Alþýðublaðið - 21.08.1928, Qupperneq 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
B
i ALÞÝÐUBMÐIÐ |
< kemur út á hverjum virkum degi. |
; Aígreiðsla i Alpýðuhúsinu við t
í Hveriisgötu 8 opin irá kl. 9 árd. í
| til kl. 7 siðd. [
< Skrifstofa á sama stað opin kl. [
i 9*4— 10s/9 árd. og kl. 8—9 síðd. j
< Simar: 988 (afgreiðslan) og 2394 [
; (skrifstoian). !
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á >
í mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 !
<; hver mm. eindálka.
; Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan !
í (i sama húsi, simi 1294). ►
< ............................»
Tollar.
Stefna ihaldsins i skattamálum.
I fjárlögum ársins 1929 er kaffi-
cg sykur-tollurinn áætlaöur 850
þúsund krónur, eða um 8V2 króna
á nef hvert í landinu. Tókst þó
jafnaÖarmönnum aö fá því til
vegar komiö, aÖ gengisviöaukinn,
25°/o, var feldur niður. Nemur sú
lækkun liðlega 200 þúsund krón-
um frá því, sem til var ætlast
í, upphaíi.
Nú er tollurinn af óbrendu kaffi
75 aurar af hverju kílógrammi
og 19 aurar af hverju kílógrammi
sykurs. Eftir áramótin lækkar
nahíi nfftur í 60 og 15 aura.
Er þessi skattur réttlátur?
Nei, hann er úr fiófi ranglátur.
Þeir greiða mest, sem hafa flesta
munna að fæða og ekki hafa efni
á að kaupa mjólk og hafa fjöl-
breyttan mat. Peir fátækustu
greiða mest.
Er skatturinn hár?
Sé gert ráð fyrir að aliir lands-
menn noti jafnmikið af kaffi og
sykri, verður tollurinn, sem 7
manna fjölskylda, hjón, gamal-
menni ojg 4 börn, greiða, 59 krón-
ur og 50 aurar á ári. Þar við má
hæta að minsta kosti 25°ö álagn-
ingu til kaupmanna smárra og
stórra, sem vörumar seija, og
verður þá þessi eini tollur með
álagningu að meðaitali 75 krónur
á hvert 7 manna heimili á land-
inu.
Þetta sýnist ærið nóg, en þó
er ekki alls gætt enn. Verkamenn
í bæjum og kaupstöðum, sem
hvorki geta veitt sér næga mjólk
aé fjölbreyttan mat, nota meira
af kaffi og sykri en landsmenn
aðrir upp og ofan. Ætla flestir
að sá mismunur nemi fast að
þriðjungi. Verður þá kaffi- og
sykur-tolíurimn, sem verkamaður
hér í Reykjavík, er hefir fyrir 7
manna fjölskyldu að sjá, greiðir
um 100 krónur á ári, eða 4°/o
af 2500 króna tekjum.
Víst er þetta býsna hár skattur
og ranglátur. En hver er hann
i næstu löndum, t. d. Danmörku?
í Danmörku er tollurinn af ó-
brendu kaffi 17 aurar af. hverju
kílógrammi og sykurtollurinn 10
aurar af hverju kílógrammi af
bezta sykri, 6V2 eyrir af lakari
tegundum og enn lægri af sykri
til iönaðar.
KaffitoIIurinn í Danmörku er
þvi ekki einu sinrn fjórði hluti
þess, sem hann er hjá okkur nú,
og sykurtollurinn er þar helm-
ingi lægri.
Kaffi- og sykur-tollurinn er að
eins eitt sýnishorn af „íslenzku
skattamálasteínunni“, sem Jón
Þorláksson nefnir svo. Svo að
segja alt, sem til landsins flytst,
er tollað: matur, drykkur, klæði,
skæði, efni og áhöld í hús og
heimili. Alt er þetta gert dýrara
fyrir kaupendur, almenning, með'
því að hrúga á það tollum.
Hvers vegna er ríkissjóði afl-
að tekna á þennan hátt, með því
að skattleggja nauðsynjar almenin-
ings, með því að gera þá fá-
tæku fátækari, msð því að auka
dýrtíð í landinu og draga úr
nauðsynlegum framkvæmdum?
• Þetta er gert til þess að hlífa
þeim, sem hafa fullar hendur fjár,
við beinum sköttum af arði og
eignum.
Að taka frá þeim, sem ekkert
eig og gefa hjnum, sem eiga —
þessi er skattamálastefna íhaLds-
ins.
Maðnr bíðnr bana
f
a£ skoti.
Maður héðan úr bænum, Matt-
hías Isleifsson, Lokastíg 13, kom
í gær að Vallá á Kjalarnesi. Var
hann þar einn í herbergi, og alt
í; einu heyrði fólkið skothvell.
Virtist hvelluriun koma úr her-
bergi því, er gesturinn var í. Fór
fólk þangað, og lá þá Matthias
i hlóði sinu. Hafði skot úr byssu
er hann hafði með sér, hlaupið
í brjóst honum.
Var farið hið fyrsta með hann
af stað til Reykjavíkur í bifreið,
en hann lézt á leiðinni.
Hassel-flugið.
Hafa flugmennirnir vilst ?
Hassel flaug af stað í Aílante-
hafsflug sitt á hádegi á laugar-
dagi-nn. Þegar harnn lagði af stað,
bjóst hann við að komast til
Mount Evans á Grænlandi fyuir
dögun á sunnudag. Kl. um 4 á
laugardag náðist' í útvarpsskeyti,
sem hermdi, að sést hefði til flug-
vélar Hassels yfir Eyvatni á La-
bradorskaga, en United Press híef-
ir tilkýnt, að samkvæmt útvarps-
skeyti frá Hassel sjáífum, hafi
hann enn kl. (6 á laugardag verið
yfir Labradorskaga. Síðan hefir
ekkert spurst til flugmannanma,
en talið er víst, að þeir séu komn-
Ir til Grænlands. Þefr voru þó
ekki komnir á ákvörðunarstaðinn
(Straumfjörð á Grænlandi) í
morgun,. svo menn óttast, að þeir
lafi vilst inn á öræfin.
Bjarndýrið við EHiðaámar.
Eins og kunnugt er, er bjarn-
dýr í búri við Elliðaárnar. Big-
andi þess er frú Miehe, er sýndi
hér ýms dýr fyrir tveimur ár-
um síðan. Dýrið er í járnbúri
rambyggilegu, og engin hætta á,
að það sleppi út. Margir hafa
gert sér það að leik, að rétta
dýrinu ýmislegt inn á mili; jám-
rimlanna', er það eins og gefur
að skilja mjög haettulegt, þvi að
dýrið er grimt mjög og glefsar
óðar eftir heudi þess, er réttir
þvi bita inn, Vildi það slys og
til í fyrra dqg, að maður, er
eitthvað var að fást \dð dýrið,
rétti hendina of langt inn til þess,
og glefsaði það þegar í hana.
Dýri.ð særði manninm töluvert, og
var hann þegar fluttur í sjúkra-
húsið á Landakoti. Hann heitir
Ófeigur Eyjólfsson.
/ r- ...
Stjórnmál 00 peningar.
Alt af þegar forsetakosningar
fara frarn í Bandarikjumum, er
geysimiklu fé varið af hálfu
flokkanna til þess að koma sín-
um rnanni að. Hefir v'aria verið
kosinn svo forseti í Bandaríkj-
unum, að þessí fjárútlát hafi ekki
þótt að meira eða minna leyti
hneykslanleg. Forsetakosniingar
standa nú fyrir dyrum í Banda-
ríkjunum og kvað það hafa orð-
ið að samkomulagi, að hámark
þess fjár, sem aðalflokkarnir
mættu leggja fram, væri 3 millj.
dollara hver. Þessar , upphæðir
hafa flokkarnir lagt fram við for-
setakosningarnar 1904—1924.
1904: Roosevelt 1,900,000 dollara.
Parker 700,000 —
(Roosevelt kosinn).
1908: Taft 1,655,518 —
Bryan 900,000 —
(Taft kosinn).
1912: Wilson 1,300,000 —
Taft 1,070,000 —
Roosevelt 670,000 —
(Wilson kosinn).
1916: Wilson 1,958,000 —
Hughes 3,829,000 —
(Wilson kosinn).
1920: Harding 5,319,729 — '
Cox 1,318,374 —
(Harding kosinn).
1924: Coolidge 3,063,952 —
Davis 903,908
La Follette 221,977 —
(Coolidge kosinn).
Við ofangreindár 6 kosningar
hefir 5 sinnum það forsietaefnið
náð kosningu, sem yfir mestu fé
hefir ráðið til kosningabaráttunn-
ar. Mikill er kraftur Mammons í
Vesturheimi. En hér?
Rafveita
ísafjarðarkaupstaður er byrjað-
ur á undirbúningi undir rafveiitu
til bæjarins, sem ætlast er tiH að
nægi til ljósa, suðu og iðnaðar.
Aflið á að taka úr Fossá og er
byrjað á fyrirhleðslu þar.
Knattspymipót Reyhjavíknr,
----
Kappleikurinn i gærkvöldi.
K. R. vinnur með 3:1.
Fyrst eftir að léikur hófst, virt-
ist K. R. ætla að veita létt að
sigra B-Iið Vals, lá knötturinn þá
meira Valsmegin á vellinum, þar
til að Þorsteini Einarssyni tókst
að skjóta honum mjög fast og
fallega í markið hjá Vaí. Voru þá
málægt 15 mín. af fyrri hálfleik.
Harðnaði nú mjög sókn hjá Vals-
mönnum og mátti segja, að þeir
stæðu sig betur út þann hálfleik
en hinir, og tökst þeini að skora
mark hjá K. R. þegar fáar mínút-
ur voru eftir. Endaði því fyrri
hálfleikur með jafntefli, 1 :1.
Þá er siðari hálfleikur hófsL
hófu K. R.-ingar ákafa sókn, en
þá er fáar minútur voru af leik,
meiddist Þorsteinn Einarsson,
miðframherji K. R. Skal þess get-
ið, að ekki virtist slys þetta orsak-
ast af neinum fantaskap. Það, er
eftir var leiks, er var um 40 mín-
útur, voru þeir að eins 10, K. R.-
ingar. Mátti nú sjá, að þeir voru
orðnir í vafa um úrslitin, og not-
uðu þeir nú meira leikni og sam-
leik. Gerðist leikurinn mjög fjör-
mikill. Mátti þó segja að meiri
sókn væri hjá K. R. Gerði samt
Valur nokkur mjög hættuleg upp-
hlaup, sem nærri lá að mark yrðS
úr. Nálægt miðjum leik fékk K. R.
hornspyrnu á Val, og l,agði! pá
Hans Krag höfuðið á boltann, svo
af hiauzt mark. Skömrnu síðar
skoraði K. R. þriðja markið, og
varð því endirínn sá, að K. R„
A-iið, vann B-lið Vals með 3:1.
Mjög má telja vafasamt, hvaða
félag ber sigur úr býtum á þessu
möti því mjög má telja A-Iið
K. R. Iamað, þar sem úr því háfa
fallið frá því á íslandsmótimx
tvímælalaust 2 beztú knattspymiu-
menn vorir, sem sé Sígurjón Pét-
ursson markmaður og Þorstei’nin
Einarsson miöframherji. í kvöld
kL 71/4 keppir A-Iið Vals við B-
lið K. R.
g. o. g.
Morgiinbíaðið ogbaröarstjórinif
leru í sameiningu að hnýta í Guð-
jón Samúelsson, húsagerðarmeist-
ara ríkisins. Eru það honum góð
meðmæli í augum allra réttsýnna
manna. Ástæðan mun vera sú,
að Guðjón lét, eftir fyrirmælum
landsstjórnariimar, stækka timbur-
skúr á bak við meníaskólaim svo1,
að þar yrði fyrir komið vatnssail-
ernum handa nemendum. Vatns-
salerni eru, sem kunn'ugt er,
háskagri pir í augum sannra í-
haldsgæðiinga, einkum í skóium.
Var borgaxstjóri svo akafur á
bæjaTStjórnarfundi-num, að hainn
lét á sér heyra, að réttast væri að
rífa viðbygginguna niður vegna
þess, að hún væri úr tré en ek'ki
steinsteypu. Haraldur vildi leyfa
viðbyggingunni með vatnssalern-