Vísir - 19.02.1946, Page 2

2
V I S I R
Þriðjudaginn 19. febrúar 1946
¥eðurfræðingaritir gera
greln fyrir veðurspánum.
Ú-t af veðursþám VeSur-
stofunnar dagana 8. og 9. fe-
brúar hafa- veðurfræðingarn-
ir Jón Eyþórsson, Björn L.
Jónsson og Jónas Jakobsson,
sem önnuðust spárnar þessa
daga, samið eftirfarandi
grcinargerð, samkvæmt til-
mælum alvinnumálaráðu-
neytisins:
Við undirritaðir höfum
borið saman veðursiíár og
veðurkort dágana 7j—9. þ.
m., og sérstaklega reynt að
meta aðstæður til að segja
fyrir mannskaðaveðrið, er
skall á hér vestan-lands und-
ir hádegið á laugardaginn 9.
febrúar.
Fimmtudag 8. febrúar
voru slæm móttökuskilyrði
og fregnir af mjög skornum
skammti. Vantaði þá allar
fregnir frá Grænlandi allan
daginn og sömuleiðis að heita
málti öll skip, sem verulega
þýðingu gátu liaft, á norðan-
verðu Atlantsliafi. Var þvi
erfitt að fylgjast með veður-
kreytingum vestur undan, og
sanáfiengi rofnaði við kortin
frá dögunum á undan.
Kl. 5 á föstudagsmorgun
vantar enn öll skeyti frá N.-
Ameriku, Grænlandsskeyti
-— nema frá 2 stöSum ld. 2
um nóttina — og öll skip frá
Atlantshafnu, sem þýðingu
gátu liaft — nema eitt á
öl°,5 n. br. og 51°,0 vl.
Kl. 11 á föstudag vantar
,allar Grænlandsstöðvar, N.-
Ameríku, og ölhskip norðan
við 52° nr. b.
Allan þann tíma var vind-
ur norðaustanstæður og veð-
urlag þannig, áð unnt var að
géra allöruggar veðurspár
eftir veðurfregnum frá Bret-
landseyjum, Færeyjum og
skipum um eða sunnan við
50° n. br. Þess var oft getið
í veðurlýsingu, að erlendar
véðurfregnir vantaði alveg
eða aít miklu leyti' vegna
slæmra heyrnarskilyrða.
Ivl. 17 á föstudag telur
veðurfræðingur (Jónas Ja-
kobsson), sem annaðist veð-
urspána, að liann hafi fengið
skej’li frá 4 stöðum á V.-
Grænlandi á síðustu stundu,
áður en spáin skyldi afgreidd.
Virðast þær ekki benda á
snöggar veðurbreytingar.
Hinsvegar vantaði þá fregnir
frá veðurathugunarskipinu
„Baker“ (62° n. br. og 33°
v. I.), sem síðan liefir verið
sett inn á kortið frá þessum
tíma. Hann spáði >því: SV og
S golu og sums staðar smá-
éljum fyrir svæðið frá Suð-
vesturlandi —- Vestfjarða,
eða nákvæmlega sömu spá
og Björn Jónsson hafði sent ;
út kl. 15,30. Kveðst Jónas
hafa ráðfært sig um þetta við i
Björn Jónsson, áður en Hátín! ;
fór af Veðursfofunni þá um
kvöldið. KI. 23 um kvöldið ,
koma skeyti frá fjórum ;
stöðvum á S.-Grænlandi. Er
þar liægviðri.' Bendir þetta á
grunna lægð yfir Grænlands-
hafi norðanverðu. Gerir
hann þá ráð fyrir að vindur
muni fara hægt vaxandi af
suðvestri og spáir fyrir vest-
urströndina kl. 1 eftir mið-
nætti: S og SV gola fyrst,
síðar kaldi. Dálítil rigning
eða slydda á morgun.
; Um þessar mundir segir
brezka veðurstofan í London
! i veðurlýsingu sinni frá lægð
vestur af íslandi og bætir við:
■ „Tliis system uncertain due
lack of observation“.
Laugardagsmorgun kl. 5
vantar gersamlega frcgnir frá
Grænlandi og Ameriku.
Hinsvegar eru þá fyrir hendi
tvær frcgnir frá veðurathug-
unaskipinu „Baker“: Önnur
kl. 23 kvöldið áður segir
VSV átt, 7 vindstig og hægt
fallandi loftvog, og hin kl.
02, segir einnig VSV, 5 vind-
. stig og loftvog stígandi. Hér
vestanlands var S og SV-
; kaldi og rigning.
Til viðbótar við þetta komu
svo innlendar veðurfregnir
kl. 8. Er þá SV-átt, 4—6 vind-
stig vestan lands og loftvog
falldndi en alls ekki óvenju-
lega ört. Á þessum grund-
velli telur veðurfræðingur
(Jón Eyþórsson), sem annast
þá veðurspána ekki fært að
gefa út venjulega ákveðna
veðurspá að svo stöddu, og
tekur fram í veðurlýsingu,
að „engar fréttir (séu) frá
Grænlandi eða Atlantshaf-
inu og segir í veðurspánni
fyrir allt Vesturland: „Vax-
andi SV-átt. Rigning“.
Þess má aðeins geta, að
skeytin frá skipinu „Baker“
kl. 23 og kl. 0 virtust mæla
gegn því, að um skaðaveður
væri að ræða. Að öðru leyti
var rennt blint í sjóinn með,
hvar lægðarmiðjan væri í
raun og veru eða hve djúpt
hún væri.
KI. 11 er vestan véðrið
skollið á með 9 vindstig á
Horni og Kvígindisdal, en
6—7 vindstig annars staðar.
Freginr berast þá ekki frá
S.-Grænlandi fyrr en að veð-
urspá liafði verið gerð kl.
12—0 A frá N-Grænlandi,
sem skiptir höfuðmáli í svona
veðurlagi, koma alls engar
fregnir.
Skeyti koma (siðar) frá
tveimur ski.pum á sunnan-
verðu Grænlandshafi, og er
veðurhæð þar ekki nema 6—
8 vindstig.
Veðurspá kl. 12 er á þessa
leið fyrir Vestur og Norður-
land: Hvass V og síðan NV.
Skúra og éljaveður.
Kl. 15,30 er þessi véðiirsþá
endurtekin, því 'nær alveg ó-
breytl (B. Jónsson).
Kl. 17 laugardag vantar
enn allar fregnir frá Græn-
landi. Vindur er þá V eða
NV-stæður um allt land.
Veðurliæð mest 10 vindstig í
Vestm. og Kvígindisdal og 9
vindstig i Grímsey, Horni og
Reykjanes. Lægðin er nú sjá-
anleg á milli fslands og Jan
Mayen á liraðri ferð austur
eftir.
Á þessum fregnum er
byggð veðursi>á kl. 20 (Jónas
Jakobsson) því nær alveg
samhljóða hádegis og mið-
degisspánum, en bætt við, að
veður muni skána næsla dag
— og reyndist það rétt.
Það er áberandi, þegar litið
er yfir veðurkort þessara
daga og raunar flesta daga
vikunnar, sem leið, hve oft
vantar allar fregnir frá stór-
um svæðum, og stafaði þetta
fyrst og fremst af alveg ó-
venjulega slæmum heyrnar-
skilyrðum. IJefir þvi hvað
eftir annað verið tekið fyrir-
vari i veðurlýsingum um
þetta, enda er það eini mögu-
leikinn til að gefa til kynna
—- eins og sakir standa — að
veðurspáin sé ekki byggð á
traustum grundvelli.
Reykjavík, 15. febrúar 1916.
Jón Eyþórsson.
Björn L. Jónsson.
Jón Jakobsson.
Þakkarávarp.
Skipstjórinn á s.s. „Cliarles
II. Salter“, brezka kolaskip-
inu sem strandaði aðfaranólt
miðvikudags 13. þ. m. á
Eyjafjallasandi, hefir beðið
dagblöðin i Reykjavík fyrir
eftirfarandi, til þeirra sem
björguðu áJiöfn skipsins:
Með tilliti til þess bve allir
á strandstaðnum, og aðrir í
sambandi við björgunina,
sýndu sérstaklega milda
hjálpfýsi og dugnað finnst
mér eg ekki geta tiltekið
nein sérstölc nöfn, því allir,
allt frá mönnunum í björg-
unarsveitunum, sem leituðu
okkar kílómetrum saman á
ströndinni og til Loftskeyta-
stöðvarinnar og Slysavarna-
félagsins í Reykjavik, brugð-
ust dásamlega vel við neyð-
arkalli okkar. Samt sem áð-
ur get eg ekki annað en þakk-
að alveg sérslaldega hús-
mæðrunum á þeim bæjum
þar sem við vorum hýstir.
Við munum ávallt minnast
j>ess með j>akklæti hvernig
þær tóku á móti okkur, og
sönnuðu okkur átakanlega,
að við karlmennirnir getum
oft lítið án hjálpsemi hins
svokallaða veika kyns. Guð
blessi ykkur.
Án efa mun eg oft á kom-
andi árum minnast þessa
sorglega atburðar í lifi
mínu, fyrsfa skipslrandsins,
en í gegnum mistur þeirra
minninga mun eg ávallt
minnast með þakklæti liinn-
ar miklu géstrisni og hjálp-
fýsi sem mér og skipsliöfn
minni var sýnd á Islandi.
Reykjavík, 15. febr 1946.
Skipstjórinn á
vs.s. „Charles H. Salter“.
Hljómíeikar Lanzky-Otto.
Það orð hefir farið af
þessum danska kennara Tón-
listarskólans, að hann væri
fjölhæfur listamaður, kunn-
áttumaður á mörg hljóðfæri,
snjall píanóleikari og afburð-
armaður á waldhorn. Á
hljómleikum hans í Gamla
Bíó síðastl. þriðjudag fengu
menn að heyra hann leika á
píanó og horn og skal nú
gerð grein fyrir frammistöðu
hans.
Píanóverkunum var' ekki
fisjað saman. Chromatísk
fantasía og fúga er eitt af
meiriháttar tónverkum
Bachs fyrir þctta hljóðfæri,
tignarlegt og andríkt verk,
sem dregur nafn sitt af hin-
um chromatíska stíl fanta-
síunnar. Fúgan er talin vera
eitt glæsilegasta píanóafrek
höfundarins. Annað verk á
skránni var eftir Brahms,
hin svonefndu Hándel- til-
brigði með fúgu, en það er
einmitt það verkið, sem and-
stæðingar Brahms á sínum
tíma urðu að viðurkenna, að
væri snillingsafrek. Pianó-
stíll Brahms er með þeim
hætti, að þar er lítið hirt um
gljáann og glysið, en mest
liugsað um rökfasta og vand-
aða byggingu verkanna. Síð-
ast á skránni voru 4 píanó-
verk eftir Chopin, því að það
virðist vera að enginn píanó-
leikari gcti-gengið fram hjá
þessum pólska snillingi, er
liann heldur tónleika.
Herra Lanzky-Otto hefir
mikla leikni og glæsilegan og
mjúkan áslátt. Að vísu
hljómaði forte nokkuð
harkalega, en þar sem þetta
hefir einnig átt sér stað í
píanóleik þeirra, sem undan-
farið hafa leikið opinberlega
á þetta Bliithnerhljóðfæri og
við vitum af fyrri kynnum,
að þeir geta farið mjúkum
höndum um hljóðfærið, þótt
sterkt eigi að hljóma, þá 'er
ekki hægt að komast hjá því
að skella skuldinni á hljóð-
l'ærið. Meðferð Lanzky-Otto
á Bachsverkinu var þannig,
að auðsætt er að hann er
„klár á því”, hvemig á að
leika slíkt vcrk, svo að inni-
haldi og byggingu þess sé
gerð full skil. Þetta á engu
síður við meðferð hans á
Brahmsverkinu. Var leikur
hans i þessum’verkum þrótt-
mikill og skilmerkilegur. —
Chopin virðist ekki eiga eins
við skap hans og gáfu. Þar
greindi maður hvorki „tungl-
skin né víravirki.“
Waldhorn er áhrifamesta
og skáldlegasta blikkblást-
urshljóðfærið og rómað i
kvcðskáp. „Hör vora vald-
horns klang, kusin“ sungum
við skólapiltar i Bellmanns-
laginu „Hvila ved denne
kálla.“ Waldhorn þýðir skóg-
arhorn og er stundum nefnt
var, og er notað við dýra-
veiðihorn (Jagthorn). Það
veiðar og franska nafnið á
því bendir og á þetta (cor-
de-chase). Tónninn i því er
svo hlýr og fagur, að það
er mikið notað með strengja-
hljóðfærum og því. munu
margir kannast við hljóðið
úr því i hljómsveitarverkum.
Eru margir frægir staðir til
í hljómsveitarverkum meist-
aranna, þar sem þetta liljóð-
færi er notað á áberandi hátt,
eins og í g-moll symfóníunni
eftir Mozart, þriðju symfón-
iu Beethovens (Eroica), for-
leiknum að „Freischútz“ eft-
ir Weber,, Miðsumarnætur-
draumnum eftir Mendelsolm
og Wagner notaði þetta
hjóðfæri mikið, þegar hann
vildi lýsa hetjuslcap í tónum.
Þessir staðir munu alkunnir
þeim, sem vel eru heima i
klassiskri tónlist. Það kvað
vera mjög vandasamt að
leika á horn og er því góð-
um hornleikurum oft betur
borgað en öðrum hljóm-
sveitarmönnum. — Herra
Lanzky-Otto lék tvö einleiks-
verk á þetta hljóðfæri, kon-
sert í es-dúr eftir Mozart og
conertínó í f-moll eftir Saint-
Saéns. Var leikur hans með
afbrigðum góður, svo að
hvergi skeikaði, enda er lipnn
sagður bézti hornleikari
Dana.
Dr. V. Urbanlschistch að-
stoðaði hann við hornleikinn
með undirleik á slaghörpu og
leysti það mjög vel af hendi.
Aðsókn að hljómleikunum
var góð og viðtökur ágætar,
svo að listamaðurinn var
margkallaður fram og fékk
marga blómvendi og varð að
leika aukalag.
KAUPHOLLIH
er miðstöð verðbréfavið-
skiptauna. — Sími 1710
augi.vsinga
rEIKNINGAR
VÖIÍUUMBÚDIU
VÖRUMIDA
UÓKAKÁPUR
BRÉFHAUSA
VÖRUMERKI
WT vk1{zlunar.
merki, SIGLl.
AUSTURSTRÆT! 12.
Hárlitnn.
Heitt og kalt
permanent.
með útlendri olíu.
Hárgreiðslustofan Perla