar komi ekki fram í
slórbrotinni mynd, þá er
hann innilegur og sannur.
Hún lifir sig vel inn i lögin
og leggur sig fram að skila
þeim á sem fullkomnastan
liátt. Með öðrum orðum:
söngur hennar er persónu-
legur og þess vegna er hragð
að honum.
Undirleik annaðist frú Guð-
riður Guðmundsdóttir og
gerði það með prvði.
fí. A.
Mandólínhl jómsveit
Reykjavíkur.
Iiljómsveitin hélt þrjá
hljómleika nýlega í Tjarn-
arhíó við góða aðsókn og á-
gætar viðtökur. Er þetta 16
manna sveit og eru liíjóð-
færin mandólín, gítarar,
mandóla eða mandóra og
bass-mandóla. Hljóðfæra-
leikararnir eru allir nem-
endur Sigurðar Briem, sem
er kunnáttumaður á þessi
hljóðfæri og sagður ágætur
kennari. Uppskar hann nú
ávöxt iðju sinnar með. því
að hlýða á samleik nemenda
sinna og sjá svo góðan á-
rangur, að liann mótti vel
við una.
Mandólín og gítarinn eru
gömul hljóðfæri, sem oft er
getið í kveðskap. Ástaróður-
inn, sem Don Juan syngur í
óperunni frægu eftir Mozart
er með mandólínundirleik.
Einnig er til frægur ástar-
söngur eftir Gretry fyrir
þetta hljóðfæri og Beethov-
en hefir einnig samið lag fyr-
ir ])að, sennilega fyrir
Krumpholz vin sinn, sem
var snillingur á mandólín.
Berliosz og Paganini voru
snillingar á gitara og ritaði
sá siðarnefndi lög fyrir þetla
liljóðfæri. En eftirtektarvert
er ]>að, að s])ánski tónsnill-
ingurinn Faíla hefir samið
alvarlegt og djúpt gítarverk,
sem nefnist „Við g'röf Claude
Debussy“.
En svo eg víki aftur að
þessum hljómleikum, þá
voru leikin nær eingöngu
lög, sem leljast til „salontón-
Iistar“, þ. e. a. segja, lög
sem ekki rista djúpt, en fólk-
inu þykir samt að góð
skemmtun. Voru þessi lög
leikin hreinlega og með góð-
Lögieglan íæi
B íll B
ffS|eep -mla.
Bæjarráð hefir samþykkt
að Iögreglan í Reykjavík selji
ein.n af bílum sínum.
Er hér um að ræða R-
2004, sex manna hifreið, sem
lögreglan liefir átt um nokk-
urt skeið. Fyrir andvirði
þessarrar hifreiðar er ætlun-
in að kaupa 2 „jeep“-bíla.
um samtökum, en ekki gætti
samt mikilla tilþrifa í með-
ferðinni. Meiri músíkalskur
árangur náðist hjá kvartett-
inum, sem lék þrjú lög. —
Stjórnandi liljómsveitar-
innar er Haraldur Iv. Guð-
mundsson og reyndist hann
samvizkusamur og nákvæm-
ur, hvað meðferðina snerti.
fí. A.
tsL ImattspyRittdóm-
ttmm boðin þátttaka
s alþjéðasambandi
knattspymudómara^
Aðalfuridur Knattspyrnu-
dómarafélags Reykjavíkur
var haldinn 11. maí s. 1. Á
fundinum var kjörinn ný
stjórn og ýms mál samþykkt.
Hin nýja stjórn, sem kjör-
inn var er skipuð þessum
mönnum: Formaður er
Gunnar Akselsson og með-
stjórnendur þeir Þráinn Sig-
urðsson, Guðmundur Sig-
urðsson, Hrólfur Benedikts-
son og Sigurjón Jónsson.
Várasfjórn var kjörin, og er
liún skipuð Jóhannesi Berg-
sveinssyni og Þórði Pálssyni.
Þá var samþykkt að knatt-
spyrnudómarar væru i sér-
stökum búningi er þeir
dæmdu leiki. Búningurinn
var ákveðinn svartur jakki
með merki félagsins og svart-
ar stuttbuxur. Þá lá fyrir
fundinum hréf frá Alþjóða-
sambándi knattspyrnudóm-
ara, og var félaginu hoðin
þátttaka i því. Stofnfundur er
ákveðinn í apríl 1946. Fund-
urinn samþykkti að taka hoð-
inu, og í haust mun verða á-
kveðið, hvort eigi að senda
mann á fundinn.
Minnlngarorð.
Pétur Sigurðsson, sem
fórst með línuveiðaranum
Fjölni, var aðeins 27 ára.
Faðir hans var meðal þcirra,
er fórust á Péturseynni fyrir
fjórum árum. Var Pétur
eizti sonurinn og styrkti
heimili móður og yngri syst-
kiná, eftir að faðir þeirra dó.
Hann var vel til móður sinn-
ar og styrkur í raunum henn-
ar, því Pétur var einstaklega
viðkvæmur unglingur og
fann til með þeim, sem bágt
áttu. En harih var dulur
hversdagslega og kom hans
iimri maður fyrst í ljós, þeg-
ar hann sá einhvern sem bágt
átíi. — Pétur var dágóður
rímari og hefir sjálfsagt sótt
skáldgáfu til Sighvatar
Grímssonar fræðimanns, sem
var langafi hans.
Hann þótti ágætur verk-
maður við hvaða vinnu sem
var, en þó sérstaklega smíð-
ar. Þar var hann jafningi
margra faglærðra, þó aldrei
hefði liann iðkað það fag eða
numið.
Við stöndum jafnan og
horfum út í rúmið og sjáum
að þar hefir stórt skarð verið
höggvið þá góður drengur
hverfur. En sæti hins farna
verður jafnan autt. Pétur var
góður unglingur og þeir, sem
góðir eru, munu fá hlýjar
móttökur í öðrum heimi. —
Ileima situr sorgmædd móð-
ir og systkini og bíða unga
farmannsins, sem glaður og
sæll gekk að heiman. En þau
hafa fengið í stað hans sorg-
arfregn. Leiðin lá lieim til
æðri heima, en ekki til æsku-
heimilisins. Far vel vinur og
frændi. Þökk fyrir vinskap
þinn og hlýjar endurminn-
ingar, scm aldrei fyrnast.
J. A.
Fimm ára Innfæddur og vel nietinn Reykvík-
afmæli. ingur á fimni ára afmæli um þess-
ar mundir og heldur það hátíðlegt
á laugardaginn. Það er nú yfirleitt ekki v.enja,
að geta um slíka unglinga, þótt þeir eigi af-
mæli, en að þessu sinni skal þó þeirri venju
hrugðið, því að afmælisbarnið er sómafélagið
Reykvíkingafélagið. Það er ungt að árum enn,
en félagsmenn bæia það upp og vel það, með
þvi að þeir verða að vera — að þvi er -mig
minnir — hvorki meira né minna en fertugir,
til að fá að ganga í þáð. Svo að þótt félagið
sé enn á barnsaldri, hefir það frá upphafi bor-
ið á sér virðuleik fullofðinsáranna.
*
Gamlir kunn- Eg er nú sjálfur mun yngri en
ingjar hittast. Reykvíkingafélagið, en þekki þó
marga af meðlimum félagsins, og
ef dæma má af þvi, sem þeir segja, þá finnst
þeim Reykvíkingafélagið eitthvað bezta félag,
sem stofnað hefir verið. Því að það er oft eini
vettvangurinn, sem gamlir Reykvíkingar hafa
til að hitta gamla lcunningja, „strákana" og
,stelpurnar“ sem sátu með þeim á skólabekkj-
unum í gamla daga, áður en lciðir skildu, er
skyldur lífsins kölluðu með meiri alvöru en áð-
ur fyrr. Og þá er márgs að minnast, margra
skemmtilegra endurminninga frá liðnum tímurn.
Héraðafélög. Eg veit ekki, hversu mörg þau
eru orðin, héraðafélögin hér i
bænum, sem sprottið hafa upp á síðustu árum.
Mcrgum þykir nóg um, en eg held, að þau eigi
menningarhlutverki að gegna að mörgu leyti, og
líklega mundi ekki vera byrjað að semja hin-
ar mörgu héraðalýsingar, sem nú eru i undir-
búningi, ef þessi félög væri ekki til. Þar verð-
ur margvíslegan fróðleik að finna, sem ella
hefði varla:"\’erið færður í letur. Og stofnun
héraðasafna er viða dugnaði þessara félaga ein-
um að þakka. Með starfi sinu munu þau varð-
veita frá glötun margvísleg menningarvcrðmæti.
*
Dýr maíiir. Kunningi minn, sem brá sér út úr
bænum á hvítasunnudag, hefir beð-
ið mig að koma eftirfarandi fyrirspurn áleiðis:
,.Er leyfilegt að selja máltíð, sem er aðeins heit-
ur réttur, mjólkurglas, „kalt borð“ og kaffi, fyr-
ir kr. 17.50? Þetta vorum við fjórir kunningj-
ar Iátnir greiða, er við borðuðum hádegisverð
á tiltölulega nýjum veitingastað. fyrir austan fjalt
á hvitasunnudag.“ Mér þykir verðið svo hátt,
að eg geri ráð fyrir því, að verðlagsstjóri mundi
ckki fást til að samþykkja það, þvi að fyrir
þetta verð er hægt að fá miklu veglegri máltíð
hér i Reykjavík.
*
Tvær sögur. Eg fékk i gær þetta bréf frá
„Tveimur systrum“: „Við viljum
þakka þér, Vísir, fyrir „laugardagssöguna" þína.
Okkur finnst það ágællega til fundið, að koma
með svona smásögur um helgar. Að visu var
þessi um striðið, en við treystum því, að þær
verði það ekki framvegis. Getum við ekki feilg-
ið ástarsögur? Svo viljum við líka þakka þér
fyrir hina greinagóðu sögu um striðið, sem birt
hefir verið við og við undanfarið. Hún segir
frá gangi þess á allt annan hátt en gert er i
fregnum, svo að þótt okkur þyki ekki stríðs-
fréttir neinn skemmtilestur, þá er hægt að lesa
stríðssöguna rélt eins og lcafla úr mannkyns-
sögunni.“
*
Áste.rsögur. Jú, sysfur góðar, þið skuluð áreið-
anlega fá ástarsögur við og við frani-
vegis og yfirleitt verður reynt að hafa efni
þessara sagna eins fjölbreytt og unnt er. Ekki
er ósennilegt, að laugardagssagan verði einhvern
timann eftir innlendan höfund, því að ekki er
rétl að setja skáldin okkar alveg hjá. Okkur
þæfli yfirleitt vænt um að fólk léti okkur vita
sem mest um það, hvað það langar til að lesa,
og þá skal ekki standa á okkur að uþpfylla
þær kröfur eftir því, sem hægt er.
*
Skeiðvöllurinn. Loks er svo þetta bréf frá
„Hestvini": „Vill Bergmál
koma því á framfæri fyrir mig, hvort ekki sé
hægt að fá betf’i stað undir skerðvöll? Eg 'á
við það, hvort ekki sé hægt að hafa hann nær
bænum, svo að hægara sé að komast þangað?
Hvernig væri að liafa hann í sambandi við
íþróttasvæðið í Laugadalnum?“ Eg skal eklci
segja, hýernig þcssari uppástungu verður tek-
ið og liklega hafa bæði Fákur og íþróttafélögin
sitt hvað út á hana að selja. Orðið er laust fyr-
ir þá, sem vilja leggja eitthvað til málanna.