Vísir - 05.06.1948, Blaðsíða 10

10
V I S I H
Laugardaginn 5. júní 1948
tflin nýja tunga — Brynkamál,
Þorsteinn Jósepsson svarar
Brynjólfi íngólfssyni.
í maimánuði í fyrra skrif-
aöi Brynjólfur Ingólfsson
Jhar'ðorða grein gegn bók
:minni „í djörfum leik“, taldi
bana vera lélegt heimildarrit,
fyrir utan ýmsa aðra ágalla
sem haim fann við hana. M.
n. sagði liann að fyrir þann
„sem sæmilega væri að sér í
erlendri iþróttasögu, væri
auðvelt að benda á 40—50
villur i bókinni“.
Þegar eg hafði eftir lestur
þessarar ritsmíðar, borið bók
mina að nýju saman við þær
heimildir, sem eg studdist
við, skrifaði eg svargrein i
Vísi skömmu fyrir jól, þar
.sem eg benti hæstvirtum
greinarhöfundi á lieimildar-
rit miri, en jafnframt di’ó eg
í efa að þau væru verri heim-
ildir en hann sjálfur. Sú efa.
semd spratt meðfram vegna
þess hversu grein hans var
öll flaustursleg og óheiðarleg
í málflulningi. Bcnti eg
Brynjólfi á sumar stærstu
meinlokurnar.
Þaim 5. marz s. 1. svarar B.
I, þessari grein ininni mcð
nýrri langloku í Alþýðublað-
iuu, ennþá vitlausari en þeirri
fyrri og er þá — vægast sagt
— mikið sagt. Mottóið og
tlxemað í þeirri grein cr að eg
liafi ekkert hrakið og enga
tilraun gert til þess að hrelcja
neitt af þvi sem hann hafi
skrifað um bók mína.
Eg ætía nú samt að benda
B. í. á þá staðreynd og það
samræmi í skrifum lians, að
í maígreininni telur hann
villurnar i bók minni vera
40—50 talsins, en þcgar hann
er búinn að lesa svargreinina
mína, eru villurnar, sem
hann telur, ekki nema 4 tals-
ins. Með öðrum orðurn, að
þegai’ eg’ var búinn að sk rífa
svargrein rnína,, þar sem ekk-
ert var „hrakið" og „engin
tilraun gerð til þess að lirekja
neitt“, lækkuðu villurnar i
bók minni af einhverjum á-
stæðum úr 40—50 niður í 4.
Þá er B. í. i upphafi grein-
ar sinnar mjög sár yfir því
að eg skuli ekki liafa sýnt sér
tilhlýðilega virðingu í svar-
grein minni, þar sem eg taldi
hann annaðhvort illgjarnan
eöa heimskan, nema ef hvort-
tveggja væri. B. í. telur aðneðan það, að geta látið liana
slik ummæli korni niér í koll á prent.
finnst eg liafa rangfært orð
sín og að eg liafi lagt lionum
í munn orðið „lygi“, sem
hann telur hreinustu firru að
væna sig um. Það er rétt, að
orðið lygi kemur ekki fyrir í
greininni, en hinsvegar liug-
takið lygi í nærri hverri máls-
grein. Og með skírskotun til
gáfna hans, og að hann liefir
fengið 1. einkunn i íslenzku
á stúdentsprófi, veit hann að
sjálfsögðu að þegar liann
vænir mig um að segja i 40
—50 atriðum öðru vísi frá at-
vikum en staðizt gelur sam-
kvæmt sannleikanum, þá
vænir hann mig um lygi. Ef
þetta gáfnaljós væri pínulítið
gáfaðra en það er, myndi það
hafa skilið þetta og ekki tal-
ið það neina rangfærslu.
Þegar gáfumaðurinn B. í.
minnist á pólska hlauparann
Kusoekinsky, nær hann sér
verulega á strik með allar
sínar gáfur, andriki og rök-
vissu, og liyggst að lcnésetja
mig rækilega. Gáfnaljósið
skrifar: „En af orðum Þ. J.
verður ekki annað séð, en áð
hann sé búinn að gleyma þvi
livenær Kusockinsky var á
hátindi frægðarinnar. Það
var 1932 og eftir venjulegum
heimildum verður að álíta að
árið 1932 liafi verið á undan
árinu 1936, en kannske liefir
Þ. J. einhverjar þýzkar bæk-
ur i fórum sinum sem sanna
hið gagnstæða";
Svo mörg eru þau orð, en
til allrar óliamingju fyrir B.
I. varð mér á að fletta upp í
hinni fyrri Alþýðublaðsgrein
hans, þar sem hann segir
sjálfur fullum fetum, að 5
km. met Kusockinsky á
14:24.2 mín., sé sett árið 1939.
Og nú er það eg, sem freistast
til að spyrja um samræmið i
þessum framangreindu ár-
tölum og ummælum gáfna-
ljóssins. í maígreininni er
Kusockinsky á hátindi frægð-
ar sinnar árið 1939, en rösk-
um níu mánuðum síðar full-
yrðir sami greinarhöfundur
að þetta liafi verið 1932. Og
til þess að fullkomna ósvífn-
ina heldur B. í. þvi fram, að
það sé eg sem hafi endaslripti
á*ártölunum. Nei, B. I.! Svona
fiflska í málsvörn er fyrir
fyrirsláttur hjá mér, að telja
B. í. ekki færan urn að segja
neitt um Ólympiuleikana
1936, sakir þess að hann var
þar ekki staddur. Þessi orð
hefi eg að vísu alch’ei skrifað,
heldur aðeins bent á þá stað-
reyhd, að B. í. væri enn meir
uridir þá sök seldur, heldiU'
en eg að leita prentaðra heim-
ilda, eða eins og hann vill
sjálfur orða það — trúa vit-
leysunni af því hann sá hana
á prenti.
B. í. telur mig skriða á
bak við skjólgarð heimilda
nokkurra þýzkra heiðurs-
manna, eins og hann orðar
það. En finnst B. í. það nokk-
uð atímgavert þótt eg skríði
á bak við skjólgarð þessara
þýzku heiðursmanna úr því
hann sjálfur skríður í skjól
Þetta er sú setning, sem Þ. J.
er búinn að gleyma og spyr
nú hvar hún sé“, bætir gáfria-
garpurinn siðan við frá eigin
brjósti, — Þó að B, I. hafi
hlotið. 1, einkunn fyrir ís-
lenzkt mál á stúdentsprófi
og þýða orðasambandið —-
„hættir til“ í „hættulegt“, þá
er það samt sem áður ekki
samkvæmt íslenzkri mál-
venju, heldur býr greinar-
höf. hér til sérstakt mál —
og við skulum kalla það
Brynkamál!
Svo kemst greinarhöf, að
annarri niðurstöðu, í álika
samræmi við gáfnafar hans.
Hún er sú að eg telji Nurmi
hafa tekið 10 metra í skrefi.
að mér hefir láðzt að hlustá
á íþróttaþættina, en eg hefi
hinsvegar staðið flutnings-
mann þeiiTa að óheiðarlegum
og handahófslegum málflutn-
ingi, útúrsnúningimi, cnda-
leysum og hlálegum rökþrot-
um í blaðaskrifum — og
þess vegna þykist eg hafa
fulla ástæðu og fulla heimild
til þess að efast um hæfni
hans þó í útvarpi sé.
I greinarlok vænir B. í.
mig um það að hafa æpt eins
og torgsaíi um gæði minnar
eigin bókar, sjö mánuðum
eftir birtingu hins rokvana
sleggjudóms hans í Alþýðu-
blaðinu.
Það eina sem eg sagði um
við einn þýzkan kaffibætis- *s er ^ann tekið o
stikur í skrefi. En mér skilst
að orðið stika sé helzt til
sjálfum, þar sem Jesendur
bljóti að leggja sinn dóm á.
mig fyrii- að tala jafn gálaus-
lega um annan eins mann!
Það væri synd að segja, að
B'. í. hafi ekki álit á sjálfum
sér.
Mér er ljúft, enda þótt
skoðun mín á B. í. hafi síður
<en svo breyzt við þessa seinni
grein hans, að kalla liann
gáfnaljós, ef hann telur hlut
sinn eitthvað betri við það.
Og það er þá fyrst til að
itaka, að þessu gáfnaljósi
í næstu málsgrein svaf-
greinar sinnar er B. í. álika
seinheppinn. Þar Varar hann
mig við að vera jafn einfald-
an „og karlinn sem trúði vit.
leysunni af því að liann sá
hana á prenti“. Eg vísa þdss-
ari leiðbeiningu i fullri vin-
semd til föðurliúsanna, þvi
hafi nokkur maður orðið að
styðjast við prentaðar lieiin-
ildir í málflutningi sinum þá
er það gáfnaljósið Brynjólfur
Ingólfsson. Seinna segir hann
svo að það sé barnalegur
miða, eins og hanu játar
sjálfur í grein sinni. Og þessi
kaffibætismiði er meira að
segja höfuðheimild hans fyrir
einni af þessum fjórum vill-
um, sem hann þykist enn
finna i bók minni.
B. í. hljóp dálítið óþægilega
á sig í upphafsgrein sinni, en
þai’ taldi hann mig þjást af
þeirri gamaldags firru, að
allir góðir hlauparar hljóti
að liafa óhemju skreflengd.
Jafnframt að eg telji það
hættulegt að auka takthraða
í hlaupi, í svargrein minni
lýsti eg greinarhöf. ósann-
indamann að þessum um.
mælum svo fremi sem hann
fyndi orðum sínum ckki
stað með tilvitnunum í bók
mina.
Og nú kemur hann fram á
sjónarsviðið með hóp af til-
vitnunum, sem allar eiga að
sanna „myrka og torskilda
tilbeiðslu“ mína á löngum
ski'efum, Hér er ein af þess-
um tilvitnunum: „Luis lengir
skrefin, Augu hans glóa af
ákafá, munnurinn er kiprað-
ur saman og andlitsdrættirn-
ir eru harðari og einbcittari
en áður“!! Það þarf svo sem
ekki að efast um dálæti mitt
eða myrka tilbeiðslu mína á
löngum skrefum eftir þessu
að dæma! Og nú gæti þetta
gáfnaljós haldið áfram og
krafist þess með álíka rétti
að eg hefði „myrka og tor-
skiida tilbeiðslu“ á „illgirni
og heimsku B. i.“ af því að
eg minntist á þau fyrirbæri
á prenti og álíka hlutlægt
og cg skrifa um skrcflengd
Luis.
Svo kemur sjálf rúsínan.
Eg bað B.S. að benda rnér
á þann stað í bók minni, þar
sem eg teldi hættulegt að
breyta um talcthraða. Jú,
homim verður heldur ekki
skotaskuld úr því og kemur
með svóhljóðandi tilvitnun:
og lerigja þau (þ.e.
skrefin) síðan í enda lilaups-
ins í sttað þess að taka upp
spretthiauparastíl eins og
mörgum þollilaupurum hætt-
ar. Eini mælikvarðinn, sem
eg gef um skrefalengdNurm-
torráðið fyrir B. I. og því
hafi hann tekið þann kost að
þýða það á Brynkamál,
þannig að úr 3 stikum verði
10 metrar! . „
B. í. kvartar undan nxál-
fræðiyillum í bók minni „!
djörfum leik“. Og þar eð
greinarhöf. er fyrstu eink-
unnarmaður í íslenzkri tungu
og auk þess höfundur
Brynkamáls (sem bendir á
frumlegt gáfnafar) slcora eg
hér með á hann að benda á
helztu málfræðivillur bókar-
innar og gefa mér þannig
kost á kennslu hans í með-
ferð móðurmálsins. (Brynka-
mál vil eg samt ekki læra).
Eg spiirði í svargrein
minni — og ekki að ástæðu-
lausu — hvort farið hefði
fram gáfnapróf á B. I. áður
eu hann var fenginn til þess
að lesa íþróttaþættina í út-
varpinu. Þá skellihló gáfna-
ljósið. Honum fannst þetta
næsta bjánaleg spurning,
einkum með tilliti til þess að
eg hafði sjálfur á sínum tima
beðið hann að skrifa erlent
fréttayfirlit í Iþróttablaðið.
En eg er liræddur um að B. I.
hafi í hlátri sínum dregið
ranga ályktun af orsök og
afleiðing. Það var einmitt
vegna þess að mér láðist að
láta gáfnapróf fara fram á
B. í. áður en eg réði hann til
starfans, að eg spurði. Og
samkvæmt upplýsingum frá
hinu skellildægjandi gáfna-
Ijósi sjálfu, liafði Otvarps-
ráði og dagslcrárstjóra þess
láðst liið sama. Þeim er þess
vegna cins og mér —
nokkur vorkunn.
B. I.' áiasar mér fyrir að
leggja dóm á hæfni hans sem
flutningsmanns iþróttaþátt-
anna, þar eð eg hafi ekki
hlustað á þá. Satt er að vísu
En þetta er líka Brynkamái. ágæti bókar minnar var það,
og hvergi stafur í bókinni er að eg þyrði að leggja bók-
bent geti til slíkrar ályktun-, menntagildi og uppeldisgildi
hennar við skrif B. I. Frá
mínum bæjardyrum fólst
síður en svo lof í þessu, enda
þótt B. I. skilji það á arinan'
veg.
Þá finnst mér það næsta
kaldhæðnislegt af manni eina
og B. I. að væna mig um
æpandi torgsölu í sömu
andrá sem hann sjálfur býðst
til að æpa hástöfum á bók-
sölutorgi.
Að síðustu skorast B, I.
undan því að eiga frekari
orðastað um þetta mál, og
virði eg honum það til.
vorkunnar, eftir því sem á
undan er gengið. Þó þætti
honum æskilegt að einhver
félög eða stofnariir fjölluðu
um þetta mál og nefnir til.
þess t. d. Erjálsíþróttadóm-
arafélagið (því elcki Dýra-
verndvmarfélagið eða Hjúkr-
unarfélagið Lílcn), þar sem
greinarliöf. væntir sér vafa-
laust meiri hluttekningar og
umhunar, heldur en hann,
telur sig liafa hlotið hjá mér.
Hvort eg á að skoða þetta
sem grin veit eg ekki, en það
er þá furðu langsótt. Hitt
þykir iriér sönnu uær að
þetta sé viðurkenning á full-
kominni uppgjöf og rök-
þrotum, og að þetta sé játn-
ing greinarhöfundar á því að
hann telji sig ekki lengur
færan um að standa einn fyr-
ir máli sínu.
Þorsteinn Jósepsson.
fílííðariöi
hentug fyrir ferða- oí
veiöimenn, 27,50 settið.
BEZT AÐ AUGLYSAIVIS3
LAUSN A KROSSGATUNNI.
Lárétt: 1. Faldina, 8. sjcns, 10. K.E., 12. áin, 13. ók, 14. R.K.O.
16. U.S.A., 17. álftirnar, 18. man, 19. ata, 20. u.n., 21. aga, 23. t. d.,
24. efinn, 26. hrannir.
Lóðrétt: 2. A.S., 3. ljá, 4. deilingin, 5. inn, 6. N.S., 7. slcrámur,
- - i i , • 9' skaraði’ eklan, 13. ósatt, 15. ofn, 16. Uaa, 21. afa, 22. ann,
ir til að gera i leiðarlokin.24; er, 25. Ni,