Vísir - 13.05.1946, Blaðsíða 4

V I S I R
Máuudaginn 13. maí 1946
VISIR
DAGBLAÐ
Otgefandi:
blaðaOtgáfan visir h/f
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.

Dorfc
aion
frá QoM .
Einkennilegai
..utanstelnui".
jgkki alls fyrir löngu bárust þær fréttir liing-
að til lands frá Slokkliólini, að Bandarík-
in hefðu farið fram á nokkrar Iierbækistöðvar
i nánd við Reykjavík og munif írétlir .þessar
l'yrst hafa hirzt i hlöðum sænskra kommýnisla.
Þótti fréttaburður Jjessi einkennilegur, með
j)ví að ekkerl Iiafði um þetta heyrst ’frá is-
lenzkum stjórnvöldum, en var hinsvegar
skýrður þannig, að orðrómur hefði borist héð-
nn að heiman með farþegum, sem lögðu leið
sina um Sviþjóð. Herstöðvamálið hefir nú
íoks verið skýrt fyrir almenningi og kom þá
upp úr kafinu að kommúnistar hér höfðu
hugsað sér að nota það, sem kosningabeitu, i
þeirri von að opinherir aðilar létu þögnina
geyma málið, en kominúnistar fengju einir
að ræða það í skjóli þess trúnaðar, sem þeir
njóta innan Alþingis og rikisstjórnar.
Þrátt fyrir opinberar skýrslur gefnar hér og
í Bandarikjunum virðast kommúnistar enn
ekki af haki dottnir, en hirta í gær „rosafrétt“
um fullyrðingar kommúnislabláðsins „Sundaý
News“, að því er ofangreindar hcrstöðvar
Bandaríkjanna varðar, og er nú fullyrt, að
Bandarikin „muni endurnýja heiðni sina um
herstöðvar á íslandi að afstöðnum Alþingis-
kosningum 30. júní í sumarý. Jafnframt er
Jiess þó getið að Jjetta sé Jiáttur i leynilegri her-
ferð utanrikisráðuneytis Bandarikjanna til
j)css að ná 50 herstöðvum utan Bandaríkjánna,
en loks er tekið frpm að því er Island varðar,
að kommúnistar séu einu eindregnu andstæð-
ingar Jiess að veita Bándaríkjunum hersiöðvar
hér. Þess er Jjó að gæta í sambandi við frélta-
flutning þennan, að hann hefur hirst 28. apríl
s. 1., eða eftir að opinberar yfirlýsingar höfðu
verið gefnar af báðum ríkisstjórnum lilutað-
eigandi landa um málið.
Allur Jiessi fréttaburður ber með sér, að
hann er einskonar auglýsingastarfsemi fyrir
kommúníslana og byggist á kosningapró-
grammi þeirra, eins og það hafði verið hugs-
að. Frásögnin kemur þeim í góða þágu, til
Jiess að rélta nokkuð ldut sinn eflir allar ófar-
irnar „á herstöðvunum“ hér heima fyrir, enda
er elrki annað sýnna, en að frásögnin bjrggist
á lieimildUm, sem engir aðrir hafa getað gefið
en íslenzlcir kommúnistar. Það Jiarf til dæmis
ekki lílil hrjóstheilindi til að fullyrða, að
kommúnistar einir standi'gegn kröfum þess-
um, þegar áður er vitað að annar flokkur hef-
ur í upphafi rökstutt mótmælin innan rikis-
stjórnarinnar, en aðrir flokkar ckki haft skil-
yrði til að taka afstöðu til málsins vegna ó-
heppilcgrar launungar, — að minnsta lcosli
ekki opinbera afstöðu. Virðist svo sem komm-
únistar hyggist að hefna Jicss eríendis, sem
hallast lieima fyrir, og séu hér „utanstefnur“
upp teknar, að vísu eklci svo sem áður tíðknð-
ist, en við nútíma hæfi. Reynist ósannindi,
flutt á erlendum vettvangi, Jieim drýgri til sig-
urs, en söniu ósannindi, sein hrakin hafa ver-
ið hér innánlands, væru íslenzkir kjósendur
einkennilega sinnaðir og gagni’ýnis.lausir. Hætt
er við að kommúnistum verði Jiar ekki að
yon sinni.
Jarðarför Magnúsar Torfa-
sonar frá Goðhóli á Vatns-
leysuströnd fer fram frá
Kálfatjarnarkirkju i dag. J
Magnús fæddist i Dal í
° |
Miklaholtshreppi 1. septem-
her 1857. Ólst hann Jiar upp
til tvítugsaldurs, en flutlist
suður á Vatnsleysuströnd ár-J
ið 1877, og gerðist vinnumað-
ur á Auðnum, Iijá Guðmundi|
Guðmundssyni. Árið 1883
gekk hann að eiga Guðrúnu
Jónsdóttur, og hjuggu Jiau
á Goðhóli i Kálfatjarnar-J
Jivcrfi til ársins 1935, en það
ár andaðist Guðrún. Eignuð-^
ust Jiau sex hörn, og eru J>rjú
þeírra á lífi: Kristjana, nú
búselt í Ólafsvik, Magnús
netagerðarmaður í Vestm.-1
eyjum og Þórður vélstjóri ij
Reykjavík. Eftir lát konu
sinnar fluttist Magnús lil
Vestmannaeyja og dvaldist
þar hjá Magnúsi syni sín-
um 111 dánardægurs, 3. maí
1946.
Heilsuhraustur var Magn-
ús Torfason jafnan, karl-
menni að hurðum, svo að orð
fór af, fríður maður og
föngulegur svo af har i hópi
íuanna. — Hann var glað-
vær og léttur í lund, jafnan,
en gat Jió orðið Jmngur fvr-
ir, ef J)vi var að skipta* og
lét þá livergi lilut sinn. Þó
var hann vinsæll, svo að liver
maður vildi hans vinur vera,
cnda var hann mjög
skemmtilegur í viðræðum,
gamansamur í tali og greind-
ur vel. Hagmæltur var hann
vel, en fór dult mcð J)að,
meira en föng stóðu til. .
Gott þykir mér, sem Jicss-
ar línur ritar að minnast
þess, er eg kom, harn og ung- i
hngur að Goðhóli, til þeirra
Magnúsar og Guðrúnar og
harna Jieirra. Var J)ar oft
glatt á hjalla og hezlu vin-
um að mæta ætíð. Eru J)ær,
minningar hugljúfar, er nú
fylgja Magnúsi, þegar hann
hverfur liéðan úr heimi.
A Vatnslevsuströndinni
vann Magnús mestallt sitt
mikla og langa ' æfistarf.
Flestir samferðamenn hans|
eru horfnir undir græna
lorfu á undan honum og
verður lionum nú hvildin
góð á þeim stöðvum þar sem
hann lifði silt langa líf,
gladdist og hrygðist, liló og
grét. Fylgja honum þakkir
og virðing allra J)eirra er
hann J)ekktu.
Kþistinn Árnason
frá Kálfatjörn.
léksaEaféfagið vísar á
kröfym erlendra rithöfnnda
Bóksalafélagið hcfir ný-'ir hann, sem gefin llefir ver-
lcga rætt á fundi um rétt er- ið út hér á landi. Hefir Iiann
l’.ndra rithöfunda til að ritað greinar um Jietta í
krefjast greiðslu fyric, þyð- dönsk hlöð, og segist ætlajmyndh'- Gagnrýni afJ)essu tagi er ósanngjörn
Iívikmyndir. Eftirfarandi bréf er frá „Bíó-
gesti”: „Því verður ekki neitað,
að kvikmyndir, sem tiingað berast og sýndar
eru á kvikmyndahúsum bæjarins, eru nokkuð
upp og niður. Sumar eru efnisiitlar og aðrar
ekki. Þeim er öllum"ætlaður aðallega einn til-
gangur, að skcmmta áhorfendunum kvöldstund.
Á stríðsárunum höfðu þó kvikmyndir, flestar,
sem hér voru sýndar, þó þann tilgang, að þær
voru áróður fyrir handamenn i stríðinu, og var
það mjög skiljanlegt. Hingað bárust varla aðrar
myndir en frá kvikmyndafólögum, sem voru i
löndum bandamanna.
*
Gagnrýni. Álit manna á kvikmyndum sem öðru,
hlýtur alltaf að vera nokkuð mis-
jafnt, og vcrður ekki liægt að sakast um það.
Þvi verður tæplega lieldur í móti inælt, að á-
róðurskvikmyndir striðsáranna voru nokkuð
þreytandi, er lil lengdar lét. Margar góðar
myndir bárust þó á milli. Þólt sanngjarnt sé,
að fundið sé að því. cr aflaga fer og gagnrýni
eigi ávallt nokkurn rétt á sér, verður hún þó
að vera sanngjörn og benda cinnig á þær góðu
hliðar, sem á hverju máli lcunna að vera.
*
Hlutdrægni. Eitt blaðanna liér i bæ hcfir tek-
ið upp hjá sór gagnrýni á.kvik-
myndum, sem er alveg sérstök i eðli sínu og
liefir alveg sérstakan pólitískan tilgang. Allar
kvikmyndir, er koma frá Bretlandi eða Banda-
ríkjunum, eru miskunnarlaust gagnrýndar og
allt fundið þéim til foráttu. Það er nokkur á-
stæða til þess að minnast á þetta, því að vera
kann að einhver, sem skilur ekki tilgang blaðs-
ins, kunni að álpast til þess að taka mark á
gagnrýninni.
*
v
Markmið. Þáð þarf ekki að efa, hvcrt mark-
mið blaðsins er. Allt, sem kemur frá
Bretlandi og Bandaríkjunum, er auðvirðilegt, að
dómi þess, og er þessi kvikmyndaáróður að-
eins einn Jiður blaðsins í pólitískri baráttu
þess. Það er sjaldan, að liipgað berist myndir,
er Rússar framleiða, cn ekki þarf að efa, að
tónninn myndi íverða nokkuð annar um þær
ingar.
Bóksaláfélagið ályklaði að
vísa slíkum kröfum á hug í
heild, J)ar sem Island er ekki
aðili í Bernarsamhandinu,
en hinsvegar taldi félagið
æskilegt, að félagsmenn
fengju leyfi erlendra höf-
i.nda, til að láta þýða og gefa
út hækur þeirra hér á landi.
Mál J)etta er talsvert á dag-
skrá nú, vegna ])ess að
datiski rithöfundurinn Aage
Karup-Nielsen hefir kvart-
að yfir Jiví, að hann liafi ekki
fengið greidd rithöfundar-
laun fyrir J)ýðingu á hók eft-
&agnfcæðaskcla !sa~
fiarðar siifið.
Frá fréttaritara Vísis —
ísafirði 11. maí.
Gagnfræðaskóla ísafirði
var slitið í dag.
Skólinn starfaði i þreniur
deildum, fyrsta og önnur
deild voru tvískiptar og í
þriðju deild var miðskóla-
deild og gagnfræðadeild.
Hundrað fimmtíu og Jn-ir
nemendur stunduðu nám í
skólanum í vetur og stcndur
nú yfir sýning á handavinnu
némendá. — Arngr.
r.ð leita sér upplýsingu um,og a engan rett a ser- tIins vegar l,arf engan
það, Iivort rikisstjórnin líti ,að l,ndra afstöSu b,#ins> enda ekki bckkt
eins og þetta mál og útgef- fyrir vandaða Maðaménnsku.
andinn. Ivvaðst hann gera sér
venir um, að ákvæði sam-
handslsganna næðu til J)essa
aíriðis, en ákvæðið fjallar
um gagnkvæman rétt Danai
og íslendinga í hvoru land-
inu. — Rithöfundafélagið
danska mun einnig láta mál
Jietta til sín taka.
fer
N. k. sunnudag fer Tjarn-
arboðhlaup K. R. fram.
Þrjú félög hafa tilkynnt
þátttöku sína í hlaupinu og
eru J)að K. R., I. R. og Ár-
mann. Verða tvær sveitir frá
K. R., en ein svcit frá liverju
hinnna félaganna.
I fyrra sigraði sveit K. R. i
hlaupinu og vann ])á hikar-
inn, sem um var keppt til
eignar.
Aöferðin. AðferSin, sem kvikmyndadómendur
blaðsins nota,“er ofur einföld. Það
er hamrað.á því, í hvcrt sinn er lcvikmynd
er sýnd, seni framleidd er í Bretlandi eða
|Bandaríkjunum, að hún sé innantóm og auð-
virðileg. Þetta er auðvitað gert í þeirri trú,
að sé óhróðurinn nægilega oft endurtekinn,
komi að þvi, að honum verði trúað. Það er
sem sé reynt að læða þvi inn lijá almenningi,
að allt sé ómögulegt og auðvirðilegt, er frá
Engilsöxum komi, í samanburði við dýrðina
i austri.
*
Stefna. Þessi áróður kvikmyndadómendanna
er í sjálfu sér skiljanlegur, þótt hann
sé oft bæði ósanngjarn og óréttmætur. Blað-
ið er þarna aðeins að reka þá pólitik, sem
það gcrir á öllum sviðum, að reyna að koma
því inn lijá almenningi, að alit sé ómögulegt,
er komi frá Bretum og Bandaríkjamönnum, en
hins vegar undirskilið, að öðruvisi niyndu
nlyndirnar verá, væru þær framleiddar annars
staðar.“
Kvenhattar.
Fyrst eg á annað borð minnist á
/ •
Bióin, man eg eftir ósk, sem kvik-
myadbúsgestur bað mig að koma á framfæri.
Hann segir, að það hafi þráfaldlega komið fyrir
sig, að liann hefði éleki notið myndar af því, að
, fyrir framan hann hefði setið kvénmaður með
Visis fa blaðið ókevpis (il næstu | ,
mánaðamóta. Hringið í síraa J660lSVO St',r!,n hatt> að hann hafl nleinað honmn
og tilkynnið nafn og heimilis- j ntsýni. Vill, liann að kvenfólkið taki ofan? er
ffflQh' .................i-Jmð fer i kvikmyndahús.
Nýir kaupendur