Vísir - 02.08.1950, Blaðsíða 4

!4
V I S I R
MiSvikudaginn 2. ágúst 1950
V18XXt
DAGBLAÐ
Ctgefandi: BLAÐADTGAFAN VISIR HfJL
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Eólsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7,
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimnt Iínurji
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjan hl.
Ómaklegar árásir.
Alþýðublaðið og Þjóðviljinn hafa rætt að undanförnu
fisksölu okkar í Miðjarðarhafslöndunum og haft sitt
hvað við hana að athuga. Sigfús Sigurhjartarson innleiddi
slíkar umræður, sællar minningar i kosningabaráttu, sem
reyndist aldurtili hans á pólitískri áhrifabraut. Honum
hefur síðar bætzt liðauki tveggja aðila, sem hafa fullan
hug á að hagnast á ofangreindri fiskverzlun, og hugðust
að vinna mikið til mikils, en ekki.verður sagt að árangur-
inn sé gæfusamlegur.
Fyrir þremur áratugum réðist ungur Islendingur til
búsetu á Italíu, en áður hafði liann unnið að fisksölumálum
um nokkurt skeið. Hafði hann mikinn kunnugleik til að
bera á þessum málum, var tungumálamaður góður, en auk
þess gáfaður og stói’huga, enda naut hann trúnaðar ís-
lenzkra fiskframleiðenda þegar frá upphafi. Maður þessi
er Hálfdán Bjarnason, frá Steinnesi, sem margir Islend-
ingar þekkja, sem sótt hafa hann heim, vegna óvenjulegrar
fyrirgreiðslu og greiðvikni, en svo sem kunnugt er gegnir
Hálfdán ræðismánnsstörfúm. fyrir Island í Genoa.
I upphafi starfs síns á Italíu mun Hálfdán hafa unnið
fyrir ýmsa íslenzka framleiðendur, sem hann hafði leitað
viðskipta hjá og tryggt sér, áður en hann réðist til utan-
landsfarar. Þrátt fyrir harðvítuga samkeppni annarra fisk-
kaupenda á ítalíu, sem einir liöfðu setið að markaðinum,
tókst Hálfdáni að byggýa upp hagkvæmari og öruggari
markað þar, en fiskframleiðendur höfðu átt að venjast,
enda mátti svo heita að allt væri fyrr í óvissu um verðlag
frá degi til dags, hvað þá ári til árs og framleiðendurnir
voru gersamlega háðir dutlungum hinna erlendu fisk-
kaupenda. Þessi veika afstaða leiddi cðlilega til þess, að
íslenzkir framleiðendur eða fiskkaupendur leituðust við
að tryggja sér markað með undirboðum á vörunni, til
stórtjóns fyrir land og lýð, en þess mun margur útvegs-
maðurinn minnast, sem átti allt sitt undir hagkvæmum
aflasölum, en oft stöðu uppi efnum rúnir vegna lélegra
sölumöguleika, að því er talið var. >
Að undirlagi og vegna forgöngu Magnúsar banka-
stjóra Sigurðssonar efndu útvegsmenn til samtaka sín á
milli, er þeir nefndu „Sölusamband íslenzkra fiskfram-
leiðenda“. Samtökum þessum var í upphafi ætlað að koma
í veg fyrir undirboð á íslenzkum sjávarafurðum, sem og
að greiða fyrir sölu þeirra, efitr því seiji efni stóðu til á
hverjum tíma, en án þess að hat'a þar á hendi nokkra
einkasölu. Að ráði Magnúsar Sigurðssonar og vitanlega
með samþykki annarra aðila, sem að samtökunum stóðu,
gerðist Hálfdán Bjarnason umboðsmaður þeirra á Italíu,
en mun hafa notið lágrar umboðslauna fyrir störf sín
þegar frá upphafi, sem eðlilegt og sjálfsagt var. Störf sín
hefur Hálfdán Bjarnason rækt með prýði alla stund, en
þar er ekki einvörðungu um sölustarfsemi að ræða, heldur
og upplýsingastarfsemi varðandi markaðshorfur á hverj-
um tíma, en stjórnendur S.l.F. ákvéða einhliða aflasöl-
urnar í samræmi við markaðshorfur, án þess að Hálfdán
Bjarnason geti haft á það nokkur álirif sér í hag. Fisk-
verð og markaðshorfur eru ekkert launungarmál, en þrátt
fyrir það vcltur á miklu að umboðsmenn, sem í hlut eiga
skilji starf sitt og kunni að inna það af höndum. Á því
geta oltið milljónatap eða milljónagróði, en þær munu
ótaldar milljónirnar, sem runnið hafa til útvcgsmanna
vegna aðgerða og fyrirhyggju Hálfdáns Bjarnasonar, en
þá ber frekar að þakka honum starfið cn vanþakka eða
vansæma.
Þeir menn, sem standa að róginum um Hálfdán Bjarna-
son, skjóta langt yfir skammt og vega í rauninni að sam-
tökum íslenzkra útvegsmanna, sem öllu ráða um fisk-
sölur. Mættu þeir menn vera gæddir miklu andvaraleysi,
sem ekki skildu frá ári til árs hvað þeim hentar, og hvort
áratuga reynzla og starfi Hálfdánar Bjamasonar hafi verið
jþeim notadi’júg eða ekki.
Danskir leiðangursmenn.
Sendiherra Dana, frú Bodil Begtrup, efndi til boðs á
heimili sínu í gækvöldi, fyrir Dana, sem hér eru staddir
úr Pearylandleiðangri Knuths greifa og íslenzka ritstjóra'
og blaðamenn. Meðal gestanna var ritstjóri Ekstrablaðsins
í Kaupmannahöfn, Leif B. Hendil, en hann er einnigi
aðalritari sjóðstjórnar leiðangursins.. Hefur hann átt þess
kost að þessu sinni, að dvelja hér á landi í nokkra daga,
ferðast víða hér um nágrennið og kynnast íslenzkum þjóð-
arhögum, svo sem þeir ganga og gerast í dag. Hefur rit-
stjórinn þegar sent blaði sínu nokkrar greinar um íslenzk
málefni, skrifaðar af skilningi og vinsemd, en á þann hátt
að þær ná til danskra lesenda og mega eyða hjá þeim
mörgum misskilningi. j
Ekstrablaðið er víðlesið inn er liinsvegar það að
er
blað í Danmörku, enda er það
gefið út í eitt hundrað þús-
und eintökum. Er okkur. Is-
lendingum því mikilsvirði að
fá heimsókn menntaðra
dánskra blaðamanna, sem
yfir slíkum málgögnum ráða,
með því að hinir eru alls-
staðar of margir, sem vegna
vankunnáttu geta ekki lagt
gott til málanna, en hafa sig
til eyðuupfyllingar i frammi
að óþörfij.
Hendil ritstjóri ræddi við
íslenzka blaðamenn um fag-
leg málefni og veitti ýmsar
upplýsingar, sem síðar mega
að gagni koma varðandi kunna að koma Dönum beint
starfshætti og lífskjör ís- í hag og Grænlendingum
lenzkra blaðamanna. — Af sjálfum. Dvelja þrír vísinda-
þeirra hálfu var gerð grein (leiðangrar i Grænlandi um
fyrir íslenzkum viðhorfum þessar mundir, —- þar af
til danskrar blaðamennsku, frapski leiðangurinn uppi á
og vakin athygli á margs- jhájöklinum, sem íslenzkir
kyns misskilningi, sem þró- flugmenn færa vistir til og
aðist milli þjóðanna að á-'getið hefir verið þráfaldlega
stæðulausu, en stöfuðu ein- í blöðum.
segja, að til hans var efntj
undir forystu Knuths greifal
árið 1948. Hafði hann ásamtj
8 vísindamönnum vetursetu
á austurströnd Grænlands
1948—1949 og enn á ný
liöfðu 7 visindamenn þar
vetursetu 1949—1950. Knuth
greifi einn dvaldi þar þó
báða veturna, en hann er
kunnur víða um heirn fyrir
ferðir sínar um Grænland
þvert og endilangt, merki-
lega revnslu og prýðileg rit-
verk. Hafa störf leiðangurs-
ins almenna vísindalega þýð-
ingu, aúk þcss sem þau
upphafi, Barnm kvikmyndari
og Hammar stöðvarstjóri ný-
lendunnar Danaborg, sem
starfar á vegum Grænlands-
stjórnarinnar, en allt eru
þetta kunnir menn í heima-
landi sínu.
Áhöfn flugvélarinnar hef-
ur komið hingað til lands
einu sinni eða oftar, en liana
skipa: Káptejnleutenant Ben-
Bistrup, Flyverlötenant Ben-
dix Sörensen, Radiokvai’ter-
mester Grentsmann og Flyer-
kvartermester Rosen. Láta
þeir vel af Gi'ænlandsflugi
yfir sumarmánuðina og telja
það gefa sér dýi’inæta
reynslu. Meðan þeir dvelja
hér búa þeir á Stúdentagarð-
inurn.
vörðungu af ókunnleika, ein-
hliða eða gagnkvæmum. —
Vakti Valtýr ritstjóri Stef-
ánsson athygli á þeirri nauð-
syn, að danskir blaðamenn
sæktu Island heim, enda
myndu slíkar heimsóknir
lciðx’étta margvíslegan mis-
skilning, auk þess sem hann
þakkaði Hendil komuna og
skrif hans, sem þegar hafa
bh'zt i blaði lians.
Smásíldar-
ganga við
SA-land.
Talsverðrar síldargöngu
hefir oiðið vart í Hornafirði
og er slíkt mjög óvenjulegt.
Kunnugir menn telja, að
mjög mikið mætti veiða af
sild þarna, ef reynt væri, en
rnenn hafa ekki haft néinar
tilfæringar í þá átt. Síldin
er um 15 em löng. — Göng-
unnar hefir orðið vart víðar
við Suðurland.
1.
Pearylandsleiðangrinum lil
aðstoðar hafa verið þrír
Catalina-flugbátar um nokk-
ux’i’a vikna skeið og dvelja
tveir þeirra þar ennþá, en sá I
þx’iðji, sem hér dvelur, snýr,
aftur til Gi’ænlands að viku ^
liðinni. Auk Hendils ritstjóra ^
komu með flugbátnum hing-
að til lands Bubl landsréttar-j
lögmaður, senx hefur verið.
lögfi’æðilegnr r 'ðunautur
Um Peai’ylandsleiðangui’- IciðangurssJ. 'iraar ínar fi’á
Skúli Guðmundsson tók
þátt í dansk-sænsku móti. er
haldið var í Khöfn um helg-
ina.
Varð hann hlutskarpaslur
í hástökki — keppti fyrir
Kaupmannahöfn — og setti
um leið nýtt islenzkt met,
stökk 197 metra. Skúli verð-
ur sennilega einn af þátt-
takendum Islendinga í Ev-
rópumeistai’amótinu í Brúss-
el síðar í þessum mánuði.
GM
Ekkf veit egj hvort það
hefir nokkura þýðingu að
birta bréf „Bíógests", sem
hér fer á eftir. Um fátt hefir
vérið meira ritað í smáleturs-
dálkum dagblaðanna en ein-
mitt þetta efni, sem sé hléin
í kvikmyndahúsunum. En eg
birti bréfið samt, enda talað
fyrir munn fjöldamargra,
sem bíóin sækja.
*
Jæja, bréf „Bíógests“ er þá
á þessa leiö, orörétt: „Kæra
Bergmál- Mig lángar til að biöja
þig fyrir umkvörtun út af hin-
um undarlega sið, sem hér er,
að þurfa endilega aö hafa hlé
á kvikinyndasýningum. Sér-
stáklega er þetta furöuleg ráð-
stöfun, þegar yitaö er, aö yfir-
gnæfandi meiri híuti biógesta
vill ekki sljk hlé, finnst þau
rjúfa eölilegt samhéngi mynd-
arinnar, og skapa óþarfa um-
gang og truflun í bíóinu, löngu
eftir. aö siöari helmingur mynd-
arinnar er hafinn. Eg held mér
sé óhætt aö fullyrða, aö þetta
fyrirkomulag fyrirfinnist ekki I
á Noröurlundum, né heldur í
Bretlandi. Aö sjálfsögöu þurf-
um viö engan veginn að semja,
okkur aö háttum annarra þjóöa, \
ef anjiaö á viö hér heima- En
slíku er ekki til að drei fa í þessu
tilfelli.
*
Nú verður maður að líta
svo á, að forráðamenn kvik-
myndahúsanna vilji heldur
hafa þann hátt á, sem gest-
um líkar bezt, enda eðlileg-
ast að svo sé. En hvers vegna
er þessu þá haldið áfram,
þrátt fyrir fjölda mótmæla í
dagblöðum bæjarins, ár eftir
ár?
Mér var áö détta i liug, til
aö taka allan vafa af um þetta,
mál, aö unnt væri aö efna til at-
kvæöagreiðslu meðal kvik-
myndahúsgesta, eins konar
,,Gallup-atkvæöagreiösIu“ um
þetta, þar senx úr þessu fengizt
slcoriö. Þetta væri vafalaust
hægt, t. d. meö því, að sá hluti
aðgöngumiðans, sem dyravöýö'
urinn tekur við, væri átkvæöa-
seðill, þar sem spurt væri:
Viljiö þér liafa hlé, eöa ekki ?
Eg er v.iss um, að þessari uppá-
stungu yrði ekki illa tekiö hjá
bíógestum, og þetta ætti aö vera
handhæg aðferö- Þyrfti t- d.
ekki að greiða atkvæði ncma
einn dag, segjum t. d- á laugar-
degi eða sunnudégi.“
/ *
Hér lýkur bréfi„Bíógsets“,
og skýt eg hér með uppá-
stungu hans til réttra hlutað-
eigenda.