Vísir - 19.07.1946, Page 3

Föstudaginn 19. júlí 1946
V I S I R
73,3% allra huseigna í Reykjti
ásóttar af rottum.
Allsherjar rottuherferð að byrja
Jnnctn skamms hefst rót-
tæk herferð gegn rottu-
ófögnuðunum hér í bæn-
um. Hafa verið fengnir sér-
fræðmgar á því sviði til að
annast verkið.
Tiðindamenn hittu eyðing-
armennina aS máli í morgun.
Eru það þeir K. G. Anker-
Petersen og S. R. Gounflet
frá brezka Ratinfélagjnu, auk
fjögurra eftirlitsmanna. An-
ker-Petersen skýrði blaða-
mönnum frá lilliögun eyðiiigr/
arinnar og öoru ér viðvOvUr
eyðingiumi. Fer skýrsla hans
til bæjarstjórnar bér á eftir:
,Þegar
eg fyrst dvaldi í
Reykjavík i marz síðastl.,
fékk eg tækifæri til að ræða
við borgarstj., lir. Bjarna
Benediktsson, og Hjálmar
Blöndal um ágang rottu á
hinar mörgu ibúðir bæjar-
ins, svo og verksmiðjur,
höfnina o. fl., og skýrði eg
þeim þá l'rá því, sem mér
fapnst nauðsynlegt að gert
yrði til að hafa hemil á hin-
um mikla rottugangi. Mér
var einnig gcfinn kostur á
að skoða hiria ýmsu hluta
bæjárins, þ.e.a.s. strand-
lcngjuna, hafjiarsvæðið,
birgðaskemmur, fiskverkun-
arstöðvar, fjölda eigna í
bænum, herbúðir, sem
brezku og amerísku herirn-
ir höfðu lálið eftir sig, og
loks sorpliauga borgarinnar,
og þá sérstaklega þann, sem
nú er í notkun, vestan
hennar.
Iiinir tiltölulega lauslegu
upplýsingar, sem eg aflaði
mér með þessum athugun-
um mínum, leiddu bersýni-
lega í ljós, að rottugangur-
inn í bænum var mjög al
varlegur og réttlætti fylli
lega algera og nákvæma
rannsókn, sem gæfi raun-
hæfa mynd af ástandinu.
Þelta leiddi lil þess, að áð-
ur en eg fór til Englands,
náðist samkomulag við borg-
arstjóra um,' að allar l’ast-
eignir í Reykjavík og á Sel-
tjarnarnesi skyldu athugað-
ar nánar, svo að mér yrði
fært að gera cndanlegt til -
boð um eyðingu á rottunni.
Greinargerð
am aílsherjarskoðun.
Aðalsköðunin fór fram í
’april, og úrslit hennar fékk
eg í maíbyrjun. Skýrslurnar
reyndust að geyma ná-
kvæhia atbugun á sérbverri
big*ft» ðiiiári Reýkj avfkur óg
Seltjarnarness, og með þcim
Voru mjög nákvæmir upþ-
drættir, sem reynast munu
ómetanlegir, ef framkvæma
á verkið. ; ,
| 1807 eignir voru athugað-
ar (þar af 376 braggar, sem
ar eða sem geymslur). 3519,
eða 75.3% þessara eigna, eru
ásóttar af rottum (og/eða
músum). Af ásóttu stöðun-
um eru 60.2% skráðri með
talsverðan eða mikinn rottu-
gang. Mikill rottugangur
reynist vera í öllum brögg-
um herbúðanna, að Skóla-
.vörðulioltsherbúðunum ein-
um undanskildum.
Ástæðulaust er fyrir mig
að skilgreina nánar, hve al-
varlegt ástandið er. Tölurn-
ar tala sinu máli:
73.3% allra eigna í Reykja-
vik ásóttar af rottum,
og þar við bætast sorp-
haugarnir, strandlengj-
i an, höfnin og lækja-
bakkar, og
60.2% alvarlega ásóttar.
Mér virðast sterkar líkur
.j benda til þess, að núverandi en
rottumergð eigi að miklu
leyti rót sína að rekja til ber-
búðanna, bæði meðan þær
voru notaðar af bernum og
eins eftir að hann rýmdi
þær.
Sú staðreynd, að rottu-
tvístra röltunum. Sérbver
móttækileg rotta, sein etur
Ralin, er dauðans matur, og
um 80—90% brúnna rotta,
(en hér er aðallega um þá
tegund að ræða) eru mót-
tækilegar fyrir Ratin sýk-
inni.
Þau 10—20%, sem cftir lifa
eru ónæm fyrir Ratini, og
neyta verður þvi annarra
hragða. Á þessar rottur höf-
um við liugsað okkur að nota
Ratinin. Þrátt fvrir það að
vera hættulítið mönnum og
lifi annarra dýra, þá verk-
ar það 100% á rottur, en þó
auðvitað aðeins
agnið, auk fagmanna okkar,
sem cru: Stjórnandi eyðing-
arsvæðisins og 4—6 aðsloð-
armerin hans, leljuni við
okkur geta lokið Ratin-um-
ferðinni á um það bil mán-
uði.
Að þessu loknu fer fram
svipuð yfirferð með Ratinin,
og er það aðeins nolað þar,
sem enn verður vart við
rotlur, og loks er þetta end-
urlekið með Ratin-auka. -—
Þegar þriðju umferð er lok-
ið, ællu að minnsta kosti
90 V' allra fasteigna í Reykja-
vik að vcra lausar við rottur
(við liöfum náð allt að 99'»
árangri í mörgum þeim borg-
um, sem við böfum fengizt
við).
Til þess er mælzt, að út-
a þær, sem'nefndur verði íslenzkur um-
neyla þess. Það er notað að^sjónarmaður lil aðstoðar
liðnu því 4 vikna tímabili, okkar mönnum, sérstaklega
sem Ratini er ætlað að verka þar scm örðugleikar kunna ' um til Ráufarbafnar í dag.
á. I flestum tilfellum sér það að risa út af málinu, og ætli |
Síttin:
Þoka hamlar
veiðum.
Þoka og dumbungsveður
var á eystra veiðisvæðinu (
nótt og öfluðu skipin lítið.
Síðari Iiluta nætur í nóít
komu fimm skip með síld til
verksmiðjunum á Raufarh.,
Skipin böfðu ekki fullfermi.
Jleldur var að birta i lofli et*
á isir átli íal við Raufarböfn
i morgun, og má því búast
við betri veiði í kveld.
í gærkveldi var búið að
bræða samtals 63 þús. mál
sildar á Raufarhöfn og rr
það jafnmikið og brætt var.
bjá verksmiðjunni á öllu
sumrinu í fyrra.
Von er á nokkrum slcip-
fyrir rottum þeirn, sem hann því að hafa fullkomna
sleppa við Ratin-umferðina,1 þekkingu á ensku. Hon-
þó Ratinin sé dreift um yrði veitt sérhvert tæki-
gaumgæfilega, geta nokkrar færi til að læra starfið, svo
þráustu rotlurnar stimt orð-jað hann gæti tekið að sér
ið eftir. í slilci"'i tiU'elium þær aðgerðir, sem nauðsyn-
SIGLUFJ ORÐ UR.
Aðeins eitl skip landaði á
Siglufirði siðasta sólarhring.
Var það aðeins með slalla
af sild, sem það var að losa
en það héldi
sig við áður
er þá notaðu - lV»lin-aukinn, lega kynni að vera þörf, þeg-J austur á bóginn.
Iiefir sérstaka eigin- ar timar líða og liætta kynni
gangur var i 315 bröggum
af þeim 376, serii skýrslurn-
ar greina, og að mikill rottu-
gangur var í flestum þeirra,
styður mjög álit mitt, og mér
virðist bæjarfélágið eiga
sanngjarnar skaðabótakröf-
ur á hendur brezku og
bandarísku ríkisstjórninni í
sambandi við útrýmingu
rottunnar úr Revkjavík. Ef
slík krafa yrði fram borin,
væri ráðlega að byggja hana
á þeim raunverulegu slað-
reyndum, sem bærir.n á að-
gang að, en sneiða hjá öll-
uni tilvitnunum í skýrslu
þessa.
Tillögur um tilhögun
eyðingarinnar.
Þegar ráðizt cr á slíka
mergð, er nauðsynlegt að
viðliafa aðferðir, sem skil-
yrðislaust lofa góðum á-
rangri, og með 20 ára reynslu
í meðferð Ratin-aðferðar-
innar að baki mér, hika eg
ekki við að halda fram, að
aðferð þcssi muni gera okk-
ur kleift að ná til megnisins
af rottunum á tiltölulega
sluftum tíma,
Þrjár tegundir agns eru
notaðar:
1. „The Bacteria Culture
Ratin“.
2. „The Squill exli’act Ra-
tinin“.
3. „The Thallium sulpli
ate (fihition“. Ratin-
aiiki.
Þar seni Ratin er bakternri
gróður,' sem orsakar ban-
væna sýkingu meðal alls
þorra rottárina og allra
músa, ^n þess.að vekja grun-
sem
leika, sem sameiginlegir eru
o;pði ,.Ralin“ og „RatiniiT“.
Verkanir þess eru liægar; og
vekur það því siður grun
.G.g það tortimir sérhverri
rottu, sem neytir þess. En
þar sem þetta er ci.t-ur, ve> ð-
ur það að notasl nieð mjög
mikilli varfærni, og við tak-
mörkum því notkun þess við
þait tilfelli, þar sem Reiin og ()g ej(ju rottlll.
Ratinin einbverra orsaka
vegna hefir brugðist.
Með þvi að miða aðgerðir
okkar við gögn.þau, sem oxk-
ur hafa verið látin í té, á-
samt með okkar eigin athug-
unum, höfum yið i hyggju
að verða á nýrri fjölgun, og
þannig gæti liann Iialdið rott-
unni stöðugt i skefjum.
Við yfirferð umsjónar-
manna i hinum einslöku
bæjarhlutum munu þeir gera
athugasemdir um og tillög-
ur að umbólum vegna
hreinsunar einstakra staða,
sem grunur léki á, að skýldu
að byrja Ratin-umferðina á
austurmörkum borgarinnar
og lialda siðan yestureflir út
á yzla odda Seltjarnarness.
Með þvi að hafa til umráða
15—18 menn til að dreifa
agninu, og álika margt kvcn-
fólk eða drengi til að útbúa
Fyrirtækið mun ábvrgjast
90% allra fasteigna i borg-
inni rottulaus við lok Icið-
angursins. En ef svo skyldi
ekki reynast, er bæjarféaginu
heimilt að draga 10% af of-
angreindum kostnaði frá sið-
ustu greiðslunni. En mér er
óliælt að fullyrða, að það eru
mjög litlar líkur til, að til frá-
dráttar konri, því cg er sann-
færður uin, að okkur muni
takast að ná settu marki.
Öll siidveiðiskipin eru nii
komin eða cru að koma ausl-
ur. Rikisverksmiðjurnar a
Siglufirði liafa samtals tek-
ið á móti 92 þús. málum til
bræðslu.
senuiir þeirrá, er liægt að
„„ . jiota það á mjög stóru svæði,
ýriiist éíii riótaðai' lil ilmð-j ári jléss áð ’éiga á hællu að
Columbus h.f. geeigst fyrir
bifrei5asýiiiugu.
Sýociar yerlla sex gerHIr bifrelðo
auk báfíi og bátavéia.
| ’ næstá mánuði verður
haldin hér í bænum, sýn-
mg á frönskum bifreiðum
frá Renault-verksmiðjun-
um frægu.
Sýningin verður lialdin i
verksmiðjuhúsi, við Lauga-
ye<f, seni nú er yerið að Ijúka
vio smiði á. Ér jiað lieild-
verzlu’trin Cölumbus, séiri
gengst fyrir sýningu þessari,
en hún befir éins og kunnugt
er umboð fyrirReuault- verk-
■■o# i fi ■ ! i! ! .!■ ;ói.
snnðjurnar.
» •
A sýningunni verða sýndar
Sex tegundir bifreiða. Ber
fyrst að ncfna fjögra numna
fólksbíl. Auk Iians verður
sendiferðabiil á sýningunni
■og vörubílar, eins, tveggja,
þriggja og bálfs og sjö tonna.
Ennfremur verða sýndar
ýmsar gerðir valnabála á
sýningunni og Penta-véarnar
sýningunnj og Penla-vélarn-
ar sænsku, en þadr eru víð-
frægar fyrir gæði.
Vafalausl verður sýning
þessi fjölsótt, ef dæma má
út frá áhuganmri, scm rikir
hé’r i bænum. fyririinýj.um;bif-
reiðiun.
Isl. á Eækna-
þingi b Gaufa-
borg
Fyrir nokkru var haldið
þing’ uorrænna berklalækna
í Gautaborg’ og voru þar
mættir af Islands háifu
læknarnir Guðmundur Karl
Pétursson og’ Sigurður Sig-
urðsson.
Guðmundur er nýlega
kominn bfeim aftur úr þess--
ari utanför sinni og hafa
blöðin norðanlands birt l'rri-
sögn hans al' jringinu.
Segir Guðmundur, að
mesta athygli hafi vakið
skýrsla sú, sem læknar á
Sahlgrenska sjúkrahúsinu í
Gautaborg birtu um nýít
berklalyf, er nefnist Para-
amino-salicvlsyra, skamm-
stafað PAS. 'Var mikið um
þetta rætt í blöðunum með-
an þingið stóð yfir, en yfir-
leitt mun það álit lælcna, að
órióg reynsla sé fengin á
jiessu lvfi og árangur sá, er
jicgar hcfir náðzt og birtur
befir verið, sé ekki sannfær-
andi. Varlegast er því að
gera sér ekki enn of bjartar
vonir um það.
Þcir lækriarnir heimsóttu
nokkra’'spilala í jiésSari férá
sinni og 'kýnntúst þar yiris'f
uin riýjungimi, svo scnr
við mátti Iiúást hjá Syíuinj
en yfirleitt eí’U nýtizkn
sjúkrahús þeirra svo stór-
bnriin, að vafasúirií cr héoi t
mikið verði hagnýlt af tækni
þeirri hérlendis.