Vísir - 12.12.1947, Blaðsíða 4

4
VISIR
Föstudaginn 12. desember 1947
‘WXSX1&
DAGBLAÐ
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan li.f.
Sigrnðu báðir?
BlindraheimiKð verður
reist í Garðahverli.
Híklð hefir boðið förðlna
Háfei'g s þesso skyni.
Járniðnaðarmannadeilan er leyst, en sættir tókust fyrir
milligöngu sáttasemjara ríldsins, eftir að verkfall hafði
staðið í tæpa tvo mánuði. Kaupdeila þessi er fyrir ýmsar
sakir merkileg og margt má af henni læra. Járniðnaðar-
menn höfðu farið fram á kr. 170.00 í grunnkaup á viku,
í stað kr. 158.00, en þeirri kröfu sinni fengu þeir fram-
gengt. Smiðjurnar fengu nokkra tilhliðrun af liálfu járn-
iðnaðarmanna, að því er varðaði matmálstíma, álcvæðis-
vinnu og Joks samningá við járnsmíðanema. Báðir Iiafa
þannig fengið nokkuð fyrir snúð sinn, — eftir tveggja
mánaða þóf.
Hitt er aftur annað mál, hvorl þessir aðilar hafá riðið
feitum hesti af vigveÍHnum. Járnsmiðir hafa tapað tveggja
mánaða kaupi, að frádregnu nokkru gjafafé, en smiðj-
urnar hafa staðið auðar og tómar á sama tíma, án nokk-
ui's ágóða eða afrakstrar af starfsemi sinni eða fjármagni.
Járniðnaðarmenn vinna launatap sitt vafalaust upp á
nokkrflm árum, en hvort smiðjunum tekst að vinna upp
tap sitt, beint og óbeint, er allsendis óvíst.
Að því er bezt verður greint hófst vinnudeila þessi
með því, að járniðnaðarmenn sögðu upp samningum, og
átti samningstíminn að renna út 15. september. Að sam-
komulagi varð að verkfalli var frestað til 15. októbér, en
með því að þá höfðu sættir enn ekki tckist, var verk-
falliiiu skellt á og bitu báðir aðilar í skjaldarrendur. Járn-
iðnaðarmenn seltu krpfur sínár um kauphækkun fram
þegar í upphafi, en smiðjurnar þóttust ekki geta orðið
við þeim, með því að í rauninni væru ])ær þegar reknar
með halla, en að sjálfsögðu ykist sá lialli verulega, nema
því aðeins að þeim yrði heimiluð aulcin álagning í sam-
ræmi við hækkað kaup, en til þess voru engar líkur taldar
og þar stóð hnífurinn í kúnni.
Allar samningaumleitanir reyndust árangúrslausar í
upphafi. Menn munu almennt hafa litið svo á, að kröfur
járniðnaðarmanna væru ótímabærar, ef ætlun ríkisstjórn-
arinhar og löggjafans væri, að hefjast handa í baráttu gegn
vaxandi verðbólgu, — sem flestir munu telja nauðsyn
til að gert verði. Kunnugir munu einnig telja að útvegur-
inn geti ekki borið þyngri viðhalds og viðgerðakostnað,
en á honum hvílir þegar, þótt kauphækkanir og aukin
álagning komi þar ekki til greina. Landssamband íslenzkra
útvegsmanna hefur látið í té skýrslur, sem virðast sanna,
að smábátaútvegurinn allur sé rekinn með stórfelldu tapi,
en stærstu og* nýjustu botnvörpungar beri sig einna bezt.
Mcgi byggja á skýrslum þessum, sem verður að telja vafa-
laust, sýndust kauphækkanir og aukin álagning ekki eiga
nokkurn rétt á sér, nema því aðeins að útgerðarmenn yrðu
að leita til erlendra skipasmíðastöðva og atvinnuleysi
járniðnaðarmanna að aukast hér heima fyrir.
En hvað skeður? Kröfur þær, sem taldar voru allsendis
óeðlilegar i upphafi erú samþýkktár eftir tveggja mánaða
þóf, og auknar álögur lagðar á þann aðilann, sem sízt
skyldi, — útveginn, sem l)erst i bökkum, eða er rekinn
með stórfelldu lápi. úrlaúsii deilunnar er furðuleg, eink-
um af því að til hennár virðist hafa verið stofnað, algjör-
lega að óþörfu. Hafi verið rétt að semja nú á þeim grund-
velli, sem gert var, hefði vafalaust vferið öllu réttara að
gera ]iað þegar í upphafi. Deiluefni virðist í rauninni ekki
hafa verið fyrir hendi, þótt af því leiddi tveggja mánaða
aðgerðaleysi, sem skaðaði útveginn og þjóðina i heild, en
þó deiluaðila mest.
Áriægjulegt er að sættir hafa tekizt og atvinnufriður
í’íkir nú um stund í landinu. En hversu/lengi svo? Hve-
nær hefst aftur verkfall „til lagfæringar og samræm-
ingar“? Þeir spyrja, sem ekki vita. En hvernig væri þá,
ef verkfall járniðriaðarmarina réyndist eftirsóknarvert for-
dæmi? Ekki er ólíklegt að svo verði. Báðir aðilar telja
"sig vafalaust hafa sigi'að í deilunni. Þjóðin hefur tapað, —
])að er víst, — en svo luinna að finnast fleiri aðilar, sem
ekki geta hrósað verulegum afrekum í vinnudeilu þess-
ari, úr því að lausnin sýndi a, forðast mátti frá upphafi
fjónið og óþægindin, sem af henni Ieiddu. ...
Á aðalfundi Bhndravina-
féla'gs Islands, sem haldinn
var s. 1. mánudagskvöld,
skýrði formaður félagsins,
Þórsteinn Bjarnason frá
því að væntanlegt blindra-
heimili myndi verða reist
að Háteigi í Garðahverfi.
Háteigur er næsta jörð við
Garða og er þangað ekki
nema 20 mínútna akstur liéð-
an úr bænum, en miklu
styttra frá Hafnarfirði.
íslenzka ríkið hefir boðið
þessa jörð til ábúðar og að
þar yrði reis.t blindraheimili.
Er það vcl fárið því fullyrðá
má að Háteigur er slaða
hentugastUr fvrir blindra-
heimili, þeirra sem um liéfir
verið að ræða hér i nágrenni
bæjarins.
Á jörðinni eru 7 hektarar
ræktaðir, en landið alls all-
miklu stærra. Bygginga-
framkvæmdir verða hafnar
eins fljótt og tök eru á og
fjárfestingarleyfi hefir feng-
izt. Félagið á nú um 390 þús.
lci'. í byggingasjóði, en auk
þess á það tvær húseignir hér
í bænum. Myndi önriur
þeirra verða seld til ágóða
fyrii' blindraheimilið, þegar
byggirig ]iess liefst.
ððnriiKii fil ársiias
1944 keyptur til
Stórhýsi og
smáhýsi.
Enn er ekkj fullráðið um
byggi ngarf yrirleo mulag en
sennilega verður þó horfið
að þvi ráði að hafa eitt stór-
hýsi sem einskonar miðstöð,
en liyggja síðan sriiáhýsi fyr-
ir íbúðir hinna blindu. í að-
albyggingunni verður vinnu-
stöð, eldliús og matsalur,
samkomusalúr o. s. frv. í
sambandi við blindraheimilið
er gert ráð fyrir búrekstri.
Teikning liefir enn ekki
verið gerð af blindraheimili
þessu, en Hörður Bjarnason
sldpulagsstjóri liefir lofað að
gera liana.
Þörfin fyrir blindraheimili
er orðin mjög aðkallandi, því
að blindrastöðin í Ingólfs-
stræti 16 fer með öllu ófull-
nægjaiúíi, enda 'ékk'i byggð
með það fyrir augum að þar
yrði vistheimili blindra.
| Margt blint fóllc vcrðui' að búa
'lringað og þangað i bænum,
| hjá vinum og vandamönnum,
og enda þótt aðlilynning sé
góð býr fólk þetta yfirleitt
nauðsvnleg eru blindum.
þurfa fyrir blinda.
ilró komsna
.ekki á hárinu.
Vopnasmiðurinn Fritz
Mandl — sem kvæntur var
Hedy Lamarr fyrr á árum —
hefir veri ðfyrir rétti í Buenos
Aires, þar sem hann er ,bú-
settur.
Kærði kona lians, Herta
Schneider, greifafrú, Mandl
fyrir líkamsárás og meiðing-
ar, að hann liefði dregið liaria
á hárinu um ibúð þeirra (sem
er mjög stór)_ Mandl var
sýknaðúr.
Fræðslumálastjórnin hefh'
fengið 50 eintök af Óðnum
til ársins 1944 eftir Eggert
Stefánsson á grammófón-
plötum, sem ætlaðar eru til
kennslu í skólum landsins.
Eins og kunnugt er talaði
Eggert Stefánsson söngvari
óðinn til ársins 1944 inn á
grammófónplötu vestur i
Ameríku, þegar hann var þar
siðast. Af þessari plötu voru
aðeins gefin út 500 eintök, í
stað þess að venjulega er liver
upptaka franxleidd i þúsund-
um ef ekki iriilljónuin ein-
taka. Þessi grammófónplata
kemur því til með að vei’ða
sjaldgæf#
Óðurinn til ársins 1914 er
saminn í mikilli stemnidgu
og upptakan er ágæt. Nokk-
ur eintök af honum vei'ða
seld fyrir jólin í Hljóðfæ.ra-
verzlun Sigriðar Helgadóttur
og má benda á þelta sem sér-
stæða jólagjöf, sem mörgum
mun þykja gaman að.
Auk þess sem íslenzkir
skólar hafa fengið Óðinn til
notkunar við kennslu, fékk
einnig Linguaphone í New
Yorlc allmörg eintök, sem
dreift var meðal amerískra
háskóla. Oxfordháskólinn
hefir einnig fengið eintak af
Óðnum á grammófónplötu í
sambandi við kennslu.
Tóbaksdósir, sem Loðvík
15. átti á sinum tíma, voru
tim daginn seldar á uppboði
í Bretlandi fyrir 620 guineur
■-eða ca. 18.000 kr.
BERGMAL
Svarar hílstjóra.
Fyrir nokkuru birti eg bréf
frá atvinnubílstjóra — fólks-
bílstjóra — sem taldi, að bif-
reiðárstjórar væru miklum
rangindum beittir, þar sem þeir
réöu ekki á bva'öa tíma þeir
nota benzínskammt sinn, þ. e.
hvórt þeir aka um nætur e'5a
daga og þeir megi alls ekki nota
bílinn í eigin þágu, ef þeir eiga
ekki næturvörö, hversu mikið
sem vi'5 liggur. Nú hefir mér
borizt bréf frá „Sig. t J.“, sem
svarar bílstjóranum, en bréfiö
er svo langt, aö eg get aöeins
tekiö. aöalatriöin úr því.
„Hver er alfrjáls?‘‘
Sig. J. segir m. a.: „.... í
þessu sambandi langar mig til
aö spyrja þenna bílstjóra, sem
hneykslast svo jnjög á ]>vf, :aö,
skorður skuli reistar viö .tak,-
markalausum næturakstri,
hvort hann þekki nokkura stétt
hér á þessu landi, sem sé al-
frjáls, geti gert allt, sem hana
lystir ? Eru ekki hömUtf og tak-
markanir í öllum áttum, á bíl-
stjórum, kaupmönnum, verka-
mönnuni, sjómönnum og þar
fram eftir götunum?
Misnotkun hjá sumum.
Sannleikurinn er sá — og bíl-
stjórinn játar þaö vaíalaust í
hjarta sínu — að margir menn
mundu ekki hugsa um annað
en næturakstur, ef þeir mættu
ráða á hvaöa tíma þeir aka. Þá
er takstinn hærri og oft um
lengri* „túra“ að ræða, en um
daga, því flestir næturfarþeg-
arnir eru fólk, sem er að koma
a'f allskonar skemmtunum,
venjúlega viö skál og lmgsar
lítt um þaö, hvernig það ver fé
sínu. En eg vil taka þaö frani,
að-aðrir bílstjórar vilja síðyr
en svo standa í miklurn nætur-
akstrif því aö pilarnk getarwerý
•i. . ‘in i iíi 'u;o'/,í.Gb'/ 6
iö ems og svinasfia eftir ema
nótt, Jiegaf fylHlt:o'tiun‘) eHékið
tímunum saman. Má finna þaö
af lyktinni í sumum.
Óþarft flakk um nætur.
Nei, mér finnst sjálfsagtyaö
þarfir bæjarbúa sé látnar sitja
í fyrirrúmi í þessu efni — það
veröi að sjá svo um, að benzíni
sé ekki eytt í óþarfa flakk um
nætur. Hitt er svo annað mál,
að það getur verið mjög baga-
legt, að bílstjórum skuli bann-
að að nota bíla sína í eigin þarf-
ir um nætur. En í því efni hlýt_
ur nauðsyn að brjóta lög og yf-
irvöldin verða aö taka tillit til
slíks, er sannanlegt reýnist.
Lögreglan hafi bíla.
'Svo að endingu þetta. Mér
finnst að lögreglan ætti að hafa
á hendi einskonar bílamiölun
aö næturlagi, liafi nokkura bíla
til taks, sein hægt sé að ljá
mönnum, sem nauðsynlega
þurfa á bíl að halda, t. d. að
Jfaraú apótek. Það er t. d. ekkert
gainan ,^þ0veröa að ganga inn-
an úr Kleppsholti eftir meðul-
um og til b^ka aftur. En það er
nú öðrum að kenna, að apótek
gkuli ekki komin í úthverfin og
læt eg hér staðar- numið.“