Vísir - 22.07.1947, Síða 2

V 1 S I R
Þriðjudaginn 22. júlí 1947
og sk'eni'm lilégast. Að vísu
vilja sumir efnamennirnir
heldiir velta sínum aurum i
einhverskonar braski, en
festa þá í húsbyggingu og
það eru, meðal annara, þeir
menn, sem liúsaleigulögin
hjálpa.
Ekki taka húsaleigulögin
mikið tillit til friðhelgi lieim-
ilanna. Húseigandi sem ekk-
ert hefir af sér brotið, annað
en það að vera svo ólánsamur
að leigja einhverjum, sem
ekki er drenglyndari en það,
að hann hugsar sér að nota
liúsaleigulögin til hins ítr-
asta,þótt húseiganda liggi á
en frá mínum bæjardyruin j húsnæðinu fvrir börnin sin,
séð hafa þau eins og þau eru | má huast við heimsóknum
úr garði gerð og eins og' þau . liginna manna: Húsaleigu-
eru framkvæmd, aldrei verið nefnd - borgardómari -
til hóta og mun auðvelt að hæsliréttur liver hópurinn
færa mörg rök fvrir því. Jeflir annan.
Enginn veit hve mikið illt j Þeir gera ekki boð á undan
og ódrengilegt og óheiðarlegt sér og koma að Sjálfsögðu á
húið er að gera í skjóli húsa- þeim tíma dags, sem þeim
leigulaganna og vegna þeirra. ■ hentar hezt, hvort sem hús-
—- Enginn veil hvc margir eigandi er lieima eða ekki.
I'al'a beinlínis og óbeinlínis Þcir þurfa að sjá og skoða
haft ýmiskönar ólán af þeim. j allt, íbúð lefgjandans, sem á
Enginn getur mælt eða vegið.að fara og umfram allt íbúð
andúðina, hatrið og allar þær eigandans sjálfs, og komið
illu hugsanir, sem þau hafa getur það fvrir, ef fleiri leigj-
skapað, endur eru T húsinu, að ein-
Það, er mörgúm unm-únar-
efni hve litið blöðin ræða lim
i.úsaleigulögin þenna - ó-
t kapnað< sem menn liafa
crðið að búa við undanfarin
sir. Einkum er það undrunar-
efni að sjálfstæðismenn
skulu vera svo þögulir um
þau, sem raun ber vitni um,
svo freldeg skerðing eigna-
réttarins, sem þau eru. Þeir
munu þó telja, að verndun
cignaréttarins sé eitt af þeirra
stéfnumálum.
Löggjafarnir munu eflaust
segja að liúsaleigulögin liafi
verið nauðsynleg, þegar þau
urðu til, ýmsum sýnist svo,
ina fvrir börn sín og sagði
leigjthda'éíím -i 'llanii
neitfði að fara og þrátt fyrir
j)að að húsaleigulögin veita
eigandanum rétt lil að láta
leigjendur fara, er svo stend-
ur á. Tókst Jeigjandanum
með því a‘ð áfrýia .úrskurði
húsaleigunefndar til
dómara, að sit
ihúðinni.
Borgardómari var fimm
mánuði að afgreiða málið,
jiar af næstum tvo að láta af-
skrifa málsskjölin. Dómur
bans var á l)á leið, að leigj-
anda bæri að rýnia tvö minni
lierbergi ibúðarinnar og eld-
húsið.
borgar-
a áfram í
Éf lil yill hefir hann meðjútgjöld ríkissjóðs vcgna
þessu sparað eiy^^ð. af sin- ' þeirra, munu- nú vera: séifn
um dýrmætu peninguiií, en næst tvö lumdruð þúsund
hann liefir lika með þyí látið krónur árlega, - svo ekki
mikið illt af sér leiða, valdið jþurfa þau að standa mörg ár
enn til þess að útgjöldin nemi
i allí cinni millj. kr.
Það er ekki lítið fé og
mætti víst margt þarfara
með það gera. Þar við bætist
svo allt j)að, sem einstakling-
arnir hafa orðið að lála af
hendi vegna málaferla, sem
út af þeim liafa risið. Senni-
lega er ])að ekki minni upp-
hæð. Það sýnist því meira en
timabært að afnema þessi
lög eða a. m. k. breyta þeim.
Vonandi ber núverandi
ríkisstjórn gæfu til að undir-
búa þetta mál fyrir næsta Al-
þingi, svo að eitthvað verði i
því gert, sem til bóta má
verða.
Húseigandi.
Þótt fjárlögin, ráðstöfun
tekna* jijóðarbúsins og ]>ær
ramkvæmdir, sem fvrir
iiggja á hverjum tíma, séu ó-
\eitanlega aðalstörf Alþingis,.
mega löggjafarnir' aldiæi
liver hópurinn þurfi að líta
|>ar inn tíka og spyrja nokk-
urra spurningai
Ekki er eg að saka cmbætt-
ismennina, Jyeir eru vist að
gera, skýldu sina. Húsaleigu-
gleyma því, að hið siðfcpðis-. lögin gera eflaust ráð fyrir
'ega og andlega líf þjóðar-
innar lagast á hverjum líma,
okkuð eftir því hvernig þau
!ög og þær reglur eru, sem
’peir setja þjóðinni að lifa
cftir. Og vissulega er ]>að
i jón fyrir þjóðina, hvað sem
inni efnislegu hlið málsins
'íður, að búa við þau lög, sem
gþra marga menn að verri
íhönnum, en þeir annars
hefðu orðið; -éðn. Sáta það
ýersta í saTúm 'peirrá, fá byr
úndir báða vængi, eins og
liúsaleigulpgin óefað' gera.
Lög ])essi bera ótvíræðan
idæ af einræðisstefnum þeim,
,em rílct hafa og ríkja enn
sumstaðar héi'i álfu, enda-er
■að aðeins viss Iiópur manna,
heir sem aðhyllasl einhverja
■;eirra, sem mæla þeim bót.
„Þetta er það eina, scm
unnið hefir verið eins og á
að vinna, það sem það nær,“
segja þeir menn. Sem betur
"er, hafa þeir, sem frelsinu
unna, ekki látið fara lengra
;neð sig á þeirra braut.
En þessara laga gjalda,
undir flestum kringumstæð-
um, efnaminni mennirnir.
Þeir menn, sem með dugnaði
"g sparsemi hafa klifið til
!'ess þrítugan hamarinn, að
< ighast þak vfir höfuðið á sér.
í)g sínum.
Menn sem ekki hafa haft
cfni á að-byggja einhýlishús,
„villu“, eins og flesth; .gei:aE'
.* em nægilegt efni hafa til
þess og langsamlega bezl er
])essu, en ósjálfráít hvarflar
hugurinn til fyrri hluta 13.
aldar. Tignir menn þeirrar
aldar voru þá oft á ferð og
lcomu víða við; um eignar-
rétt var ekki spurt. Vonandi
á hið unga ísl. lýðveldi elcki
einá skammt eftir ólifað,
og lýðyeldi þess tirna álti ])á,
en réttlát lög og sanngjörn
framkoma þeirra er þó fyrsta
skilyrði þess að vel fari, því
„með lögum skal land
hyggja“.
Sem dæmi um hvernig
húsaleigulögin reynast i
framkvæmd vil eg geta þess,
að eftir miðjan marz í vetur
fhilti einn leigjandi úr íbúðjhent,
hér í bænum, en lokaði í þrjár
mn dómi til hæstaréttar. Þeg-
ar málsskjölin loks voru
komin frá borgardómara, tók
hæstiréttur málið til með-
ferðar. Dómur hæstaréttar,
kveðinn upp 17. inarz hljóð-
aði þannig: „Með skírskot-
un til forsenda hins áfrýjaða
dóms þykir mega staðfesta
liann, þó með þeirri breyt-
ingu, að áfrýjanda (þ. .e.
leigjandanum) sé eklci dæmt
skylt að rýma eldhús ibúðar-
innar fyrr en 1. júní þ. á.“
Engar forsendur fylgdu
þessum dómi aðrar en skýr-
skotun til forsenda borgar-
dómará, en af honum virðist
þó mega álykta það, að mál-
flytjandinn hafi lagt mikla
áherzlu á hve báglega þessi
vesalings leigjandi væri
staddur ef liann þyrfti
flytja úr íbúðinni og hve
ófær hann væri að bjarga sér
á nokkurn annan veg.
En hve mikið sannleiks-
gildi sá málflutningur hafði
áð geyma sést bezt á því, að
tveimur dögum eftir að þessi
dómur er upp kveðinn flyt-
ur leigjandinn með allt sitt
fóllc og nokkuð af húsgögn-
unum, en lokar herbergjun-
um þremur og eldbúsinu.
Tvö af þessum herberjum
eru stærstu og sólríkustu her-
bergin i húsinu. Eitt 5.30X
4.30 m. rneð gluggum móti
suðri, annað er 5.00x3.20 m.
með gluggum móti suðaustri.
Það þviðja er nolckuð minna.
Nú hefir eldhúsið verið af-
en ennþá eru Jiessar
stofur og geymslur
húseigandanum
skyldu hans stórkostlegu
fjarhagslegu tjóni, auk álls
ahiiars, sém, ebki verður með
tölum talið.
Embættismenn bæjar og
rikis bafa haft meira að gera
en ella og virðist þó, ef dæma
á eftir timanum, sem í það
fór — hjá suinum þeirra
að afgreiða málið, sem þeir
liafi nóg i þeim efnum.
Húsaleigunefnd og mála-
flutningsmenn hafa að vísu
Leigjandinn áfrýjaði þess- atvinnu vegna þessara laga,
en eins og öllu er hér liáttað,
hafa þeir menn vísf einnig
nóg að starfa þó þessi mál
liyrfu.
Og hvað hafa svo húsa-
leigulögin kostað þjóðina?
Benzínsala á Hlemmtorgi.
Umferðarmálin eru eilt af
Iiöfuðvandamálum Reykja-
víkur. Þrátt fyrir ýmsar ráð-
stafanir bæjaryfirvalda og
lögreglu má segja, að Iausn
þessara mála sé æ fjær réttu
marki, sakir sívaxandi um-
ferðar. Enda eru margar
ráðstafanir miðaðar.við líð-
andi stund eingöngu og lítt
horft fram í tímann.
Nú munu vera um 5000
að 'i bifreiðar í bænum. Eg
er
skjóli við dóm borgardómara
og hæstaréttar — þreniur
berbergjum og eldhúsi fyrir
eigandanUm.
íbúð ])essi er fimm her-
bergi og eldhús auk geymslu,
haðs og þvottaherbergis.
Öll hin erfiðu ár, siðan fyrir
stríð, er leigjandinn búinn
að hafa afnot af íbúðinni
fyrir kr. 200.00 grunnl. Að
vísu. lagðist á þetta húsa-
leiguvisitala, komst þó aldrei
hærra en i kr. 270.00.
Maður þessi virðisl vera vel
efnum búinn — á sumarbú-
stað, bíl o. s. frv. Frá húseig-
andaiís hálfu var búið að
t
lokað Ö’rir eigandanum, en tilfinnanlega i nánd við helztu
notað sem geymsla af leigj-
aridanuni og er ekki annað
af dómunum að sjá, en að
leigiandaiium eins veloghægt
fiW OTjj f{/Zrt' , ,
Lvar,. pijöainar aldrei neitt a
milli. Nú kóm að því að hús-
eigandi þurfti að nota ibúð- ir að liann er fluttur
hann megi hafa það svo ævi-
langí.
Saga þessa máls er ekki
öll sögð hér. Það verður gert
síðar. Og hver hefir svo í
þessu tilfelli liaft gott af
húsaleigulögunum ? Hverjir
koma hér við sögu>
Það er fyrst og fremst
leigjandinn; fyrir liann er allt
þetfa gerí. Lögin hafa hjálp-
að honum til að sitja i allri
íbúðinni hálfan sjötta mánuð
fram yfir það sem hann iiafði
leyfi húseigandans til, t)g
nota svo lil geymslu talsvert
meira en lielming herinar eft-
sfundum að velta þvj fyrir
mér, livernig ástandið í þess-
um málum muni vcrða eftir
10—20 ár, þegar bílarnir eru
orðnir 10—15 þúsund, eins
og vel má gera ráð fyrir,
nema einhver kreppan verði
til þess að draga úr eðlilegri
þróun málanna.
Þungamiðja umferðarinn-
ar liggur alltaf um miðbæinn
og að höfninni, liversu niarg-
ir sem íbúar allrar borgar-
innar verða, ef ekki er séð
fvrir útþenslu þessara bæjar-
hluta, eins og þó ætti að vera.
Stutt er síðan létt var af
Lækjarlorgi mestu og verstu
umferðinni með þvi að flytjá
burt þaðan bifreiðastöðvarn-
ar og var nrikið átak. En
bílastæði vantar enn mjög
umferðaræðar hæjarins. Því
ætlaði eg ekki að Irúa mínum
eigin augum, þegar eg í dag
sá undirbúning hafinn að
byggingu nýrrar benzínsölu-
stöðvar á torgi við tvær aðal-
umferðargötur bæjarins,
torginu fyrir framan liús
Sveins Egilssonar á milli
Laugavegs og Hverfisgötu.
Undanfarið hefir verið full
þörf á torgi þessu sem al-
mennu bílastæði og þörfin
fer sizt minnkandi.
Aðrar þjóðir virðast ekki
hafa ráð á þvi að eyða torg-
um sínum i benzínsöhir og-
ganga þó bílar þar samt. Jlér,
myndu bílstjórar sannarlega
einnig renna á lyktina, þótt
þeir þyrftu að taka á sig smá-
krók út af aðalbrautum bæj-
arins til þess að kaupa ben-
zín.
íig skal vera fáorður um
fegurðarhlið þessa máls. Hún
er auðvitað smekksatriði. En
umrætt torg er vissulega eitt
af aðal-liliðum höfuðborgar-
innar, ef svo mætti að orði
komast, og væri sönnu nær
að prýða það alveg sérstak-
lega þess vegna, t. d. mcð ein-
bverju minnismerki, í stað
þess að kúldra þar niður beri-
zinsölu með tilheyrandi ís-
lenzkum só;ðaskap, ef að
vanda lætur.
Lausn umferðarmálanna
væri nú auðveldari, ef for-
tíðarmenn Reykjavikur hefðu
haft götuunar breiðar, ef
Uppsalahornið hefði ekki
verið svona krappt, ef þetta
og ef hitt —. Því skora eg nú
á alla viti borna ráðamenn
bæjarins að líta nú ögn fram
í tímann og stöðva glappa-
skotið á meðan timi er til.
Það er undarlegt að viður-
kenna ríkjandi öngþveiti,
vera með sífelldan barlóm út
af því — en bæta samt vís-
vitandi á það.
18. júlí 1947.
J. H.
BEZT AB AUGLYSA1VÍSI

é/4 II sI<0V'wM*
frctí<»'\mapM'
flöd(,íGiíthnsHRirsTOPa

j