Vísir - 06.07.1946, Blaðsíða 6

V I S I R
Laugardaginn 6. júlí 1946
—
(Latugarslsigssiiga 'í/áSlS VJ QutfJ: INIB
- NJ ÚS

„Það er sorglegt en satt,“
sagði Casimir við mig, „en
öll leyniþjónusta er liræði-
lega þreytandi og leiðinleg.
Áuk þess er þella svo óþrifa-
legt starf. Persónulega hata
eg öll leiðindi og fyrirlit
sóðaskapinn og það, sem
.sorglegt er, á alls ekki við
mig.“
Við sátum við litið borð i
ikaffihúsi, sem er við Rue du
Bois de Boulogne í Paris.
í’etta var yndislegan vo'r-
dag — einn þessara liimn-
nesku daga, þegar París })ók-
.staflega iðar öll af sól og
sumri. Það var á þessari
stundu, sem mér fannst ekk-
ert vera eins skemmtilegt og
að hprfa á ökulækin þjóta
fram hjá og fallegar fransk-
ar konur ganga fyrir glugg-
ann, horfa á hið litauðga
hlómskrúð og tignarlegan
»Sigurbogann, er bar við
bláan liimininn í baksýn.
„Njósnir,“ hélt Cásimir á-
fram, „eru i einu orði sagt —
■óþverrastarf. Ef þú villt fá
mig til þess að tala um þær,
verðúr þú að gefa mér einn
Vermouth í ,viðbót.“
Eg kallaði á þjóninn, án
þess að malda í móinn, því að
•enn var klukkustund til
■kvöldverðar, og eg mætti
ekki Casimir á liverjum degi.
J lann var einn af þeim mönn-
um, sem mig langaði alltaf
til að sjá og heyra, þvi mér
geðjaðist sérstaklega vel að
honum, enda var hann ó-
venju -skemm tilegur maður.
Hann hafði alla hina ágætu
kosti sem einkenna fágaðan,
rússneskan liðsforingja, en
var gersneyddur þeirri hat-
► urstilfinningu, sem maður
varð var í svo ríkum mæli
Jijá mörgum stéttarbræðr-
um lians, er liöfðu orðið fyr-
:ir sömu örlögum og liann,
urðið að flýja Rússland í bylt-
ingunni. Ilann var ekki einn
af ]>eim, sem bað mann'um
peningalán og hann kallaði
«ig ekki greifa eða prins.
Hann var lieldur ekki einn
þeirra, sem kynna mann fyr-
:ir ungum, fallegum „hefðar-
frúm“, sem" reita af manni
livern pening og Ieiða mann
á glapstigu. Hann var ‘58 ára
•famall, þegar sagan gerðisl.
Það var út af grein í einm
Parísar-blaðanna, sem við
fprirm að spjalla saman umj
rijósnir. Franskur maður
Jiafði, ásamt konu sinni, ver-
„ :ið tekinn fastur af fasistum,
áhakaður um njósnustarf-
r.émi. Eg hafði sphrt Casimir
lim álit hansvá þessu máli,
því hann var éini maðurinn,
“sem eg þekkti, sem hafði
vcrið starfandi njósnari. Það
var árið 1919, eftir flótta
hans frá Rússlandi. Hann
hafði verið í þjónustu lög-
réghinnar og átti'að njósna
Hm Ixilsivikkana í PóIIandi,
< p Pólland átti á þessum tíma
:í ýstríði við Rússland.
„Þetta liefði verið lciðin-
l<?gt og óþrifalegt starf sagð-
:irðu,“ sagði eg, þegar þjónn-
:íi|n kom með vínið. „Þú fyr-
:i rgefur, en eg er ekki á sama
>uáli og þú uin þelta sorg-
lega', þvi mér finnst mikið til
sorgarleikja koma.“
Casimir leit upp.
„Segirðu þetta, vinur
minn, hér í París? Ilefirðu
gleymt Dreyfus? En slepp-
um því! Eg var ekki að lmgsa
um þessa stærri sorgarleiki,
þegar eg minntist á þetta
áðan. Egátti við lítinn sorgar-
leik, sem snertir sjálfan
mig.“
Eg kærði mig ekki um að
trufla hann i sögu sinni og
hann kveikti sér í sígarettu.
„Eg hugsa lielzt, að þú
þekkir ekki Lithauén, dreng-
urinn,“ hélt hann áfram, „en
þú liefir ef til yill heyrt mig
tala um, að á meðan eg var
])ár, hafði eg aðalbækistöðvar
i lióteli í Kovno. Þú Iiefðir
bara átt að sjá það hótel. Það
var ósköp lítið betra að vera
þar en að hafa alls engan
isamastað. Það var með
‘naumindum, að maður gat
fengið sig til þess að borða
þar og sofa. Næstum allar
gluggarúður í þessu stóra
Iiúsi voru brotnar. Allt hafði
samt verið smiðað eftir nýj-
ustu tizku, mjög fallegir og
henlugir vaskat- og skemmti-
Ieg baðker, en sá hængur var
á, að alls ekkert vatn var
leitt i húsið, svo maður liafði
engin not af þessum þæg-
indum. Á stríðsárunum liafði
]>að verið aðsetursstaður
hermanna og þú veizt livað
það þýðir. Það var rússnesk-
ur Gyðingur, scm rak þetta
gistihús. Eg var tilneyddur
að búa þar í fjóra langa og
leiðinlega mánuði. Eg hefði
varla getað þolað vistina
þarna, ef næstum allir sam-
starfsmenn mínir hefðu ekki
verið kvenmenn — það var
það eina sem.hélt mér þar.“
Eg gat ekki að því gert að
brosa, þegar hann sagði
þella, en hætti því strax, þeg-
ar hann hélt áfram með frá-
sögnina.
„—- Og eg hataði þetta af
öllu hjarta,“ sagði liann.
hann. ,
París var á þessari stundu,
böðuð i sól og sumarblíðu,
og mér fannst ])essi orð
hljóma undarlega í eyrum,
en nú var ljóminn liorfinn
úr augum Casimirs og það
voru komnir einkennilegir
drætlir í kringum nuuin
lians. Ilann kastaði síga-
rcttunni í öskuhakkann og
néri saman höndumim.
„Það var næstum eintómt
■kvenfólk i þjönusUi minni,“
hélt hann áfram. „Eg háfði
safnað saman tólf slúlkum
frá Varsjá. Þetta yoru allt
saman mjög' snótrar ungar
stúlkur, sumar af aðalsætt-
um, sumar sem höfðu alltaf
barizt við fátækt, en tapað
því litla sem þær áttu, ])egar
byltingin brauzt út í Rúss-
landi og allar áttu þær sam-
merkt um að vilja ná eign-
um sinum og rétti á ný. Þess-
ar stúlkur minar störfuðu
við ýmis konar störf, en þó
flestar sem hjúkrunarkonur
á vigstöðvunum. Þær áttu
svo að koma með upplýsing-
ár sinar á skrifstofu mína i
Kovno. En slíkt var nú ekki
alltaf sem auðveldast.
Eg ætla fvrst að segja þér
dálítið meira um hótelið, sem
eg dvaldi í. Eg hafði þrjú lier-
bergi á fyrstu liæð og það var
innangengt á milli þeirra
allra og úr einu þeirra var
gengið út á ganginn. Hinum
mcgin við hann var baðher-
bergið. Þar var þetta skin-
andi fallega baðker, sem eg
sagði þér frá áðan, en vatn
var ekki til. Taktu eftir því!
Innsta herbergið í íhúð íninni
var svefnherbergi mitt. í
miðherberginu svaf bílstjór-
inn minn og þriðja herberg-
ið notaði eg sem skrifstofu
— en á hótelinu lézt eg vera
kaupmaður, kominn þarna i
viðskiptaérindum. Til allrar
hamingju voru það sára fáir,
sem spurðu mig um, hvað
það væri sem eg verzlaði
með. Gyðingurinn, sem átti
1 llótelið, spurði mig ekki einn-
1 ar spurningar allan þarin
tima, sem eg dvaldi þar, enda
greiddi eg lionum alltaf
miklu meira, en hann átti
skilið að fá fyrir gisting-
una. Eg vil taka það fram,
að svefnherbergi mitt stóð
aldrei autt. Ef eg var þar
ekki, var bílstjórinn minn
þar á meðan, því að í þessu
herbergi geymdi eg það,
dvaldi i. Enda voru slikar
komur allt of áhættusamar
og máttu alls ekki eiga sér
stað, nema brýn nauðsyn
krefði. Reyndar minnir mig,
að Tatiana liafi verið sú eina,
sem kom oftar til mín en
tvisvar eða þrisvar, eins og
liinar gerðu. Það kom nú
líka til að því að hún gegndi
erfiðara og hættulegra hlut-
verki, en liinar allar — og
svo fannst mér hún liafa
gainan af að hitta mig. Jæja,
hvernig sem það nú var, þá
var eitt víst, að þegar hún
kom, þá var eitthvað mikið á
seiði og þá átti eg i vænduin
mikið og erfitt verkefni.
Eg var nýkominn úr
tveggja daga ferðalagi — i
dálitlum viðskiptaerindum
—- en það kemur ekkert við
þessari sögu, sem eg ætla nú
að segja þér. Eg hafði fcrð-
azt um, búinn eins og bóndi.
Veðrið hafði verið andstyggi-
legl og eg vár lerkaður. Eg
kom til liótelsins seint um
kvökl, þreyttur og skítugur,
og leið vægast sagt alyeg
voðalega. Eg kallaði á þjón-
inn og hað hann að ná í vatn,
liita það og setja i baðkerið.
Hann lofaði að gera þetta
fyrir mig sem skjótast. Svo
fór eg upp á loft og ætlaði til
herbergis míns. 1 efsta sliga-
þrepinu hitti eg bílstjórann
minn, er hafði lieyrt til mín
og kom nú á móti mér.
„Ungfrú Tatiana er kom-
in,“ sagði hann.
Eg leit sem snöggvast á
liann.
„Ilún er komin,“ endurtók
liann. „Hún er í innra her-
berginu."
Eg gekk fram hjá lionum,
fór raldeitt inn i skrifstof-
una mína og flevgði mér nið-
ur í stól, kveikti mér í siga-
rettu og sat svo góða stund
HtlUCl tíl í;^> uivu '-j-, i .. -r-' » i 'i'l ,,
sem cg ekki gat borið á mér,( °8 rcyk‘K Eg var í þvibku
hvar sem eg fór. Þetta voru
skjölin min — þær upplýs-
ingar um ýmsa hluti sem eg
hafði aflað mér. Þau voru
gevmd í kassa, undir rúminu
mínu, og lykilinn að kassan-
um geymdi eg á festi, sem
eg bar um hálsinn, hvert sem
eg fór.“
Hér hætti hann snöggvast
við frásögn sína og þreifaði
eftir einhverju í innri jakka-
vasa sínum.
„Haltu áfram,“ sagði eg.
„Eg hugsa að þér muni
finnast þetta nokkuð góð
saga,“ hélt Casimir áfrani.
„Líttu á þelta!“
Hann tók fram vasabók
sína og úr henni tók hann
mypd, sem liann rétti mér.
Það var mynd af ungri
stúlku, seni var mjög falleg
skapi, að mig langaði ekkert
lil þess að tala við neinn,
jafnvel ekki Tatiönu. Allt
sem eg óskaði eftir á þessari
stundu, var heitt bað og næði
til þess að fá að sofa á eftir.
Eg vissi, að fyrst Tatiana var
komin var eitthvað mikið á
seiði og, eins og geta má
nærr.i, var eg að þessu sínni
enginn maður til þess að
standa í stórræðum. Mér var
þvi blátt áfram illa við komu
hennar í þetta skipti, auk
þess scm liún liafði komið til
min aðeins tveim dögum áð-
ur, eða daginn sem eg lagði
af slað i ferðalagið. Mér var
samt ljóst að eitthvað varð
að aðhafast, og þess vegna
fór eg rakleiðis inn í svefn-
herbergi mitt, gramur í geði.
Tatiana sat á rúminu míriú.
Hún liafði ekki fai’ið úr
á að líta. Mér varð helzt aðjþykku loðkápunni sinni, sem
halda, að þetta væri mynd var að visu ekkert undarlegt,
af rússneskri balletdánsmær, því kalt vaf. í herberginu, en
að minnsta kosti minnti húnjýiS hliðina á henni á rúminu
mig mjög á þær. Stór og ^ lá loðhúfan hennar og hanzk-
arrfir. Hún viríist engu síður
jireytt og uppgefin cn eg.
Hún reykti sígarethi og ein-
blíndi út í loftið, húgsandi á
svip. Það voru hersýnilegir
þreytudrættir í kringum
f.alleg augu í litlu og vel lög
uðu. andliti, mjúklegl, dökkt
hár, sem var skipt nákvæm-
legíi í miðju. Á niyndinni var
hún brosandi út undir eyru
og eftir útlifi að dænia virt-
ist'liún vera um tvítugt.
„l liin var bezt þeirra allra,“
sagði Cásimir. „Hún hét
Tatiana og var dóttir auðugs
kaupmanns í Moskva, sem
liafði verið skotirin af rauð-
liðum. Hún vann hjá mcr,
sem einkaritari minn i Var-
sjá í nokkrar vikur, áður en
hún fór aftur til Rússlands.
Mcr geðjaðist mjög vel að
henni.
Þér að segja, þá voru það
mjög fáir — hvorki hún né
aðrir — sem komu til mín,
meðan eg' var í Kovno, það
augu hennar og hún virtist
vera í mjög leiðinlegu skapi.
Ilún hreyfði sig varla, þeggr
eg kom inn.
Eg settist á rúmið hjá
henni.
„Jæja,“ sagði cg, „hvað
cr nú að ?“
Hún svaraði engu, en eg
lók eftir því, að fingur henn-
ar titruðu, þegar hún bar
sigarettuna að munninum.
„Hvað er að?“ endurlók
eg. „Ertu lasin?“
Hún liristi Iiöfuðið'.
„Nei, ('.ásiniir, cg er ckki
cr að scgja á hótelið, sem cgHasin. Aðeins dálílið þreytt.
Kœjarþéttir
Næturlæknir
er í Læknavarðstofunni, sími
5030.
Næturvörður
er í Ingólfs Apóteki.
Næturakstur
í nótt og aðra nótt annast bst.
Hreyfill, sími 1633.
Helgidagslæknir
er Kjartan Guðmundsson, Sól-
eyjargötu 23, sími 5351.
Messur á morgun:
Dómkirkjan: Messað á morgun.
kl. 11 f. li. Sira Jón Auðuns.
Hallgrímssókn: Messað í Aust-
urbæjárskóla á morgun kl. 11 f.
li. Síra Sigurjón Árnason.
Laugarnesprestakall: Messað á
morgun kl. 2 e .h. Síra Garðar
Svavarsson.
Hílaskoðunin.
í dag eiga bilar nr. R-2401—
R-2500 að mæta til skoðunar.. Á
mánudag R-2501—2600.
. .Elliheimilið. Messað á morgun
kl. 10 f. li. Síra Sigurbjörn Á.
Gíslason.
Happdrætti U.M.F. Neista,
Djúpavogi. Dregið var lijá sýslu-
manninum í Suður-Miilasýslu, 1.
jiili s.l. og komu upp þessi númer:
853 Reiðhjól, 1639 100 krónur i
peningum, 637 karlmannsúr, 3178
Lindarpcnni, 499 Skilvinda, 2445
Ljóðmæli Páls Ólafssonar, 1500
Ritsafn Einars H. Kvarans, 2884
Island i myndum, 2885 100 kr. í
peningum, 2635 100 krónur í pen-
ingum. — Vinninganna má vitja
ttil Ivjartans Karlssonar Djúpa-
vogi, Guðmundar Pálssonar Ás-
vallagötu 2 eða Böðvars Stein-
þórssonar matsveins, Hótel Borg.
Birt án ábyrgðar.
Útvarpið í kvöld.
14.00 Afhending Reykjavikurflug-
vallarins til íslendinga. — Lýs-
ingar á islenzku og ensku. 19.25
Samsöngur (plötur). 20.30 Deanna
Durbin syngur (plötur). 20.45
Upplestur: Úr ljóðaþýðinguni
Magnúsar Ásgeirssonar (Karl ís-
feld ritstjóri). 21.05 Lög leikin á
viola (plötur). 21.15 Leikrit:
„Brúðkaupskvöldið" eftir Arthur
Sclinitzler (Leikstjóri: Haraldur
Björnsson). 22.00 Fréttir. 22.05
Danslög til kl. 24.00.
Útvarpið á morgun.
8.30—845 Morgunútvarp. 11.00
Messa í Hallgrímssókn (sira Sig-
urj. Arnas.). 13.15 Dagskrá Hvíta-
sunnumanna: Ávörp og söngur.
15.15—16.30 Miðdegistónleikar
(plötur). 18.30 Barnatími (Pétur
Pétursson o. f 1.). 19.25 Tónleikar:
Aladdin-svíta eftir Carl Nielscn
(plötur). 20.20 Tónleikar: Back-
haus leikur á píanó (plötur).
20.35 Erindi: Um náttúrugripa-
safnið (dr. Hermann Einarsson).
21.00 Lög og létt hjal (Pétur Pét-
ursson, .Jón M. Árnason ó. f 1.).
22.00 Fréttir. 22.05 Danslög (plöt-
ur). 23.00 Dagskrárlok.
Skiplu um föt og taktu ])ér
baö í ró og næði. — Eg
heyrði, að þú varst að biðja
þjóninn um heitt vatn.“
„En ertu viss um að þú
liafir tima til þess að biða?“
bvrjaði eg aftur.
Hún stóð upp og gekk að
svcf n 11 erbergisdy runum.
„Eg hefi aðeins lengri
tima til þess að hugsa mig
um, íneðan ])ii ert í baðimi,“
sagði liún og hrosti til mín
um leið.
Allt í einu mundi eg cflir
dálitlu. í ferðinni hafði cg
náð í nokkrar mikilvægar
upplýsingar og varð að koma
þeim á ákveðinn slað, sem
allra fyrst. Eg skrifaði þessar
U])plýsingar á lista og setti
hann svo inn í umslag og hað
síðan bílstjórann minn að
komá þeim til skila. Þessu
ííaesf fór eg lir fötunum í
Frli. á 7. síðu.