Vísir - 22.08.1945, Síða 3

Miðvikudaginn 22. ágúst 1945
V I S I R
.1
Fullt af tundurduflum á skipaleiðum.
Þpkir dnfkslæðarar hafa
slætí mjög mörg duffl viH
suðurströnd Noregs.
Viðtal við Magnús Höskuldsson stýrimann.
agarfoss kom úr Norður- ES \issú að l)að vai; tilfiim-
anlegur skortur bæði a skom
og fatnaði, og fyrir einn síg-
arettupakka voru okkur
boðnar fimmtíu krónur. Allt
atvinnulíf virtist líka liggja
að verulegu leyti niðri í Ber-
landaför sinm síðastlið-
íS fimmtudagskvöld. FerS-
m gekk aS öllu' leyti aS
óskum, og í Bergen var
skipinu tekiS meS miklum
fagnaSarlátum, en þangaS
flutti þaS 413 tonn af
gjafavörum frá Islending-
um til NorSmanna.
Magnús Höskuldsson stýri-
maður á „Lagarfossi“ skýrði
Vísi í aðalatriðum frá komu
skipSins til Bergen og dvöl-
inni þar.
— Það var gaman að koma
til Bergen, sagði Magnús. —
Þar vár okkur fagnað eins
og vinum og fagnaðarlætin
byrjuðu strax og við kom-
um inn fyrir skerjagarðinn,
og þau héldu áfram þ;ir til
er við vofum komnir á land.
Fjöldi manns var saman-
kominn niður við höfnina, er
skip kom, og þar fór fram
opinber móttaka af hálfu
borgarstjórnar, en frá henni
er skýrt á öðrum stað liér
í blaðinu. Daginn eftir komu
Fossins hélt bæjarstjórnin
yfirmönnum skipsins og fleiri
Islendingum veizlu.
Tilefnið til þessára hátíð-
legu og hlýlegu móttakna var
fyrst og fremst það, að slcip-
ið yar með gjafavörur frá
Islendingum tii Norðmanna,
aðallega gjafir Rauða kross-
ins. Samtals vorum við með
413 tonn af gjafavörum til
Norðmanna.
-— Virtist vera skortur á
mat í Noregi?
— Já, það fannst mér. Og
svo mikið er víst, að Norð-
mönnum þótti ákaflega vænt
um að fá matvörur héðan að
heiman. Eg get sagt frá einu
ákveðnú dæmi í þessu sam-
bandi. Nor.sk hjón, sem eg
kom til, sögðu mér, að þau
hefðu á tveggja ára tímabili
ekki bragðað kjöt, nema í
eitt einasta skipti, cr þau
fengu hrossakjöt. Og mér var
sagt, að Þjóðverjar hefðu
tekið allar kartöflur, sem þeir
komust yfir, og flutt upp lil
fjalla -1 varúðarskyni, cf til
innrásar kæmi. En megnið
af jjessum Híartöflum fraus
cða eyðilagðist á annan hátt,
og Norðmenn sjálfir höfðu
ekki neitt. Þá var mér líka
sagt, að ef Norðmenn fórli
á bátum sínum til fiskveiða,
liefðu Þjóðverjar tekið af
þeim aflann strax og ])cir
komu að landi. Yfirleitt
fannst mér Norðmenn bera
menjar eftir hernámið, þeir
voru daufir í dálkinn og
öðruvísi en eg hefi vanizt
jieim. I þessu sambandi má
geta þess, að við ætluðum að
láta vinna yfirvinnu við
Fossinn, til þess að geta lagt
sem fyrst af stað frá Bergen,
en okkur var tjáð, að það
væri ekki hægt, mennirnir
væru of þrautpíndir af vinnu
og fæðuskorti undir hernámi
Þjóðverja.
— Var skortur á öðrum'
vörum ?
— Eg gat ekki betur séð
en að öll verzlun lægi niðri.
Þjóðverjar bygðu þar. Þau
voru byggð úr járnbentri
steinsteypu, svo þykkri, að
engin sprengja var talin geta
unnið á þeim. Annað, sem
minnti á Þjóðverja þar í
borg, var sýning, sem stóð
yfir þessa daga. Það var sýn-
ing á pyntingartækjum þeim,
sem Þjóðverjar notuðu við
Norðmenn. Eg hafði ekki
tækifæri til að sjá sýninguna
sjálfur, en mér var sagt, að
þessi tæki hefðu sízt staðið
gen, helzt eitthvað unnið við pyntingartækjum miðald-
afgreiðslu skipa. anna að baki hvað kvalafulla
— Bergen ber miklar! uppfinningasemi snertir. Yf-
menjar hernámsáranna? irleitt var Þjóðverjum ekki
Já. Við höfnina erulEorin .,vel sagan hvorki í
----1— ne jsioregi, og
eru
stór svæði algerlega í rúst-
um. Verst fór Bergen, þegar
slcip með 140 tonn af sprengi-
ei'ni sprakk í loft upp á höfn-
inni. Þetta skeði beint fyrir
framan aðalbældstöðvar
Þjóðverja, enda fórst fjöldi
þeirra, en manntjón varð lít-
ið meðal Norðmanna sjálfra.
Tjón varð hinsvegar gífur-
legt, heil hverfi hrundu í
rústir við höfnina og hver
einasta gluggarúða i allri
borginni brotnaði. Og svo
var aflið af sprengingunni
gífurlegt, að 500 tonna skip
þeyttist upp úr höfninni og
upp á land. Akkeri af öðru
skipi fannst uppi í miðjuni
bænum.
— Sáust að öðru leyti
mörg ummerki Þjóðverja?
— Töluverð. Eitt af því,
sem maður rekur fyrst aug-
un í, þegar komið er inn á
höfnina, eru hin miklu og
ramgeru kafbátaskýli, sem
Danmörku
margar sögurnar þannig, að
lielzt er ekki hægt að segja
frá þeim.
—- Urðuð þið ekki varir
við tundurdufl á leiðinni?
— Ekki var laust við það.
Á leiðinni inn til Bergen
mættum við allmörgum bát-
um, um eða undir 100 tonn-
um að stærð. Þetta voru
þýzkir bátar, sem unnu að
því að slæða- tundurdufl við
Noregsstrendur, og þá voru
þeir búnir að slæða ara-
grúa af tundurduflum við
sunnanverðan Noreg. Á báð-
um leiðunum, út og heim, sá-
um við iðulega dufl mara í
hálfu kafi. Það er fullt af
þessum ófögnuði í sjónum
ennþá, og þó hægt sé að forð-
ast duflin á daginn, er engin
vissa fyrir þvi, að það sé
hægt á næturnar. Áhætta sjó-
mannanna er því engan veg-
inn um garð gengin ennþá.
Ný tæki, efni og aðferðir
við slökkvistörf.
*
Bsleodiiigar geta mikið Bært af
Ameríkumöíireum í eEdsvöruum
ViStal viS Kiartan Pétursson.
Iíjartan fór héðan 19.
marz loftleiðis lil Bandáríkj-
anna. Yar hann allan tímann
á vegum slökkviliðsins i
Boston og var á slökkvistöð
í borginni. Ilann gekk þar o.g
á slökkviliðsskóla og útskrif-
aðist úr honum.
En auk þessa fór Kjartan
á sérstakan eldvarnaskóla
hjá ameriska flotanum. Hef-
ir bæði flotinn og hergágna-
framleiðslan komið upp
slíkum skólum í sambandi
við þátttöku Bandaríkjanna
í styrjöldinni. Telja Ámer-
íkumenn sjálfir að það hefði
mátl hjarga um 00% af
skip.astóli Bandarikjamanna
sem .brann á stríðsáruri-
um, ef. þeir hefðu i upphafi
yfir. Sýnir þetta
KiartanPetursson slokkvi- i)ua nu .
,•* • gleggst hvihkar íramfanr
liosmaour er nykominn -
heim frá Bandaríkjunum,
eftir 5 mánaða dvöl þar
til að kynna sér nýjustu
tækni í slökkvistörfum. —
Telur hann okkur íslend-
mga mikið geta lært af
Ameríkumönnum, bæði
hvað tækni, aðferðir og ný
slökkviefm snertir.
hafa orðið á þessum sviðum
frá ])ví er stríðið brauzt út.
Skólar þessir búa ekki að-
eins yfir nýjustu tækni á öll-
um sviðum og bezlu efnum,
lieldur og lika yfir færustu
kenrislukröftum sem völ er
á. Hefir verið lögð megin-
áherz’a á þann grundvöll,
sem skólabaldið byggist á. Á
liverri viku útskrifast úr
skóla þeim, sem Kjartan var
í, um 700 mánns. En kennsl-
an fer fram i tvennskonar
námskeiðum, tveggja daga
og viku námskeiðum. Fer
kennslan fram í verklegum
æfingum og tilsögn, bóklegu
námi og með kennslukvik-
myndum. Oft voru kynntir
heljar stórir eldar og nem-
endurnir æfðir á að slökkva
I þá.
Á meðan Kjartan var á
vegum slökkviliðsjris í Bo-
ston, gegndi hann útköllun
með slökkviliðinu jafnframl
því sem hann stúndaði nám
sitt. M. a. kvaðst Kjartan
nokkurum sinnum hafa lent
i því að slökkva stórelda í
borginni.
Kjartan kynnti sér, svo
sem áður er frá skýrt, helztu
búið yfir þeirri eldvarna- tækni og aðferðir Ameríku-
tækni og kunnáttu, sem J>eir|manna með liliðsjón af því
hvað hægt er að hagnjda sér
hér heima. Meðal þess sem
Kjartan kvnnti sér, og taldi
heppilegt fyrir okkar stað-
hætti, eru fyrirferð.alitil og
handliæg slökkviáhöld, sem
2 menn geta auðveldlega
handleikið, en dæla þó 150—
500 gallónum af vatni á
hverri mínútu. Og þau minstu
þeirra þrýsla vatninu um 300
m. langt með litlu þrýstings-
tapi. Þessi tæki telur Kjartan
mjög heppileg m. a. fyrir öll
þorp og bæi, sem hafa ekki
föstu slökkviliði á að skipa.
Þá má geta súrefnsáhalda
lil þess að lífga menn úr
dauðadái, hvort heldur er af i
völdum vatns eða reyks.
Þessi áhöld eru sjálfvirk og
taka upp öndunarsf.arfsemi
fyrir manninn á meðan hami
er i dái. Hafa þau revnzt
með ágætum vel.
Loks gat Ivjartan þéss að
Amerikumenn notuðu orðið
mjög kemisk efni til þess að
slökkva elda, ennfremur að
þeir breyttu 'atni i úða og
að með þeim liætti næðu þeir
meiri og betri árangri en með
vatni, einkum ])egar um olíu-
elda væri að ræða.
Kjartan er fvrsti íslending-
urinn sem stundað liefir nám.
á þessu sviði.
Togararnir byrja aftnr að
veiða á Halanum.
Horgarisíal^ai* erai þai* á
reki á staiagli.
Togararnir eru nú aftur
farnir að veiða á Halanum,
og' er afli í betra lagi.
Vegna illviðra og hafíss
hafa togarar farið lítið sem
ekkert út á Ilala um nokkurt
skeið, en eru bvrjaðir á því
aftur. Byrjuðu þeir á því á
miðvikudagsnótt i siðustu
viku, er Drangey (áður Gvll-
ir, fór út þangað og lét sæmi-
lega af aílabrögðum þar.
Þegar öðrum togurum bár-
ust fréttir um þetta, fóru þeir
þangað einnig. Varð Sindri
frá Ákranesi annar. Var þá
óveður og úfinn sjón, en afli
sæmilegur, þótt hann væri
nokkuð karfablandinn. Feng-
ust þá mest fimm pokar í
hali. Siðan var haldið á
grunnmið aftur vegna óveð-
urs. Var þar ágætur afli cn
þó farið aftur út á Ilala.
Á sunnudag voru togar-
arnir þar.orðnir níu samtals
og voru það Haukanes, Óli
Garða, Faxi, Karlsefni,
Tryggvi gamli, Surprise,
Skinfaxi, Drangey, Sindri og
loks Vörður.
Isjakar sáust daglega, en
aðeins einn og einn á stangli.
Er þarna um stóra borgar-
ísjaka að ræða.
Ægir dregur bát til
ísaijarðar.
Einkaskeyti til Vísis.
ísafirði á miðvikudag.
Varðskipið Ægir kom
hingað í morgun með vél-
skipið Anglia frá Drangsnesi.
Dró Ægir skipið norðan af
Húnaflóa hingað vegna véla-
bilunar. Anglia er einn liinna
nýkeyþtu báta frá Svíþjóð
og liefir stundað síldveiðar
síðan liún kom lringað til
lands. — Arngr.
Stefán íslandi
syngur á Akur-
eyri.
Einkaskeyti til Vísis.
Akureyri í gær.
Stefán íslandi söng hér í
Nýja Bíó í gærkvöldi fyrir
troðfullu húsi áheyrenda.
Var söng hans tekið með
afbrigðum vel og vár bann að
tvitaka nokkur lög og syngja
aulcalög. Tveir blómvendir
voru færðir söngvaranum.
Undirleik anraðist Fritz
Weisshappel. — Job.
r
Islendingar ern
fremri.
Æfiígsöiia,r í
í sambandi við erlenda
frétt, sem birtist hér í blað-
inu í gær um aflasölu togara
eins í Hull, hefir Tryggvi ó-
feigsson skipstjóri skýrt blað
inu frá eftirfarandi.
Á síðasta ári seldi Júpiter í
sjö fyrstu turunum fyrir
meira en 15,000 pund í hverj-
um túr. í einum túrnum land-
aði hann 42,730 stone fvrir
samtals 18,080 pund. Var það
9. maí. Þ. 1. júní það ár seldi
hann 42520 stone fyrir 15.895
pund.
í fyrstu fimm túrunum á
þessu ári seldi liann fyrir
meira en 15,000 pund i livert
sinn, meðal anrars 8. april
fyrir 15,611 pund. Þá var afi-
inn 41610 stone.
í fréttinni í gær mun liafa
verið átt við brezkan togara,
þótt láðzt hafi að gela þess.
Biskupafunéiiii'-
inn hófst í gær.
Biskupinn yfir fslandi, síra
Sigurgeir Sigurðsson, fór
héðan með flugvél til Stokk-
hólms s. I. laugardag.
á sunnudaginn gerði hann
ráð fyrir að halda för sinni
áfram og fljúga þá til Ivaup-
mannahafnar, en þar situr
hann fund norrænna bisk-
up-a, sem hófst i gær.
Biskuipirtn gerir ráð fyrir
að koma aftur fyrri liluta
septembermánaðar.
„Kata" farln
tíl Danmerkur.
Catalínaflugbátur Flug-
félags fslands fór héðan í
morgun áleiðis til Skotlands
kl. 9,22. Brottför bátsins
hafði seinkað vegna óhag-
stæðra veðurskilyrða í Skot-
landi.
Báturinn mun standa við í
Skötlandi i nótt en halda að
því búnu til Kaupmanna-
hafnar ef veður leyfir. t