Vísir - 07.12.1946, Qupperneq 4

1

vrsiR
Laiigardaginn 7. desember 1946

DAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Afnám fasteignamatsins.
"Baddir liafa verið uppi uin, að með tilliti tit skattsálagn-
ingar, beri að afnema fasteignamatið, en leggja heldnr
íil grundvallar gangverð fasteigna og skipa á hverjum
tíma.
Hefði hús þannig verið bvggl fyrir stríðið, sem á sín-
um tíma kostaði 50 þúsund krónur, bæri ekki að miða við
íasteignamat þess, heldur hugsanlegt söluverð þess nú.
sem óhætt má telja, að nema myndi kostnaðarverðinu
íimmföldu, eða kr. 250 þús. Tvö hundruð þúsund krónur
bæri þá að telja eignaaukningu. Talað liefur verið um að
leggja ekki verulegan eignaskatt á eignaaukningu,sem næmi
kr. 75 þús., en úr því færi skatturinn stighækkandi. Menn,
sem slík liús hefðu cignast fyrir stríð, yrðu þannig að
greiða af þeim i skattauka nokkrar þúsundir króna á ári
hverju, alveg án tillits til hvað liúsið gæfi af sér i leigu-
tekjur.
Húsaleigulögin ákveða að ekki megi hækka húsalcigu.
nema um lögákveðið álag, frá því, sem leigan var ákveð-
in fyrir stiáð milli leigusala og leigutaka. Nú má gera
ráð fyrir að leigutekjur af lnisi, sem kostaði fyrir s-tríð
kr. 50 þús., nemi um kr. 5.000.00 eða 10 af hundraði, en
sú upphæð svarar til viðhalds, vaxtagreiðslna og skatta
eins og þeir hafa verið allt til þessa. Yrðu skattar á slík-
um húseignum liækkaðir tii muna, hrykkju tekjurnar
enganveginn fyrir slíkum skattgreiðslum og menn yrðu
beinlínis að gefa með húsinu á ári hverju. Telja dóm-
bærir menn, að þá gæli borgað sig fyrir eiganda húss-
ins, að gefa leigendunum það hreinlega, í st'að þcss að
burðast með árlegan skattabagga vegna húseignarinnar.
Mcnn mega ekki taka þetta, sem gaman. Það er hlá-
köld alvara, sem kenmr fram í hagfræðingaálitinu sjálfu.
Þetta veit að húsefgendunum einum, en fyrir atvinnu-
icksturinn hlýtur þetta að reynast enn þungbærara. Tök-
um útgerðarfyrirtæki, sem dæmi. Það hefur lagt' í stór-
byggingar fvrir stríð, vegna saltfiskverkunarinnar, en nú
cru flestar þessara bygginga leigðar sem vöruskemmur.
Leigugjaldið segir ekkert til um verðmæti þessara «eigna
og væru þær notaðar til einhvers atvinnurekstrar mvndu
þær seljanlegar háu verði. Af slíkum eignum yrðu útvegs-
inenn að greiða gífurlega skatta , en þar við bætist svo, að
skatfana ber að reikna af andvirði skipa, sennilega í sam-
j-ærni við verð Svíþjóðarbátanna eða Landssmiðjunnar, al-
veg án tillits til að skipin eru nú gerð út með halla, og
gert er ráð fyrir að útveginn verði að styrkja með 25 mill-
jón króna árlegu framlagi úr ríkissjóði.
Ekki er allskostar ljóst hvort menn hafa gert sér grein
fyrir hverja þýðingu slík skattaáþján hefur fyrir útveg-
inn. Vegna hallarekstrar kánn að vísu svo að fara, að út-
vegsmenn þurfi ekki bcinlínis að svara skattauka þessuin
úti í beinhörðum pcningum, cn þá hlýtur aftur af því að
leiða, að ríkissjóðsstyrkurinn vcrður öhjákvæmilega lægri,
sem skattfjárhæðinni nemur. Yrðu útvcgsmenn þannig
að gefa með húsum sinum og framleiðslutækjum, ná-
kvæmlega á sama hátt og húseigandinn, sem dæmi var
íekið af hér að ofan.
Afnám 1‘asteignamatsins við skaltálagningu er ekkert'
■mnað, en dulhúið eignarnám. Meðan ska-ttar svara til!
tekna og tekið er tillit lil neyzsluþarfa skattgreiðandans,
<er ekki um beint eignarnám að ræða, en verði menn að
ganga á eignir sínar til skattgrciðslna frá ári til árs, eyðist
það, sem af er tckið, væntanlega þar til ekkert verður
eftir. Þetta hentar kommúnistum bærilega, en óljósara
hvort það samrímist hagsmunum þjóðárinnar i nútíð
og framlíð. Þar verður hvcr að skýgnast tflfft i sínu hey-
garðshorni og dæma eftir vissu eða líkum. Óbærileg skatta-
álrtgning hlýtur að lama atvinnulífið og hindra með öllu
cðlilega þróun þess. Þótt óhófscyðsla kunni að gæta hjá
jijóðinni, sem cr þó mjög orðum aukið, verður það fé
aldrei talinn eyðslueyrir, sem varið er til nýrra fram-
kvæmda í landinu og sem síðar kunna að skapa ómetanleg
verðmæti í afvinnu og afrakstri.
Ný og vistteg húsakynni sparisjóðs-
deildar tttvegsbankans.
Deildin tók tii staria í þeim í morgun.
I morgun tók Otvegbanki
íslands til notkunar ný húsa-
kynni í liúsinu Lækjartorgi
1, sem er áfast við gömlu
bankabygginguna.
Mun þar verða höfð spari-
sjóðsdcild bankans og í
liyggju er að ábvrgðardeild-
iu verði þar einuig í fraintíð-
inni.
Bankaráð og bankastjórar
bankans buðu í gær banka-
stjórum og bankaráðum hina
bankanna ásamt öðriini gest-
iim til að skoða Iiin nýju
húsakynni. Stefán Jóh. Stef-
ánsson, formaður bankaráðs,
bauð gestina velkomna og
lýsti hiisakynnunuin:
Breytingar á salnum hafa
verið gerðar eftir teikning-
um arkitektanna Sigurðar
Guðmundssoiiar og Eiríks
Einarssonar. Starfsmaður
bankans, Gunnlaugur Björns-
son, hefir teiknað liúsgögn-
in. Þiljur voru smíðaðar á
verkstæði Jónasar Sólmunds-
sonar, en húsgögn á verk-
st'æði Friðriks Þorsteinsson-
ar. E. Jensen liefir annazt
raflögn, en Oskar Smith hita
lögn. Jón Guðjónsson hefir
séð um múrvinnu. Fritz
Berndsen málningu og Jó-
hannes Björnsson veggfóðr-
un. Þiljur og húsgögn eru
gérð úr Ijósri eik, en horð-
fletir allir jiaktir svörtu
„plastik“ efni. Afgreiðslu-
borðið er af nýrri gerð, áður
óþekktri hér á landi, en svip-
uð borð sjást nú viða erlend-
is. Fyrirmyndin er sænsk.
Starfsmenn geta unniið við
sjáll't afgreiðsiuborðið og
snúa að viðskiptamönnun-
imi. Afgreiðsluflöturinn er
svolítið hærri eii tfðkazt hef-
ir hingað til. Með því rrióti
ér hægt að slcppa Öllum
girðingum, en þær þykja ó-
prýði, ank þess sem þær
gera samtal sfarfsmánna og
viðskiptamanns öþægilegra.
Framan á horðinu er auk
þess hilla, sem ætluð er fyr-
ir töskur eða annað scm við-
skiptamenn liafa meðferðis.
í afgréiðsluborði gjaldkera
eru lausar skúlfur, sem hægt
er að taka upp að afgreiðslu-
tíma loknum og láta þær í
eldtrausfan skáp í salmim.
Þingmenn
skoða
iðnfyrirtæki.
Framh. af 8. síðu
iðnaðnrinn væri samkeppn-
isfær á öllum tímum, fremur
en liinir atvinnnvegirnir, og
kæmi þá til kasta löggjafans
um skynsamlega aðstoð.
Væri þá mjög gotl að þing-
menn liefðu kynnzt með eig-
in auguin íslenzkum verk-
smiðjurekstri, svo að þeir
þýrfti ekki að fara eingöngu
eftir miður sömnim frásögn-
ura manna, sem vilja iðnað
feigan á íslandi.
Auk formanns F. 1.1. tóku
lil máls Sigúrjón Pétursson,
er færði forseta sameinaðs
þings fánateppi a.ð gjöf, og
Jóhann Gíslason, netagerð-
armeistari.
Jón Pálmason, forseti sam-
cinaðs Alþingis, þakkaði
nokkrum orðum fyrir þing-
manna hönd, að þeim hefði
verið gefinn kostur á að sjá
s t a rf rækslu iðnað arfyr i r-
tækjanna, og lét í ljósi það
álit, að taka yrði jafnt til-
lit til iðnaðarins sem ann-
arra höfuðatvinnuvega
landsins.
Iðnaðarmálaráðherra, Em-
il Jónsson, mælti á þá leið,
að óverðskulduð vantrú
manna á íslcnzkum iðnaði
liefði staðið honum mest fvr-
ir þrifum. íslenzkur iðnað-
ur gæti um margt verið fvlli-
lega samkeppnisfær við er-
leuda framleiðslu og væri
orðinn það í sumum grein-
um, en ef svo reyndist ekki
vera um eintakar greinar
hans, lcæmi til athugunar Al-
þingis um livað gera skyldi.
Iðnrekendur og iðnaðar-
menn leggja fram vinnu og
fé til framleiðslunnar, en
það er skylda Alþingis að
sjá til þess, að ekki skorti
gjaldeyri til véla- eða lirá-
efniskaupa og að veita ann-
an nanðsynlegan stuðning.
Það er vonum seinna, að
iðnaðarsamtökin hef ja slíka
kynningu á iðnaðarfýrir-
tækjunum, en sá atvinnu-
vegur liefir eflst mjög í
seinni tið og virðisl eiga
mikla vaxtamöguleika fyrir
hendi.
Fyrir nokkrmn áratugum
þekktist iðnaður varla á ís-
landi sem sjálfstæð alvinnu-
grein, en árið 1940 er svo
komið, að þriðjungur allra
Reykvíkinga og rúmlega 5.
liver ínaður á landinu lifir
, á iðnaði.
J
Rætt um dýrtíöina.
Bergmáli hefir borizt bréf
frá gömlum Keylcvikingi, sem
vill ræða nokkuð dýrtíöarmálin
og úrlausn þeirra vandamála.
Hatin er einnig hræddur viö
þær skoðanir, sem hafa komitS
fram um veröfellingu gjald-
miöilsins, en rétt er aii láta hann
sjálfan tala og fer bréf bans
hér á eftir:
„Er það satt,
sem altalaö er nú í bænunt,
og birt hefir veriö í eiríu
dagblaðanna, scm bein tillaga
frá fertugum útgerðarmanni.
að e.ina úrræðið til viðreisnar
sjávarútvegnum muni og eigi
að verða ný verðfelling gjald-
miðils þjóðarinnar ofan á þá
verðfellingu, sem þegar er fyr-
ir ,og það um hvorki meira né
minna en 30%? Þetta skýtur
nokkuð skökku við margend-
urteknar yfirlýsingar Lands-
samb. íslenzkra útvegsmanna
mn orsök væntanlegrar
stöövunar útgerðar á Islandi.
En sambandið telur réttilega
inu og ekkert annað. Er það
satt, að þessi eigi að verða úr-
ræði þingsins?
Einkennileg lækning
virðist það óneitanlega vera
á dýrtíðarbölinu að auka dýr-
tíðina, eins og hér er lagt til,
og umgetið blað birtir at-
hugasemdalaust, og virðist þar
með styrkja tillöguna með sam-
þykki sínu. Virðist svo sem
bæði höf. og l)lað taki hér upp
lífsreglu Kristjáns Fjalla-
skálds Jónssonar: ,,Svo skal
máður bæta böl, að bíða ann-
að tneira.“ Þetta er máske gott í
skáldskap, en tæplega í fram-
kvæmd. lin hvað segja aðrir út-
gerðar- og sjómenn um það aö
fá 30% hækkim á dýrtíðinni í
stað lækkunar ? — Og ef nú-
verandi dýrtíð nægir til þess aö
stöðva alla útgerð landsins,
hvað mun þá verða eftir þessa
nýmóðins lækningaaðgerð,
aukningu um ca. r/j frá þvi,
sem nú er?
Önnur ráð.
Mundi ekki heppilegra að
orsökina vera dýrtíðina í land-
miða gengi gjaldmiðilsins við
það, sem framleiðsla landsins
þolir. Tillaga í þá átt kom fyr-
ir nokktiru fram hjá Birni Ól-
afssyni. Og hún hefir nú aftur
komið l’ram, beint eða óbeint
frá sambandi útgerðarmanna.
Sú aðferð er eina bjargráðið.
Og liver skaðast á því? Allir
vita, að engin þjóð gettir lifað
án framleiðslu. Og ef hún hætt-
ir, livaðan koma mönnuni þá
hinar mörgu verðlausu krótt-
ur, sem þeint finnst gera sig
svo'fika? Og hverjtt tapa þeir,
ef gengið er hækkaö, með þvt
að miðast við þol framleiðsl-
un'nar? Engu. Því aö við lækk-
un dýrtíðarinnar og hækkttn
gengisins vex kaupmáttur
krónunar nákvæmlega unt hið
sama, sem dýrtíðin lækkar.
Og það er á gildi eða kauj)-
mætti krónunar, sent fólkið lif-
ir, en ekki verðlausri krónti-
eða auratölu.
Hvað verðttr svo það, sem
ræðttj'i? Vitið eða vitleysan og
óhlutvendnin ?