Vísir - 16.08.1949, Blaðsíða 4

4
v i a i m
Þriðjudaginn 1C. ágúst 194Í)
WXSXR
DAGBLAÐ
Ctgefandi: BLADADTGÁFAN VISIR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
! sveit og bæ.
107 skip af 190 hafa fengið
yfir 500 mál og tunnur.
Helgi Helgason frá Eyjyni
aflahæsta skip flotans.
plest l>löð lándsins og margar málpípur stjórnmálaflokk-
* anna ala þungar áliyggjur í brjósti, vegna framtíðar
landbúnaðarins. Béttilega er vakin á því atliygli, að fólki
fari fækkaxidl í sveitum, en einstaka sihnum bregður þó
fyrir, að vikið er að því, að sízt hafi dregið i'ir fi*amleiðslu |
landbúnaðarafurða síðustu árin. Jafnhliða því, sem fólk-
inu fækkar eykst fi'amleiðslan, en auk Jxess hafa alhliða
framfarir aldrei i*eynzt meiri í sveitum en síðustu árin,
sumpart fyrir opinberar aðgerðir, en aðallega, vegna dugn-
aðar og framtaks bænclastéttarinnar.
öll þvælan um eyðingu sveitanna, svo að liggi við
landauðn, — virðist vera á litlum skilningi byggð. Rétt
e.r það að vísu, að í afskekktustu héruðunum, svo sem á
Hornströnduin, Langanesi og öðrum útkjálkum, fei* fólk-
inu stöðugt fækkandi, þannig, að flestir bæirnir hafa þeg-
ar lagzt i eyði. Að fúlksfækkun kveður ekki verulega í
sveitum, á öðruni stöðum en liinum afskekktustu, og í
sumúm sýslum landsins hefur fólki frekar ljölgað, en þó
einkum, ef sýslurnar liggja vel við markaði, svo sem ger-
ist hér austan fjalls.
Framtíð landbúnaðarins lilýtur öðru frekar að byggj-
ast á innlendum markaði, cn um verulegan útflutning get-
ur tæpast orðið að ræða á landbúnaðarafurÖum. Til þess
er framleiðslukostnaðurinn hér á landi of liár, þannig að
við stöndum höllum fæti í samkeppni við aðrar þjóðir, sem
lítt þurfa fyrir framleiðslu sinni að liafa, vegna mildrar
veðráttu og landgæða. Af þessu lciðir, að islenzkur sveita-J
búskapur hlýtur að eflast i grennd við kaupstáðina, þar
sem markaðurinn er svo að segja við hendina, en hinsveg-,
ar getur hann lagst niður með öllu, þar sem slík skilyrði
cru ekki fyrir hendi. Sem dæmi þessa mætti nefna Horn-J
strendur. Bæirnir eru þar afskekktir og rauuar algjörlega^
cinangraðír. Víða er þaðan ekki öðrum fært að ve’tri, en
fuglinum fljúgandi, og erliðleikar miklir á öllum sviðum.
Nokkra landkosti hafa slík byggðalög, sein tæpast ér um
að ræða á öðrum stöðum, en þeir vega ekki upp á móti
einangruninni, enda má auðveldlega nýta slílc gæði, án
þess að um fasta búsetu sé að ncða í nágrenninu.
Stjórnmálaflokkarnir hafa stært sig af þeirri viðleitni,
að fjárstraumi hafi verið beint til sveitanna í því augna-
miði, að lialda fólkinu þar kyrru. Sii viðleitni hefur engan
árangur borið. Fójkið hefur haft vit fyrir stjórnmála-
mönnunum. Það hefur séð fánýti þeírrar lífsharáttu, sem
háð er í algjörri einangrun, og það hefur skiljð, að þörf
se annarsstaðar fyrir afköst þess, jafnframt því, sem það
getur tryggt öryggi sitt og sinna betur í fjölmenni en fá-1
sinni. I fyrstu liggur leið þeirra mannj, sem úr sveitum
fiýtjast til kaupstaðanna, en er frá líður og getan eykst,
reisa ýmsir þessir menn bú á heppilegri stöðum, þar sem
cinhver von er um viðunandi afkomu. Mesta liciinska,
sem stjórnmálaflokkarnir geta gerzt sekir um, er að sóa
fé i uppbyggingu afskekktustu byggðarlaga, sem Jvrir-
fram er vitað, að hljóta að leggjast í auðn. Sómasamlegar
byggingar cru á ýmsuin cyðibýlunum, sem byggðar hafa
verið mcð opinberum styrkjum eða öðrum fyrirgreiðslum,
cn góða.r hyggingar halda fólkinu ekki kyrru í algjörri
cinangrun.
Hér er nú hafið nýtt landnám, sem beinist í rétta átt.
Þar sem skilyrði eru talin bezt, hefUr verið efnt til ný-
ljýlastofnunar, sem virðist munu gefast vel á ýmsum stöð-
um, og þá ekki sízt á Suðuriandsundirlendinu. Það eitt
verðm* að varast að láta landnemunum of lítið land í té,
svo sem gert liefur verið til skamms tíma á Norðurlönd-
um. Smábýlin þar hafa flest lagst niður, en um leið og land-
rýmið hefur verið stækkað, gefst búskapuríim betur. Met-
ingurinn milli bæja og sveita um fjárfestingu, seq}
nokkuð hefur orðið vart upp á síðkastið, á engan rétt
á sér, ef ætlunin er að spyrna gegn eðlilegri þróun, svo sem
ýms sólarmerki virðast benda til. Fólkið sjálft í sveit og
í borg mun finna, livað því hentar, en sveitirnar munu í
framtiðinni byggjast úl frá bæjunum.
S. i. laugardagskvöld var
aflahæsta skip síldveiðiflot-
ans Helgf Helgaso n frá Vest-
mannaeyjum. Nam afli hans
3614 mál og tn.
Samkvæmt skýrslu Fiskifé-
lags.íslands liam Iieijdarsíhl-
araflinn s. 1. laugardagskvöld
1668.669 hektólitrar, en að
sjálfsögðu liefir talsvert'bætzt
við siðan og mun liann nit
vera nokkuð á 3já hundrað
þús. hl. llér á cftir fer svr
síldveiðiskýrsla Fiskifélags-
ins:
Siðastl. laugardag á mið-
nælti höfðu skip þau, sem tal-
in eru í skrá þessari, fengið
þennan afla (mál og tunnur
samaidagl).
Mál og
Botnvörpuskip: tunhur:
Tivggvi gamli. Rvik 1252
önnur gufuskip:
Alden, Dalvík 948f
Armann, Reykjavik .6(fi'
Bjarki, Akureyri 601
Ól. Bjarnason., Alcran. 2382
Sigríðiir, Grundarf. 1263
Mótorskip:
Aðalbjörg, Akranesi 953
Ág, Þórarinss, Stykkish. 1 108
Álsey, Vestmannaeyj um 2126
Andvari, Reykjavik 1 100
Arnarnes, ísafirði 718
Ársæll Sig.. Njarðv. 2055
Ásgeir, Reykjaók 831
Asþór, Sevðisfirði 578
Auður, Akurevri 1253
Bjargþór, Grindavíic 552
Bjarmi, Dalvik 911
Bjarnarnes, Hafnarfirði 1112
Bjarni jólafss.. Keflavík 519
Björg, Eskifirði 798
Rjörgvin, Dalvik 561
Rjörgvin, KefÍavik 1091
Björn Jónsson, Rvik 2120
Dagnr, Reykjavík 1006 |
Einar Ilálfdáns, Rol.v ík 1511 |
Einar Þveraúng. Ólafsf. 588 i
Eldev, Hrísev 560
Erlingiir II., Vestm. 1204
Fagrikjettur, Hafnarf. 2901
l'annev, Reykjavík 566
Fiskiklettur, Hafnarf. 801
Flosi. Bolungarvik 656
Frevfaxi, NeSkaupstað 1313
Goðaborg, Neskaupstað 538;
Guðbjörg, flafnarfirði 923
Guðni. Þorlákur, Rvik 2025
Gunnbjöru, ísafirði 627
Gylfi, Rauðavik. 1031
Ilafbjörg. Hafnarf. 515
Hagbarður, Húsavik 517
Hannes Hafstein, Dalvik 528
Helga, Rcykjavik 3239
Helgi, Vestmannaeyjum 689
Helgi Hélgas;. V.m.eyj. 3614
Hólmaborg, Eskifirði 1074
Hrönn, Raufarhöfn 547
Hrönn, Sandgerði 686
Hugrún. Bolnngaryík 1216
Hvanney, Borgarfirði 615
lllugi, Hafnarfirði 1721
Ingólfur Arnarson, Rvik 1231
Ingvar Guðjónss, Akure. 2645
ísbjörn, ísafirði 1298
.Tón Guðimmdss, Keflav. 818
Jón Magmiss., Hafnarf. 576
Jón Valgeir, Súðavik 730
Kári Sölmundars., Rvik 962
Kcflvíkmgur, Keflavík 1617
Keilir, Akranesi 761
Kristján, Akureyri 581
Marz, Reykjavík 1781
Muggur, Vestm.eyjum 662
Mummi II., Garði 556
Muninn II., Sandgerði 617
Narfi, Akureyri 1266
Njörður, Akureyri 1321
Ólafur Maguúss., Keflav. 519
Ól. Magmiss., Akran. 1069
Olivctte, Siykkish. 779
Otur, Reykjavik 756
Pálmai', Seyðisf. 1011
Pétur Jónsspn, Hijsay. 870
Pólsljarnan, Dalvík 3097
Rifsnes, Reykjavík 771
Runólfur, Grundarf. 511
Sigllines, Siglufirðí 749
Sigrún, Akranesi 594
Sigurður, Siglufirði 2567
Skaflfellingur, Vestm.e. 1239
Skéggi, Reykjavík 1501
iSkíði, Reykjavik
Skjöldur, Siglufirði
Skrúður, Fáskrúðsfirði
Smári, Húsavik
Snæfell, Akureyrj
Snæfugl, Reyðarfirði
S tef n ir, Hafnarfirði
Siteinunn Gamla, Kelfíiv.
Stígandi, Ólafsfirði
íSt jarnan, Reykjavík
Súlan, Akureyri
Svanur, Akranesi
Sædis, Akureyri
Sæfinnur, Atnreyri
Særún, Siglufirði
Sævaldur, Óláfsfirði
Valþór; Seyðisfirði
Víðir, Eskifirði
á'iktoria, Reykjavík
Vísir, Kefla\ák
\ron, Grenivili
Von II., Vestrn.eyjar
yörður, Grenivík
Þorsteinn, Dahnk
Þráinn, Neskaupstað
Þristm*, Reykjavik
74 j Ægir, Grindavik
1314
1513
678
2051
2460
1798
816
1193
1831
1404
836
1013
1112
632
1178
1000
1513
2543
588
855
617
536
1051
871
1366
711
1648
Skipasmíðar
fara í vöxt.
London (UP) — Skipa-
srníðar fóni aðeins í vöxt
á öðrum fjórðungi þessa árs.
Þó minnkuðu skipasmíðar
lítillega hér á landi á þessu
tímahili, en Bretland. og
Norður-Irland eru sámt
inestu skipasmiðalönd heiins.
í lok júuí var í smíðum í
öllum heiminuni að Rúss-
iandi og Þýzkálandi fá.töld-
um skipastóll, sem uam
4,446 þús. smál., eu var í
marzlok 4,355 jjús, smál. 1
Bretlandi og N.-írlandi var
verið að smíða skip, sem
voru rúmlega tvær miJlj,
smálesta. I Bandaríkjunum
voiii skip í smíðum, sem
námji nærri 595 þús. smál,,
en næst konui Frakkland,
IIolland. Svíjjjóð, Italía og
Danmörk.
Alls voru 1070 skip í smíð-
um, þar af sex skip, sem
voru milli 20 og 30 þús.
sntál. hvert.
♦ BERGMAL ♦
Það er engin furða, þó að
oft sé erfitt að* ná í menn í
síma um helgar þessa dag-
ana. Þessi einmuna blíða,
sem við Reykvíkingar lifum
nú í miðjum ágústmánuði, er
sannarlega þess eðlis, að
menn eru ekki inni við leng-
ur en brýn nauðsyn krefur.
lin þeir, sem einhverra hluta
vegna, verða aö vera í Ijænum,
hafa oft og eiiiatt nóg að dunda,
og þaö er hreint ekki svo há-
bölvað að vera i Reykjavík 'um
helgar i góðu veöri, sér í lagi,
ef túnbletiur er i greniHlinni,
eða garðhotá. Og J)á em tóm-
Stundavinnumenuirnir atliafria-
satnir þessa dagana. í fyrradag
mátti víöa sjá hfcimilisféður í
hörku-vimm úti vifi í Hlíðun-
um. Á einum stað sá eg tvó
menn klungrast uppi á háu
húsjjaki og háru |>eir rauða
málningu á jjakið. enn eiu við-
leitnin til |>ess að fegrá sin eig-
in htbýli hið ytra og bæinn um
leið. Þar skainmt frá vann.tiiað-
ttr kappsamlega afi þvi afi tnála
ííirfiintruna krineum húsiö sitt.
Þá gat að líta feitlaginn
mann en röskan, bera ofan
að mitti, er ■ stóð að slætti
(méð hand-sláttuvél þó) á
blettinum sínum. Sólin staf-
aði hlýjum geislum sínum á
erfiðismanninn, þar sem
hann stóð þarna og bogr-
aði yfir slátfuvélinni. Þetta
var sjálfsagt meira erfiði en
hann var vanur dagfarslega,
en ánægjan ljómaði af a*ndliti
hans. Hann var að slá blett-
inn sinn.
A slikum dugum sem í fvrra-
dag, á sunnudegi j ágústmánufii,
er gaman afi vera snemma á fót-
imv Þá.var logn; blár húuinu,
tindrandi sól. Þar sem kyiint
,var. steig réýkurinn beint upþ
í blátært morgunloftið. Ilann
blés. ekki uudan dutlungaftill-
nín vindbvifium í allar áttir og
vitin fyllfust ekki af moldroki,
og l>ílarnir voru enn ekki byrj
aðir að hrekja mann út á yzta
jaðar vegar eða götu. Þá er
gantan að vera á ferli, ekki sízt
þar sem. f jörlegir krakkar eni
byrjaöir annir dagsins, við
þ,dfullu'ppHa“| (í simiTudágaffit-
ttnum), en' sargramar lntsmæð-
ur standa á tröppunum og
segja þeint að hætta að „sulla“,
en sem oftast fær heldur lítinn
hljúmgrunn me.fi al ]>essara
yngstii athafnámanna bæjar-
ins. Ójú, sunnudagsmorgnar j
Reykjavík geta verið skemmti-
legir.