Vísir - 04.01.1946, Síða 4

4
V I S I R
Föstudaginn 4, janúar 1946
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð Icr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Stór orð, — lítill árangur.
Kommúnistar hófu fyrstir baráttu vegna
bæjarstjórnarkosninganna, enda fara þeir
ekki dult með, að þeir ætli sér að vinna meiri-
hlutann, — nú eða aldrei. Þeim er ljóst, að
vegur þeirra verður ekki meiri en orðið er,
og takist þeim ekki'að ná meirihluta í bæjar-
stjórninni að jæssu sinni, tekst þeim það
aldrei. Hitt er jafn víst, að þótt þeir sendi
lið sitt fram til sóknar, gengur það ekki fram
til sigurs. Bætir þar ekki úr, þótt kommún-
istar séu svo málefnasnauðir og al'kastalitlir
á stjórnmálasviðinu, að þeir telji hyggilcgast
að tileinka sér allar framfarir, sem orðið hafa
idlt frá dögum frönsku stjórnarbyltingarinnar.
Þótt kommúnistar látist bera hag verka-
manna fyrir brjósti, er öllum Ijóst, að það er
aðcins yfirskin, — leið að marki, sem liggur
yf'ir lierðar verkalýðsins, en markið sjálft er
])j óðfélagsbyl ting, þar sem frclsi og mannrétt-
indi eru fyrir borð borin. Ymsum liættir lil
nð gera lítinn greinarmun á frönsku stjórn-
nrbytingunni og hinni rússnesku. Er þar þó
sá reginmunur á, að Frakkar gerðu bylfingu
hjá sér til þess að tryggja frelsi, jafnrétti og
hræðralag og lögvernda eignaréttinn, cn rúss-
neska byltingin miðaði í upphafi að afnámi
cignaréttarins og ’sköpun ríkisrekstrar sam-
hliða alræði ríkisins yfir þegnunum, sem þann-
ig voru sviptir athafnafrelsi í raun réttri. Þjóð-
viljinn vill láta líta svo út sem kommúnistar
hafi unnið marga og mikla sigra í þágu verka-
lýðsins, en Islendingar eru ekki svo fáfróðir,
að allt sé berandi á borð fyrir j)á, þótt sum-
um megi mikið bjóða. Þær framfarir, sem
orðið liafa víða um heim, eiga rót sína að rekja
til hins frjálsa lýðræðisskipulags, sem vest-
rænar þjóðir hafa átt við að búa, en rússneska
byltingin hefur haft takmarkað gildi fyrir ráð-
stjórnarríkin cin, og jiekkja menn af eðlileg-
um ástæðum lítið til þeirra framfara, sem þar
kunna að liafa orðið, og alls ekki þau mann-
réttindi, sem þar kunna að vera umfram það,
sem gerist og gengur annarstaðar í heiminum.
úm slíkt og þvílíkt á ekki að þurfa að ræða,
|)ótt ekki verði hjá því komizt, er kommún-
istar gerast svo fingralangir að tileinka sér
jiær frámfarir, sem l'rjálslyndir flokkar í lýð-
ræðisríkjum hafa barizt fyrir og hrundið í
framkvæmd.
Ohætt mun að fullyrða, að hagur verka-
manna hér á landi, og þá ekki sízt hér í
Rcykjavík, sé mun betri en liagur starfsbræðra
þeirra víðast erlendis. Hér hefur frá upphafi
ríkt meiri jöfnuður en með öðrum þjóðum,
og af opinberri hálfu hefur verið meira gert
fyrir þá, sem lakast hafa verið scttir cn hjá
ílestum öðrum þjóðum. Ekki lcikur vafi á,
nð með hyggilegri stjórn má tryggja svo af-
homu almennings, að honum sé enginn háski
búinn vegna atvinnuleysis eða annarra vand-
ræða. Við höfum stigið nokkur skref á l'ram-
i arabrautinni og cr það vel, en þrátt fyrir
])að eigum við cnn flest eftir ógert. Kommún-
istar þykjast ætla að gera mikið og berjast
fyrir flestum framfaramálum, en allt til þessa
Jiefur hlutur þeirra lítt gengið fram, er aðrir
Hokkar hafa barizt fyrir umbótamálunum. Má
ætla, að svo muni enn reynast, enda ckki ger-
andi ráð, fyrir að margir verði til að sýna
þeim trúiúað við kjörborðið, þrátt fyrir öll
glamuryrði þeirra í kosningabaráttunni.
tiœmnii 5 í s I lásiiJí ; i HWBB
Fiamboðslisti Sjálístæðismanna við
bæjarstjórnarkosnmgarnai.
Framboðslisti Sjálfstæðismanna við bæjarstjórnarkosn-
ingarnar í Reykjavík var nýlega samþykktur á fundi
fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélaganna.
Hann er þannig skipaður:
1. ‘Bjarni Benediktsson borgarstjóri, Eiríksgötu. 19.
2. Guðmundur Áslijörnsson útgerðarmaður, Fjölnisvegi 9
3. Frú Auður Auðuns cand. jur.j Reynimel 32
4. Sigurður Sigurðssori berklayfirlæknir, Skeggjagötu 2
5. Gunnar Thoroddsen prófessor, Fríkirkjuvegi 3
(i. Hallgrímur Benediktsson stórkaupmaður, Fjólugötu I
7. Friðrik Olafsson skólastjóri, Sjómannaskólanum
8. Jóhann Hafstein framkvæmdastj. Sjáll'st.fl., Smárag. 5
9. Eyjólfur Jóhannsson framkvæmdarstjóri, Óðinsgötu 5
10. Gísli Halldórsson vélaverki'ræðingur, Flókagötu 6
11. Frú Guðrún Jónasson kaúpkona, Amtmannsstig 5
12. Sveinbjörn Hannesson verkamaður, Ásvallagötu (55
13. Guðm. Heljgi Guðmundsson þúsgagnasm.m., Bræðr. 21B
14. Einar Erlendsson húsameistari, Skólastræti 5B
15. Þorsteinn Arnason vélstjóri, Túngötu 43
16. Hafsteinn Bergþórsson útgerðarmaður, Marargötu 6
17. Einar Ólafsson bóndi, Láekjarhvammi
18. Ludvig Hjálmtýsson framkvæmdarstjóri, Hátúni 37
19. Hákon Þorkelsson verkamaður, Grettisgötu 31A
20. Guðjón Einarsson bókari, Kjartansgötu 2
21. Jónas B. Jónsson fræðslufulltrúi, Hringbraut 137
22. Frú Soffía M. Ólafsdóttir, Skólavörðustíg 19
23. Guðmundur H. Guðmundsson sjómaður, Asvallagötu 65
24. Einar B. Guðmundsson hrm., Hringbraut 201
25. Iýristján Þorgrímsson bifréíðarstjóri, Kirkjuteigi 11
26. Ásgeir Þorsteinsson verkfræðingur, Fjölnisvegi 12
27. Erlendur Ó. Pétursson forstjóri, Víðimel 38
28. Vilhjálmur Þ. Gíslason skólastjóri, Verzlunarslcólanum
29. Matthías Einarsson læknir, Sólvallagötu 30
30. Ólafur Thors forsætisráðherra, Garðastræti 41
Orðuveitingar p
um áramótin.
Hinn 27. desember síðastl.
sæmdi forseti Islands eftir-
greinda menn heiðursmerkj-
um hinnar íslenzku fálka-
orðu sem hér segir:
Sigurð Sigurðsson licrkla-
yfirlækni, sem hefir unnið
sérstaklega terðmætt og
merkilegt starf í þágu heil-
brigðismála landsins, — og
Kjartan Thors framkvæmd-
arstjóra, sem um tugi ára
hefir unnið mjög að aukn-
ingu og eflingu atvinnuvega
landsins, stórriddarakrossi.
Þá voru eftirtaldir menn
sæmdir riddarakrossum:
Jakob Einarsson pófastur
að Hófi, Vopnal'irði og Guð-
brandur Björnsson prófastur
Hoí'sós. Þeir hafa báðir um
langan aldur unnið mjög að
hagsmunamálum svcita sinna
og safnaða.
Bogi Ólafsson yfirkennari,
sem hefir að baki sér gagn-
merkan starfsferil sem kcnn-.
ari við Menntaskólann í
Reykjavík.
Jón Sigurðsson skipstjóri,
sem stundað hefir sjó-
mennsku og síðar útgerð í
60 ár af áhuga og dugnaði.
Magnús Guðnason stein-
smíður, sem lagt hefir gjörva
hönd á steinsmíði í rúm 60
ár, og er meðal liinna fáu
núlifandi manna, sem unnu
að smíði Alþingishússins.
Þá sæmdi forseti Islands,
cftirgreinda menn heiðurs-
merkjum hinnar íslenzku
fálkaorðu 1. janúar 1945.
.. Georgíu Björnsson í'or-’
setafrú, sem staðið hefir við
hlið manns síns um langan
aldur, í mikilverðustu em-
bættum og gegnir nú mestu
virðingarstöðu íslenzkra
kvenna.
Jón Sigurðsson skrifstofu-
stjóri Alþingis, scm þann dag
hafði gegnt því starfi i 25
ár, stórriddarakrossi.
Þá voru eftirgreindir menn
sæmdir riddarakro^sum:
Ágnar Kl. Jónsson skrif-
stofustjóri utanrikisráðu-
neytisins sem um nokkurt
skeið hefir starfað í utanrík-
isþjónustu landsins.
Ingvar Gunnarsson kenn-
ara, Ilafnarfirði, sem' verið
hefir umsjónamaður Hellis-
gerðis frá upphafi og séð
um ræktun þess.
Emanúel Cortcz sem í ára-
tug hefir verið yfirprentari
í ríkisprentsmiðjunni Guten-
berg, og unnið merkt starf
í þágu preritlistarinnar á Is-
landi.
Guðmund Þorbjarnarson
bónda að Stóra-Hofi for-
mann Búnaðarsambands
Suðurlands, sem unnið hefir
sleitulaust af hinni mestu
ósérlilífni að vclferðarmálum
bændastéttarinnar og sýslu-
félag síns.
Auk þes^. gaf forseti ís-
lands 31.. des. út! forsetabréf
um starfsliáltu örðunefndar
og annað um breyting á for-
setabréfi 11. júlí 1944.
í forsetabréfi því er for-
seti gaf út 11. júlí 1944, er
gert ráð fyrir að orðunefnd
setji sér starfsreglur, og nú
hefir það verið gert.
Starfsreglur þessar eru að
sumu leyti staðfesting á því,
sem líökazt hefir um orðu-
veitingar og að nokkru leyti
breyting frá því, sem áður
var.
Með forsetabréfi þessu
fær. forseti vald til þess að
heita heiðursmerki orðunnar,
án tillagna frá orðunefnd-
inni. Hinsvegar ér réttur
orðunefndar til að gera Jil-
lögur til forseta um orðu-
veitingar til innlendra manna
takmarkaður, þannig að eigi
má vcita fleiri en 20 orður
á ári, i mesta lagi. Þar með
er og talið þegar menn fá
hærra stig orðunnar.
Sú meginregla er staðfest,
að veita að jafnaði lægsta
stig orðunnar er fálkaorðan
er vcitt í fyrsta sinn.
Rcglur seltar urri hve
Framh. á 6. síðu
Ráðhús. Ráðhúsmál okkar Reykvikinga er nú
aftur á dagskrá, eftir að bæjarráð hef-
ir ákveðið að láta fara fram samkeppni um
leikningu af húsinu. Fyrir ári eða um það hil
— eg man það ekki svo nákvæmlega — var tals-
vert rætt um ráðhúsið i blöðum og manna á
meðal. Skoðanir manna voru skiptar, eins og
gengur og gerist. En svo féllu umræður'nar aft-
ur niður. Nú eru þær byrjaðar á nýjan teik og
má búast við, að menn taki þátt i þeim af
kappi, þegar þeir erú búnir 'að ná sér eftir ára-
mótin. Mér hefir borizt bréf frá „bæjarbúa“
um ráðhúsmálíð, og fer það hér á eftir.
*
Staðarvalið. „Leyft er ykkur, virðulegu hcrrar,
að athuga og tilnefna fleiri staði
fyrir ráðhúsið væntanlega, en þá þrjá, sem nefnd-
ir hafa verið. Þeir eru: 1 fyrsta lagi gegnt Aust-
urstræti, sem er skársti stáðurinn, í öðru lagi
við Túngötu og í þriðja lagi úti i Tjörninni, sem
er langversti staðurinn. Nii ættu þið, göfugu
keppendur, að athuga vandlega fjórða staðinn
og bera saman tilkostnað, öryggi, hagnýti og
áhrif á umhverfi (skugga) syo mikillar og há-
reistar byggingar. Fjórði staðurinn er vcstan
til við Tjörnina, þar sem nú er ísbjörninn.
*
Fagurt Fegurra hússtæði, jafnstórt, fæst
hússtæði. varla nú orðið i Miðbænum. Grund-
völlur er þar öruggur (og þarf eigi
að gafa til hans leðju, takmarkalausa, upp úr
Tjörninni). Vegir eru tilbúnir á tvær hliðar
og fylla má þar upp Tjarnarhornið, án eftir-
sjónar, og með ruðningi úr kjallara, bæði fyrir
umferð og blómgarð dálitinn. Þarna að norðan-
verðu væri og bilastæði sjálfgefið. Engri íbúð
þarf að ryðja úr vegi og eigi öðru en gömlu
timburhúsi, lítt nýtu, ásamt hneykslanlega ljót-
um skúraræflumi'Og engin hús hyrfu þar í há-
degisskugga þessa stórhýsið. — Rúmlegra kynni
þarna að vera fyrir heldur styttra hús en áætl-
að er, og þá víðara að sama skapi.“
*
Orð í belg. 'Migdangar til að skjóta hér inn
nokkurum orðum um ráðhúsið, úr
því að „bæjarbúi“ er búinn að hefja máls um það.
Eg held, að segja megi, að annmarkar sé á öll-
urn þeim slöðum, sem nefndir hafa verið í sam-
bandi Við ráðliúsbygginguna, bæði þeim, sem
bærinn hefir tiltekið og eins á þeim, sem „bæj-
arbúi“ nefnir í bréfi sinu. Það er alveg rétt hjá .
honum, að það er orðið ærið þröngt í Miðbæn-
um. Það er sannast að segja — ef við má hafa
slíkt orðatiltæki — varla hægt að drepa niður
fingri noklcurs staðar, eins og nú háttar.
*
Grjóta- Mér hefir yfirleitt heyrzt á mönnum,
þorpið. sem eg hefi átt tal við um þetta —
óbreyttum borgurum, sem ekki telja
sig hafa annað vit til að bera eri það, sem nefnt
er lieitbrigð skynsemi og reynist oft vel — að
hvað útlit snerti, niundi þeim þykja Grjótaþorp-
ið — fyrir enda Austustrætis — bezti staðurinn
fyrir ráðhúsið. Og þó hefir þessi staður sina
golla, mcðal annars þann, hve hallinn er mikill
í brekkunni milli Garðastrætis og Aðalsti'ætis, og
sá agnúi vegur lalsvert. En um það blandast
engum hugur, hve húsið mundi blasa vel við
Miðbænum og alla leið ofan af Laugavegi og
víðar þar um slóðir.
*
Úti í Næst eru það staðirnir við Tjörnina,
Tjörninni. sem meifti minnast á. Eg held, að
þeir séu sárafáir? sem eru því fylgj-
andi, að ráðhúsið verði byggt nyrzt í Tjörn-
inni, meðal annars af því, að mönnum þykir
Tjörnin sú bæjarprýði, að hún megi ekki minnka
■meira en orðið er. Það verður litið eftir, ef ann-
að eins stórhýsi og ráðhúsið er byggt úti í henni.
Nú og svo eru flugvélarnar, sem þarna fljúga
oft yfir á leið á eða af vellinum. Þær fara ekki
alltaf svo ýkjahátt, og gæti þetta orðið hæltu-
legt, ef flugvöllurinn verður notaður sem fyrr,
einkum af stórum vélum.
*
Sunnan Þá er það staðurinn, sem bréfritari
Tjarnar. minn minnist á — sfæði fsbjarnarins,
milli Bjarkargötu — eða framhalds
hennar — Skothúsvegar og Tjárnárinnar. Tví-
Inælalaust er þetta fagur staður og ráðhúsið
mundi sóma sér þar vel, ef lóðin, sem þarna
er um að ræða, mundi ekki vera helzti litil. Sá
annmarki er líka á henni, að hún er þríhy.rnd
og cr liætt við,- að það geri tillögumönnum ó-
hægra um vik við teikningar sínar. — En nú
er rétt að eg hætti þessum bollaleggingum. En
h'afi einhver tillögur að gera, þá skal ekki standa
á mér að birta þær. Það ,er bezt að scm flesl
gögn komi fram i þessu máli sem öðrum.