Vísir - 21.09.1946, Blaðsíða 4

4
T
D A G B L A Ð
Útgefanði:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSlR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan li.f.
Keflavíkur flugvöliurinit.
J^ái samningsuppkast það staðfcstu. scm fyr-
irAlþingi liggur, leiðir af því að Keflavíkur-
flugvöllurinn vcrður frjáls til afnota fyrir
allar þjóðir, cn lýtur yfirráðum íslenzkra
stjórnarvalda, með tímahundnum takmörkun-
um að því er afnotarétt Bandaríkjánna varðar
vegna hervörzlunnar á mcginlandinu. Engum
Jieilvita manni hér á landi hefur til hugar
komið, að flugvöllurinn yrði lagður niður og
hann ekki starfræktur. Jafnfrámt er öllum
Jjóst, að um sturid erum \að clcki uridír þáð
Jriinir að táka stárfræksluna að fullu í eigin
Jiendur. Væri flugvöllurinn ekki stárfræktur
leiddi af því einarigrun lándsins frá loftleið-
um sem santíást í því, að vegria þess langa
dráttar, sem orðið hefur á sámningum og jæss
Jiávaða, sem um samningaumlcitanir hefur
verið ríkjandi, hafa erlend l'lugfélög horfið lrá
því að hafa hækistöðvar hér á landi, en lagt
Jeið sína um írland, ,þótt lerigra sé j>á ftiilli
óningarstaða. Endarilég IáUsn verður að fást
á herverndarsamningnum, og verður þá um
Jeið að tryggja rckstjur flugvallariris og á-
kvarða eignarrétt yfir honum endanlega frarn-
ar öllu öðru. Að því loknu skajiast J>að öryggi,
sem erlend flugfélög hljóta að krefjast, 'til
]>ess að hafa hér viðkomu og hækistöð, á leið
jnilli heimsálfanna.
Vegna skiildbindinga Baridaríkjamia, og
vinnig liins að við Islendingar erum ekki
færir urri að starfrækja flugvöllinn, er svo
lilskilið í samningsuppkasti ]>vi, sem fyrir
Aljringi liggur, að Bandarik junum skuli
Jieimil áfnot af flugvellinum upp á eigin
Jíostnað og áhyrgð. Lendingargjöld skulu
ckki tekin af slíkum flugvélum, en væntau-
Jega ]>á af öllum öðrum. Um rckstur flug-
A allarins, öryggi og örinur mál er varða af-
not allra l'lugfara áf flugvellinurn skal setja
reglugerðir, en úrslita yfírráðin, hvað umráð
og rekstur flugvallarins hefur ríkisstjórn Is-
Jands. Virðast allar tekjur af rekstri flugvall-
arins renna til ríkissjóðs, en ekki er skvlt að
greiða kostnað af viðhaldi og rekstri l'lug-
vallarins, nema að ríkisstjórnin telji j>uð nauð-
synlegt vegna eigin j>árl'a Landsins.
Með ofangreindum ákvæðum er tryggt, að
rekslur vallarins verður j>jóðinni ekki um
megn fjárhagslega, meðan samningurinn
stendur í gildi, en á næstu 5 árúnum skýrist
öll aðstaða, samningar takast við flugfélögin
og tryggja mætti reksturinn að öðru leyti.
Ve.rði samningurinn endanlega staðfestur,
Jjyggist J>að á J>ví trausti og þeirri reynzlu,
scm fengizt hefur af vinsámlegum samskipt-
um við Bandaríkin. Sem mesta stórveldi
Jieims mun J>að standa við allar skuldbind-
ingar sínar, annað væri J>ví ekki sæmandi
og ekki heldur ætlandi. Mikið öryggi fyrir
þjóðinni felst í samninginum, einkum riieðan
Jjorfur eru ískyggilegár í alþjóðamálum og
Jtomið getur til styrjaldar hvenær sem cr,
vegná tilefna, sem geíást daglega. Eftir ná-
kvæma athugun á samningsuppkastinu verð-
ur ekki séð, að J>að feli í sér nokkra hættu
:fyrir sjálfstæði Jjjéðarinnar eða öryggi. Skclli
styrjöld á er aðstaða Jjjóðarinnar hetri, en
komi ekki til vopnaviðskipta J>jóða i milli,
fáurri við færi á að taka rekstur flugvallarins
í eigin hendur að fimm árum liðnum.
V I S
Fiá Alþiitgi.
Framh. af 1. síðu.
samningi við Bandárikin frá
1930 — eða hann leystur
samkvæmt regluin, sem
Sameinuðu J>jóðirnar setja
um ágreining hjá sér.
Lokaorð:
Forsætisráðherra láuk ræðu
sinni með þessum órðum:
* „Að mínu viti er íslending-
um það lífsnauðsyn að halda
vinfengi við sem flestar þjóð-
ir, or- þá eigi sízt þær, sem
næstar okkur eru. Eg- tel að
sjálfstæði íslands velti á því,
að Island beri gæfu til að
svara tilmælum annara þjóða
játandi eða neitandi eftir því,
hvað við á. —
Út frá Jiessu grundvallar-
sjónarmiði var cg ófáariiegúr
til áð verða við öskum J>eim,
sem Bandaríkin háru frám 1.
okt. í l'yrra.
Út frá þessu sama sjónar-
miði er eg’ ófáanlegur til að
néita að verða við beim ósk-
um sem nú eru fram l>ornar“.
Samningur
úr sögunni.
Brýrijöifrir Bjarriason tal-
áði níesfrir. Kvað hann her-
verndarsamninginn fallínn
niður fvrir rúmu ári og ætti
Sósíalistaflokkurinn engan
þátt í uppkasti þvi, sem fyrir
lægi ráðherrar flokksins
væru horium aridvígir, allir
Jjingmenn hans og flokkui’-
inn i héild, því að samning-
urinn fæli í rauninni í sér
leyfi Bandaríkjanna lil að
liafa hér herstöðvar áfram.
Nyr dans§k»!i
• - *
að byrja.
Þau frú Helene Jónsson og
Sigurður Guðmundsson
dömuklæðskeri munu á
næstunni opna dansskóla hér
í bæ,
Gera J>au ráð fyrir, að
kennslan fari fram í Þjóð-
leikhúsinu, en annars mun
J>að verða tilkynnt nánar síð-
ar. Kennt mun verða ballett,
plastik, step og nýju og
gömlu dansarnir, hæði fyrir
hörn og fullorðna. Auk ]>ess
mun fólk verða toiíið i einka-
tima.
Hclenc Jónsson hafði hér
dansskóla á árunum 1934
1936, en liefir verið crlendis
síðan og lialdið þar uppi
danskennslu. Hún og Sigurð-
ur eru bæði nemiendur hins
þekkla danska danskennara,
Carls Cárlsens.
Viggo Hartmann, sem er
mjög J>ekktur danskennari í
Danmörku, hefir nýlega hoð-
ið þeim Helene og Sigurði að
koma lil Danmerkur og sýna
J>ar, cn af ferðinni getur ekki
orðið fyrr cn að vori.
A næslunni nnm Ilelene
og Sigrirður halda danssýn-
ingu.
I R
B. B. taldi, að Bandaríkja-
menn mundu geta haft allt
það starfslið, sem þeir vildu
— og dulbúið herlið i ráun'-
inni. Engin trygging væri
fvrir J>vi, að J>essi samningur
vrði haldinn. Þá kváð B. B.
Bandarikjamenn rinmtlu
verða að svara því inrian
skamrns fyrir Orvggisráðinu,
hvers vegna J>cir hefðú hér
enn lið.
Samvinnuslit.
Að lokum sagði B. B., að
sósíalistar legðrist eindregið
gegn samningnum, þvi að
hann væri dulhúinn her-
stöðvasamningur og mundi
einangra íslendiiiga frá öðr-
uin Jjjóðum. Mundu sósíal-
istar telja samvinnugrund-
völl ríkísstjórnarinnar róf-
inn, ef samningsuppkastið
vrði samþvkkt.
\
Sáttriiálinn
Í941.
Hermann Jónassón falaði
næstur og ræddi fyrst lengi
um herverndarsáttmálann
1941, sem hann taldi að licfði
sýnt, að samúð íslendinga
hefði verið og væri með engil-
srixnesku þjóðunum og þeir
hefðu viljað starida við hlið
Jjessarra þjóðá, J>ótt J>ví
fylgdi áhætta. Þenna samn-
ing taldi hann brott fallinn.
Flugmálin.
II. J. taldi náuðsynlegl, að
Jjingið fengi að vita greini-
lega um afstöðu ríkisstjórn-
arinnar í fliigriiálunum yfir-
leitt, hvernig hún hygðist
nota flugvellina, annan eða
háða, liver kostriaður lylgdi
rekstri þcirra og þar fram
eftir götunum. Síðan Jjvrfli
að athuga sanminginn í J>ví
sambándi, livort hann sam-
ræmdist íslerizkum hagsmun-
um og )>eirri stefnu, sem ís-
endingar ætluðii sér að taka
í flugmálunum.
i
Þrjár leíðir.
Ilann táldi Jirjár leiðir
vera til í ]>essu mái: Neita
samningnum, samjjykkja
uppkastið eða gera nýtt, sem
betra ínætti teljast, J>ólt liann
ivildi ckki telja þetta öviðuri-
andi. Taldi H. J. síðan upp
ýmsa galla, sem hann taldi á
uppkastinu og hvað mundi
vera lil hóta og jafnframt
Baridaríkjunum skaðlaust að
samjjykkja.
Vilji
þjcðárinnar.
Loks taldi hanu J>að vilja
íslénzku Jjjóðarinnar að
verða við nauðsynlegum
kröfum Bandaríkjamanua í
þessu efni, en samningur
milli Jjjóðanna um J>essi niól
yrði að hyggjast á gagn-
kvæmum skiningi og tiltrú.
I rauninni var ræða II. J.
þannig, að liann var ýmist
með eða móli samningnum.
Umræðum var frestað liL
kl. 1.30 í dag', að ræðu Her-
manns. lokinni.
Lriugárdaginn 21. septembcr Í946
Nýja kjötið.
Þá er nýja kjötið komið á markaðinn. Það
er að vísu ekki byrjað að slátra hér í bænum,
en kjötið er samt komið fyrir nokkurum dög-
um. Það er frá sláturhúsum utan Reykjavikur.
Það hefir verið á flestra borðum, síðan það kom,
eða á borðum eins margrá og hafa getað náð
í það, því að framboðið fullnægir varla eftir-
spurninni fyrr en slátrunin er komin í fullan
gang hér í höfuðstaðnum sjálfum. En þess verð-
ur ekki langt að bíða úr þessu, að nóg verði til.
Hátíð í bænum.
Það er í rauninni hátíð hjá bæjarbúum, þeg-
ar þeir fá nýja kjötið á haustin. Þá eru þeir
búnir að lifa mánuðum saman á frosna kjöt-
inu, sem í rauninni er orðið óætt fyrir löngu.
Það er munur, að fá gómsætt dilkakjötið eftir
þann „kost“, sem menn hafa blátt áfram orðið
að neyða ofan í sig og etið eingöngu til þess
að halda í sér líftórunni, af því að fátt er
um „fína drætti“ af öðru tagi, þótt fjölbreytn-
in í matvælunum sé auðvitað margfalt meiri
nú en áður fyrr.
Verðið á kjötinu.
Jafnframl því sem menn hugðu gott til glóð-
arinnar, er nýja kjötið kæmi, óttuðust menn
verðlagið á því. Menn voru hræddir um að nú
tæki það eitt stóra stökkið upp á við. En þessi
ótti reyndist til allrar hamingju ástæðulaus, því
að verðhækkunin var miklu minni en hinir
bjartsýnustu þorðu að vona — kílóið hækkaði
aðéins um krónu. Það finnst mönnum mjög
sanngjörn hækkun, þegar tekið cr tillít til þess,
hve framfærslukostnaður hefir farið í vöxt und-
anfarið.
Geymsla kjötsins.
Þegar talað er um kjölið, rekur alltal' að því
fyrr eða síðar í umræðunum, að mcnn tala um
geymsluna á því, enda tekst hún aldrei svo vek
að kjötið sé ekki orðið mjög slæmt, þegar það
hefir verið geymt í fáeina mánuði. En nú hafa
verið gerðar tyær tilraunir með hraðfrystiijgu
á kjöti, og þær liafa gefizt svo vel, að þær virð-
ast fullnægja kröfum manna, meðan slátruninni
er hagað þannig, að hún er aðeins farmkvæmd
einu sinni á ári. Þáð þarf að gera meira að
því að hraðfrysta kjötið.
■fc
Ferðalög til útlanda.
Útþráin hefir lengi verið landanum í blóð
borin, og það hefir aldrei komið betur í ljós
en einmitt nú síðustu mánuðina, þegar menn
hafa haft svo mikið fé handa á milli, að þeir
hafa getað leyft sér þann „luxus“, sem það var
fyrtr uokkurum árum, að bregða sér til ann-
ara landa. Líklega hafa Islendingar verið til-
tölulega mcsta „flökkumannaþjóðin" í heimi,
síðan stríðinu lauk, og jafnvel þótt samanburð-
ur væri gerður við fcrðalög annara þjóða á ár-
unum fyrir stríð. Það hafa ekki verið lagðar
neinar hömlur á ferðir manna, nema að því
leyti, að þeir hafa kannslte ekki fengið allan
þann gjaldeyri, sém þeir hafa óskað, og er það
sök sér.
Einin íer, sem menn sakna
En nú er einn góðvinur Reykvíkinga á för-
um til útlanda, mörgum til mikilla leiðinda.
Maður, sem heyrði urn þessa fyrirhuguðu ferða-
reisu hans, sagði, að það ætti að banna slík-
um mönnum að fara úr landii því að það væru
ekki svo margir, sem „lífguðu upp tilveruna"
eins og hann. Alfred Andrésson ætlar nefni-
lega að bregða sér til kóngsins Kaupmannahafn-
ar á næstunni og verða erlendis árlangt. Ilann
ætlar með öðrum orðuin ekki að skemmta Reyk-
víkingum í vetur eða fá þá til að brosa í skamin-
deginu, sem þó væri mikil þörf fyrir. En mcnit
geta kvatt hann í Gamla bíó á þriðjudagskveld-
ið. Þá ætlar hann að kveðja „háttvirta kjósend-
ur“.