Vísir - 08.05.1950, Page 5

MáiRidaginn 8. mai 1950
V I S Í R
kyr
hók mum úw*eksts*£& é
ff&Í'WttfíÍ'IM á'e9>$BBtff
sólkeB'fuwtBtet.
Xýlega er komiii iit merki- '
leg bók, sem lcalla mætti'
„Árekstrai- í geimnum“ og'
er eftir dr. Immanucl Veli-J
kovsky. Rókin liefir vakið
míkla athygli og fjallar aðal-
lega um fæðingu liinnar
fögru stjörnu, sem menn
kalla Venus.
Þegar
liöfiuidur ræðir
kenningu sina um það,
hvernig slilmr atburður geti
gerst, liefur fiann mál sitt í
auðmýkt, eins og vísinda-
manni sæmir ög viðurkerin-
ir fáfræði vísindanná. Það
sém maðurinn veit ekki er
svo mikið, að það fýllti fleiri
bækur en allar þær bækur,
sem ritaðar hafa verið. Hahn
á eftir að kynnast einföld- ■
ustu atriðum um margt það
seni mikilvægast er, svo sem
það livað líf sé og hvernig
]>að hafi kviknað. Hann veit
e.kki hvöft lif i riökkurri
mynd er til á öðrtnn stjörn-J
rim i hiriuiri ótölulega stjörnu-
sveimi liimingeimsins og
vcil eldci, hvað er hið leynd-
ardömsfulla afl, sem lcallað.
er þyngdarlögmál. Fæðing
sóikerfisins er enn ofar skiln-1
ingi visindamanna.
Breytingar,
setft géta orðið.
Fvrsta verk visindamanns-
ins ætti að vera að kýhria ser ^
það, sem næst liörium er —
]>á reilcistjörnu sem við
býggjum. Og með því að^
vega og meta gétuf liarin svo
heimfæft ályktahir sínar
u | >p á aðrar stjörnur sóllcerf-J
isins. Þetta reynir svo höf-(
undur að gera og styðst þar
við Iiiria nýju þeklcingu á raf-
segulmagni og kjarnavisind-
uni.
Hanii lieklur þvi frarti að
það sem gerist i himingeinm-
lun sé sambærilegt við það,
serii gerist irieð öréiridinni,
þar sem rafeiedirnar sveima
Icringum kjarna sinn eins og
reikisíjörnur kringum sól-
ina. Eri það ber við einstölcu-
sinnurii, að rafeindirnar
breyta aðstöðu sinni. — 1
öféindihni sveimar reilci-
stjarnan lcringtim sól sína
milljón sinnuni á sekúndu.
Huri getur farið þúsund
inilljónir bringferð'a (eða ör-
eindárára) án þess að hvika
fi'á braut siniii. En öreindin
getur telcið við orlctiaukn-
tð gáður guð gefi os's öllum
>á blessuðu fró og þanu heil-
íga frið til fylgdar hér á veg-
'erð lífsins og yfir landániær-
n, þegar vér förum liéðan.
Sigmundur Sveinson.
ingu og flyzt þá rafeindin á
Iiærri bfaut, þar sem árið er
iengra. Öreiridin getuf lika
orðið fyrir dábtlum oi'lcu-
missi, og hrapar rafeindin
þá á braut, sérii er riæf lcjarn-
anum og ár henriár verður
skemmra. Sé mælt á, liinri
stórfenglega mælikvarða
sólkerfisins, geta aldir og
jafnvel þústindir álcla liðið,
iriilli þess að sambærilegir
alburðir gerist þar.
Halastj.örnur
geta verið
hættulegar.
Skilji riiérin þésáá hugmyrid
höfrindaf — að snögg slys og
breytingar geti i örsmáu
gerst með öreindinni og hafi
gerst á stórfenglegan veg og
skyndilega með sóliim
geiimins, reikistjörnum og
Iialastjöfhlim — þá fer að
í'öfa til og birla ýfir ýirisu,
sém áðiir var myrkt og tor-
skilið.
11 ver s t j örnuf ræðingur
veit að nægilega þungui'
himinlilcami gæti truflað'
möndulsnúning og hrynjaridi
jarðárinnar. MiUjónir bala-
sljarna eru á reilci um geim-
iiin og gela verið hættulegar.
Það er ef til vill f jarlæg' hætta.
en Iiiin ér þó lil. Það ér vit-
anlegt að órelcstrar verði í
geinimini og að glóandi loft-
síeinar falli til ' jarðar. Sú
þekking er þó riýleg.
Fyrir fáeinitin mannsöldr-
um trúðu menntaðir merin
þvi eklci, að steinar gælu fall-
ið áf liiiririuiri og'öfan á j örð-
ina. .fafnVel niéritt eins og
Kopefriikus, Galileo, Kepler
og Newtoii efuðu það. En ár-
ið 1803 rigridi loftsteinum í
Frakklandi og vísindaaka-
demíið franska rannsakaði
niálið. Var þá loks við það
kannast áf menntuðum
riiönnum, að eittlivað, sérii
vegillt væri í geimnum, gæti
relcizt á jörðina.
Þegar sólin
stóð Icyrr.
Höfuri'dur bókaf þcirrar cr
hér um ræðir, telur, að í
Biblíunni sé sannanir fyrir
þvi, að halastjarna liafi
Iconiið of nærri jörðu. Ef
slikur atburður gefðist og
kleþpur balasljörnu nálgáð-
ist jöfðina, myndi loftsteina-
brið falla á jöfðina. í Jósúa-
bók er frá ]>ví ságt, að sólin
hafi slaðið kvrr á bimninum,
en nokkru fyrr stendur þessi
setning< „Þá lét Drottinn
stóra steina falla yí'ir ]>á af
liimni“. Maður sá, er ritaði
Jósúabólc, vissi élckert um
samband milíi þess, aðsteinar
félli af himni og að jörðiri
stöðvaðist, en lianri lýsir
þessu þó ljóst og af vísinda-
légri nákvæmni,
Velilc,pvskv heldur því
fram að ýmisir furðulegir at-
burðir sem lýst er í Bibli-
unni, sé sannar frásagnir af
atvilcum sem gerst hafi og
stáðið í sambandi við stjarn-
fræðilega stórviðburði.
„Og sólin stóð lcyrr og
tunglið slaðnaði'' stendur í
Jósúabólc. Skýring höfundar
er sú, að kæmi stór hala-
stjarna riógu nærri jörðúnni,
riiyridi þvilílcur atburður ger-
ast. Jörðin liægði þá á snún-
ingsliraða sínunx og það fólk,
sem heldur að sólin gangi í
lcringum jörðina, sæi ]>á
furðulegu sýn, að sól og
máni stæðu skyndilega kyrr
i himingeimnum. Og liöfund-
ur heldur því fram að þetta
liafi áreiðanlega grzt. Ilann
álítur, að stór balastjarna
hafi tvisvar komið mjög liér
nærri. Fyrst iim það bil 1500
árum fyrir Kr. b., er Gvð-
ingar losnuðri úr ánauðinni
á Egiftalaiidi og liafi riiyrlcur
og plágiir, senx þá er lýst,
staðið í sambandi við fvrr-
ncfndan viðburð. Síðan liafi
sa mbærilegu r viðburðu r
gcrst eftir 52 ár, á dögum
Jósúa.
Venus
vai'ð þá til.
Þessi dularfulli útlagi fest-
ingarinnar fæddist og kastað-
isl xit í geiminn við eldgló-
andi gos frá Júpiter. Hin nýja
lcoiriéta æddi um himin-
livolfið í margar aldir, cn
var að lókum lcyrrsett og fckk
stöðugan Sess í sölkerfinu.
Hún gengur þar nú siná vissu
brálit. Það cr reikisljarnan
Venus.
Höfundur leitar víða að
frásögniim, sem lcömi heim
við þessa atbúi'ði Biblíunnar.
Hafi sólin ‘staðið lcyrr yfir
vissum liluta hnáttái’ins, lilýt-
ur mýrlcur að hafa rilct ann-
arsstaðar. Og bann finnur
fráságnirnar. Hann vitnar í
Bibliuna, Talmud, egifzlc
scfBlaðarit, stj örnuskrár
Babyloníumanna, almanök
Máya og Azteka og þjoðsög-
ur öllum áttum.
Þjóðir og þjóðflolclcar liafa
skráð frásagnir uiii milcið
myrktir, sem ríkt liafi lengi.
Þess er minnst i Finnlandi,
Babyloniu og Peru og af Ind-
íárium í Amérilcu.
Iíalástjárna, sém hefði
klepp á stærð við jörðina,
iriýndi hafa gífurleg álirif á
útliöfnin. Og þvi er lýst í
sögnum frá Japan, uni þessar
mundir, einnig frá Perú, lijá
Clioktaw Indíánum og kyn-
flökkum þeim inegin á lmett-
inum, að himinliáar flóðöld-
ur liafi risið og fært allt í
kaf. Kínverskar sagnir, frá
þessum tíiiia, segja frá þVí,
að sólin Iiafi ekki gengið til
viðar marga daga, slcógar
liafi logað og að liá flóðalda
hafi riðið yfir landið.
Jörðin stöðvaðist
um hríð.
Alls staðar má finna fornar
sagnir frá þeirii tíiria, um
furðuleg skoðunarspil á
Iiimni. Halastjarnán lcom of
nálægt 'sólu og kleppur lienn-
ar vai'ð logandi. Skínandi og
furðuleg sveiflaði liún sér
inn á sporbraut jarðárinnar.
Siðan flælctist liali liennar í
kleppinn og þóttust menn þá
sjá bardaga á himni, milli
ljósguðs, serii sigraði, og ö-
freskju í nöðrulíki.
Jörðin stöðvaðist i rás
sinni, en tók svo lil að snúást
á ný. Samkvæmt fornum
stjörnukortum Iiefir liún
þó eldci ætíð snúist f rá vestri
lil alisturs eins og nú. Plato
segir svo: „Sól og aðrir liim-
inlílcamr Iiafa stundum áð-
ui’ gengið til viðar, þar sem
þeir koma nú upp.“ Eimfrciú-
ur: „Stundum liverfist sól-
lcerfið þessa leiðina en á öðr-
um tímabilum á liinn vegirin.
Er það liin mesla og full-
komnasta breyting, sem ger-
ist í hiniingeminuiii.“
Velikovslcy leitar í náttúru-
vísindunum að skýringu á
þessu. Hann bendir á að jörð
vor sc sfprfénglegur segull.
Þegar þrumufléinn bittir
segul, umturnast pólar lians.
Norður verður suður og öf-
ugt. Árelcstur niilli jarðar og
anriars himinlíkama, svo sem
lialastjörnu, gæti leitt af sér
að segulpólar jai’ðarinnar
skiptu um sæti jafnskjótt.
Miklar breytingar
á jörðinni.
Við jarðfræðirannsóknir
hefir ýmislegt koniið í ljós,
sem bendir til þess að þetta
liefi gerzt. Við vitum að mikl-
ar breytingar liafa orðið á
jörðunni. T. d. liefir hér á ís-
landi einhverntíma verið
gi'óðui’, sem nú vex suður við
Miðjarðarliaf. En hvort þessi
breyting hafi gerst af slcynd-
ingu eða fyrir liæg'fara þróun
vitum við eklci. *
Velilcovsky lielclur því
fram, að allir liinir furðu-
legu atburðii' sem lýst er í
fyrstu bólcum ganila testa-
mentisins, hafi gerst í raun
og veru og liafi stafað af þ\ú,
að um þær mundir liafi liala-
stjarna verið á reilci og fætt
af sér liina fögru bláu Venus.
Til sönniinai' getur liöfund-
ur þess að fommemi, sem
voru þó ágætir stjörnufræð-
ingar liafi ekki þeklct Venus
fyrir þann tíma og á stjömu-
lcorti Hindúa frá árinu 3100
fyrir Ivr. b. sést hún elcki.
Síðar er liún þó talin með
| reilcistjömunum og Baby-
loniumenn lcalla liana „hina
j stóru stjörnu sem settist að
lijá liinum stjörnunum
stöi’u“.
Mæðrafélagið
fær garðland.
Á þessu vori mun Mæðra-
félagið bæta nýjum þætti í
starfsemi sína og hyggur að
þessi nýung geti orðið félags-
konunum bæði til hagsbótar
og yndisauka.
| Félagið liefir fengið garð-
land til ræklunar hjá Reykja-
, víkurbæ og er liugmyiidin, að
félagslconurnar fái þar
styldci. sem þær bafi sjálfar
til afnota.
Öll jarðvinsla og annað
sem mögulegt er að koma
stórvirkum tælcjuiri að, verð-
ur umiið með véluip. Holl
[ ráð og leiðbeiiiiligar uin til-
Iiögun og vinnubrögð mun
j framkvæmdanefndiii sjá um
að konurnar fá.
mín er flutt í Austurstræti 9 IL hæV
Myndatökum í heimahúsuiri verður haldiS áfram eftrr |>ví sem viS
verSur komiS. — Myndatökur á ljósmyndastöfuir-ri Verða fyrst um
| sinn aSeins teknar samkvæmt fyrirfram pcntuSúm tíma.
' Mjóswtti/iidusieBÍet JÞóruriwts SifjesB*ðssuttear
^ Austurstræti 9 II. hæS. Sími 1367.