Vísir - 13.02.1946, Blaðsíða 4

4
V 1 S I R
Miðvikudaginn 13. febrúar 1946
VISIR
DAGBLAÐ
Utgfefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VISIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vörður.
2.
3.
4.
o.
WÖrður á tuttugu ára starfsafmæli í dag, og
■ er þess skylt að minnast. Félagið er fjöl-
mcnnasta stjórnmálafélag, sem nokkru sinni
hefur starfað hér á landi og hefur mótað með-
ferð landsmálanna frekar en nokkur annar
félagsskápur. Yms framfaramál þjóðarinnar
hafa fyrst verið t'ekin til meðferðar í Verði
og lelagið hefur verið styrkasta stoð Sjálf-
stæðisflokksins frá því er það var stofnað.
Hinn 13. febrúar 1926 var stofnfundur hald-
inn í félaginu. Var þá samþykkt stefnuskrá
])ess, sem er svohljóðandi:
„Markmið félagsins er að sameina til starf-
semi J)á, sem aðhyllast víðsýna, ])jóðlega og
yarfærna umbótastefnu í lahdsmálum á grund-
velli einstaklingsfrelsis og séreignar, án tillits
til stéltahagsmuna. Einkum leggur félagið á-
Jherzlu á:
1. Að haft sé sífellt vakandi auga á heiðri
og hagsmunum landsins út á við.
Að höfuðatvinnuvegum vorum, landbún-
aði og sjávarútvegi, sé liðsinnt jöfnum
höndum, svo að hvorugur beri binn of-
urliði.
Að verzlun og viðskipti séu látin þróast
í frelsi án ónauðsynlegra afskipta ríkis-
valdsins.
Að lagt sé af opinberu fé til samgöngu-
mála, verklegra fyrirtækja óg annars þess,
er til framfara má horfa, eins ríflega og
unnt er án J)ess að ofbjóða gjaldþegn-.
unum.
Að hlynnt sé að skóla- og menntamálum
í vorum, listum og vísiiidum.
Félagið vill beitast fyrir kosningu þeirra
manna, bæði til þingsetu og annarra opin-
hefra starfa, sem bezt eru til þess fallnir að
iylgja fram stefnuskrá félagsins. Þá lætur fé-
lagið bæjarmál Reykjavíkur til sín taka og
leggur kapp á, að styðja ])á menn af sínum
flokki til kosninga í bæjarstjórn og annarra
starfa í þarfir bæjarins, er hæfasta má telja.“
Ofanskráðri stefnuskrá sinni hefur lelagið
ávallt verið trútt og Jivergi hikað í baráttu
sinni fyrir þjóðlegum umbótamálum. Hefur
iélagið J)annig beitt sér fyrir bættri kjördæma-
skipan, svo að lciðrétt yrði ])að misrétti, sem
ríkjandi var á sínum tíma í skjóli alturbakls-
ins í landinu. Af öðrum málum, sem félagið
hefur beitt sér fyrir, má einkum nefna virkj-
hn Sogsins og hitaveitu Reykjavíkur, en bæði.
þessi framfaramál licfur félagið í rauninni
horið fram til sigurs, þrátt fyrir margskonar
mótsstöðu, sem málin hafa sætt utan Jungs
og innan. Framar ölíu öðru hefur félagið unn-
jð að skipulagsmálum Sjálfstæðisflokksins og
farizt })að svo vel úr hendi, að l'ullyrða má,
að enginn llokkur er nú betur skipulagður en
Sjálfstæðisflokkurinn liér í bænum. Félagið
var stofnað fyrst og frcmst til þess að undir-
húa kosningar, sem fram fóru á árinu 1926,
og hefur það átt sinn þátt í kosningastarfinu
ávaílt síðan og tryggt Sjálfstæðisflokknum
þann meirihluta, sem llokkurinn styðst nú við
hér í höfuðstaðnum. Er félagið sterkasta vígi
ilokksins, skjól hans og skjöldur. Um leið
og félaginu eru þökkuð störf liðinna ára, ber
að árna ])ví allra heilla í frámtíðinni. Megi
það bera giftu tii að styðja hvert gott mál,
*en afstýra hinum, sem að óheillum miða.
Þjóðnýtur
merkismaður.
Þegar eg las það, sem skrif-
að var um Guðmimd Einars-
son frá Miðdal á fimmtugs-
afmæli hans — eg var þá
ekki í bænum — kom mér í
hug sem oftar, að þó að Guð-
mundur sé þjóðkunnur mað-
ur, þá er hann hvergi nærri
eins frægur og hann á skilið
að vera. Því að það er mik-
ið, sem Guðmundur Einars-
son hefur til síns ágætis, og
eigi einungis mikið, heldur
ennig margt. Og tel eg mér
skylt að leggja þar nokkur
orð til, ef verða mætti nokk-
ur hjálp til að hann yrði þá
fremur metinn að verðleik-
um.
Þó að eg sé mjög óhagnýti-
legur jarðfræðingur, þykir
mér alltaf igaman að því, ef
sýnt er fram á, að steinaríki
og jarðríki Islands geti að
einhverju lejdi að auknum
notum orðið. Og það hefur
Guðmundur gert, af framúr-
skarandi dugnaði, þar sem
hann hefur sýnt fram á, og
í verki fullar sönnur á það
fært, að íslenzkar leirtegund-
ir má vel nota til listiðnaðar.
Þá er enn ekld alveg óslcylt
því, sem eg lief fengizt við,
])ó að ég hafi aldrei neinn
íþróttamaður verið á því
sviði, — enda það ckki nauð-
synlegt vegna rannsókna
minna —, að Guðmundur
Einarsson hefur hér verið
brautryðjandi í fjallgöngum
sem íþrótt, og hefur þar vel
komið fram, hvílíkur garpur
hann er. Því að sú íþrótt cr
ekki heiglum hent. Er þar
góður skóli í karlmennsku —
svo að eg noti nú orð, scm
ekki er alveg rétt, ])ar scm
engan .veginn er um ])að að
rsQjSa, ær eingöngu sé eigin-
leiki karlkynsins. —-Og. það. 1
i/r-'þégar séð, að Guðmundur
á þar márga efnilega þssív
linga. Um Guðmund sem
málara og myndasmið er
mér óþarft að segja nokkuð,
enda aðrir betur til þess fær-
ir. En ekld má ég alveg þegja
ylir því, hversu vel pennafær
þessi garpur er. Hefur hann
margt skrifað um ferðir sín-
ar og fjallgöngur, sem fróð-
legt er og skemmtilcgt.
Því fámennari sem þjóð ér,
því skaðlegra er að vanmcta
þá, sem til fyrirmyndar geta
verið á einhvern hátt, og
lciðtogar á framfarabraul.
Og svo er vissulega um þenn-
an fjölbæfa kappa. Er þjóð-
inni fyrir beztu, að slíkur
maður hljóti maklega viður-
kenningu og stuðning, en bitt
miðar til ills, að starl' hans
og'líf sé á nokkurn hátt lor-
veldað.
14. nóv. 1945.
Helgi Pjetuss,
íslenzk snilld) hafði mis-
prentazt Ernst* Lars f. Ernst
Sars, og S,sem orð eru“ f.
„sem orð er“ (kvæði Tégiiers
um Friðþjóf og Ingibjörgu).
H. P.
Leiðrétting,
I grein minni hér í blaðinu
28. jan. s.l. (Islenzk síld og
Strandið
Framh. af 1. síðu.
Á meðan þessu fór fram
lét Slysavarnafélagið vekja
upp björgunarsveitir austUr
með ströndinni og náðist
fyrst samband við björgun-
arstöðina í Vík í Mýrdal og
skömmu siðar við stöðvarn-
ar í Pétursey og Evvindar-
bólum. Menn á Eyvindarhól-
um töldu sig og sjá éld-
bjarma til liafsins.
Björgunarsveitin í Vík í
Mýrdal lagði þegar af stað
á bíl vestur undir Eyjafjöll,
en Vikverjar böfðu meðferð-
is fyrsta flokks fluglinustöð,
sem þeir eiga.
Nokkru seiána náðist í
Holt undir Eyjafjöllum en
þar er aðalmiðstöð éða bæki-
stöð Slysavarnadeildarinnar
„Bróðurhöndiri“, en það er
sú deildin sem næst er
strandstaðnum.
í morgun er Visir átti tal
við Slysavarnafélagið í
Reykjavík voru bæði björg-
unarsveitin frá Vik og frá
Holti á leið til strandstaðar-
ins með björgunartæki. En
það er um langan og' illan
veg að fara, fúamýrar og fen
og hvergi hægt að koma að
ökutækjum. Verða mennirn-
ir því að fara fótgangandi og'
bera tækin eða, ef vel lætur,
flylja þau á líestum.
Þá er m.b Ilelgi kominn
á vettvang en hann kemst
ekki að skipinu. .
„Charles H. Salter“ er
nieð kolafarm til Isafjarðar
og Þingeyrar, íneð samtals
um 2300 tonn. Ilafa Vesl-
fij'ðingar beðið með mikilli
eftifVæntingu cftir kouui.
þ^sa skips, því þar er kola-
laust með öllu sem stendur.
Laust fyrir hádegið var
komin fregn um það til
Slysavarnafélagsins að 1-i-na
væri komin milli lands og
skips og góðar horfur væru
með björgun á mönnum.
Dimmyiðri var er ski])ið
slrandaði.. U.ndiralda er
mikil g)g brot við ströndina
en veður ekki bvasst.
Síðustu fréttir
Klukkan rúmelga eitt átti
Vísir enn tal við Slysavarna-
félagið. Þá búið að bjarga
öllum mönnum, 34 að tölu.
Aðcins einn skipverjanna
meiddist örlítið á fæti.
Fjórtán skipbrotsmenn
voru þá komnir heim að
Holti.
Slysavarnafélagið hefir
gert ráðstafanir til þess að
mennirjnir verði þegar í stað
fluttir hingað til Reykjavík-
ur.
Ferðamanna- „Þorvaldur víðförli“ hefir sent
landið. mér eftirfarandi bréf vegna
þeirra radda, sem heyrzt hafa
víða, bæði i blöðum og útvarpi, að innan
skamms njuni koma hingað mikill straunmr er-
leridra ferðamanna: „Eg vil ekki telja mig böl-
sýnismann, en ])ó get eg á engan hátt verið
sammála þeim mönnum sem sjá herskara er-
lendra ferðamanna streyma hingað til lands með
farartækjum löfts og lagar eftir fáein ár eða
jafnvel eftir nokkra mánuði. Og eg skal leitast
við að færa fram nokkur rök fyrir máli niiriu.
*
Ríkir og Það ber flestum saman um það, að
fátækir. þeita stríð hafi fækkað þeim rílui —
aukið að vísu rikidæipi sumra — en
fjölgað þeim fáiæku til muna, að minnsta kosti
úti unt lieim, þar sem menn hafa borizt á bana-
spjótum. Fyrst um sinn — meðan menn eru að
koma jafnvægi á fjárhag sinn eftir stríðið —
munu því mjög fáir menn geta farið í ferðalög
út um heini. Þau verða dýr og menn nninu —
jafnvel þótt rikir sé — horfa í hvern skilding-
inn, því að orðið sparsemi er í hávegum haft
víðast um hinn siðmenntaða heim.
+
Ódýrari Að því hlýtur þó að reka, að stofnað
ferðir. verður til ódýrra ferða íyrir alþýðu
irianna. Þar verður um að ræða fólk,
sem vinnur baki hrotnu allan ársins hring,
verksmiðjufólk, skrifst'ofufólk og þess háttar,
sem getur ekki tekið sig upp, hvenær sem er.
Og það fólk mun einnig velta hverjum pcningi
margsinnis áður en það eyðir holnmi, ekki að-
eins af sparsemi, lieldur einnig fyrir þá sölc, að
það liefir ekkit svo mikið af þeningum, að það
geti leyft sér neilt óhóf á s.líkum ferðum.
*
Dýrtíð- Og þá komum við að því, sem eg tcl,
in hér. að sé mergurinn málsins — dýrtíðinni
hér í okkar ágæta landi. Hvað haldið
þið nú, góðir liálsar, að mörgum dollaranum,
slerlingspundinu eða hvað myntin nú heitir,
sem fólkið hefir í pyngju sinni, yrði eytt hér,
eins og allt er í pottinn húið? Verðlag marg-
falt hærra en gerist erlendis, gistihúsin — enn
sem komið er, að minnsta kosti — margfait lak-
ari en hægt 'er að fá fyrir miklu minna vistar-
gjald annars staðar, og þægindi í ölltfiri fcrðum
innanlauds minni.
Glaðningur Eg leyfi mér nú að halda þvi
eða peningur. fram, að það sé ekki •hugsunin
urn að gleðja ferðamennina með
því að kynna þeim fagurt og sérkennilegt land,
sem mestu ræður hjá mönnum, cr þeir tala um
nauðsynina á því, að ísland verði ferðamanna-
land í framtíðinni. Eg geri ráð fyrir því, að það
se fyrst og freriist hugsunin um gróöa þann,
sem af þeim kann að vera liægt að fá, sem rek-
ur menn til þessara slu-ifa á þenna hátt. En eg
fæ ekki séð, að gróðinn gelii or'ðið mikill, meðan
dýrtiðin mimikar ekki.
*
Okur. Ferðamcnnirnir munu alls ekki gera sér
ljóst að við vildum gjarnan geta selt
þeim viðurgerning alian og sittlivað fleira ódýr-
ara, en raun er á. Þeir munu halda, að hér sé
búandi hinir verstu ökrarar og hlóðsugur, segja
sín á milli, að hingað muni þeír ckki leggja
ieið sína aftur — að minnsta kosti muni þeir
ckki láta „snuða“ siig hér oftar — og bera okkur
illa söguna, er heim er komið. Eg fa> ekki
séð, að fáfróðir erlendir ferðamcnn geti litið á
okkur öðruvísii. Ekki þekkja þeir, hvernig um
hnútana er búið.
X
Afsláttar- Þjóðverjar höfðu þá aðferð fyrir
krónur. stríð, til þess að afla sér erlends
gjaldeyris og lika til þess að draga
að sér erlénda l'erðamenn, scm gætu séð hið
nýja Þýzkaland, að útlendingar fengu mörkin
íneð afslætli, fengu fleiri mörk en þeim bar í
raun réttri fyrir liinn erlenda gjaldeyri sinn sam-
kvæmt gildandi gengi. Ef við ætlum að' fá til
okkar erlerida ferðamenn og dýrtíð verður áfram
í fullöm gangi, þá er hætt við að við verðum að
láta „afstáttarkrónur“, til þess að minna beri
á hinu liáa verðlagi. ,
*
Gerir Fyrir mitt leyti finnst mér þa|S gera
lítið til. líiið til, þótt við höfum þessa aðferð.
Við' höfum vafaláust nóg að gera við
erlendan gjaldcyri ög ekki ætti þetta að rasku
svo gífurlega grundvelli fjármála okkar. Eg tel
mig ekki mann til þess að útlista, hvernig fara
eigi að. þessu í einstökum atriðum, enda eig-
uin við nóg af liagfráa.ðÍPgki/ttiÍS'eM það gétá, en
eg býst við, að við ættuin alveg eins að gcta
þetta og aðrir.“