Vísir - 13.04.1949, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 13. apríl 194Í)
VI? I R
5>
WINSTDN S. CHURGHILL: 22. GREIN
Þegar innrásarhættan var mest heim-
sótti Churchill varnarstöðvarnar.
Miiftlar berast /r« KLSmÆ.
tii heimararttarliösins-
í lok júnimánaðar 1940 höfðu yfirmenn hinna þriggja
greina landvarnanna beðið fsmay hershðfðingja að stinga
upp á því við mig, að eg heimsækti þá kafla suður- og
austurstrandarinnar, þar sem innrásarhæltan var talin
mest. l>ess vegna varði eg einum eða tveim dögum á viku'
liverri til þessa þægilega starfs og svaf i lest minni, er þess
gei'ðist þörf, en þar 'var aðbúnaður með þeim hætti, að eg
gat haldið áfram venjuleguni störfum og verið í stöðugu
sambandi við Wbitehall (aðsetur stjórnarinnar),
Eg skoðaði héraðið umhverfis Tyne og Humher fljót
og marga þá staði, er liklegir þóttu til innrásar. Kanadiska
lierfylkið, sem brátt var aukið upp í herjasamsteypu með
með herfylkinu, er sent hafði verið lil íslands, liafði lier-
sýningu fvrir mig i Kent. Eg skoðaði landvarnir í Harwich
og Dover.
Ein af fyrstu heimsóknum minum var til 3. herfylkis-
ins, er var undir stjórn Montgomerys hershöfðingja, sem
eg hafði ekki hiy áður. Konan mín var i för með mér.
Þriðja herfylkið hafði hækistöð skammt frá Briglilon.
Það hafði verið lálið sitja fvrir um endurvígbúnað og var
í þann veginn að fara lil Frakklands, er mótspyrnu Frakka
lauk.
Aðalbækistöð Montgomerys hershöfðingja var i Lans-
ing College og skammt þar frá gekkst hann fyrir smá-
heræfingu fyrir mig, en aðalalriði hennar var hliðarárás
Bren-byssuvagna, en af þeim liafði hann ekki neina 7 eða
8 þá. Að henni lokinni ókum við um Shoreham og Ilove
þar til við konium til strandar i Brigliton, sem svo marg-
ar endurminningar voru tengdar við frá skólaárum mín-
um.
Við snæddum miðdegisverð í Roj'al Albion Ilotel, sem
stendur andspænis bryggjusporðinum. Enginn maður var
í gistihúsinu, enda höfðu miklir brotlfJutningar átt sér
stað, en margt fólk var á gangi eða i sólbaði á ströndinni.
Mér var skemmt er eg sá flokka hermanna úr Grenadier-
lífvarðarsveitinni vera að útbúa vélbyssuhreiður með
sandpokum í einum blaðsöluturnanna á bryggjunni, en
þarna hafði eg i æsku oft dáðzt að trúðíeikurum, er þeir
létu flær leika listir sínar. Yeðrið var yndislegt. Eg átti
skemmtilegar viðræður við hershöfðingjann og undi mér
Jiið hezta. En sumt likaði mér ekki:
„Frá forsætisráðherranum til hermálaráðherrans.
3.7.40.
Mér varð hálf órótt imianlirjósts, er eg sá, að 3. her-
fylkið er dreift um 50 km. strandlcngju, i stað þess að vera
á éinum stað aftar sem varalið, tilhúið til l)ess að yerða
beilt gegn innrásartilraun. En það, sem vakti enn meiri
furðu mína var, að fótgöngulið þessa herfylkis, scm að
öðru levti er fyllilega vígbúið, skuli ekki Iiafa nægilega
marga ahnenningsvagna lil þess að flytja ])á á vettvang,
ef til bardaga keniur. |Utvegun slikra vagna er hráðnauð-
synlegur, og ávallt tilbúnir mcð augnabliks fyrirvara til
þess að geta flutt hersveitir stað úr slað, og engu lierfylki
nauðsvnlegri en 3. lierfylkinu, sem dreift er með strönd-
inni.
Sömu kvörtun hevrði eg frá Portsmouth, að hersveit-
irnar þar hefði ekki farartæki við hendina. Þegar ])ess er
gætt, að til er i þessu landi ínikill fjöldi farartækja hæði
almenningsvagnar og vörubifreiðir og gnægð bifreiða-
stjóra, er komu með hernum frá Frakldandi, þá ætti að
vera hægt að ráða bót á þessu þegar í stað. Að minnsta
Jíosti vona eg, að yfirmanni 3. herfylkisins verði sagl, að
hann geli notað að vild allan þann fjölda almennings-
vagna, er nú stunda skennntiakslur fram og aftur um
slröndina við Brighton.“
★
Um miðhik júlímánaðar mælti hermálaráðherrann með
því, að Brooke hershöfðingi skykli leysa Ironside hers-
höfðingja af liólmi scm yfirmaður heimahers okkar. Ilinn
19. júlí, er eg var á einni af eftirlilsferðum numnn um
innrásarsvæðin, heimsótti eg suður-hervarnarsvæðið. Þar
sá eg nokkrar heræfingar og við eina þeirra voru hvorki
meira né minna en 12 skriðdrekar!
Allan eflirmiðdaginn ók eg um með Brooke hershöfð-
ingja, er hafði herstjórn á ]>essuin slöðum. Framaferill
lians var nieð ágætum. llann hafði ekki einungis barizt í
úrslitaorustu við Ypres á' undanlialdinu til Dunkirk, en
hann hafði einnig sýnt sérstaka staðfestu og lægni i ólýs-
anlegum örðtrgleikum, er hann stjórnaði hinuni nýju her-
sveitum, er við sendum yfir lil Frakklands fyrstu þrjár
vikur júnímánaðar.
Eg átti einnig persónuleg lengsl við Alan Brooke, vegna
tveggja bræðra hans, hugprúðra manna er voru vinir
mínir frá fyrstu árum mínum i liernum. En ]>essi sam-
hönd og endurminningar hrcyttu engu um ákvörðun mína
þei^ir svo alvarlega stóð á sem iiú, en þessir menn mvnd-
uðu. persónulegan starfsgrundvöll, en varð lil þess, að
saniband og samvinna okkar Alan Brookes hélst ávallt i
styrjöldinni.
Yið vorum f.jórár klukkustundir saman i hifreiðinni
þennan júlí-eflirmiðdag árið 1940, og við virtumst sam-
mála um, hvernig haga skyldi heimavörnum.
Eftir nauðsynlegar bollaleggingar við aðra samþykkti
eg uppástungu liermálaráðherrans um að gera Brooke að
yfii’foringja heimavarnarhersins í slað Ironside hershöfð-
ingja.
Ironside samþykkti, að hann yrði að víkja, *jþeð þeim
hermannlega fyrirmannleik, sem ávallt einkenndi atliafn-
ir hans.
Meðan á innrásarliættunni stóð, i hálft annað ár skipu-
lagði Brooke heimaherinn og siðan varð liann yfirmaður
herforingjaráðs Bretaveldis og gegndi þeirri stöðu í náinni
samvinnu við mig, um 3\A árs skeið. Bg mun bráðlega
segja frá þvi. hve gott eg liafði af ráðleggingum hans um
þær stórbreytingar, er urðu á herst.jórn Breta í Egiplalandi
og löndunum fyrir hotni Miðjarðarhafs í ágústmánuði
1942. Sömuleiðis mun eg greina frá vonhrigðum þeim,
er hann varð að verða fyrir af minni hálfu i sambandi við
fvrirhugaða innrás yfir sundið, scm kölluð var „Operation
Ovérlord14, árið 1944.
Hann var lengi i forsæti á fundum yfirmanna liinna
, ])riggja greina hermálanna. mestan hluta styrjaldarinnar.
Þelta gerði lionum kleift að inna af hendi frábæra þjón-
ustu, ekki aðeins fyrir brezka Iieimsveldið, heldur 'einnig
fyrir málstað bandamanna. Þessi hindi munu leiða i
I.jós, að á stundum var ágreiningur með okkur, cn mikla
frekar, að við vorum sammála og hera þau vitni um vin-
áttu, sem eg met mikils.
★
Þennan júlímánuð barst okkur tölvert af vopnum frá
Bandaríkjunum. Þetta fannst mér svo mikilvægt, að eg
lét frá mér fara margar orðsendingar um flutning þeirra
og móttöku:
„Frá forsætisráðherranum til hermálaráðherrans.
7.7.40.
Eg hefi beðið flolamálaráðuneytið um að gera sérstak-
ar ráðstafanir til þess að koma skipalestunúm með riffl-
ana heilum i höfn. Þeir (í flotamálaráðuneytinu) munu
senda fjóra tundurspilla á móts við þá, og skipin ættu að
Ivonia hingað inn 9. þ. m. Þér gctið vitað nákvæmlega mn
þetta með þvi að lala við flotamálaráðuneytið. Það gladdi
mig mjög að heyra, að ])ér hefðuð gert allar ráðstafanir
til þess að veita rifflum þessum viðtöku og dreifa þeim,
eins og til stendur. Að minnsta kosli 100 þús. rifflar æltu
að komast lil hersveilanya þetta sama kvöld, eða árla
morguns daginn eftir.
Nota her sérstakar leslir til þcss að dreifa vopnunum
og skotfærunum, samkvæmt ráðagcrð, er Iiefði verið gerð
áður, og þeim dreift og stjórnað af einliverjum hátlsett-
um foringja, sem er þaulkunnugur málunum. Liklegt
virðist mér, að Heimavarnarliðið á hætlusva'ðunum ælti
að sitja fyrir um vopnin. Vinsamlegást, lálið mig vila,
áður en þér takið ákvörðun í málinu.“
Þegar skipin frá Bandarikjunum nálguðust strendur
landsins með vopnasendingarnar, sem *voru okkur svo
dýrmætar, að ekki verður tölum talið, voru sérstakar
járnbrautaríestir hafðár til laks til flutnings á vopnunum.
Heimavarnarliðið var á verði alla nóllina, í hverju greifa-
dæmi, hverri horg, liverju þorpi, reiðubúið til að veita
Framh. á 7. síðu.
Sjötug
Frú Guðrún Sigtryggs-
dóttir á Ingunnarstöðum í
Brynjudal í K.jós, verður 70
.ára annan i páskum. Hún er
af liinni vel kunnu Svina-
dalsætt á Hvalfjarðarsírönd,
fædd að Þórustöðum i Svina-
dal 18. april 1879.
Foreldrar hennar ýóru
Sigtryggur Snorrason og
kona Iians Kristbjörg Jóns-
dóttir, Þórustöðum Svína-
dal. Slanda að henni kjarn-
miklar bændaættir sem hét*
er ekki rúm til að rekja. —
Guðrún giftist Lúther Lár-
ussyni Lúðvigssonar skó-
kaupmanns og h.juggu þau
lijónin lengst á Ingunn'ar-
stöðum í Brynjudal við
Hvalfjörð. Guðrún er érn
þrátt fvrir háan aldur og ber
hún ellina vel. Hún hefir enn
óskerta sálarkrafta og fylg-
^Vamh. á 8. siðu.
M. f . MJ. if.
Á skírdag: Kl. 8.30. Sani-
koma. Jóhannes Sigúrðsson
talar.
Á föstudaginn langa: Kl.
10 Simmulagaskólinn. — Kl.
).3o Dreugir. Kl. 8,30 Sam-
koma. Síra Friörik Friö-
riksson talar.
Páskadagur: Kl. io f. h»
Sunnudagaskólinn. Kl. 1,30
Drengir. Kl. 5 U. D. — Kl.
8,30. Samkoma. Gunnar Sig-
urjónsson talar.
* Annar páskadagur: Kl.
8,30. Samkoma. — Helgi
Tryggvason talar.
Allir velkomnir.
Ný
Föt
á 15 1(i ára ungling til
sölu á Rauðarárstíg 20.
Z285
ÚRVALS
lan^iljöt,
Hjöt (jwnwti
Eggert Claessen
Gústaf A. Sveinsson
hæstaréttarlögmenn
Oddfellowhúsið. Sími 1171
Allskonar lögfræðistörf.
Lokað
laugardaginfn 16. þ.u
VERZI.C?