Vísir - 12.06.1950, Qupperneq 5

Múnudaginn 12. júní 1Í)5Ö
V í S I fi
Iieiðinleg áiök nm giafreit Jónasai
Gnðlangssonai skálds.
FWM'ifeu leg þröngsýn i
dunskrur konu.
Frá fréltaritara Yísis. —
Khöfn 4. júní.
Eins og flestum íslending-
um er sennilega kunnugt,
bjó Jónas Guðlaugsson síð-
ustu æviár sín á Skagen á
Jótlandi, og var jarðsettur
þar, þegar hann dó árið 1916.
Ekkjan hans, Frú María
Guðlaugsson, keypti tvöfald-
an gi-afreit, með það fyrir
augum, að hvíla sjálf við lúið
manns síns. Vinir skáldsins
letu lilaða fallegan steingarð
umhverfis grofina, og reistu
honum veglegan minnis-
varða.
Seinna fór frú María til
Hollands, sem er föðurland
Iiennar, en sendi stöðugl blóm
á gröfina. Kunningjar liins
látna komu einnig með blóm,
þcgar þeir Iieimsóttu slaðinn,
svo að hér var ekki að ræða
um vanhirt leiði.
En árið 1915 dó Otto Xeu-
íiiann teiknari, sem var bú-
settur á Skagen. Ekkju Iians
var bcnt á þrjár grafir, sem
hún mátti velja um, en Iiún
valdi gröf Jónasar Guðlaugs-
sonar, og fékk hana. Eftir
dönskum lögum var fallin
skirkl á grafreitinn, og var
þvj heimilt að selja reitinn á
ný. En hvorki kirkjugarðs-
vörðurinn né sóknarnefndin
lúrtu um að grennslast fyrir
hjá vinum hins látna, hvort
þeir vildu greiða þessa upp-|
hæð, sem ekki var nema 20
kr., svo að hver þeirra hefði ^
að sjálfsögðu með glöðu geði
horgað hana, til þcss að halda
rcitnu.ni. J
Frú Mariu Guðlaugsson
liéfir sennilega ékki verið^
kunnugt um þessi dönsku
lög, enda gat hún ekkert sam- [
hand haft við Danmörlui á
stríðsárunum.
E,n frú Néumann lók við
gröf skáklsins, lét flytja leg-
steininn, en steingarðurinn
var látinn vera kvr, og var
Hr. Neumann síðan jarðsett-
ur ]>ar.
Þegar stríðinu var lokið,
sendi frú Guðlaugsson blóm
á gröfina eins og áður. En
kirkj ugarðsvörðurinn lé t
hana ekki vita, að búið væri
að selja grafreitinn öðrum.
Arið 1946 kom rithöfund-
urinn Harry Söiborg til
Skagen. Hafði hann verið
m jög góður vinur Jónasar, og
þega'r hann sá hvcrnig áslait
var. reyndi hann á allan háit
að lagfæra ]>essi mistök, en
árangurslaust. Frú XTeu-j
mann \dkli halda sinum rétti. |
Harry Söiherg fór á fund
kirkjumálaráðherra, sem þá (
var Hr. Hermansen. Yarð
hann einlægur stuðnings-
niaður málsins, og fór sjálf-
j ur hvað eftir annað til Skag-
cn, til að tala við frú Neu-
mann. Loks gat liann náð þvi
samkomulagi, að gröfinni
jyrði skjpt milli hinna látnu.
En seinna neitaði frú Neu-
mann þessu einnig. Eftir
stjórnarskiptin fór kirkju-
málaráðherrann, Frede Niel-
sen tjl Skagen og rædcli við
frú Neumann. Var hún þá fús
á að láta af hendi 76 cm. af
gröfinni, ef Harry Söiberg
vildi laka aftur ummæli, sem
liann hafði skrifað um liana,
í grein sinni uin málið. En
lionum fannst það ekki koma
málinu við. Frú Guðlaugsson
og sonur hennar komu s. 1.
ár, en viðræður þeirra við
frú Neumann reyndust einn-
ig árangurslausar. Sendi-
lierra Islands hefir heldur
ekki tekizt að miðla málum.
Loks hefir frú Maria og
sóknarnefndin komizt að
niðurstöðu, senx virðist fram-
kvæmanleg, og ráðherrann
hefir samþvkkt. Að kista
Jónasar vcrði gvafin upp ögj
flutt þangað sem legsteimi-
inn er nú. Er hægt að gera
þetta án þcss að hreyfa við
öskju Hr. Neumanns. En
einnig þetta strandar á, að
fi'ú Neumann vill ekki gefa
leyfi til þess að Iirevf t verði
við gröfinni. Þessi dæma-
lausa þröngsýni frúarinnar
þvkir flestum óskiljauleg.
Kirkj umálaráðuney tið hefir
eindregið farið þcss á leit við
hana, að hún verði við bón
frxx Guðlaugsson, en hún lief-
ir einnig skrifað til frúarinn-
ar sjálf. í grein, sem Harry
Söibex’g hefir nýlega skrifað,
bir.tir lianix kafla úr bréfum
frá inálafærslumamxi frú
Neunxann til frú Guðlaugs-
son, þar sexxx kemur franx
nxjög einkennilegur liugsun-
ai'háttur frú Neumann, því
að þar segir nx. a. að ef ritliöf.
Ilarry Söiberg deyi á undan
frú Neunxann, þá mxxni liún
slrax gefa fi'á sér umi'áða-
x'éttinn yfir þessum umdeilda
70 cm. grafarhluta.
R. S.
Oiögur trýárwekt
A s. 1. sumi'i var Lxokjar-
gatan brcikkxxð furðumikið,
i'étt eius og hér væri nú þeg-
ar orðin nxilljónar horg.
Jafnframt þvi seixi gamla,
öfluga Menntaskólasteiix-
girðingin var hrolin, voru
rifin upp ti’é (reynir og píll)
er voru innan við girðinguna
og flutt langt upp á túnblett-
inn. — Gert var þetta á
ólxeppilcgasta tíma árs, með
þvi laufi lifandi, senx á trján-
xmi lxafði vaxið. Og líka nieð
daxiðn greinunxinx, því ekki
höfðu þau verið klippt, eða
ræktunarsómi sýixdur, senx
ætla mætti og skylt væri á
slíkum stað, lil fyrirniyndar.
Verkin sýna mei'kin. Trén
eru flest nxeii'a en niannliæð
og lengslu rætur þeirra þá
litlxi styttri, og að sjálfsögðxx
stungnar og sundurslitnar.
70 tré voru sett á v. og n. h.lið
lúnsins, og er ólxætt að full-
yrða, að nú séu nærri 60 af
þeim sama seni eða algjör-
lega steindauð. Á hinuin
kunna fáar gx*einar að bera'
blöð i sxmxar, cn veslasl svo
alveg út af á næsta eða næstu
áruixi, með slíkri unihirðu.
Og þax-f livorki spámann né
írjái'æktamxann til ]>ess að
sjá slík afdrif fyrirfram.
Það sem gei'a þarf, er að
rifa upp allt þetta, gjörsópa
lmrt þessu aldauða og lxálf-
dauða fúax'usli, svo að það
vei'ði ekki i allt surnar til
liáðimgar fvrir innlenda
rnenn og útlenda. En tyrfa
sárin jafnframt með góðunx
grasþökum, því varla er
trevstandi, vegna vanhirðu,
að láia þar litlar Lrjáplöntur,
þótt vel lífiegar væru.
Trén við Bókhlöðustíginn.
Þar lxafa íxokkur (10) slór iré
vel'ið sett í 3. röð, að neðan-
vei'ðu. Sett voru þau niður
með dauðu greiminum, sam-
lxliða lifandi. Er því lilil von
að þau lijari lengur en í suhx-
ar. Hin, lægri trén, sem
þarna liafa staðið um mörg
ái', eru öll (að einni bii’ki-
liríshx xxndanskilinni) hálf-
dauð, af sönui óhirðunni.
Lifi nxætti þó lutlda í þeim
flestum eða ölluni, með því
að klippa vandlega allar
dauðar greinar og rótarskot,
reita fi'á þeim allt illgresi og
hlynna að rólunum.
Y. G.
vill ekk
neyða Breta.
Acheson hefir svarað
nokkrum bandarískum ping-
mönnum, sem eru reiðir Bret
um fyrir að vilja ekki taka
þátt í ráðstefnu Evrópuþjóða
um þungaiðnaöinn.
Höfðu þessii' þingmenn
látið í ljósi þá skoðun, að
knýja bæri Breta til þátttöku
með því aö svifta þá Mar-
' shall-aðstoð, ef þeir gengu
jekki - til samkomulags við
^ Frakka. Lýsti Acheson því
yfir, að # Marshallaöstoöin
jværi til þess ætluö aö hjálpa
þjóöum 1 þrengingum þeirra
og væri hrein viöreisnarað-
stoö, sem ekki ætti aö nota
!í pólitískum tilgangi.
fíít*Siur gegn
ufborgun
íslendingasagnaútgáfan hefir undanfarna mánuði selt bæk-
ur sínar gegn afborgun við miklar vinsældir.
B. T. skrifar unx útgáfuna: — Eg tel engan vafa
á því, að greiðsluskilmálai’ Islendiugasagnaútgáfunnar
h.f. hafa gert möi’gum fært að eignast Islendingasög-
urnar, sem að öðrunx kosti Iiefðu ekki getað veitt sér
það. Allir, sem horið hafa gæfu til að kynnast þessum
foi’iiu listavei’kuii), munu sammála um, að hollai’a og
þroskavænlegx’a lesefnis sé naumast völ. Má til að
mynda bcnda á það, að rækilegux- lestur Islendinga-
sagna, cr vafalítið skilyrði ]>css, að menn öðlist góð
tök á íslenzkri tungu. Fyrir þvi er stórum þakkarverð
öll viðleitui, scm stuðlar að því, að þær komist sem
fléstum í hendur, ]>ótt það eitt sé ekki einhlítt. —
Lsleixlingasagnaútgáfan vinnur menningai’stai’f, og ei’
það ekki sízt þákkarvert nú, þegar reyfurúm og ó-
merkilegum skemm tiritum rignir að kalla má yfir
]>jóðina. Stai’l' útgáfunnar ]>er að launa með því að
kaupa hækur hennar og lesa ]>æv.
Nú þegar getið þér fengið allar bækur útgáfunnar með af-
borgunarkjörum. Iílippið út pöntunarseðil þennan, og sendið
útgáfunni.
Eg iiiidirrit...óska að mér verði sendar íslendingasög-
ur (13 bindi), Byskupasögur, Sturliinga og Annálar ásamt
Nafnaskrá (7 bindi), Riddarasögur (3 bindi) og Eddukvæði
I—II, Snorra Edda og Eddulyklar (4 bækur), samtals 27
bækur, er kosta kr. 1255.00 í skinnbandi.
Bækuniar verði sendar mér í póstkröfu þannig, að eg Við
móttöku bókanna grciði kr. 155.00 að viðbættu öllu póstburð-
ar- og kröfugjaldi og afganginn :i næstu 11 mánuðum, með
kr. 100.00 jöfnum ínánaðargreiðsluin, sem gi’ciðast eiga fyrir
5. livers mánaðar.
Eg er orðin.. 21 árs og er það ljóst, að bækurnar verða
eklci mín eign fyrr en vcrð þeirra er að fullu greitt.
Það cr þó skityrði af minni liendi, að eg skal liafa rétt til
að fá skipt bókunum,. ef gallaðar reynast að einhverjn leýti,
enda geri eg kröfu þar um innan eins mánaðar frá móttöku
verksins.
Litur á bandi óskast
Svartur
Brúnn
Rauður
Strikið yfir það,
sem ekki á við,
Nafn ..
Staða ..
Heimili
Ctfyllið þetta áskriftarform o'g scndið það til útgáfunnar.
Séuð þér búinn að eignast eitthvað af ofantöldum bökum,
en langi til að eignast það* er á vantar, fáið þér þter bækur
að sjálfsögðu með afborgunarkjörum, þurfið aðeins að skrifa
útgáfunni og láta þess getið, hvaða bækur um cr að ræða.
Aldrei hefir íslenzkum bókaunnendum verið boðin slík
kostakjör sem þessi.
Islendingasög'urnar inn á hvert ístenzkt heimili.
J)i Íen (íincjai agna ú tcj ája n h.j.
Túngötu 7. — Pósthólf 73. — Sími 7508 og 81244. — Rvík.